Pytanie:
Z dniem 1 stycznia 2017 r. weszła w życie ustawa z dnia 16 grudnia 2016 r. o zmianie ustawy o ochronie przyrody oraz ustawy o lasach, która wprowadziła przepis wskazujący, że uzyskanie zezwolenia na usunięcie drzew lub krzewów nie jest wymagane w przypadku drzew i krzewów, które rosną na nieruchomościach stanowiących własność osób fizycznych i są usuwane na cele niezwiązane z prowadzeniem działalności gospodarczej.
Czy w opisanym stanie prawnym użytkownik wieczysty, będący osobą fizyczną, ma obowiązek uzyskania zezwolenia na usunięcie drzew lub krzewów, o ile cel ich usunięcia nie będzie związany z działalnością gospodarczą? Jeżeli tak, czy będzie on ponosił opłaty za usunięcie takiego drzewa?
Odpowiedź:
W mojej ocenie, użytkownik wieczysty działki należącej do gminy lub Skarbu Państwa ma obowiązek uzyskania zezwolenia na usunięcie drzew z nieruchomości, niezależnie od celu wycinki. Jeżeli wycinka drzew nie będzie objęta zakresem art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody - dalej u.o.p., to użytkownik wieczysty będzie ponosił opłaty także w przypadku, gdy wycinka nie będzie miała związku z prowadzoną działalnością gospodarczą, chyba że rada gminy, w drodze uchwały stanowiącej akt prawa miejscowego, podjętej na podstawie art. 86 ust. 1a u.o.p. określi, że użytkownicy, którzy usuwają drzewa bez związku z prowadzeniem działalności gospodarczej są zwolnieni z obowiązku ponoszenia opłat. Przepis ten daje kompetencję radzie gminy do podjęcia uchwały rozszerzającej zakres art. 86 ust. 1 u.o.p.
Należy mieć na względzie, że art. 86 ust. 1 pkt 2 u.o.p. zwalniający osoby fizyczne z opłat za usuwanie drzew (gdy wycinka nie jest związana z prowadzeniem działalności gospodarczej) został uchylony.
Uzasadnienie:
W świetle art. 83f ust. 1 pkt 3a u.o.p., użytkownik wieczysty ma obowiązek uzyskania zezwolenia na usunięcie drzew. W art. 83f ust. 1 pkt 3a u.o.p. jest mowa wyłącznie o nieruchomościach stanowiących własność osób fizycznych. Przekazanie nieruchomości w użytkowanie wieczyste nie zmienia statusu własności gruntów. Zgodnie z definicją pojęcia "użytkowanie wieczyste", wskazaną w art. 233 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny, użytkownik może korzystać z gruntu z wyłączeniem innych osób, a zatem Skarbu Państwa i gminy również.
W świetle art. 83 ust. 3 u.o.p. użytkownik wieczysty jest zwolniony z obowiązku uzyskania zgody właściciela na usunięcie drzew (bo korzysta z gruntu z wyłączeniem innych osób), ale art. 83f ust. 1 pkt 3a u.o.p. nie zwalnia go z obowiązku uzyskania zezwolenia. W konsekwencji, zezwolenie musi uzyskać niezależnie od celu wycinki. Gdyby było inaczej, to w art. 83f ust. 1 pkt 3a u.o.p. byłby również zapis, że u.o.p. nie stosuje się nie tylko wobec osób fizycznych będących właścicielami gruntu, ale również wobec użytkowników wieczystych.
Uwagi
Rada gminy będzie mogła wyłączyć konieczność uzyskiwania zezwolenia w oparciu o następujące kryteria: charakterystykę drzewa lub krzewu (gatunek, wiek lub obwód pnia drzewa na wysokości 130 cm oraz powierzchnię krzewów), cel usunięcia drzewa lub krzewu (związany lub niezwiązany z prowadzeniem działalności gospodarczej) oraz cechy nieruchomości (objęcie nieruchomości określonymi przez radę gminy formami ochrony przyrody, wpisanie do rejestru zabytków, położenie w pasie drogowym drogi publicznej, rodzaj użytku wynikający z ewidencji gruntów i budynków, określone przeznaczenie nieruchomości wynikające z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego lub decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu).
W konsekwencji, rada gminy będzie mogła wyłączyć konieczność uzyskiwania zezwoleń np. dla niektórych gatunków drzew (np. wszystkich topoli) niezależnie od ich wieku, obwodu pnia oraz przyczyn, dla których są usuwane. Wielce prawdopodobne jest, że niektóre gminy gmin zdecydują się na wyłączenie obowiązku uzyskiwania zezwoleń na wycinkę drzew związaną z prowadzeniem działalności gospodarczej, w celu pozyskania inwestorów.
