Gmina wykonuje chodnik wzdłuż drogi publicznej. Miejscami pas drogowy jest jednak zbyt wąski, aby można było wykonać chodnik o stałej szerokości.
Czy w związku z tą okolicznością, gmina może wykonać część chodnika na gruntach prywatnych, pomimo braku własności?
Plan miejscowy dopuszcza wykonanie chodnika na tych terenach, a właściciele wyrażają na to zgodę.
W sprawie winna mieć zastosowanie ustawa z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2008 r. Nr 193, poz. 1194 z późn. zm.) - dalej u.r.i.d.p. Zgodnie bowiem z wyrokiem Wojewódzkiego Administracyjnego w Warszawie z dnia 20 lutego 2008 r. w sprawie I SA/Wa 1253/07 "zajęcie nieruchomości pod drogę publiczną oznacza urządzenie na niej drogi zaliczonej do odpowiedniej kategorii dróg publicznych, przy czym przez określenie to należy rozumieć nie tylko zajęcie gruntu pod pas drogowy przeznaczony do ruchu lub postoju pojazdów, ale także leżące w jego ciągu obiekty inżynierskie (np. kanalizacyjne, energetyczne), place postojowe i parkingi, chodniki, ścieżki rowerowe, drzewa i krzewy oraz urządzenia techniczne związane z prowadzeniem i zabezpieczeniem ruchu".
Zgodnie z art. 1 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2007 r. Nr 19, poz. 115 z późn. zm.) - dalej u.d.p. drogą publiczną jest droga zaliczona na podstawie tej ustawy do jednej z kategorii dróg, z której może korzystać każdy, zgodnie z jej przeznaczeniem, z ograniczeniami i wyjątkami określonymi w ustawach.
W myśl postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 24 czerwca 2010 r. w sprawie IV CSK 40/10 "nieruchomość przeznaczona pod drogę publiczną może stanowić tylko własność Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego (art. 2a ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych, jedn. tekst: Dz. U. z 2007 r. Nr 19, poz. 115 ze zm.)". Taka treść orzeczenia jednoznacznie wyklucza możliwość wybudowania chodnika na gruncie niestanowiącym własności jednostki samorządu terytorialnego, w tym wypadku gminy.
Zauważyć bowiem należy, iż zgodnie z art. 4 pkt 1, 2, 6 u.d.p. chodnik to część drogi przeznaczona do ruchu pieszych, droga zaś to budowla wraz z drogowymi obiektami inżynierskimi, urządzeniami oraz instalacjami, stanowiąca całość techniczno-użytkową, przeznaczoną do prowadzenia ruchu drogowego, zlokalizowaną w pasie drogowym, pas drogowy zaś to wydzielony liniami granicznymi grunt wraz z przestrzenią nad i pod jego powierzchnią, w którym są zlokalizowane droga oraz obiekty budowlane i urządzenia techniczne związane z prowadzeniem, zabezpieczeniem i obsługą ruchu, a także urządzenia związane z potrzebami zarządzania drogą. Pas drogowy musi stanowić własność jednostki samorządu terytorialnego, co potwierdza w wyroku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie z dnia 7 maja 2008 r. w sprawie II SA/Sz 86/08 o treści, iż "pasem drogowym jest wydzielony liniami granicznymi grunt stanowiący własność właściwej jednostki samorządu terytorialnego".

Magdalena Niewińska-Struszyńska