Zakres oraz zasady szkolenia osób odpowiedzialnych za stan ochrony przed promieniowaniem jonizującym w pracowniach rentgenowskich.

ZARZĄDZENIE
MINISTRA ZDROWIA I OPIEKI SPOŁECZNEJ
z dnia 16 lipca 1988 r.
w sprawie zakresu oraz zasad szkolenia osób odpowiedzialnych za stan ochrony przed promieniowaniem jonizującym w pracowniach rentgenowskich.

Na podstawie art. 33 ust. 4 ustawy z dnia 10 kwietnia 1986 r. - Prawo atomowe (Dz. U. Nr 12, poz. 70 i z 1987 r. Nr 33, poz. 180) zarządza się, co następuje:
§  1.
Zarządzenie określa zakres oraz zasady szkolenia osób odpowiedzialnych za stan ochrony przed promieniowaniem jonizującym w pracowniach rentgenowskich stosujących aparaty rentgenowskie o energii do 300 keV.
§  2.
Szkolenie osób odpowiedzialnych za stan ochrony radiologicznej w pracowniach rentgenowskich prowadzone jest według programu określonego w załączniku nr 1 do zarządzenia, w sposób zapewniający przyswojenie wiedzy i umiejętności niezbędnych do pełnienia obowiązków w zakresie ochrony radiologicznej.
§  3.
1.
Szkolenie osób, o których mowa w § 2, organizują w formie kursów terenowe organy administracji państwowej o właściwości szczególnej do spraw zdrowia i opieki społecznej stopnia wojewódzkiego w porozumieniu z właściwym państwowym wojewódzkim inspektorem sanitarnym.
2.
Kursy, o których mowa w ust. 1, mogą organizować również inne jednostki organizacyjne za zgodą właściwego państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego, wydaną w porozumieniu z terenowym organem administracji państwowej o właściwości szczególnej do spraw zdrowia i opieki społecznej stopnia wojewódzkiego.
3.
Koszty organizacji kursów wymienionych w ust. 1 i 2 ponosi zakład pracy zatrudniający uczestnika kursu.
§  4.
1.
Osoby, które ukończyły kurs wymieniony w § 3, zdają egzamin ustny lub testowy z zakresu dyscyplin wiedzy ważnych ze względu na zapewnienie ochrony radiologicznej w pracowniach rentgenowskich, objętych programem tego kursu.
2.
Ukończenie kursu nie jest wymagane od osób mających wyższe wykształcenie w dziedzinie medycyny, fizyki, chemii lub innych nauk przyrodniczych oraz technicznych, które w toku dotychczasowej pracy uzyskały niezbędną wiedzę z zakresu dyscyplin objętych programem kursu.
§  5.
1.
Egzamin przeprowadza komisja egzaminacyjna powołana przez terenowy organ administracji państwowej o właściwości szczególnej do spraw zdrowia i opieki społecznej stopnia wojewódzkiego w porozumieniu z właściwym państwowym wojewódzkim inspektorem sanitarnym.
2.
Komisja egzaminacyjna składa się z przewodniczącego, sekretarza oraz członków, przy czym co najmniej jedna osoba powinna być pracownikiem wojewódzkiej stacji sanitarno-epidemiologicznej.
3.
Osoby powołane do komisji egzaminacyjnej powinny mieć wyższe wykształcenie w dziedzinie medycyny, fizyki, chemii lub innych nauk przyrodniczych oraz technicznych i kwalifikacje odpowiednie dla przeprowadzenia egzaminu.
4.
Jeżeli egzamin jest ustny, komisja egzaminacyjna powinna zadać każdej z egzaminowanych osób co najmniej trzy pytania, a w przypadku egzaminu testowego - test powinien zawierać co najmniej 10 pytań. Odpowiedzi powinny być oceniane zespołowo. W razie wątpliwości rozstrzyga głos przewodniczącego. W przypadku egzaminu testowego 75% odpowiedzi musi być prawidłowych.
5.
Z przeprowadzonego egzaminu sporządza się protokół; protokół przesyła się do organu, który powołał komisję egzaminacyjną.
6.
Członkowie komisji egzaminacyjnej otrzymują wynagrodzenie na podstawie przepisów w sprawie zasad wynagradzania osób zatrudnionych w pozaszkolnych formach szkolenia, dokształcania lub doskonalenia.
§  6.
1.
Osobie, która złożyła egzamin z wynikiem pozytywnym, terenowy organ administracji państwowej o właściwości szczególnej do spraw zdrowia i opieki społecznej stopnia wojewódzkiego wydaje zaświadczenie uprawniające do pełnienia funkcji osoby odpowiedzialnej za stan ochrony przed promieniowaniem jonizującym w pracowniach rentgenowskich, według wzoru stanowiącego załącznik nr 2 do zarządzenia.
2.
Zaświadczenie jest ważne przez okres 5 lat na obszarze całego kraju.
3.
Organ wymieniony w ust. 1 prowadzi ewidencję wydanych zaświadczeń.
§  7.
Osoba, o której mowa w § 6, w okresie ważności zaświadczenia może być zobowiązana do złożenia egzaminu weryfikacyjnego, jeżeli w ciągu kolejnych 6 miesięcy nie pełniła funkcji osoby odpowiedzialnej za stan ochrony przed promieniowaniem jonizującym w pracowniach rentgenowskich lub ujawniła brak odpowiednich kwalifikacji stwierdzony przez właściwe organy nadzoru i kontroli.
§  8.
1.
Okres ważności zaświadczenia może być przedłużany na wniosek zakładu pracy zatrudniającego pracownika odpowiedzialnego za stan ochrony przed promieniowaniem jonizującym w pracowniach rentgenowskich, złożony co najmniej na 3 miesiące przed upływem terminu ważności zaświadczenia - przez organ, który wydał zaświadczenie, po zasięgnięciu opinii właściwego państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego.
2.
Organ wymieniony w ust. 1 może uzależnić przedłużenie ważności zaświadczenia od złożenia przez pracownika egzaminu weryfikacyjnego.
3.
O przedłużeniu ważności zaświadczenia organ wymieniony w ust. 1 wydaje osobie odpowiedzialnej za stan ochrony przed promieniowaniem jonizującym w pracowniach rentgenowskich zaświadczenie według wzoru określonego w załączniku nr 3 do zarządzenia.
§  9.
Do egzaminu weryfikacyjnego stosuje się odpowiednio przepisy § 4 ust. 1 i § 5.
§  10.
Do kursów trwających w dniu wejścia w życie niniejszego zarządzenia stosuje się przepisy dotychczasowe.
§  11.
Zaświadczenia o uzyskaniu kwalifikacji inspektora ochrony radiologicznej, wydane na podstawie przepisów dotychczasowych, zachowują ważność na czas określony w tych przepisach.
§  12.
Zarządzenie wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.

ZAŁĄCZNIKI

ZAŁĄCZNIK Nr  1

PROGRAM SZKOLENIA SPECJALISTYCZNEGO W ZAKRESIE OCHRONY RADIOLOGICZNEJ W PRACOWNI RENTGENOWSKIEJ

1. Podstawowe pojęcia z fizyki jądrowej - 3 godz.

Zjawisko promieniotwórczości. Rodzaje promieniowania. Powstawanie promieniowania rentgenowskiego. Zależność natężenia wiązki i jej widma od kV i mA. Oddziaływanie promieniowania X z materią (fotoefekt i zjawisko Comptona).

2. Zasady działania aparatu rentgenowskiego - 2 godz.

- 1 godz. *)

Elementy zestawu. Rodzaje aparatów rtg. Budowa lampy. Powstawanie obrazu na filmie i na ekranie fluoryzującym. Budowa kasety i działanie folii wzmacniającej. Zasada działania wzmacniacza obrazu i toru wizyjnego. Przesłona głębinowa, tubusy. Filtry dodatkowe, krata Bucky. Dobór kV, mA i czasu ekspozycji (mAs). Dobór parametrów ręczny i automatyczny. Omówienie wymagań ochrony przed promieniowaniem, związanych z budową i działaniem aparatów rentgenowskich.

3. Dawki promieniowania. Jednostki - 2 godz.

Rodzaje dawek. Jednostki: rentgen, rad, rem, grej, siwert, kiur, bekerel. Natężenie promieniowania. Limity graniczne. Kumulacja dawek.

4. Narażenie zewnętrzne na promieniowanie jonizujące - 2 godz.

Pomiary rozkładu dawek. Obliczanie dawek. Osłony przed promieniowaniem X. Obliczanie osłon pierwotnych i wtórnych. Sposoby ochrony przed promieniowaniem.

5. Przyrządy dozymetryczne - 3 godz.

Rodzaje przyrządów. Ogólne zasady budowy przyrządów dozymetrycznych. Detektory promieniowania. Wzorcowanie. Pokaz obsługi przyrządów dozymetrycznych.

6. Kontrola dawek indywidualnych - 2 godz.

Istota kontroli indywidualnej i jej organizacja. Kontrola metodą fotometryczną. Dawkomierz fotometryczny. Inne metody kontroli.

7. Biologiczne działanie promieniowania - 4 godz.

Oddziaływanie promieniowania jonizującego na żywą tkankę. Czynniki biologiczne warunkujące efekt promieniowania. Uszkodzenia popromienne. Efekty stochastyczne i niestochastyczne. Powstawanie nowotworów. Białaczka. Zmiany genetyczne.

8. Ochrona pacjenta, zasady stosowania promieniowania

jonizującego w medycynie - 3 godz.

- 1 godz.*)

Warunki stosowania badań diagnostycznych i terapeutycznych. Ryzyko tych badań. Dawki otrzymywane przez pacjenta przy różnego typu badaniach. Sposoby ochrony pacjenta i zasady stosowania badań z użyciem promieniowania jonizującego u dzieci, kobiet w wieku rozrodczym, dorosłych.

9. Ochrona osób zawodowo narażonych na promieniowanie - 3 godz.

Zasady bezpiecznej pracy. Środki ochronne, sposoby zmniejszania narażenia itp. Obserwowane poziomy dawek. Postępowanie po przekroczeniu dawek granicznych.

10. Organizacja ochrony przed promieniowaniem - 4 godz.

Podstawowe obowiązki pracodawcy i pracowników. Służba dozymetryczna. Zadania osób odpowiedzialnych za stan ochrony radiologicznej. Regulaminy. Instrukcje. Normy. Przepisy prawne.

Razem wykładów i ćwiczeń - 28 godz.

- 25 godz.*)

11. Egzamin

______

*) Dotyczy osób pracujących w przemysłowych lub naukowo-badawczych pracowniach rentgenowskich.

ZAŁĄCZNIK Nr  2

WZÓR ZAŚWIADCZENIA O UZYSKANIU KWALIFIKACJI UPRAWNIAJĄCYCH DO PEŁNIENIA FUNKCJI OSOBY ODPOWIEDZIALNEJ ZA STAN OCHRONY PRZED PROMIENIOWANIEM JONIZUJĄCYM W PRACOWNIACH RENTGENOWSKICH

Pieczęć podłużna

Nr ........... ......... dnia ..........

ZAŚWIADCZENIE

Na podstawie § 6 zarządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 16 lipca 1988 r. w sprawie zakresu oraz zasad szkolenia osób odpowiedzialnych za stan ochrony przed promieniowaniem jonizującym w pracowniach rentgenowskich (Monitor Polski Nr 25, poz. 223) stwierdza się, że Obywatel(ka) .............................

............................... w dniu ....................

(imię i nazwisko)

złożył(a) z wynikiem pozytywnym egzamin z ochrony radiologicznej i uzyskał(a) kwalifikacje uprawniające do pełnienia funkcji osoby odpowiedzialnej za stan ochrony przed promieniowaniem jonizującym w pracowniach rentgenowskich.

Zaświadczenie jest ważne w okresie do ............... na obszarze całego kraju.

pieczęć okrągła (podpis i stanowisko)

ZAŁĄCZNIK Nr  3

WZÓR ZAŚWIADCZENIA O PRZEDŁUŻENIU WAŻNOŚCI ZAŚWIADCZENIA O UZYSKANIU KWALIFIKACJI UPRAWNIAJĄCYCH DO PEŁNIENIA FUNKCJI OSOBY ODPOWIEDZIALNEJ ZA STAN OCHRONY PRZED PROMIENIOWANIEM JONIZUJĄCYM W PRACOWNIACH RENTGENOWSKICH

Pieczęć podłużna

Nr ........... ......... dnia ..........

ZAŚWIADCZENIE

Na podstawie § 8 zarządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 16 lipca 1988 r. w sprawie zakresu oraz zasad szkolenia osób odpowiedzialnych za stan ochrony przed promieniowaniem jonizującym w pracowniach rentgenowskich (Monitor Polski Nr 25, poz. 223) okres ważności zaświadczenia z dnia .................. nr ............. stwierdzającego, że Obywatel(ka) ........................................

(imię i nazwisko)

uzyskał(a) kwalifikacje uprawniające do pełnienia funkcji osoby odpowiedzialnej za stan ochrony przed promieniowaniem jonizującym w pracowniach rentgenowskich, przedłuża się do

pieczęć okrągła (podpis i stanowisko)

Zmiany w prawie

Małżonkowie zapłacą za 2023 rok niższy ryczałt od najmu

Najem prywatny za 2023 rok rozlicza się według nowych zasad. Jedyną formą opodatkowania jest ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, według stawek 8,5 i 12,5 proc. Z kolei małżonkowie wynajmujący wspólną nieruchomość zapłacą stawkę 12,5 proc. dopiero po przekroczeniu progu 200 tys. zł, zamiast 100 tys. zł. Taka zmiana weszła w życie w połowie 2023 r., ale ma zastosowanie do przychodów uzyskanych za cały 2023 r.

Monika Pogroszewska 27.03.2024
Ratownik medyczny wykona USG i zrobi test na COVID

Mimo krytycznych uwag Naczelnej Rady Lekarskiej, Ministerstwo Zdrowia zmieniło rozporządzenie regulujące uprawnienia ratowników medycznych. Już wkrótce, po ukończeniu odpowiedniego kursu będą mogli wykonywać USG, przywrócono im też możliwość wykonywania testów na obecność wirusów, którą mieli w pandemii, a do listy leków, które mogą zaordynować, dodano trzy nowe preparaty. Większość zmian wejdzie w życie pod koniec marca.

Agnieszka Matłacz 12.03.2024
Jak zgłosić zamiar głosowania korespondencyjnego w wyborach samorządowych

Nie wszyscy wyborcy będą mogli udać się osobiście 7 kwietnia, aby oddać głos w obwodowych komisjach wyborczych. Dla nich ustawodawca wprowadził instytucję głosowania korespondencyjnego jako jednej z tzw. alternatywnych procedur głosowania. Przypominamy zasady, terminy i procedurę tego udogodnienia dla wyborców z niepełnosprawnością, seniorów i osób w obowiązkowej kwarantannie.

Artur Pytel 09.03.2024
Tabletka "dzień po" bez recepty - Sejm uchwalił nowelizację

Bez recepty dostępny będzie jeden z hormonalnych środków antykoncepcyjnych (octan uliprystalu) - zakłada uchwalona w czwartek nowelizacja prawa farmaceutycznego. Wiek, od którego tabletka będzie dostępna bez recepty ma być określony w rozporządzeniu. Ministerstwo Zdrowia stoi na stanowisku, że powinno to być 15 lat. Wątpliwości w tej kwestii miała Kancelaria Prezydenta.

Katarzyna Nocuń 22.02.2024
Data 30 kwietnia dla wnioskodawcy dodatku osłonowego może być pułapką

Choć ustawa o dodatku osłonowym wskazuje, że wnioski można składać do 30 kwietnia 2024 r., to dla wielu mieszkańców termin ten może okazać się pułapką. Datą złożenia wniosku jest bowiem data jego wpływu do organu. Rząd uznał jednak, że nie ma potrzeby doprecyzowania tej kwestii. A już podczas rozpoznawania poprzednich wniosków, właśnie z tego powodu wielu mieszkańców zostało pozbawionych świadczeń.

Robert Horbaczewski 21.02.2024
Standardy ochrony dzieci. Placówki medyczne mają pół roku

Lekarz czy pielęgniarka nie będą mogli się tłumaczyć, że nie wiedzieli komu zgłosić podejrzenie przemocy wobec dziecka. Placówki medyczne obowiązkowo muszą opracować standardy postępowania w takich sytuacjach. Przepisy, które je do tego obligują wchodzą właśnie w życie, choć dają jeszcze pół roku na przygotowania. Brak standardów będzie zagrożony grzywną. Kar nie przewidziano natomiast za ich nieprzestrzeganie.

Katarzyna Nocuń 14.02.2024