Sposób przeprowadzania kontroli podatkowej w jednostkach gospodarki uspołecznionej.

ZARZĄDZENIE
MINISTRA FINANSÓW
z dnia 28 lutego 1983 r.
w sprawie sposobu przeprowadzania kontroli podatkowej w jednostkach gospodarki uspołecznionej.

Na podstawie art. 32 ust. 6 ustawy z dnia 19 grudnia 1980 r. o zobowiązaniach podatkowych (Dz. U. z 1980 r. Nr 27, poz. 111 i z 1982 r. Nr 45, poz. 289) zarządza się, co następuje:
§  1. 
1. 
Zarządzenie określa sposób przeprowadzania kontroli wykonywania obowiązku podatkowego przez jednostki gospodarki uspołecznionej, zwanej dalej "kontrolą podatkową".
2. 
Kontrolę podatkową przeprowadza się w zakresie niezbędnym do ustalenia zobowiązań podatkowych i innych świadczeń pieniężnych od jednostek gospodarki uspołecznionej, na które zostały rozciągnięte przepisy ustawy z dnia 19 grudnia 1980 r. o zobowiązaniach podatkowych (Dz. U. z 1980 r. Nr 27, poz. 111 i z 1982 r. Nr 45, poz. 289), zwanej dalej "ustawą".
3. 
Przez użyte w zarządzeniu określenia:
1)
"organ podatkowy" - rozumie się organy, o których mowa w art. 3 ust. 1 ustawy,
2)
"podatnik" - rozumie się jednostki, o których mowa w art. 1 ustawy z dnia 26 lutego 1982 r. o opodatkowaniu jednostek gospodarki uspołecznionej (Dz. U. Nr 7, poz. 55 i Nr 45, poz. 289).
§  2. 
1. 
Organy podatkowe przeprowadzają kontrolę wstępną i źródłową.
2. 
Kontrola wstępna przeprowadzana jest w siedzibie organu podatkowego na podstawie przedstawionych przez podatnika dokumentów, dotyczących zobowiązań podatkowych.
3. 
Kontrola źródłowa przeprowadzana jest w siedzibie podatnika.
§  3. 
1. 
Kontrola wstępna ma na celu zbadanie prawidłowości deklarowanych zobowiązań podatkowych, terminowości ich uiszczania oraz wniosków i dokumentów dotyczących pobrania dotacji.
2. 
Kontrola wstępna obejmuje w szczególności badanie, czy dokumentacja:
1)
została złożona we właściwym terminie,
2)
jest zgodna z obowiązującymi formularzami rozliczeń i czy formularze te zostały prawidłowo wypełnione,
3)
zawiera właściwe dane niezbędne do prawidłowego ustalenia zobowiązania podatkowego, a w szczególności podstawę opodatkowania, obowiązujące stawki podatkowe, podstawę prawną stosowania ulg i zwolnień,
4)
jest zgodna ze sprawozdawczością statystyczną.
3. 
Kontrola wstępna powinna być przeprowadzana w miarę otrzymywania dokumentów rozliczeniowych, nie później jednak niż w ciągu 10 dni od dnia ich wpływu do organu podatkowego.
§  4. 
1. 
Kontrolami źródłowymi są kontrole: roczna, bieżąca i problemowa.
2. 
Kontrole źródłowe mają w szczególności na celu:
1)
zbadanie prawidłowości ustalenia podstaw opodatkowania oraz obliczenia, zadeklarowania i wpłacenia podatków, niepodatkowych należności budżetowych, a także prawidłowość korzystania z ulg podatkowych oraz rozliczeń z tytułu dotacji budżetowych,
2)
dokonanie oceny funkcjonowania systemu podatkowego.
§  5. 
1. 
Kontrola roczna obejmuje rok podatkowy.
2. 
Kontrola roczna ma w szczególności na celu zbadanie, czy:
1)
podstawy obliczania zobowiązań podatkowych:
a)
wynikają z prawidłowo prowadzonej ewidencji księgowej,
b)
zostały ustalone zgodnie z zasadami określonymi w przepisach dotyczących poszczególnych podatków, niepodatkowych należności budżetowych lub dotacji,
2)
stawki podatków, niepodatkowych należności budżetowych lub dotacji oraz ulgi i zwolnienia zostały zastosowane przez podatnika w sposób prawidłowy,
3)
były przestrzegane obowiązujące terminy wpłat do budżetu oraz zasady określające wysokość zaliczek na podatki lub dotacje,
4)
w razie dokonania wpłat podatków, niepodatkowych należności budżetowych lub nadmiernie pobranych dotacji budżetowych po obowiązujących terminach, odsetki za zwłokę zostały obliczone i uiszczone zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami.
3. 
W toku kontroli rocznej bada się również:
1)
rentowność wybranych wyrobów (grup wyrobów) i usług objętych dotacjami przedmiotowymi,
2)
rozliczenia jednostek gospodarki uspołecznionej:
a)
z Państwowym Funduszem Aktywizacji Zawodowej,
b)
z rachunkiem wyrównawczym w handlu zagranicznym,
c)
z rachunkiem wyrównawczym cen wewnętrznych,
3)
obowiązkowe odpisy na fundusze,
4)
rozliczenia z budżetem z tytułu osiągania kwot nienależnych i kwot dodatkowych, określonych w przepisach o cenach,
5)
inne zagadnienia dotyczące zobowiązań podatkowych, określone przez Ministra Finansów lub organ podatkowy.
§  6. 
1. 
Kontrole roczne przeprowadzane są co roku u każdego podatnika.
2. 
Kontroli rocznych nie przeprowadza się w przedsiębiorstwach państwowych, których bilans roczny został zweryfikowany przez właściwy organ podatkowy.
3. 
Organ podatkowy może:
1)
w planie kontroli:
a)
określić podatników, u których kontrola roczna będzie przeprowadzana co dwa lata,
b)
ograniczyć zakres kontroli do niektórych tylko zagadnień wymienionych w § 5,
2)
objąć badaniem inne niż wymienione w § 5 zagadnienia wiążące się z opodatkowaniem, jeżeli jest to niezbędne do ustalenia prawidłowej wysokości zobowiązań podatkowych lub dotacji budżetowych.
4. 
Organ podatkowy może przeprowadzać u niektórych podatników kontrolę co dwa lata, jeżeli uzasadniają to wyniki poprzednio przeprowadzonych kontroli (w tym również kontroli wstępnej), a także gdy wskazują na to dokumenty będące w posiadaniu organu podatkowego (sprawozdania finansowe, dokumentacja dotycząca podatków i dotacji, orzeczenia biegłych księgowych, protokoły innych organów kontroli itp.).
5. 
U podatników, o których mowa w ust. 4, kontrolę roczną przeprowadza się za drugi rok podatkowy. W razie stwierdzenia w toku tej kontroli nieprawidłowości w zakresie ustalenia zobowiązań podatkowych, badaniem należy objąć również pierwszy rok tego okresu.
§  7. 
1. 
Kontrola bieżąca jest przeprowadzana za okres krótszy niż rok podatkowy.
2. 
Kontrola bieżąca ma w szczególności na celu:
1)
zbadanie zagadnień, o których mowa w § 5 ust. 2 i 3,
2)
uzyskanie niezbędnych danych do sporządzenia planu:
a)
dochodów budżetowych z tytułu podatków i niepodatkowych należności budżetowych,
b)
wydatków budżetowych z tytułu dotacji przedmiotowych,
3)
uzyskanie danych do bieżącej analizy wykonania planowanych dochodów i wydatków budżetowych,
4)
badanie zasadności zarzutów podniesionych przez podatników w odwołaniach w sprawach zobowiązań podatkowych, jeżeli ich rozpatrzenie wymaga zebrania dodatkowych dowodów u podatnika,
5)
badanie innych niż wymienione w pkt 1-4 zagadnień określonych przez organ podatkowy, dotyczących zobowiązań podatkowych oraz ulg podatkowych.
3. 
Przepisy § 6 ust. 3 pkt 1 i 2 mają odpowiednie zastosowanie do kontroli bieżących.
§  8. 
1. 
Kontrola problemowa jest przeprowadzana przez organy podatkowe na polecenie Ministra Finansów lub na wniosek terenowych organów administracji państwowej stopnia wojewódzkiego.
2. 
Kontrola problemowa ma w szczególności na celu:
1)
ocenę systemu podatkowego, w tym również niepodatkowych należności budżetowych i dotacji,
2)
ocenę oddziaływania podatków, niepodatkowych należności budżetowych oraz dotacji na sytuację finansową podatników,
3)
analizę rentowności wyrobów (grup wyrobów), robót i usług, w tym szczególnie objętych dotacjami przedmiotowymi lub korzystających z ulg i zwolnień w podatku obrotowym,
4)
zbadanie innych zagadnień dotyczących zobowiązań podatkowych, określonych przez Ministra Finansów.
3. 
Kontrola problemowa przeprowadzana jest na podstawie wytycznych opracowanych przez wyznaczony do koordynacji kontroli organ podatkowy.
§  9. 
W toku kontroli źródłowych należy sprawdzić wykonanie zaleceń pokontrolnych, wydanych w wyniku przeprowadzonych poprzednio kontroli podatkowych, oraz zgodność danych zawartych w zgłoszeniu rejestracyjnym ze stanem faktycznym.
§  10. 
1. 
Podstawą do przeprowadzenia kontroli źródłowej jest polecenie przeprowadzenia kontroli podatkowej, zawierające imię i nazwisko oraz numer legitymacji służbowej pracownika przeprowadzającego kontrolę, a także nazwę podatnika, u którego ma być przeprowadzona kontrola, oraz czas jej trwania.
2. 
Polecenie przeprowadzenia kontroli wydaje właściwy organ podatkowy.
3. 
Kontrole podatkowe przeprowadza się w dniach i godzinach pracy obowiązujących u podatnika.
4. 
Pracownicy przeprowadzający kontrolę podatkową:
1)
uprawnieni są do wstępu i poruszania się na terenie zakładu podatnika na podstawie legitymacji służbowej i upoważnienia do przeprowadzenia kontroli,
2)
nie podlegają rewizji osobistej przewidzianej w regulaminie pracy kontrolowanego podatnika.
5. 
Podatnik jest obowiązany przydzielić przeprowadzającemu kontrolę odpowiednie pomieszczenie do pracy, sprzęt biurowy oraz inne środki techniczne.
§  11. 
1. 
Z ustaleń kontroli sporządza się protokół kontroli zawierający:
1)
nazwę podatnika oraz określenie przedmiotu i okresu, którego kontrola dotyczy,
2)
wyliczenie dni, w których kontrola została przeprowadzona,
3)
imię, nazwisko i stanowisko służbowe przeprowadzającego (przeprowadzających) kontrolę,
4)
imię i nazwisko kierownika i głównego księgowego podatnika,
5)
wyszczególnienie przedmiotu kontroli oraz fakty stwierdzone w toku kontroli, stanowiące podstawę do oceny działalności podatnika w zakresie wykonania zobowiązań podatkowych, a w szczególności konkretne nieprawidłowości z uwzględnieniem ich przyczyn i skutków,
6)
określenie metody stosowanej przy kontroli, a w szczególności liczebności i sposobu doboru próbek przy badaniu metodą reprezentacyjną,
7)
inne dane określone przez organ podatkowy,
8)
podpisy przeprowadzającego kontrolę i przedstawicieli podatnika oraz datę podpisania protokołu.
2. 
Protokół kontroli sporządza się u podatnika.
3. 
Protokół kontroli powinien być bezpośrednio po jego sporządzeniu i odczytaniu podpisany przez pracownika przeprowadzającego kontrolę oraz przedstawicieli podatnika: kierownika lub jego zastępcę i głównego księgowego lub jego zastępcę.
4. 
Pracownik przeprowadzający kontrolę podatkową wręcza jeden egzemplarz protokołu, bezpośrednio po jego podpisaniu, przedstawicielowi podatnika: kierownikowi lub jego zastępcy.
5. 
Odmowa podpisania protokołu przez przedstawicieli podatnika nie stanowi przeszkody do podpisania protokołu przez pracownika przeprowadzającego kontrolę oraz do wszczęcia postępowania pokontrolnego.
6. 
O odmowie podpisania protokołu przez przedstawicieli podatnika oraz jej przyczynach należy zamieścić odpowiednią wzmiankę w protokole.
7. 
Zasady doręczania i przechowywania protokołu (załączników) zawierającego dane z materiałów tajnych określają przepisy o postępowaniu z aktami tajnymi.
§  12. 
1. 
Organ podatkowy przeprowadzający kontrolę przekazuje 1 egzemplarz protokołu organowi podatkowemu właściwemu do poboru należności z tytułu zobowiązań podatkowych.
2. 
W razie stwierdzenia w toku kontroli, że podatnik nie wykonał ciążącego na nim zobowiązania podatkowego, organy podatkowe wydają decyzję określającą wysokość zobowiązania podatkowego.
3. 
W razie stwierdzenia w toku kontroli nieprzestrzegania przepisów mających wpływ na wysokość zobowiązań podatkowych, organ podatkowy kieruje do podatnika, a w razie poważniejszych nieprawidłowości również do organu sprawującego nadzór - wystąpienie pokontrolne z odpowiednimi zaleceniami, mającymi na celu usunięcie tych nieprawidłowości. Nie dotyczy to jednak zagadnień objętych decyzją, o której mowa w ust. 2.
§  13. 
1. 
Podatnicy, do których skierowano wystąpienia pokontrolne, są obowiązani zawiadomić organ podatkowy w terminie 30 dni od daty otrzymania wystąpienia pokontrolnego o wykonaniu zaleceń lub o przyczynach ich niewykonania.
2. 
W razie niewykonania przez podatnika obowiązku, o którym mowa w ust. 1, organ podatkowy zawiadamia organ sprawujący nadzór. Organ sprawujący nadzór zawiadamia organ podatkowy o podjętych w tej sprawie działaniach.
§  14. 
Organy podatkowe współdziałają w zakresie kontroli z okręgowymi urzędami cen.
§  15. 
1. 
Izby skarbowe sporządzają roczne plany kontroli źródłowych.
2. 
Plany kontroli źródłowych powinny zawierać:
1)
liczbę podatników mających siedzibę na terenie województwa,
2)
liczbę podatników, u których nie będą przeprowadzone kontrole roczne,
3)
liczbę podatników podlegających kontroli rocznej,
4)
liczbę podatników przewidzianych do kontroli bieżącej.
3. 
Plany, o których mowa w ust. 1, powinny ponadto określać zadania urzędów skarbowych w zakresie kontroli źródłowych.
§  16. 
Organy podatkowe składają Ministerstwu Finansów za okresy roczne, w terminie 15 dni roboczych po upływie każdego roku, sprawozdania z przeprowadzonych kontroli źródłowych w jednostkach gospodarki uspołecznionej na odrębnie ustalonym formularzu.
§  17. 
Zarządzenie wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.

Zmiany w prawie

Lekarze i pielęgniarki na kontraktach „uratują” firmy przed przekształcaniem umów?

4 grudnia Komitet Stały Rady Ministrów przyjął projekt zmian w ustawie o PIP - przekazało w czwartek MRPiPS. Nie wiadomo jednak, jaki jest jego ostateczny kształt. Jeszcze w środę Ministerstwo Zdrowia informowało Komitet, że zgadza się na propozycję, by skutki rozstrzygnięć PIP i ich zakres działał na przyszłość, a skutkiem polecenia inspektora pracy nie było ustalenie istnienia stosunku pracy między stronami umowy B2B, ale ustalenie zgodności jej z prawem. Zdaniem prawników, to byłaby kontrrewolucja w stosunku do projektu resortu pracy.

Grażyna J. Leśniak 05.12.2025
Klub parlamentarny PSL-TD przeciwko projektowi ustawy o PIP

Przygotowany przez ministerstwo pracy projekt zmian w ustawie o PIP, przyznający inspektorom pracy uprawnienie do przekształcania umów cywilnoprawnych i B2B w umowy o pracę, łamie konstytucję i szkodzi polskiej gospodarce – ogłosili posłowie PSL na zorganizowanej w czwartek w Sejmie konferencji prasowej. I zażądali zdjęcia tego projektu z dzisiejszego porządku posiedzenia Komitetu Stałego Rady Ministrów.

Grażyna J. Leśniak 04.12.2025
Prezydent podpisał zakaz hodowli zwierząt na futra, ale tzw. ustawę łańcuchową zawetował

Prezydent Karol Nawrocki podpisał we wtorek ustawę z 7 listopada 2025 r. o zmianie ustawy o ochronie zwierząt. Jej celem jest wprowadzenie zakazu chowu i hodowli zwierząt futerkowych w celach komercyjnych, z wyjątkiem królika, w szczególności w celu pozyskania z nich futer lub innych części zwierząt. Zawetowana została jednak ustawa zakazująca trzymania psów na łańcuchach. Prezydent ma w tym zakresie złożyć własny projekt.

Krzysztof Koślicki 02.12.2025
Przekształcanie umów B2B dołoży pracy sądom

Resort pracy nie podjął nawet próby oszacowania, jak reklasyfikacja umów cywilnoprawnych i B2B na umowy o pracę wpłynie na obciążenie sądów pracy i długość postępowań sądowych. Tymczasem eksperci wyliczyli, że w wariancie skrajnym, zakładającym 150 tys. nowych spraw rocznie, skala powstałych zaległości rośnie do ponad 31 miesięcy dodatkowej pracy lub koniecznego zwiększenia zasobów sądów o 259 proc. Sprawa jest o tyle ważna, że na podobnym etapie prac są dwa projekty ustaw, które – jak twierdzą prawnicy – mogą zwiększyć obciążenie sądów.

Grażyna J. Leśniak 25.11.2025
MZ znosi limit tzw. nadwykonań świadczeń udzielanych osobom do 18. roku życia - projekt przyjęty przez rząd

Rada Ministrów przyjęła projekt nowelizacji ustawy o Funduszu Medycznym - poinformował w środę rzecznik rządu Adam Szłapka. Przygotowana przez resort zdrowia propozycja zakłada, że Narodowy Fundusz Zdrowia będzie mógł w 2025 r. otrzymać dodatkowo około 3,6 mld zł z Funduszu Medycznego. MZ chce również, by programy inwestycyjne dla projektów strategicznych były zatwierdzane przez ministra zdrowia, a nie jak dotychczas, ustanawiane przez Radę Ministrów. Zamierza też umożliwić dofinansowanie programów polityki zdrowotnej realizowanych przez gminy w całości ze środków Funduszu Medycznego.

Grażyna J. Leśniak 19.11.2025
Środowisko psychologów i psychoterapeutów bez prawa do opiniowania projektu ustawy?

Przedstawiciele środowiska psychologów i psychoterapeutów wskazują na ograniczanie możliwości przedstawiania przez nich opinii do rządowego projektu ustawy o zawodzie psychologa oraz samorządzie zawodowym psychologów, nad którym pracuje sejmowa podkomisja nadzwyczajna. Może to wywoływać poczucie deficytu demokracji, zwłaszcza gdy procedowane regulacje dotyczą konkretnych zawodów i grup społecznych, a tym samym także praw i obowiązków osób do nich należących.

Grażyna J. Leśniak 19.11.2025
Metryka aktu
Identyfikator:

M.P.1983.8.50

Rodzaj: Zarządzenie
Tytuł: Sposób przeprowadzania kontroli podatkowej w jednostkach gospodarki uspołecznionej.
Data aktu: 28/02/1983
Data ogłoszenia: 10/03/1983
Data wejścia w życie: 10/03/1983