Tabela norm odzieży ochronnej, roboczej i sprzętu ochrony osobistej dla pracowników ministerstw, urzędów centralnych i rad narodowych.

ZARZĄDZENIE
MINISTRA PRACY, PŁAC I SPRAW SOCJALNYCH
z dnia 24 listopada 1972 r.
w sprawie tabeli norm odzieży ochronnej, roboczej i sprzętu ochrony osobistej dla pracowników ministerstw, urzędów centralnych i rad narodowych.

Na podstawie § 13 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 24 listopada 1972 r. w sprawie umundurowania oraz odzieży ochronnej i roboczej niektórych pracowników ministerstw i urzędów centralnych oraz rad narodowych (Dz. U. Nr 51, poz. 328) zarządza się, co następuje:
§  1.
Ustala się tabelę norm odzieży ochronnej i roboczej oraz sprzętu ochrony osobistej dla pracowników ministerstw, urzędów centralnych i rad narodowych, stanowiącą załącznik do niniejszego zarządzenia.
§  2.
Zarządzenie wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 1973 r.

ZAŁĄCZNIK

TABELA NORM

odzieży ochronnej, roboczej i sprzętu ochrony osobistej dla pracowników ministerstw, urzędów centralnych i rad narodowych
Lp. Zawód, funkcja, specjalność Przedmioty Okres używalności w miesiącach lub okresach zimowych Uwagi
1 2 3 4 5
1 Archiwista, pracownik archiwum 1. R fartuch drelichowy lub satynowy 24

18

*) w pomieszczeniach

niedostatecznie

ogrzewanych

2. R ocieplacz drelichowy watowany*) 3 okresy zimowe **) dla kobiet
3. R czapka, beret lub chustka**) 24
2 Bibliotekarz, pracownik biblioteki 1. R fartuch drelichowy, kretonowy lub

satynowy

24

18

3 Bufetowa herbaciarka 1. R czepek biały 2 szt./12
2. R fartuch płócienny biały 2 szt./12
3. O fartuch igelitowy frontowy do zużycia
4. R trzewiki profilaktyczne tekstylne 9
4 Dozorca budynku sprzątający teren oraz robotnik 1. R czapka drelichowa 24*) *) 12 miesięcy dla

robotnika

gospodarczego

gospodarczy (płacowy) 2. R ubranie drelichowe 15*) **) przy pacach

narażających na

intensywne

brudzenie

3. R kurtka przeciwdeszczowa podgumowana 36
4. R czapka zimowa drelichowa 3 okresy zimowe
5. R ubranie drelichowe watowane 3 okresy zimowe
6. R trzewiki przemysłowe sk. gum. lub buty

gumowe

24

12

7. R buty filcowo-gumowe 3 okresy zimowe
8. O rękawice ocieplone drelichowe do zużycia
9. O fartuch brezentowy**) do zużycia
10. O kamizelka ostrzegawcza do zużycia
5 Dozorca obchodowy, 1. R czapka drelichowa lub beret 24
stróż nocny 2. R ubranie drelichowe 18
3. R peleryna przeciwdeszczowa podgumowana 36
4. R czapka zimowa drelichowa 3 okresy zimowe
5. R ubranie drelichowe watowane 3 okresy zimowe
6. R trzewiki przemysłowe sk. gum. 24
7. R buty filcowo-gumowe 3 okresy zimowe
8. O kożuch długi 8 okresów zimowych
9. O rękawice drelichowe ocieplone do zużycia
6 Dyspozytor transportu samochodowego 1. R fartuch drelichowy 18 *) w pomieszczeniach

niedostatecznie

ogrzewanych

2. R ocieplacz drelichowy watowany*) 4 okresy zimowe
7 Elektromonter siły, światła i łączności 1. R czapka drelichowa lub beret 12 *) według instrukcji

producenta

2. R kombinezon drelichowy lub ubranie

drelichowe

12 **) dyżurne
3. R trzewiki sk. gum. 18 ***) dyżurny do prac

na wysokościach

4. O rękawice dielektryczne**) *) ****) w pomieszczeniach

niedostatecznie

ogrzewanych

5. O kalosze dielektryczne**) *)
6. S pas bezpieczeństwa***)
7. R bluza watowana****)
8 Fotograf 1. R fartuch drelichowy 12 *) do pracy w

laboratorium

2. O fartuch igelitowy do zużycia
3. O rękawice gumowe*)
9 Goniec 1. R kurtka lub płaszcz przeciwdeszczowy

podgumowany

36
2. R fartuch drelichowy 18
3. R ocieplacz drelichowy watowany 3 okresy zimowe
4. R trzewiki sk. gum. 18
10 Intendent gmachu, zaopatrzeniowiec dokonujący zakupów w 1. R płaszcz podgumowany**) 36 *) w pomieszczeniach

niedostatecznie

ogrzewanych

terenie oraz ładujący

i konwojujący towary

2. R fartuch drelichowy 18 **) dodatkowo dla

zaopatrzeniowca

3. R ocieplacz drelichowy watowany*) 3 okresy zimowe
4. R trzewiki przemysłowe na gumie**) 24
11 Introligator 1. R ubranie drelichowe lub fartuch

drelichowy

18 *) dla kobiet

pracujących w

pozycji stojącej

ponad 4 godziny

dziennie

12
2. O fartuch igelitowy przedni do zużycia
3. R trzewiki tekstylne profilaktyczne*) 12
12 Kasjerka 1. R fartuch drelichowy, kretonowy lub

satynowy

18

12

13 Kierowca samochodu osobowego, furgonetki lub autobusu 1. R beret 24 *) okres przedłużony

dla kierowcy

otrzymującego

jednocześnie

umundurowanie

2. R ubranie drelichowe lub fartuch

drelichowy

12/18*) **) tylko w

samochodach

osobowych bez

ogrzewania

3. R ocieplacz drelichowy watowany**) 3 okresy zimowe ***) tylko w

samochodach

terenowych bez

ogrzewania

4. O kożuch krótki 3/4***) 6 okresów zimowych ****) do mycia

samochodu

5. R buty gumowe****) 24
6. O rękawice bawełniane dziane lub

drelichowe pięciopalcowe

do zużycia
7. O fartuch podgumowany lekki****) do zużycia
14 Kierowca samochodu 1. R beret 24 *) dla konwojenta
ciężarowego i 2. R ubranie drelichowe lub kombinezon 12 **) dyżurny
pomocnik oraz

konwojent samochodu

3. R kurtka przeciwdeszczowa podgumowana*) 36 ***) do mycia

samochodu

ciężarowego lub wagonu kolejowego 4. R czapka drelichowa ocieplona 3 okresy zimowe ****) dla kierowcy przy

braku ekranu

przeciwsłonecznego

5. R ubranie drelichowe watowane 3 okresy zimowe
6. O kożuch długi**) 6 okresów zimowych
7. R trzewiki przemysłowe sk. gum. 24
8. R buty filcowo-gumowe 3 okresy zimowe
9. R buty gumowe 24
10. O rękawice drelichowe ocieplone do zużycia
11. O fartuch podgumowany lekki***) do zużycia
12. S okulary ochronne przyciemnione****) do zużycia
15 Konserwator sieci 1. R czapka drelichowa lub beret 12/24 *) dyżurna
wodno-kanalizacyjnej (hydraulik) 2. R ubranie drelichowe 9/12 **) w pomieszczeniach

niedostatecznie

ogrzewanych

3. R kurtka przeciwdeszczowa podgumowana*) 36
4. R czapka drelichowa ocieplona**) 3 okresy zimowe
5. R ubranie drelichowe watowane**) 3 okresy zimowe
6. R trzewiki przemysłowe sk. gum. 18
7. R buty gumowe 24
8. O rękawice brezentowe do zużycia
9. O rękawice gumowe do zużycia
10. O rękawice drelichowe ocieplone do zużycia
16 Korektor biurowy i drukarski 1. R fartuch drelichowy, kretonowy lub

satynowy

18

12

12
17 Kreślarz(ka) 1. R fartuch drelichowy, kretonowy lub

satynowy

18 *) dla kobiet

pracujących w

12 pozycji stojącej
12 ponad 4 godziny
2. R trzewiki tekstylne profilaktyczne*) 12 dziennie
18 Kucharz(ka) i pomoc 1. R czapka lub czepek biały 2 szt./18 *) do mycia kuchni
2. R fartuch płócienny biały 2 szt./18
3. O fartuch z folii igelitowej lub

podgumowany lekki

do zużycia
4. R trzewiki profilaktyczne tekstylne dla

kobiet lub sandały dla mężczyzn

9

9

5. R ocieplacz drelichowy watowany 3 okresy zimowe
6. R buty gumowe*) 24
7. O rękawice ochronne gumowe do zużycia
19 Lekarz 1. R fartuch lekarski 2 szt./18
20 Magazynier 1. R fartuch drelichowy 18 *) w pomieszczeniach

niedostatecznie

ogrzewanych

2. R ocieplacz drelichowy watowany*) 4 okresy zimowe
21 Malarz 1. R czapka drelichowa lub beret 12
2. R ubranie drelichowe 9
3. R koszula dziana 9
4. R trzewiki przemysłowe sk. gum. 18
5. S okulary ochronne do zużycia
6. O rękawice ochronne do zużycia
22 Maszynistka, teletypistka 1. R fartuch drelichowy, kretonowy lub

satynowy

18

12

12
23 Mechanik maszyn biurowych, 1. R fartuch drelichowy lub fartuch płócienny

biały*)

18 *) przy aparaturze

elektronicznej

konserwator urządzeń 12
telefonicznych 2. S okulary przeciwodpryskowe do zużycia
3. O rękawice gumowe do zużycia
24 Mechanik – monter samochodowy w warsztacie naprawczym 1. R czapka drelichowa lub beret 12/18 *) w pomieszczeniach

niedostatecznie

ogrzewanych

**) do mycia

samochodów

2. R ubranie drelichowe 9/12
3. R czapka drelichowa ocieplona*) 3 okresy zimowe
4. R ubranie drelichowe watowane*) 3 okresy zimowe
5. R trzewiki sk. gum. olejo-odporne 18
6. R buty gumowe**) 18
7. O fartuch podgumowany lekki**) 18
8. O rękawice brezentowe lub "emulsin" do zużycia
9. S okulary ochronne do zużycia
25 Monter i konserwator 1. R czapka drelichowa lub beret 12
urządzeń 2. R ubranie drelichowe 12
wentylacyjno- 3. R trzewiki przemysłowe sk. gum. 24
klimatyzacyjnych 4. R buty gumowe 24
26 Murarz 1. R czapka drelichowa lub beret 12 *) w pomieszczeniach

niedostatecznie

ogrzewanych

**) zależnie od

zagrożenia

2. R ubranie drelichowe 12
3. R czapka drelichowa ocieplona*) 3 okresy zimowe
4. R ubranie drelichowe watowane*) 3 okresy zimowe
5. R trzewiki przemysłowe sk. gum. 18
6. O fartuch brezentowy do zużycia
7. O rękawice brezentowe do zużycia
8. S hełm przeciwuderzeniowy z pilotką**) do zużycia
27 Operator dziurkarki, sortera, tabulatora, 1. R fartuch drelichowy, kretonowy lub

satynowy

18 *) dyżurne
adresarki, maszyn 12
księgujących 12
2. S okulary ochronne*) do zużycia
28 Palacz c.o. 1. R czapka drelichowa lub beret 12 *) przy wywożeniu

żużla

**) rodzaj spodów w

zależności od

warunków pracy

***) tylko w

kotłowniach z

ręcznym

nawęglaniem

2. R ubranie drelichowe 6/9
3. R ocieplacz drelichowy watowany lub bluza

watowana*)

3 okresy zimowe
4. R trzewiki przemysłowe sk. gum. lub sk.

sk.**)

18

24

5. R bielizna dziana***) 1 sezon
6. O fartuch brezentowy do zużycia
7. O rękawice brezentowe do zużycia
8. S okulary ochronne lub zasłona do zużycia
29 Pielęgniarka 1. R fartuch płócienny biały (krzyżowy) 12
2. R sukienka płócienna 12
3. R czepek płócienny biały 2 szt./18
4. R trzewiki tekstylne profilaktyczne 9
30 Powielaczowy, światłokopista, drukarz ofsetowy, kserografista 1. R fartuch drelichowy, kretonowy lub

satynowy

12

12

*) dla kobiet

pracujących w

pozycji stojącej

ponad 4 godziny

dziennie

2. O fartuch igelitowy do zużycia
3. R trzewiki tekstylne profilaktyczne*) 12
4. O rękawice gumowe do zużycia
5. S okulary ochronne do zużycia
31 Ślusarz 1. R czapka drelichowa lub beret 12 *) w pomieszczeniach

niedostatecznie

ogrzewanych

2. R ubranie drelichowe 9
3. R trzewiki sk. gum. 18
4. R ocieplacz drelichowy watowany*) 3 okresy zimowe
5. O rękawice brezentowe do zużycia
32 Sprzątaczka 1. R chustka na głowę 12 *) przy myciu podłóg

**) według instrukcji

producenta

2. R fartuch drelichowy, kretonowy lub

satynowy

12

12

3. R trzewiki profilaktyczne tekstylne 9
4. R buty gumowe*) 24
5. O rękawice gumowe do zużycia
6. S pas bezpieczeństwa**)
33 Stolarz 1. R czapka drelichowa lub beret 12 *) w pomieszczeniach

niedostatecznie

ogrzewanych

2. R ubranie drelichowe lub fartuch

drelichowy

12
3. R ocieplacz drelichowy watowany*) 3 okresy zimowe
4. R trzewiki sk. gum. 24
34 Szatniarz(ka) 1. R fartuch drelichowy lub satynowy 18

12

*) w pomieszczeniach

niedostatecznie

ogrzewanych

**) dla kobiet

2. R ocieplacz drelichowy watowany*) 3 okresy zimowe
3. R trzewiki tekstylne profilaktyczne**) 12
35 Telefonistka 1. R fartuch drelichowy, kretonowy lub

satynowy

18

12

*) w pomieszczeniach

niedostatecznie

ogrzewanych

2. R ocieplacz drelichowy watowany*) 3 okresy zimowe
36 Woźny – portier (informator) 1. R fartuch drelichowy*) do zużycia *) dyżurny do prac

porządkowych

**) w pomieszczeniach

niedostatecznie

ogrzewanych

Strażnik (dozorca) 2. R ocieplacz drelichowy watowany**) 3 okresy zimowe
Dźwigowy dźwigu osobowego
37 Zatrudnieni stale przy segregacji poczty w kancelarii głównej 1. R fartuch drelichowy, kretonowy lub

satynowy

18 *) dla kobiet

pracujących w

pozycji stojącej

ponad 4 godziny

dziennie

12
12
2. R trzewiki tekstylne profilaktyczne*) 12
38 Pracownicy rad narodowych zatrudnieni stale w terenie*) (np. służba agrotechniczna rad narodowych oddelegowana do prac w rolniczych spółdzielniach produkcyjnych) Zakres wyposażenia w odzież i sprzęt oraz okresy ich używalności ustala się na podstawie ramowych resortowych branżowych tabel norm odzieży i sprzętu *) nie dotyczy

pracowników

inspekcji, którzy

powinni otrzymywać

odzież dyżurną w

kontrolowanych

zakładach pracy

39 Pracownicy ministerstw, urzędów centralnych i rad narodowych o zawodach, funkcjach, specjalnościach uzasadniających przyznanie odzieży ochronnej, roboczej i sprzętu ochrony osobistej – nie wymienionych w lp. 1 - 38 Zakres wyposażenia w odzież ochronną i roboczą oraz sprzęt i okresy używalności ustala się jak dla podobnych zawodów, funkcji, specjalności ustalonych w niniejszym wykazie albo jak dla zawodów, funkcji, specjalności ustalonych w ramowych resortowych branżowych tabelach norm odzieży i sprzętu.

- Przedmioty oznaczone symbolem "O" stanowią odzież ochronną.

- Przedmioty oznaczone symbolem "S" stanowią sprzęt ochrony osobistej.

- Przedmioty oznaczone symbolem "R" stanowią odzież roboczą.

- Symbol sk. gum. oznacza obuwie skórzane na spodach gumowych.

- Symbol sk. sk. oznacza obuwie skórzane na spodach skórzanych.

- W razie zatrudnienia w niepełnym wymiarze czasu pracy okres używalności przedłuża się odpowiednio.

- Przy nakryciach głowy oraz ubraniach drelichowych w wypadkach, w których podano dwa okresy używalności (kol. 4), dłuższy okres używalności należy stosować wówczas, gdy pracownik otrzymuje na dłuższy okres zimowy ocieplone nakrycie głowy albo ubranie watowane.

- W razie wydawania odzieży roboczej (ubrania, fartuchy, kombinezony) wykonanej z drelichu z domieszką 25% elany lub polanu należy okres używalności przedłużyć o 1/3 w stosunku do okresu określonego w tabeli norm.

- W razie wydawania odzieży roboczej wykonanej z drelichu średniego o symbolu D 12 należy okres używalności skrócić o 1/3 w stosunku do okresu używalności określonego w tabeli norm.

Zmiany w prawie

Ważne zmiany w zakresie ZFŚS

W piątek, 19 grudnia 2025 roku, Senat przyjął bez poprawek uchwalone na początku grudnia przez Sejm bardzo istotne zmiany w przepisach dla pracodawców obowiązanych do tworzenia Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych. Odnoszą się one do tych podmiotów, w których nie działają organizacje związkowe. Ustawa trafi teraz na biurko prezydenta.

Marek Rotkiewicz 19.12.2025
Wymiar urlopu wypoczynkowego po zmianach w stażu pracy

Nowe okresy wliczane do okresu zatrudnienia mogą wpłynąć na wymiar urlopów wypoczynkowych osób, które jeszcze nie mają prawa do 26 dni urlopu rocznie. Pracownicy nie nabywają jednak prawa do rozliczenia urlopu za okres sprzed dnia objęcia pracodawcy obowiązkiem stosowania art. 302(1) Kodeksu pracy, wprowadzającego zaliczalność m.in. okresów prowadzenia działalności gospodarczej czy wykonywania zleceń do stażu pracy.

Marek Rotkiewicz 19.12.2025
To będzie rewolucja u każdego pracodawcy

Wszyscy pracodawcy, także ci zatrudniający choćby jednego pracownika, będą musieli dokonać wartościowania stanowisk pracy i określić kryteria służące ustaleniu wynagrodzeń pracowników, poziomów wynagrodzeń i wzrostu wynagrodzeń. Jeszcze więcej obowiązków będą mieli średni i duzi pracodawcy, którzy będą musieli raportować lukę płacową. Zdaniem prawników, dla mikro, małych i średnich firm dostosowanie się do wymogów w zakresie wartościowania pracy czy ustalenia kryteriów poziomu i wzrostu wynagrodzeń wymagać będzie zewnętrznego wsparcia.

Grażyna J. Leśniak 18.12.2025
Są rozporządzenia wykonawcze do KSeF

Minister finansów i gospodarki podpisał cztery rozporządzenia wykonawcze dotyczące funkcjonowania KSeF – potwierdził we wtorek resort finansów. Rozporządzenia określają m.in.: zasady korzystania z KSeF, w tym wzór zawiadomienia ZAW-FA, przypadki, w których nie ma obowiązku wystawiania faktur ustrukturyzowanych, a także zasady wystawiania faktur uproszczonych.

Krzysztof Koślicki 16.12.2025
Od stycznia nowe zasady prowadzenia PKPiR

Od 1 stycznia 2026 r. zasadą będzie prowadzenie podatkowej księgi przychodów i rozchodów przy użyciu programu komputerowego. Nie będzie już można dokumentować zakupów, np. środków czystości lub materiałów biurowych, za pomocą paragonów bez NIP nabywcy. Takie zmiany przewiduje nowe rozporządzenie w sprawie PKPiR.

Marcin Szymankiewicz 15.12.2025
Senat poprawia reformę orzecznictwa lekarskiego w ZUS

Senat zgłosił w środę poprawki do reformy orzecznictwa lekarskiego w ZUS. Zaproponował, aby w sprawach szczególnie skomplikowanych możliwe było orzekanie w drugiej instancji przez grupę trzech lekarzy orzeczników. W pozostałych sprawach, zgodnie z ustawą, orzekać będzie jeden. Teraz ustawa wróci do Sejmu.

Grażyna J. Leśniak 10.12.2025
Metryka aktu
Identyfikator:

M.P.1972.57.309

Rodzaj: Zarządzenie
Tytuł: Tabela norm odzieży ochronnej, roboczej i sprzętu ochrony osobistej dla pracowników ministerstw, urzędów centralnych i rad narodowych.
Data aktu: 24/11/1972
Data ogłoszenia: 29/12/1972
Data wejścia w życie: 01/01/1973