Zasady wynagradzania osób szkolących pracowników w uspołecznionych zakładach pracy.

UCHWAŁA Nr 244
RADY MINISTRÓW
z dnia 9 czerwca 1959 r.
w sprawie zasad wynagradzania osób szkolących pracowników w uspołecznionych zakładach pracy.

Przepisy wstępne.
§  1.
Uchwała dotyczy wynagrodzenia za szkolenie następujących grup pracowników zatrudnionych w uspołecznionych zakładach pracy przemysłu, budownictwa, transportu i łączności oraz usług komunalnych:
1)
młodocianych objętych przepisami uchwały nr 364 Rady Ministrów z dnia 26 września 1958 r. w sprawie zatrudniania młodocianych przez zakłady pracy w celu nauki zawodu, przyuczania do określonej pracy i odbycia wstępnego stażu pracy (Monitor Polski Nr 78, poz. 453),
2)
pracowników objętych przepisami uchwały nr 527 Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 1958 r. w sprawie zatrudniania pracowników pełnoletnich nie posiadających wymaganych kwalifikacji zawodowych (Monitor Polski z 1959 r. Nr 3, poz. 12),
3)
absolwentów średnich szkół ogólnokształcących objętych przepisami uchwały nr 196 Rady Ministrów z dnia 13 czerwca 1958 r. o wstępnym stażu pracy absolwentów zasadniczych i średnich szkół zawodowych oraz średnich szkół ogólnokształcących (Monitor Polski Nr 47, poz. 273), którzy odbywają wstępny staż pracy na stanowiskach robotniczych i zobowiązani są do zdania egzaminu z tego zakresu,
4)
pracowników, do których mają zastosowanie przepisy zarządzeń właściwych ministrów, wydane na podstawie uchwał Rady Ministrów wymienionych w pkt 1, 2 i 3.
§  2.
1.
Osobami szkolącymi pracowników na stanowiskach robotniczych w przemyśle i budownictwie mogą być tylko wysoko kwalifikowani robotnicy oraz mistrzowie. Wyjątek od tej zasady stanowi szkolenie teoretyczne.
2.
W pozostałych działach gospodarki narodowej szkolącymi mogą być tylko pracownicy, którzy bezpośrednio zajmują się szkoleniem.
3.
Osoba szkoląca powinna być zatwierdzona przez dyrektora zakładu w porozumieniu z radą zakładową i radą robotniczą.
§  3.
1.
Ustala się następujące formy szkolenia:
1)
szkolenie indywidualne,
2)
szkolenie brygadowe,
3)
szkolenie w wyodrębnionych zespołach nauki zawodu.
2.
Przez szkolenie indywidualne rozumie się szkolenie przez szkolącego 1 do 3 pracowników na odrębnych stanowiskach roboczych.
3.
Przez szkolenie brygadowe rozumie się taką formę szkolenia, w której szkolony oraz szkolący są członkami tej samej brygady.
4.
Przez wyodrębnione zespoły nauki zawodu rozumie się wyodrębnione grupy młodocianych uczniów, przekraczające 10 osób, nabywające praktycznych wiadomości zawodowych w zakładzie pracy.
§  4.
1.
Szkolenie zawodowe powinno być wykonywane w zasadzie bez odrywania szkolącego od jego normalnych obowiązków, wynikających z zawartej z nim umowy o pracę.
2.
Właściwi ministrowie określą przypadki, w których należy zwolnić pracowników przeprowadzających szkolenie od pełnienia normalnych obowiązków wynikających z zawartych umów o pracę. Zwolnienie takie może nastąpić, jeżeli pracownik szkoli więcej niż 10 osób.
§  5.
Z pracownikami szkolącymi należy zawrzeć umowę według wzoru stanowiącego załącznik do uchwały.

Dodatkowe wynagrodzenie za naukę zawodu młodocianych oraz robotników pełnoletnich nie posiadających wymaganych kwalifikacji zawodowych.

§  6.
Pracownikom szkolącym młodocianych, przyjętych w celu nauki zawodu lub przyuczenia do określonej pracy, przysługuje:
1)
przy szkoleniu indywidualnym - dodatkowe wynagrodzenie w wysokości:
a)
w pierwszym roku nauki zawodu do 100 zł miesięcznie za jednego ucznia,
b)
w drugim roku nauki zawodu do 110 zł miesięcznie za jednego ucznia,
c)
w trzecim i następnych latach nauki zawodu do 120 zł miesięcznie za jednego ucznia;
2)
przy szkoleniu brygadowym - dodatkowe wynagrodzenie w wysokości:
a)
w pierwszym roku nauki zawodu do 35 zł miesięcznie za jednego ucznia,
b)
w drugim roku nauki zawodu do 40 zł miesięcznie za jednego ucznia,
c)
w trzecim i następnych latach nauki zawodu do 45 zł miesięcznie za jednego ucznia;
3)
przy szkoleniu w wydzielonych zespołach nauki zawodu - dodatkowe wynagrodzenie za faktyczne godziny szkolenia obliczone według zasad obowiązujących przy obliczaniu wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy.
§  7.
Pracownikom szkolącym robotników pełnoletnich, nie posiadających wymaganych kwalifikacji zawodowych, przyjętych w celu nauki zawodu lub przyuczenia do określonej pracy, przysługuje dodatkowe wynagrodzenie w wysokości:
1)
przy szkoleniu indywidualnym - do 100 zł miesięcznie za jednego szkolonego,
2)
przy szkoleniu brygadowym - do 35 zł miesięcznie za jednego szkolonego.
§  8.
Pracownikom, zwolnionym na okres szkolenia od pełnienia normalnych obowiązków wynikających z zawartej umowy o pracę, szkolącym pracowników na stanowiska robotnicze, nie przysługuje dodatkowe wynagrodzenie za szkolenie, ustalone w §§ 6, 7 i 11. Za okres szkolenia przysługuje im wynagrodzenie obliczone jak za urlop wypoczynkowy.
§  9.
1.
Pracownikom szkolącym młodocianych i robotników pełnoletnich, nie posiadających wymaganych kwalifikacji zawodowych, przysługuje jednorazowa premia, płatna po pomyślnym złożeniu egzaminu przez szkolonego przed zakładową komisją kwalifikacyjną.
2.
Jednorazowa premia wynosi:
1)
przy szkoleniu indywidualnym - do 80 zł za każdy miesiąc szkolenia 1 pracownika,
2)
przy szkoleniu brygadowym - do 30 zł za każdy miesiąc szkolenia 1 pracownika,
3)
przy szkoleniu w wydzielonych zespołach nauki zawodu, przekraczających 10 osób - za 1 rok nauki całego zespołu jednorazowo do 1.500 zł.
3.
W razie niepomyślnego wyniku egzaminu pracownikowi szkolącemu premia nie przysługuje. Pracownikowi szkolącemu uczniów w wydzielonych zespołach nauki premię, o której mowa w ust. 2 pkt 3, wypłaca się proporcjonalnie do liczby szkolonych, którzy złożyli egzamin z wynikiem pomyślnym.
4.
Jeśli szkolenie trwa dłużej niż 1 rok, za równoznaczne ze złożeniem egzaminu uważa się dopuszczenie ucznia na wyższy rok nauki.
§  10.
Pracownikom szkolącym, zwolnionym na okres szkolenia od pełnienia normalnych obowiązków wynikających z umowy o pracę, przysługuje tylko jednorazowa premia za pomyślny wynik szkolenia, w zależności od rodzaju szkolenia w wysokości i według zasad ustalonych w § 9.

Wynagrodzenie za szkolenie osób odbywających wstępny staż pracy.

§  11.
1.
Dodatkowe wynagrodzenie za szkolenie w okresie odbywania wstępnego stażu pracy robotników pełnoletnich, o których mowa w § 1 pkt 2, przysługuje tylko przez okres pierwszych 3-6 miesięcy szkolenia. Okres, za który przysługuje dodatkowe wynagrodzenie szkolącym robotników pełnoletnich w granicach 3 do 6 miesięcy, ustalą dla poszczególnych zawodów dyrektorzy przedsiębiorstw.
2.
Dodatkowe wynagrodzenie za szkolenie w okresie odbywania wstępnego stażu pracy absolwentów średnich szkół ogólnokształcących, którzy po zakończeniu stażu mają być zatrudnieni na stanowiskach robotniczych, przysługuje za cały okres szkolenia, ustalony dla danego zawodu w zarządzeniu właściwego ministra.
3.
Dodatkowe wynagrodzenie za każdy miesiąc szkolenia jednego robotnika ustala się w wysokości do 100 zł przy szkoleniu indywidualnym oraz do 35 zł przy szkoleniu zespołowym.
4.
Pracownikom szkolącym osoby odbywające wstępny staż pracy premia za pomyślny wynik szkolenia nie przysługuje.
§  12.
Pracownikom szkolącym absolwentów szkół, z wyjątkiem wymienionych w § 11, nie przysługuje dodatkowe wynagrodzenie ani jednorazowa premia za pomyślny wynik szkolenia.

Zasady wynagradzania za szkolenie prowadzone przez mistrzów.

§  13.
1.
Mistrzom, którym zlecono szkolenie osób wymienionych w § 1, nie przysługuje dodatkowe wynagrodzenie za szkolenie.
2.
Mistrzom, którym zlecono szkolenie młodocianych i przyuczenie do określonej pracy robotników pełnoletnich, z wyjątkiem absolwentów, przysługuje jednorazowa premia po pomyślnym złożeniu egzaminu przez szkolonych przed zakładową komisją kwalifikacyjną.
3.
Jednorazową premię oblicza się według zasad ustalonych dla szkolących robotników.

Przepisy ogólne.

§  14.
1.
Dodatkowe wynagrodzenie za szkolenie, prowadzone przy pracach "gorących" i pracach szkodliwych dla zdrowia i niebezpiecznych, może być podwyższone o 10% w stosunku do dodatkowego wynagrodzenia ustalonego w §§ 6, 7 i 11.
2.
Dodatkowe wynagrodzenie za szkolenie prowadzone w górnictwie przy pracach pod ziemią może być podwyższone o 30% w stosunku do dodatkowego wynagrodzenia ustalonego w §§ 6, 7 i 11.
§  15.
1.
Wysokość wynagrodzenia w granicach przewidzianych w niniejszej uchwale ustalą dyrektorzy przedsiębiorstw, biorąc pod uwagę między innymi kwalifikacje oraz wkład i wyniki pracy szkolącego, rodzaj szkolonego zawodu i warunki szkolenia.
2.
Maksymalne stawki za szkolenie oraz jednorazowa premia, ustalone w niniejszej uchwale, mogą być przyznawane tylko wysoko kwalifikowanym robotnikom, zaszeregowanym do dwu najwyższych grup tabeli płac obowiązującej w danym przedsiębiorstwie, oraz majstrom. W pozostałych wypadkach stawki za szkolenie oraz jednorazowa premia powinny być niższe o 5% do 20%.
§  16.
Praca wykonywana przez szkolonych powinna być systematycznie kontrolowana i ewidencjonowana w celu ustalenia postępów w nauce zawodu. Praca wykonywana przez szkolonego na odrębnym stanowisku roboczym nie może być zaliczana na rzecz pracowników szkolących.
§  17.
W razie przedłużenia szkolenia na okres dłuższy niż ustalony w zatwierdzonym programie szkolenia wskutek nienabycia odpowiednich kwalifikacji przez szkolonego szkolącemu nie przysługuje dodatkowe wynagrodzenie ani jednorazowa premia za przedłużony okres szkolenia.
§  18.
Wynagrodzenie, o którym mowa w §§ 6, 7 i 11, należy wypłacać co miesiąc z dołu w terminie wypłaty normalnego wynagrodzenia za pracę.
§  19.
Wykładowcom, prowadzącym w trybie prac zleconych szkolenie teoretyczne, przewidziane w zatwierdzonym programie szkolenia, przysługuje za każdą godzinę szkolenia wynagrodzenie ustalone w zarządzeniu nr 160 Prezesa Rady Ministrów z dnia 5 lipca 1954 r. w sprawie zasad organizowania, prowadzenia i finansowania kursowego doszkalania zawodowego (Monitor Polski z 1954 r. Nr A-67, poz. 849, z 1955 r. Nr 36, poz. 351, z 1956 r. Nr 79, poz. 957 i z 1958 r. Nr 11, poz. 67).
§  20.
Podatek od wynagrodzenia przypadający od jednorazowej premii za pomyślny wynik szkolenia należy obliczać zgodnie z przepisami § 7 ust. 1 pkt 3 i ust. 2-4 zarządzenia Ministra Finansów z dnia 6 czerwca 1951 r. w sprawie całkowitego lub częściowego zwolnienia niektórych kategorii wynagrodzeń od podatku od wynagrodzeń (Monitor Polski z 1951 r. Nr A-49, poz. 648, z 1952 r. Nr A-44, poz. 626 i Nr A-93, poz. 1444, z 1953 r. Nr A-22, poz. 276 i Nr A-76, poz. 909, z 1955 r. Nr 13, poz. 136, z 1956 r. Nr 26, poz. 362, z 1957 r. Nr 47, poz. 291 i z 1958 r. Nr 74, poz. 434).
§  21.
Przepisy niniejszej uchwały mogą być stosowane tylko w tych uspołecznionych przedsiębiorstwach, w których został zatwierdzony program szkolenia zgodnie z przepisami wykonawczymi do uchwał, o których mowa w § 1 pkt 1-3 niniejszej uchwały i działa komisja kwalifikacyjna, powołana zgodnie z § 10 ust. 2 i 3 uchwały nr 196 Rady Ministrów z dnia 13 czerwca 1958 r. powołanej w § 1 pkt 3.
§  22.
1.
Przepisy niniejszej uchwały nie dotyczą przedsiębiorstw podległych Ministrowi Handlu Wewnętrznego.
2.
Zobowiązuje się Ministra Handlu Wewnętrznego do opracowania w porozumieniu z Ministrem Pracy i Opieki Społecznej i do przedłożenia Komitetowi Ekonomicznemu Rady Ministrów projektu uchwały regulującej wynagrodzenie osób szkolących, prowadzone w przedsiębiorstwach podległych Ministrowi Handlu Wewnętrznego.
§  23.
Zaleca się Centralnemu Związkowi Spółdzielczości Pracy wprowadzenie zasad wynagradzania wynikających z niniejszej uchwały w stosunku do osób szkolących, zatrudnionych w spółdzielczych zakładach pracy.
§  24.
Tracą moc zarządzenie Przewodniczącego Państwowej Komisji Planowania Gospodarczego z dnia 12 grudnia 1951 r. w sprawie zasad wynagradzania pracowników szkolących robotników w zakładach pracy podległych Ministrom: Górnictwa, Przemysłu Ciężkiego, Przemysłu Chemicznego, Przemysłu Lekkiego, Przemysłu Rolnego i Spożywczego, Budownictwa Przemysłowego oraz Budownictwa Miast i Osiedli (Monitor Polski z 1951 r. Nr A-105, poz. 1521, z 1952 r. Nr A-41, poz. 583, z 1953 r. Nr A-62, poz. 759, z 1954 r. Nr A-67, poz. 849) oraz inne przepisy w zakresie uregulowanym niniejszą uchwałą, a dotyczące wynagrodzenia za szkolenie osób szkolących pracowników w zakładach pracy, wydane przed dniem ogłoszenia niniejszej uchwały.
§  25.
Uchwała wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.

ZAŁĄCZNIK

UMOWA

Dnia .............. 195.. r. pomiędzy zakładem pracy ..........

.....................: w ..............., reprezentowanym przez

ob. ............ z jednej strony, a ob. ......................,

zamieszkałym w ..........................., pełniącym obowiązki

.................. w wyżej wymienionym zakładzie w ............

...............................................................

(w wydziale itp.)

z drugiej strony została zawarta umowa o następującej treści:

§ 1.

Ob. ................., zwany dalej "szkolącym", zobowiązuje się

w okresie od dnia ................. do dnia ...................

wyszkolić i przysposobić ob. ..................................

do wykonywania następujących czynności (w zawodzie,

specjalności) .................................................

...............................................................

§ 2.

W ciągu 7 dni od dnia zakończenia szkolenia odbędzie się

egzamin przed zakładową komisją kwalifikacyjną, która

stwierdzi, czy szkolony(eni) został(li) należycie

przygotowany(ni) do wykonywania czynności wymienionych w § 1.

§ 3.

Szkolenie odbywać się będzie w zakresie i trybie przewidzianym

w programie szkolenia (§ ... ust. ... pkt ...).

§ 4.

1. Szkolący za przeprowadzone szkolenie otrzymywać będzie od

zakładu pracy za każdego szkolonego:

1) stawkę za szkolenie w kwocie ...................... zł

płatną z dołu po zł ...............................

2) premię za pomyślny wynik szkolenia w kwocie ....... zł,

płatną po zakończeniu szkolenia i pomyślnym złożeniu

egzaminu (po dopuszczeniu ucznia na wyższy rok nauki).

2. Wypłaty wynagrodzenia, o którym mowa w ust. 1, dokonywane

będą w terminach najbliższych wypłat wynagrodzenia

wynikającego z umowy o pracę.

3. W razie wcześniejszego zakończenia szkolenia wynagrodzenie,

o którym mowa w ust. 1, zostanie wypłacone w nie

zmniejszonej wysokości po pomyślnym złożeniu egzaminu przez

szkolonego(nych) robotnika(ów).

4. W razie późniejszego zakończenia szkolenia wynagrodzenie za

dodatkowy okres szkolenia nie przysługuje.

§ 5.

1. Szkolenie odbywać się będzie w czasie wykonywania przez

szkolącego jego czynności w ramach zawartej umowy o pracę.*)

2. Na okres szkolenia szkolący będzie zwolniony od pełnienia

czynności, wynikających z zawartej umowy o pracę.*)

....................... .............................

(podpis szkolącego) (podpis kierownika zakładu)

________

*) Niepotrzebne skreślić.

Zmiany w prawie

Lekarze i pielęgniarki na kontraktach „uratują” firmy przed przekształcaniem umów?

4 grudnia Komitet Stały Rady Ministrów przyjął projekt zmian w ustawie o PIP - przekazało w czwartek MRPiPS. Nie wiadomo jednak, jaki jest jego ostateczny kształt. Jeszcze w środę Ministerstwo Zdrowia informowało Komitet, że zgadza się na propozycję, by skutki rozstrzygnięć PIP i ich zakres działał na przyszłość, a skutkiem polecenia inspektora pracy nie było ustalenie istnienia stosunku pracy między stronami umowy B2B, ale ustalenie zgodności jej z prawem. Zdaniem prawników, to byłaby kontrrewolucja w stosunku do projektu resortu pracy.

Grażyna J. Leśniak 05.12.2025
Klub parlamentarny PSL-TD przeciwko projektowi ustawy o PIP

Przygotowany przez ministerstwo pracy projekt zmian w ustawie o PIP, przyznający inspektorom pracy uprawnienie do przekształcania umów cywilnoprawnych i B2B w umowy o pracę, łamie konstytucję i szkodzi polskiej gospodarce – ogłosili posłowie PSL na zorganizowanej w czwartek w Sejmie konferencji prasowej. I zażądali zdjęcia tego projektu z dzisiejszego porządku posiedzenia Komitetu Stałego Rady Ministrów.

Grażyna J. Leśniak 04.12.2025
Prezydent podpisał zakaz hodowli zwierząt na futra, ale tzw. ustawę łańcuchową zawetował

Prezydent Karol Nawrocki podpisał we wtorek ustawę z 7 listopada 2025 r. o zmianie ustawy o ochronie zwierząt. Jej celem jest wprowadzenie zakazu chowu i hodowli zwierząt futerkowych w celach komercyjnych, z wyjątkiem królika, w szczególności w celu pozyskania z nich futer lub innych części zwierząt. Zawetowana została jednak ustawa zakazująca trzymania psów na łańcuchach. Prezydent ma w tym zakresie złożyć własny projekt.

Krzysztof Koślicki 02.12.2025
Przekształcanie umów B2B dołoży pracy sądom

Resort pracy nie podjął nawet próby oszacowania, jak reklasyfikacja umów cywilnoprawnych i B2B na umowy o pracę wpłynie na obciążenie sądów pracy i długość postępowań sądowych. Tymczasem eksperci wyliczyli, że w wariancie skrajnym, zakładającym 150 tys. nowych spraw rocznie, skala powstałych zaległości rośnie do ponad 31 miesięcy dodatkowej pracy lub koniecznego zwiększenia zasobów sądów o 259 proc. Sprawa jest o tyle ważna, że na podobnym etapie prac są dwa projekty ustaw, które – jak twierdzą prawnicy – mogą zwiększyć obciążenie sądów.

Grażyna J. Leśniak 25.11.2025
MZ znosi limit tzw. nadwykonań świadczeń udzielanych osobom do 18. roku życia - projekt przyjęty przez rząd

Rada Ministrów przyjęła projekt nowelizacji ustawy o Funduszu Medycznym - poinformował w środę rzecznik rządu Adam Szłapka. Przygotowana przez resort zdrowia propozycja zakłada, że Narodowy Fundusz Zdrowia będzie mógł w 2025 r. otrzymać dodatkowo około 3,6 mld zł z Funduszu Medycznego. MZ chce również, by programy inwestycyjne dla projektów strategicznych były zatwierdzane przez ministra zdrowia, a nie jak dotychczas, ustanawiane przez Radę Ministrów. Zamierza też umożliwić dofinansowanie programów polityki zdrowotnej realizowanych przez gminy w całości ze środków Funduszu Medycznego.

Grażyna J. Leśniak 19.11.2025
Środowisko psychologów i psychoterapeutów bez prawa do opiniowania projektu ustawy?

Przedstawiciele środowiska psychologów i psychoterapeutów wskazują na ograniczanie możliwości przedstawiania przez nich opinii do rządowego projektu ustawy o zawodzie psychologa oraz samorządzie zawodowym psychologów, nad którym pracuje sejmowa podkomisja nadzwyczajna. Może to wywoływać poczucie deficytu demokracji, zwłaszcza gdy procedowane regulacje dotyczą konkretnych zawodów i grup społecznych, a tym samym także praw i obowiązków osób do nich należących.

Grażyna J. Leśniak 19.11.2025
Metryka aktu
Identyfikator:

M.P.1959.57.277

Rodzaj: Uchwała
Tytuł: Zasady wynagradzania osób szkolących pracowników w uspołecznionych zakładach pracy.
Data aktu: 09/06/1959
Data ogłoszenia: 25/06/1959
Data wejścia w życie: 25/06/1959