Wytyczne zmieniające wytyczne Europejskiego Banku Centralnego (UE) 2015/510 w sprawie implementacji ram prawnych polityki pieniężnej Eurosystemu

WYTYCZNE EUROPEJSKIEGO BANKU CENTRALNEGO (UE) 2015/1938
z dnia 27 sierpnia 2015 r.
zmieniające wytyczne Europejskiego Banku Centralnego (UE) 2015/510 w sprawie implementacji ram prawnych polityki pieniężnej Eurosystemu (EBC/2015/27)

RADA PREZESÓW EUROPEJSKIEGO BANKU CENTRALNEGO,

uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 127 ust. 2 tiret pierwsze,

uwzględniając Statut Europejskiego Systemu Banków Centralnych i Europejskiego Banku Centralnego, w szczególności jego art. 3 ust. 1 tiret pierwsze, art. 9 ust. 2, art. 12 ust. 1, art. 14 ust. 3, art. 18 ust. 2 oraz art. 20 akapit pierwszy,

a także mając na uwadze, co następuje:

(1) Osiągnięcie wspólnej polityki pieniężnej wymaga zdefiniowania narzędzi, instrumentów i procedur stosowanych przez Eurosystem, obejmujący Europejski Bank Centralny (EBC) oraz krajowe banki centralne tych państw członkowskich, których walutą jest euro (zwane dalej "KBC"), tak aby umożliwić prowadzenie takiej polityki w jednolity sposób we wszystkich państwach członkowskich, których walutą jest euro.

(2) Efektem implementacji ram prawnych polityki pieniężnej Eurosystemu powinno być uczestnictwo szerokiego grona kontrahentów w ramach jednolitych kryteriów kwalifikacji. Kryteria te określa się w celu zapewnienia równego traktowania kontrahentów we wszystkich państwach członkowskich, których walutą jest euro, oraz zapewnienia spełniania przez kontrahentów określonych wymogów ostrożnościowych i operacyjnych.

(3) Biorąc pod uwagę niedawne inicjatywy legislacyjne dotyczące wdrożenia unii bankowej, Rada Prezesów zdecydowała o dalszym doprecyzowaniu zasad mających zastosowanie do kontrahentów operacji polityki pieniężnej Eurosystemu.

(4) Rada Prezesów zdecydowała o wprowadzeniu do zasad Eurosystemu dotyczących zabezpieczeń nowej kategorii kwalifikowanych aktywów nierynkowych, a mianowicie nierynkowych instrumentów dłużnych zabezpieczonych kwalifikowanymi należnościami kredytowymi.

(5) Wytyczne EBC/2014/60 1 powinny zatem zostać odpowiednio zmienione,

PRZYJMUJE NINIEJSZE WYTYCZNE:

Artykuł  1

W wytycznych EBC/2014/60 wprowadza się następujące zmiany:

1)
tytuł wytycznych EBC/2014/60 otrzymuje brzmienie:

"Wytyczne Europejskiego Banku Centralnego (UE) 2015/510 z dnia 19 grudnia 2014 r. w sprawie implementacji ram prawnych polityki pieniężnej Eurosystemu (Wytyczne w sprawie dokumentacji ogólnej) (EBC/2014/60)";

2)
w art. 2 pkt 10 otrzymuje brzmienie:

"10) »właściwy organ« - organ lub instytucję publiczną oficjalnie uznaną przez prawo krajowe i wyznaczoną przez to prawo do sprawowania nadzoru instytucji w ramach systemu nadzorczego w danym państwie członkowskim, w tym EBC w odniesieniu do zadań powierzonych mu rozporządzeniem Rady (UE) nr 1024/2013 * ."

3)
w art. 2 pkt 23 otrzymuje brzmienie:

"23) »wykorzystanie krajowe« - przekazanie na zabezpieczenie przez kontrahenta z siedzibą w państwie członkowskim, którego walutą jest euro:

a) aktywów rynkowych wyemitowanych i utrzymywanych w państwie członkowskim rodzimego KBC tego kontrahenta;

b) należności kredytowych, w przypadku których prawem właściwym dla umowy będącej ich podstawą jest prawo państwa członkowskiego rodzimego KBC tego kontrahenta;

c) RMBD wyemitowanych przez podmioty mające siedzibę w państwie członkowskim rodzimego KBC tego kontrahenta;

d) nierynkowych instrumentów dłużnych zabezpieczonych kwalifikowanymi należnościami kredytowymi, wyemitowanych i utrzymywanych w państwie członkowskim rodzimego KBC tego kontrahenta;";

4)
w art. 2 dodaje się pkt 42a w brzmieniu:

"42a) »rekapitalizacja rzeczowa przy użyciu instrumentów długu publicznego« - dowolną formę podwyższenia subskrybowanego kapitału instytucji kredytowej, w ramach którego całość lub część wkładu następuje poprzez bezpośrednie wniesienie do instytucji kredytowej instrumentów dłużnych państwa lub sektora publicznego wyemitowanych przez emitenta długu państwowego lub sektora publicznego wnoszącego nowy kapitał do instytucji kredytowej;";

5)
w art. 2 pkt 70 otrzymuje brzmienie:

"70) »aktywa nierynkowe« - dowolne aktywa spośród depozytów terminowych, należności kredytowych, RMBD i nierynkowych instrumentów dłużnych zabezpieczonych kwalifikowanymi należnościami kredytowymi;";

6)
w art. 2 dodaje się pkt 70a w brzmieniu:

"(70a) »Nierynkowe instrumenty dłużne zabezpieczone kwalifikowanymi należnościami kredytowymi« (zwane dalej »instrumentami DECC« (non-marketable debt instruments backed by eligible credit claims)) - instrumenty dłużne:

a) które są zabezpieczone, bezpośrednio lub pośrednio, należnościami kredytowymi, które spełniają wszystkie kryteria kwalifikacji Eurosystemu dla należności kredytowych, określone w sekcji 1 rozdziału 1 tytułu III części czwartej, z zastrzeżeniem postanowień art. 107f;

b) które dają podwójną możliwość regresu: (i) w stosunku do instytucji kredytowej, która jest inicjatorem stanowiących zabezpieczenie należności kredytowych; oraz (ii) w stosunku do dynamicznej puli zabezpieczeń należności kredytowych, o których mowa w lit. a);

c) dla których nie stosuje się transzowania ryzyka;";

7)
art. 8 ust. 3 otrzymuje brzmienie:

"3. EBC może przeprowadzać operacje dostrajające w dowolnym dniu operacyjnym Eurosystemu w celu przeciwdziałania nierównowagom płynności w okresie utrzymywania rezerwy obowiązkowej. Jeżeli dzień transakcji, dzień rozrachunku i dzień płatności nie są dniami operacyjnymi KBC, dany KBC nie ma obowiązku przeprowadzania takich operacji.";

8)
art. 55 otrzymuje brzmienie:

"Artykuł 55

Kryteria kwalifikacji uczestnictwa w operacjach polityki pieniężnej Eurosystemu

Z zastrzeżeniem art. 57 do uczestnictwa w operacjach polityki pieniężnej Eurosystemu Eurosystem dopuszcza wyłącznie instytucje spełniające następujące kryteria:

a) instytucje te muszą podlegać wymogom systemu rezerw obowiązkowych Eurosystemu zgodnie z art. 19 ust. 1 Statutu ESBC, bez możliwości przyznania wyłączenia z obowiązków w zakresie systemu rezerw obowiązkowych Eurosystemu na podstawie rozporządzenia (WE) nr 2531/98 oraz rozporządzenia (WE) nr 1745/2003 (EBC/2003/9);

b) instytucje te muszą:

(i) podlegać co najmniej jednej formie zharmonizowanego nadzoru w Unii lub EOG sprawowanego przez właściwe organy zgodnie z dyrektywą 2013/36/UE i rozporządzeniem (UE) nr 575/2013; lub

(ii) być publicznymi instytucjami kredytowymi w rozumieniu art. 123 ust. 2 Traktatu, podlegającymi nadzorowi o standardzie porównywalnym do nadzoru prowadzonego przez właściwe organy zgodnie z dyrektywą 2013/36/UE i rozporządzeniem (UE) nr 575/2013; lub

(iii) być instytucjami podlegającymi niezharmonizowanemu nadzorowi prowadzonemu przez właściwe organy o standardzie porównywalnym do zharmonizowanego nadzoru w Unii lub EOG sprawowanego przez właściwe organy zgodnie z dyrektywą 2013/36/UE i rozporządzeniem (UE) nr 575/2013, np. utworzonymi w państwach członkowskich, których walutą jest euro, oddziałami instytucji zarejestrowanych poza EOG;

c) instytucje te muszą być w dobrej kondycji finansowej w rozumieniu art. 55a;

d) instytucje te muszą spełniać wszelkie wymogi operacyjne określone w postanowieniach umownych lub normatywnych stosowanych przez rodzimy KBC lub EBC w odniesieniu do danego instrumentu lub operacji.";

9)
dodaje się art. 55a w brzmieniu:

"Artykuł 55a

Ocena dobrej kondycji finansowej instytucji

1. Dokonując oceny dobrej kondycji finansowej poszczególnych instytucji na potrzeby niniejszego artykułu, Eurosystem może brać pod uwagę następujące informacje ostrożnościowe:

a) kwartalne informacje dotyczące kapitału, dźwigni finansowej i wskaźników płynności przekazywane na podstawie rozporządzenia (UE) nr 575/2013 na zasadzie indywidualnej i skonsolidowanej zgodnie z wymogami nadzorczymi; lub

b) w odpowiednich przypadkach - informacje ostrożnościowe o standardzie porównywalnym do informacji, o których mowa w lit. a).

2. Jeżeli takie informacje ostrożnościowe nie zostaną udostępnione rodzimemu KBC instytucji oraz EBC przez nadzorcę instytucji, rodzimy KBC instytucji lub EBC mogą zażądać udostępnienia tych informacji przez instytucję. Jeżeli informacje takie zostaną przekazane bezpośrednio przez instytucję, przekazuje ona również ocenę tych informacji sporządzoną przez odpowiedniego nadzorcę. Może także zostać nałożony wymóg przeprowadzenia dodatkowej certyfikacji przez zewnętrznego audytora.

3. Oddziały przekazują informacje dotyczące kapitału, dźwigni finansowej i wskaźników płynności wymagane na podstawie rozporządzenia (UE) nr 575/2013 lub, w odpowiednich przypadkach, informacje o porównywalnym standardzie, w odniesieniu do instytucji, do której dany oddział należy, na zasadzie indywidualnej i skonsolidowanej zgodnie z wymogami nadzorczymi.

4. Dokonując oceny dobrej kondycji finansowej instytucji podlegających rekapitalizacji rzeczowej przy użyciu instrumentów długu publicznego, Eurosystem może brać pod uwagę metodę przeprowadzenia takiej rekapitalizacji rzeczowej i jej rolę w zapewnieniu spełniania wskaźników kapitałowych przekazywanych na podstawie rozporządzenia (UE) nr 575/2013, w tym rodzaj i płynność takich instrumentów oraz dostęp do rynku ich emitenta.

5. Podmioty zarządzające aktywami, które powstają w wyniku działań restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji w formie zastosowania instrumentu wydzielenia aktywów zgodnie z art. 26 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 806/2014 * lub przepisami prawa krajowego implementującymi art. 42 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/59/UE * , nie są kwalifikowanymi kontrahentami mającymi dostęp do operacji polityki pieniężnej Eurosystemu."

10)
art. 96 ust. 3 otrzymuje brzmienie:

"3. Zasady określone w ust. 1 i 2 nie mają zastosowania do dłużników lub gwarantów będących, odpowiednio, wielostronnymi bankami rozwoju lub organizacjami międzynarodowymi; podmioty te kwalifikują się bez względu na miejsce siedziby.";

11)
art. 99 otrzymuje brzmienie:

"Artykuł 99

Dodatkowe wymogi prawne dotyczące należności kredytowych

1. W celu zagwarantowania ustanowienia ważnego zabezpieczenia na należności kredytowej oraz szybkiej realizacji takiej należności w przypadku niewykonania zobowiązania przez kontrahenta konieczne jest spełnienie dodatkowych wymogów prawnych. Wymogi te dotyczą:

a) weryfikacji istnienia należności kredytowej;

b) ważności umowy o przekazanie należności kredytowych na zabezpieczenie;

c) pełnej skuteczności przekazania wobec osób trzecich;

d) braku ograniczeń dotyczących przekazania na zabezpieczenie i realizacji należności kredytowych;

e) braku ograniczeń związanych z tajemnicą bankową i poufnością.

2. Szczegółowy opis tych wymogów prawnych zawarty jest w art. 100-105. Dalsze szczegóły dotyczące konkretnych aspektów krajowych systemów prawnych znajdują się we właściwej dokumentacji krajowej KBC.";

12)
w rozdziale 1 tytułu III części czwartej dodaje się sekcję w brzmieniu:

"Sekcja 4

Kryteria kwalifikacji instrumentów DECC

Artykuł 107a

Kwalifikowany rodzaj aktywów

1. Kwalifikowanym rodzajem aktywów są instrumenty dłużne w rozumieniu definicji DECC zawartej w art. 2 pkt 70a.

2. Instrumenty DECC muszą mieć określoną, bezwarunkową kwotę główną oraz strukturę kuponu, która spełnia kryteria określone w art. 63. Pula zabezpieczeń może obejmować wyłącznie należności kredytowe, dla których dostępny jest:

a) określony wzór sprawozdawczy dotyczący instrumentów DECC na poziomie danych o poszczególnych kredytach; lub

b) wzór sprawozdawczy dotyczący papierów wartościowych zabezpieczonych aktywami na poziomie danych o poszczególnych kredytach zgodnie z art. 73.

3. Zabezpieczającymi należnościami kredytowymi są należności kredytowe przyznane dłużnikom z siedzibą w państwie członkowskim, którego walutą jest euro. Inicjatorem jest kontrahent Eurosystemu z siedzibą w państwie członkowskim, którego walutą jest euro; emitent nabywa należności kredytowe od inicjatora.

4. Emitent instrumentów DECC jest podmiotem specjalnego przeznaczenia z siedzibą w państwie członkowskim, którego walutą jest euro. Strony transakcji inne niż emitent, dłużnicy zabezpieczających należności kredytowych i inicjator muszą mieć siedzibę w EOG.

5. Aktywami kwalifikowanymi są instrumenty DECC, które są denominowane w euro lub jednej z byłych walut państw członkowskich, których walutą jest euro.

6. Po dokonaniu pozytywnej oceny Eurosystem zatwierdza strukturę DECC jako kwalifikowane zabezpieczenie Eurosystemu.

7. Prawem właściwym dla instrumentów DECC, inicjatora, dłużników oraz - w odpowiednich przypadkach - gwarantów zabezpieczających należności kredytowych, umów dotyczących zabezpieczających należności kredytowych oraz wszelkich umów zapewniających bezpośrednie lub pośrednie przekazanie zabezpieczających należności kredytowych przez inicjatora emitentowi jest prawo państwa siedziby emitenta.

8. Instrumenty DECC muszą spełniać wymogi co do miejsca emisji i procedur rozrachunku, określone w art. 66 i 67.

Artykuł 107b

Wymóg braku podporządkowania w odniesieniu do instrumentów DECC

Instrumenty DECC nie mogą rodzić praw do kwoty głównej lub odsetek podporządkowanych względem praw posiadaczy innych instrumentów dłużnych tego samego emitenta.

Artykuł 107c

Wymogi jakości kredytowej

Instrumenty DECC muszą być zgodne z wymogami jakości kredytowej Eurosystemu określonymi w sekcji 3 rozdziału 2 tytułu III części czwartej.

Artykuł 107d

Nabycie zabezpieczających należności kredytowych przez emitenta

Pula zabezpieczających należności kredytowych musi zostać nabyta przez emitenta od inicjatora w sposób uznawany przez Eurosystem za prawdziwą sprzedaż (»true sale«) lub inny sposób stanowiący odpowiednik prawdziwej sprzedaży, skuteczny w stosunku do wszystkich osób trzecich, oraz musi być niedostępna dla inicjatora i jego wierzycieli, w tym także w przypadku niewypłacalności inicjatora.

Artykuł 107e

Wymogi przejrzystości dotyczące instrumentów DECC

1. Instrumenty DECC muszą spełniać wymogi dotyczące przejrzystości na poziomie struktury DECC oraz na poziomie poszczególnych zabezpieczających należności kredytowych.

2. Na poziomie struktury DECC udostępnia się do wiadomości publicznej szczegółowe informacje dotyczące kluczowych danych transakcyjnych instrumentów DECC, takich jak dane identyfikujące strony transakcji, podsumowanie podstawowych cech strukturalnych instrumentów DECC, opis zabezpieczenia oraz warunki instrumentów DECC. Dokonując oceny, Eurosystem może żądać przedstawienia przez osoby trzecie uznane przez Eurosystem za właściwe, w tym w szczególności przez emitenta lub inicjatora, dokumentów transakcji i opinii prawnych.

3. Na poziomie poszczególnych zabezpieczających należności kredytowych udostępniać należy, zgodnie z procedurami określonymi w załączniku VIII, wyczerpujące i ujednolicone dane o poszczególnych kredytach dotyczące puli zabezpieczających należności kredytowych, z wyłączeniem danych dotyczących częstotliwości przekazywania sprawozdawczości i okresów przejściowych. Instrumenty DECC są aktywami kwalifikowanymi, jeżeli wszystkie zabezpieczające należności kredytowe są jednorodne, tzn. możliwe jest przekazanie sprawozdawczości o nich na jednym formularzu sprawozdawczym danych o poszczególnych kredytach. Po dokonaniu oceny przekazanych danych Eurosystem może uznać dany instrument DECC za niejednorodny.

4. Dane o poszczególnych kredytach przekazuje się co najmniej z częstotliwością miesięczną, najpóźniej miesiąc po dacie granicznej. Datą graniczną, w odniesieniu do której przekazuje się dane o poszczególnych kredytach, jest ostatni kalendarzowy dzień miesiąca. W przypadku nieprzekazania lub braku aktualizacji danych o poszczególnych kredytach w terminie miesiąca od daty granicznej dany instrument DECC przestaje być kwalifikowanym zabezpieczeniem.

5. Do instrumentów DECC, w tym szczegółowych wzorów sprawozdawczych dotyczących instrumentów DECC na poziomie danych o poszczególnych kredytach, stosuje się wymogi w zakresie jakości danych dotyczące papierów wartościowych zabezpieczonych aktywami. W odniesieniu do osiągnięcia przez instrumenty DECC minimalnej dopuszczalnej jakości danych o poszczególnych kredytach nie stosuje się okresów przejściowych.

6. Przy ocenie kwalifikacji Eurosystem bierze pod uwagę:

a) każdy przypadek nieprzekazania danych obowiązkowych; oraz

b) częstotliwość występowania pól przeznaczonych na dane o poszczególnych kredytach, które nie zawierają treści.

Artykuł 107f

Rodzaje kwalifikowanych zabezpieczających należności kredytowych

1. Zabezpieczające należności kredytowe muszą spełniać kryteria kwalifikacji należności kredytowych określone w sekcji 1 rozdziału 1 tytułu III części czwartej, z zastrzeżeniem modyfikacji wynikających z niniejszego artykułu.

2. Ustanowienie ważnego tytułu zabezpieczającego do zabezpieczających należności kredytowych, umożliwiające emitentowi i posiadaczom instrumentów DECC szybką realizację należności kredytowych w przypadku niewykonania zobowiązania przez inicjatora, wymaga spełnienia następujących dodatkowych wymogów prawnych określonych w ust. 3-9:

a) weryfikacji istnienia zabezpieczającej należności kredytowej;

b) ważności umowy o przekazanie należności kredytowych na zabezpieczenie;

c) pełnej skuteczności przekazania na zabezpieczenie wobec osób trzecich;

d) braku ograniczeń dotyczących przeniesienia danej zabezpieczającej należności kredytowej;

e) braku ograniczeń dotyczących realizacji danej zabezpieczającej należności kredytowej;

f) braku ograniczeń związanych z tajemnicą bankową i poufnością.

Dalsze szczegóły dotyczące konkretnych aspektów krajowych systemów prawnych znajdują się we właściwej dokumentacji krajowej KBC.

3. KBC państwa siedziby inicjatora albo organ nadzoru lub zewnętrzni biegli rewidenci przeprowadzają jednorazową weryfikację procedur stosowanych przez inicjatora przy przekazywaniu Eurosystemowi informacji dotyczących zabezpieczających należności kredytowych.

4. KBC państwa siedziby inicjatora podejmuje co najmniej wszystkie poniższe kroki w celu weryfikacji istnienia zabezpieczających należności kredytowych:

a) KBC państwa siedziby inicjatora uzyskuje od inicjatora, co najmniej raz na kwartał, pisemną deklarację potwierdzającą:

(i) istnienie zabezpieczających należności kredytowych, przy czym deklaracja taka może być zastąpiona sprawdzeniem informacji zawartych w centralnym rejestrze kredytowym, jeżeli taki istnieje;

(ii) zgodność zabezpieczających należności kredytowych z kryteriami kwalifikacji stosowanymi przez Eurosystem;

(iii) że dana zabezpieczająca należność kredytowa nie stanowi jednocześnie zabezpieczenia na rzecz osób trzecich oraz że inicjator nie przekaże takiej należności kredytowej jako zabezpieczenia na rzecz Eurosystemu lub osoby trzeciej;

(iv) że najpóźniej w ciągu następnego dnia operacyjnego inicjator powiadomi właściwy KBC o wszelkich zdarzeniach mogących w istotny sposób wpłynąć na wartość należności kredytowych jako zabezpieczenia, w tym w szczególności o wcześniejszej, częściowej lub całkowitej spłacie, obniżeniu klasyfikacji oraz istotnych zmianach stanu danej należności kredytowej;

b) KBC państwa lokalizacji inicjatora lub odpowiednie centralne rejestry kredytowe, właściwe organy nadzoru bankowego lub zewnętrzni biegli rewidenci dokonują wyrywkowych kontroli jakości i dokładności pisemnych deklaracji inicjatorów - poprzez dostarczenie fizycznej dokumentacji lub poprzez przeprowadzenie inspekcji. Informacje, które sprawdza się w odniesieniu do każdej zabezpieczającej należności kredytowej, obejmują co najmniej cechy warunkujące istnienie i kwalifikację tych należności. W przypadku inicjatorów posiadających system ratingów wewnętrznych zaakceptowany zgodnie z zasadami oceny kredytowej Eurosystemu przeprowadza się dodatkowe kontrole ocen jakości kredytowej zabezpieczających należności kredytowych polegające na sprawdzaniu prawdopodobieństwa niewykonania zobowiązania przez dłużników należności kredytowych wykorzystywanych jako zabezpieczenie instrumentów DECC, które są przekazywane na zabezpieczenie operacji kredytowych Eurosystemu;

c) w przypadku kontroli przeprowadzanych na podstawie art. 107f ust. 3, ust. 4 lit. a) lub ust. 4 lit. b) przez KBC państwa siedziby inicjatora, organy nadzoru, zewnętrznych biegłych rewidentów lub centralne rejestry kredytowe, osoby przeprowadzające te kontrole muszą być do tego upoważnione, jeśli konieczność taka wynika z postanowień umownych lub właściwych wymogów krajowych.

5. Umowa dotycząca przeniesienia zabezpieczających należności kredytowych na emitenta lub ich przekazania na zabezpieczenie w drodze przeniesienia własności, cesji lub zastawu musi być ważna pomiędzy emitentem a inicjatorem lub, odpowiednio, przejmującym/cesjonariuszem/zastawnikiem, zgodnie z właściwym prawem krajowym. Wszystkie wymogi prawne konieczne do ważności umowy i pozwalające na pośrednie lub bezpośrednie przekazanie należności kredytowej jako zabezpieczenia muszą zostać spełnione przez lub inicjatora lub - w odpowiednich wypadkach - cesjonariusza. W zależności od właściwego prawa krajowego w odniesieniu do zawiadomienia dłużnika zastosowanie mają poniższe zasady.

a) W niektórych sytuacjach niezbędne może być powiadomienie dłużnika lub rejestracja w ogólnodostępnym wykazie: (i) przeniesienia (bezpośredniego lub pośredniego) zabezpieczających należności kredytowych na emitenta; lub (ii) momentu przekazania przez kontrahenta na rzecz rodzimego KBC instrumentów DECC jako zabezpieczenia w celu zapewnienia pełnej skuteczności takiego przeniesienia lub przekazania na zabezpieczenie względem osób trzecich; oraz, w szczególności (iii) w celu zapewnienia pierwszeństwa zaspokojenia emitenta (w odniesieniu do zabezpieczających należności kredytowych) lub rodzimego KBC (w odniesieniu do instrumentów DECC jako zabezpieczenia) przed innymi wierzycielami. W takich przypadkach wymogi powiadomienia lub rejestracji należy spełnić: (i) z wyprzedzeniem lub w momencie właściwego przeniesienia zabezpieczających należności kredytowych (bezpośredniego lub pośredniego) na emitenta; lub (ii) w momencie przekazania przez kontrahentów instrumentów DECC na zabezpieczenie na rzecz ich rodzimego KBC.

b) Jeżeli natomiast nie wymaga się uprzedniego powiadomienia dłużnika ani rejestracji tego faktu w ogólnodostępnym wykazie zgodnie z lit. a), istnieje obowiązek powiadomienia dłużnika ex post. Powiadomienie dłużnika ex post polega na powiadomieniu dłużnika, zgodnie z postanowieniami dokumentacji krajowej, o przekazaniu należności kredytowej na zabezpieczenie lub jej przeniesieniu niezwłocznie po nastąpieniu niewykonania zobowiązania lub innego zdarzenia kredytowego, zgodnie ze szczegółowymi zasadami określonymi w mającej zastosowanie dokumentacji krajowej.

c) Wymogi określone w lit. a) i b) są wymogami minimum. Eurosystem może wymagać powiadomienia ex ante lub rejestracji w sytuacjach innych niż określone powyżej, w tym w odniesieniu do instrumentów na okaziciela.

6. Zabezpieczające należności kredytowe muszą być w pełni przenoszalne i możliwe do przeniesienia na emitenta bez żadnych ograniczeń. Umowy dotyczące zabezpieczających należności kredytowych oraz inne umowy pomiędzy inicjatorem a dłużnikiem nie mogą zawierać postanowień ograniczających przeniesienie zabezpieczenia. Umowy dotyczące zabezpieczających należności kredytowych oraz inne umowy pomiędzy inicjatorem a dłużnikiem nie mogą zawierać postanowień ograniczających realizację zabezpieczających należności kredytowych, w tym ograniczeń co do formy, czasu lub innych wymogów dotyczących ich realizacji - tak, aby Eurosystem miał pełną możliwość realizacji zabezpieczenia w formie instrumentów DECC.

7. Z zastrzeżeniem ust. 6 ograniczeniem realizacji należności kredytowych nie są postanowienia ograniczające możliwość przeniesienia udziału w kredycie konsorcjalnym na banki, instytucje finansowe i podmioty, które regularnie zajmują się udzielaniem, nabywaniem lub inwestowaniem w kredyty, papiery wartościowe i inne aktywa finansowe, lub które zostały w tym celu utworzone.

8. Z zastrzeżeniem ust. 6 i 7 ograniczeniem możliwości przekazania na zabezpieczenie i realizacji udziału w kredycie konsorcjalnym nie jest agent kredytu zajmujący się zbieraniem i dystrybucją spłat oraz zarządzaniem kredytem, o ile:

a) agent kredytu jest instytucją kredytową zlokalizowaną w państwie członkowskim; oraz

b) stosunek pomiędzy danym członkiem konsorcjum a agentem kredytu może zostać przeniesiony wraz z udziałem w kredycie konsorcjalnym albo w ramach tego udziału.

9. Inicjator i dłużnik mają obowiązek umownego ustalenia, że dłużnik bezwarunkowo zgadza się na ujawnienie Eurosystemowi przez inicjatora, emitenta i dowolnego kontrahenta dokonującego przekazania instrumentów DECC na zabezpieczenie informacji o zabezpieczającej należności kredytowej i dłużniku, niezbędnych rodzimemu KBC do zapewnienia ustanowienia na należnościach kredytowych ważnego zabezpieczenia i możliwości szybkiego zrealizowania tych należności w przypadku niewykonania zobowiązania przez inicjatora/emitenta.";

13)
w rozdziale 2 tytułu III części czwartej dodaje się sekcję 3 w brzmieniu:

"Sekcja 3

Wymogi Eurosystemu w zakresie jakości kredytowej dotyczące instrumentów DECC

Artykuł 112a

Wymogi Eurosystemu w zakresie jakości kredytowej dotyczące instrumentów DECC

1. Instrumenty DECC nie podlegają obowiązkowej ocenie przez jedno z czterech źródeł oceny kredytowej zaakceptowanych przez Eurosystem zgodnie z ogólnymi kryteriami akceptacji zawartymi w tytule V części czwartej.

2. Każda zabezpieczająca należność kredytowa w puli instrumentów DECC musi posiadać ocenę kredytową wydaną przez jedno z czterech źródeł oceny kredytowej zaakceptowanych przez Eurosystem zgodnie z ogólnymi kryteriami akceptacji zawartymi w tytule V części czwartej. Ponadto wykorzystane muszą być te same systemy lub źródła oceny kredytowej, które zostały wybrane przez inicjatora zgodnie z art. 110. Zastosowanie mają zasady dotyczące wymogów jakości kredytowej Eurosystemu w odniesieniu do zabezpieczających należności kredytowych określone w sekcji 1.

3. Jakość kredytową wszystkich zabezpieczających należności kredytowych w puli instrumentów DECC ocenia się na podstawie jakości kredytowej dłużnika lub gwaranta, która powinna być co najmniej na poziomie stopnia 3 jakości kredytowej w zharmonizowanej skali ratingowej Eurosystemu.";

14)
w rozdziale 2 tytułu VI części czwartej dodaje się artykuł w brzmieniu:

"Artykuł 133a

Określenie środków kontroli ryzyka dotyczących instrumentów DECC

Wszystkie zabezpieczające należności kredytowe należące do puli zabezpieczeń podlegają redukcji wartości w wycenie stosowanej na poziomie poszczególnych należności zgodnie z zasadami określonymi w art. 131. Łączna wartość zabezpieczających należności kredytowych należących do puli zabezpieczeń po zastosowaniu redukcji wartości w wycenie musi w dowolnym momencie być co najmniej równa wartości należnej kwoty głównej tych instrumentów DECC. Jeżeli łączna wartość spadnie poniżej progu, o którym mowa w zdaniu poprzedzającym, przyjmuje się, że wartość takich instrumentów DECC wynosi zero.";

15)
w tytule VIII części czwartej dodaje się artykuł 138a w brzmieniu:

"Artykuł 138a

Wykorzystanie instrumentów dłużnych w związku z rekapitalizacją rzeczową przy użyciu instrumentów długu publicznego

Instrumenty długu publicznego wykorzystywane do rekapitalizacji rzeczowej kontrahenta mogą być wykorzystywane jako zabezpieczenie wyłącznie przez tego kontrahenta lub innego kontrahenta mającego z tym kontrahentem bliskie powiązania w rozumieniu art. 138 ust. 2, o ile Eurosystem - biorąc również pod uwagę rolę, jaką w rekapitalizacji odgrywają takie instrumenty - uzna, że poziom dostępu do rynku emitenta tych instrumentów jest adekwatny.";

16)
art. 148 otrzymuje brzmienie:

"Artykuł 148

Zasady ogólne

1. Kontrahenci mogą wykorzystywać aktywa kwalifikowane transgranicznie w całej strefie euro w celu przeprowadzania wszystkich typów operacji kredytowych Eurosystemu.

2. Kontrahenci mogą przekazywać na zabezpieczenie do wykorzystania transgranicznego aktywa kwalifikowane inne niż depozyty terminowe i instrumenty DECC zgodnie z poniższymi zasadami:

a) aktywa rynkowe mogą być przekazywane na zabezpieczenie za pośrednictwem: (i) kwalifikowanych powiązań pomiędzy systemami rozrachunku papierów wartościowych w EOG, które zostały pozytywnie zweryfikowane zgodnie z zasadami Eurosystemu w zakresie oceny użytkownika; (ii) odpowiednich procedur CCBM; (iii) kwalifikowanych powiązań w połączeniu z systemem CCBM; oraz

b) przekazanie na zabezpieczenie należności kredytowych i RMBD odbywa się zgodnie z odpowiednimi procedurami CCBM, ponieważ nie mogą one być przekazywane za pośrednictwem systemów rozrachunku papierów wartościowych.

3. Aktywa rynkowe można wykorzystać poprzez rachunek KBC w systemie rozrachunku papierów wartościowych zlokalizowanym w innym kraju niż dany KBC, jeżeli Eurosystem zatwierdził korzystanie z takiego rachunku.

4. De Nederlandsche Bank jest uprawniony do korzystania ze swojego rachunku w Euroclear Bank w celu dokonywania rozrachunku transakcji dotyczących zabezpieczeń w formie euroobligacji wyemitowanych w tym międzynarodowym depozycie papierów wartościowych. Banc Ceannais na hÉireann/Central Bank of Ireland uzyskał zezwolenie na otwarcie podobnego rachunku w Euroclear Bank. Z rachunku tego można korzystać na potrzeby wszystkich kwalifikowanych aktywów utrzymywanych w Euroclear Bank, tzn. łącznie z aktywami kwalifikowanymi przekazanymi do Euroclear Bank przez kwalifikowane powiązania.

5. Kontrahenci dokonują przekazania aktywów kwalifikowanych za pośrednictwem rachunków rozrachunkowych papierów wartościowych prowadzonych przez system rozrachunku papierów wartościowych, który został pozytywnie zweryfikowany zgodnie ze zasadami Eurosystemu w zakresie oceny użytkownika.

6. Kontrahenci, którzy nie mają rachunku powierniczego w KBC lub rachunku rozrachunkowego papierów wartościowych w systemie rozrachunku papierów wartościowych, który został pozytywnie zweryfikowany zgodnie z zasadami Eurosystemu w zakresie oceny użytkownika, mogą dokonywać rozrachunku transakcji poprzez rachunek rozrachunkowy papierów wartościowych lub rachunek powierniczy instytucji kredytowej będącej ich korespondentem.";

17)
art. 158 otrzymuje brzmienie:

"Artykuł 158

Środki uznaniowe podejmowane ze względu na wymogi ostrożności lub w razie niewykonania zobowiązania

1. Eurosystem może stosować następujące środki ze względu na wymogi ostrożności:

a) zawieszać, ograniczać lub wyłączać dostęp kontrahenta do operacji polityki pieniężnej Eurosystemu, zgodnie z postanowieniami umownymi lub normatywnymi stosowanymi przez rodzimy KBC lub EBC;

b) odrzucić aktywa przekazane przez danego kontrahenta na zabezpieczenie operacji kredytowych Eurosystemu, ograniczyć stosowanie takich aktywów lub zastosować wobec nich dodatkowe redukcje wartości w wycenie - na podstawie dowolnych informacji, jakie Eurosystem uzna za mające znaczenie, w szczególności jeżeli jakość kredytowa kontrahenta wykazuje wysoki stopień korelacji z jakością kredytową aktywów przekazanych przez niego na zabezpieczenie.

2. Ze względu na wymogi ostrożności zawiesza się, ogranicza lub wyłącza dostęp do operacji polityki pieniężnej dla kontrahentów, którzy podlegają nadzorowi, o którym mowa w art. 55 lit. b) ppkt (i), ale nie spełniają wymogów w zakresie funduszy własnych określonych w rozporządzeniu (UE) nr 575/2013, na zasadzie indywidualnej lub skonsolidowanej, zgodnie z wymogami nadzorczymi, a także kontrahentów, którzy podlegają nadzorowi o porównywalnym standardzie, o którym mowa w art. 55 lit. b) ppkt (iii), ale nie spełniają wymogów porównywalnych do wymogów w zakresie funduszy własnych określonych w rozporządzeniu (UE) nr 575/2013, na zasadzie indywidualnej lub skonsolidowanej. Wyjątek stanowią przypadki, w których Eurosystem uzna, że zgodność z zasadami można przywrócić w drodze zastosowania odpowiednich i terminowych środków rekapitalizacji, określonych przez Radę Prezesów.

3. W kontekście oceny dobrej kondycji finansowej kontrahenta przeprowadzanej zgodnie z art. 55 lit. c), oraz z zastrzeżeniem wszelkich innych środków uznaniowych, Eurosystem może ze względu na wymogi ostrożności zawiesić, ograniczyć lub wyłączyć dostęp do operacji polityki pieniężnej Eurosystemu dla następujących kontrahentów:

a) kontrahentów, w odniesieniu do których odpowiedniemu KBC i EBC terminowo - ale nie później niż w ciągu 14 tygodni od zakończenia danego kwartału - nie udostępniono informacji dotyczących współczynników kapitałowych na podstawie rozporządzenia (UE) nr 575/2013;

b) kontrahentów, którzy nie są zobowiązani do przekazywania informacji o współczynnikach kapitałowych na podstawie rozporządzenia (UE) nr 575/2013, ale dla których odpowiedniemu KBC i EBC terminowo - ale nie później niż w ciągu 14 tygodni od zakończenia danego kwartału - nie udostępniono informacji o porównywalnym standardzie, o których mowa w art. 55 lit. b) ppkt (iii).

W przypadku zawieszenia, ograniczenia lub wyłączenia dostępu do operacji polityki pieniężnej Eurosystemu dostęp może być przywrócony, jeżeli odpowiedniemu KBC i EBC udostępnione zostaną właściwe informacje oraz Eurosystem potwierdzi spełnianie przez danego kontrahenta kryterium dobrej kondycji finansowej zgodnie z art. 55 lit. c).

4. Z zastrzeżeniem innych środków uznaniowych, ze względu na wymogi ostrożności, Eurosystem ogranicza dostęp do operacji polityki pieniężnej Eurosystemu dla kontrahentów, którzy przez właściwe organy uznani zostali za będących »na progu upadłości lub zagrożonych upadłością« na podstawie warunków określonych w art. 18 ust. 4 lit. a)-d) rozporządzenia (UE) nr 806/2014 lub określonych w przepisach krajowych stanowiących implementację art. 32 ust. 4 lit. a)-d) dyrektywy 2014/59/UE. Ograniczenie to odpowiada poziomowi dostępu do operacji kredytowych Eurosystemu obowiązującemu w momencie uznania takich kontrahentów za będących »na progu upadłości lub zagrożonych upadłością«.

5. Poza ograniczeniem dostępu do operacji polityki pieniężnej Eurosystemu na podstawie ust. 4 Eurosystem może, ze względu na wymogi ostrożności, zawiesić, dodatkowo ograniczyć lub wykluczyć dostęp do operacji polityki pieniężnej Eurosystemu dla kontrahentów, którzy zostali uznani za będących »na progu upadłości lub zagrożonych upadłością« na podstawie ust. 4, oraz:

a) nie zostali poddani działaniom w ramach restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji przez organ ds. restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji, ponieważ są racjonalne podstawy, by oczekiwać, że alternatywne środki sektora prywatnego lub działania nadzorcze, o których mowa w art. 18 ust. 1 lit. b) rozporządzenia (UE) nr 806/2014 oraz w ustawodawstwie krajowym stanowiącym implementację art. 32 ust. 1 lit. b) dyrektywy 2014/59/UE, zapobiegłyby ich upadłości w rozsądnych ramach czasowych - w świetle rozwoju takich alternatywnych środków sektora prywatnego lub działań nadzorczych;

b) zostali uznani za spełniających warunki zastosowania restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji zgodnie z art. 18 ust. 1 rozporządzenia (UE) nr 806/2014 lub ustawodawstwem krajowym stanowiącym implementację art. 32 ust. 1 dyrektywy 2014/59/UE - w świetle rozwoju takich działań w ramach restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji;

c) są wynikiem działań w ramach restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji w rozumieniu art. 3 pkt 10 rozporządzenia (UE) nr 806/2014 oraz ustawodawstwa krajowego stanowiącego implementację art. 2 pkt 40 dyrektywy 2014/59/UE lub są wynikiem alternatywnych środków sektora prywatnego lub działań nadzorczych, o których mowa w art. 18 ust. 1 lit. b) rozporządzenia (UE) nr 806/2014 oraz w ustawodawstwie krajowym stanowiącym implementację art. 32 ust. 1 lit. b) dyrektywy 2014/59/UE.

6. Poza ograniczeniem dostępu do operacji polityki pieniężnej Eurosystemu na podstawie ust. 4, ze względu na wymogi ostrożności, Eurosystem zawiesza, dodatkowo ogranicza lub wyklucza dostęp do operacji polityki pieniężnej Eurosystemu dla kontrahentów, którzy zostali uznani za będących »na progu upadłości lub zagrożonych upadłością«, ale w odniesieniu do których ani nie podjęto działań w ramach restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji, ani nie ma racjonalnych podstaw, by oczekiwać, że alternatywne środki sektora prywatnego lub działania nadzorcze zapobiegłyby ich upadłości w rozsądnych ramach czasowych, zgodnie z art. 18 ust. 1 lit. b) rozporządzenia (UE) nr 806/2014 oraz ustawodawstwem krajowym stanowiącym implementację art. 32 ust. 1 lit. b) dyrektywy 2014/59/UE.

7. Jeżeli zastosowanie środka uznaniowego jest oparte na informacjach o charakterze ostrożnościowym, Eurosystem wykorzystuje takie informacje, przekazane przez organy nadzoru lub przez kontrahentów, w sposób współmierny do potrzeb związanych z realizacją przez Eurosystem zadań związanych z prowadzeniem polityki pieniężnej i w zakresie niezbędnym dla ich realizacji.

8. W wyniku wystąpienia przypadku niewykonania zobowiązania Eurosystem może zawiesić, ograniczyć lub wyłączyć dostęp do operacji polityki pieniężnej Eurosystemu dla kontrahentów, którzy dopuścili się niewykonania zobowiązania, zgodnie z postanowieniami umownymi lub normatywnymi stosowanymi przez Eurosystem.

9. Wszystkie środki uznaniowe Eurosystemu stosuje się w sposób proporcjonalny i niedyskryminujący, a ich stosowanie musi być przez Eurosystem odpowiednio uzasadnione.";

18)
art. 170 ust. 2 otrzymuje brzmienie:

"2. Miejscem rozstrzygania sporów, z zastrzeżeniem kompetencji Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, są sądy powszechne państwa członkowskiego, którego walutą jest euro, w którym siedzibę ma KBC.".

Artykuł  2

Skuteczność i implementacja

1.
Niniejsze wytyczne stają się skuteczne z dniem zawiadomienia o nich KBC.
2.
KBC podejmują środki konieczne do zapewnienia zgodności z postanowieniami niniejszych wytycznych oraz stosują je od dnia 2 listopada 2015 r. Najpóźniej do dnia 6 października 2015 r. KBC przekazują EBC informacje dotyczące treści aktów prawnych i czynności dotyczących podjętych środków.
Artykuł  3

Adresaci

Niniejsze wytyczne adresowane są do wszystkich banków centralnych Eurosystemu.

Sporządzono we Frankfurcie nad Menem dnia 27 sierpnia 2015 r.

W imieniu Rady Prezesów EBC

Mario DRAGHI

Prezes EBC

1 Wytyczne Europejskiego Banku Centralnego (UE) 2015/510 z dnia 19 grudnia 2014 r. w sprawie implementacji ram prawnych polityki pieniężnej Eurosystemu (EBC/2014/60) (Dz.U. L 91 z 2.4.2015, s. 3).
* Rozporządzenie Rady (UE) nr 1024/2013 z dnia 15 października 2013 r. powierzające Europejskiemu Bankowi Centralnemu szczególne zadania w odniesieniu do polityki związanej z nadzorem ostrożnoś-ciowym nad instytucjami kredytowymi (Dz.U. L 287 z 29.10.2013, s. 63).
* Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 806/2014 z dnia 15 lipca 2014 r. ustanawiające jednolite zasady i jednolitą procedurę restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji instytucji kredytowych i niektórych firm inwestycyjnych w ramach jednolitego mechanizmu restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji oraz jednolitego funduszu restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji oraz zmieniające rozporządzenie (UE) nr 1093/2010 (Dz.U. L 225 z 30.7.2014, s. 1).
**) Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/59/UE z dnia 15 maja 2014 r. ustanawiająca ramy na potrzeby prowadzenia działań naprawczych oraz restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji w odniesieniu do instytucji kredytowych i firm inwestycyjnych oraz zmieniająca dyrektywę Rady 82/891/EWG i dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2001/24/WE, 2002/47/WE, 2004/25/WE, 2005/56/WE, 2007/36/WE, 2011/35/UE, 2012/30/UE i 2013/36/EU oraz rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1093/2010 i (UE) nr 648/2012 (Dz.U. L 173 z 12.6.2014, s. 190).

Zmiany w prawie

Rząd chce zmieniać obowiązujące regulacje dotyczące czynników rakotwórczych i mutagenów

Rząd przyjął we wtorek projekt zmian w Kodeksie pracy, którego celem jest nowelizacja art. 222, by dostosować polskie prawo do przepisów unijnych. Chodzi o dodanie czynników reprotoksycznych do obecnie obwiązujących regulacji dotyczących czynników rakotwórczych i mutagenów. Nowela upoważnienia ustawowego pozwoli na zmianę wydanego na jej podstawie rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym w środowisku pracy.

Grażyna J. Leśniak 16.04.2024
Bez kary za brak lekarza w karetce do końca tego roku

W ponad połowie specjalistycznych Zespołów Ratownictwa Medycznego brakuje lekarzy. Ministerstwo Zdrowia wydłuża więc po raz kolejny czas, kiedy Narodowy Fundusz Zdrowia nie będzie pobierał kar umownych w przypadku niezapewnienia lekarza w zespołach ratownictwa. Pierwotnie termin wyznaczony był na koniec czerwca tego roku.

Beata Dązbłaż 10.04.2024
Będzie zmiana ustawy o rzemiośle zgodna z oczekiwaniami środowiska

Rozszerzenie katalogu prawnie dopuszczalnej formy prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie rzemiosła, zmiana definicji rzemiosła, dopuszczenie wykorzystywania przez przedsiębiorców, niezależnie od formy prowadzenia przez nich działalności, wszystkich kwalifikacji zawodowych w rzemiośle, wymienionych w ustawie - to tylko niektóre zmiany w ustawie o rzemiośle, jakie zamierza wprowadzić Ministerstwo Rozwoju i Technologii.

Grażyna J. Leśniak 08.04.2024
Tabletki "dzień po" bez recepty nie będzie. Jest weto prezydenta

Dostępność bez recepty jednego z hormonalnych środków antykoncepcyjnych (octan uliprystalu) - takie rozwiązanie zakładała zawetowana w piątek przez prezydenta Andrzeja Dudę nowelizacja prawa farmaceutycznego. Wiek, od którego tzw. tabletka "dzień po" byłaby dostępna bez recepty miał być określony w rozporządzeniu. Ministerstwo Zdrowia stało na stanowisku, że powinno to być 15 lat. Wątpliwości w tej kwestii miała Kancelaria Prezydenta.

Katarzyna Nocuń 29.03.2024
Małżonkowie zapłacą za 2023 rok niższy ryczałt od najmu

Najem prywatny za 2023 rok rozlicza się według nowych zasad. Jedyną formą opodatkowania jest ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, według stawek 8,5 i 12,5 proc. Z kolei małżonkowie wynajmujący wspólną nieruchomość zapłacą stawkę 12,5 proc. dopiero po przekroczeniu progu 200 tys. zł, zamiast 100 tys. zł. Taka zmiana weszła w życie w połowie 2023 r., ale ma zastosowanie do przychodów uzyskanych za cały 2023 r.

Monika Pogroszewska 27.03.2024
Ratownik medyczny wykona USG i zrobi test na COVID

Mimo krytycznych uwag Naczelnej Rady Lekarskiej, Ministerstwo Zdrowia zmieniło rozporządzenie regulujące uprawnienia ratowników medycznych. Już wkrótce, po ukończeniu odpowiedniego kursu będą mogli wykonywać USG, przywrócono im też możliwość wykonywania testów na obecność wirusów, którą mieli w pandemii, a do listy leków, które mogą zaordynować, dodano trzy nowe preparaty. Większość zmian wejdzie w życie pod koniec marca.

Agnieszka Matłacz 12.03.2024