RADA UNII EUROPEJSKIEJ,uwzględniając Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską, w szczególności jego art. 36 i 37,
uwzględniając wniosek Komisji,
uwzględniając opinię Parlamentu Europejskiego(1),
uwzględniają opinie Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego,(2)
a także mając na uwadze, co następuje:
(1) Obecny system wspólnotowy stosowany w sektorze wina został ustanowiony rozporządzeniem Rady (WE) nr 1493/1999 z dnia 17 maja 1999 r. w sprawie wspólnej organizacji rynku wina(3) i stosownymi rozporządzeniami wykonawczymi.
(2) We Wspólnocie odnotowuje się stały spadek spożycia wina, natomiast ilość wina wywożonego ze Wspólnoty wzrasta od 1996 r. znacznie wolniej niż jego przywóz. Sytuacja ta doprowadziła do zakłócenia równowagi pomiędzy podażą a popytem, co z kolei wywiera presję na ceny ustalane przez producentów i ich dochody.
(3) Nie wszystkie instrumenty obecnie zawarte w rozporządzeniu (WE) nr 1493/1999 okazały się skuteczne w prowadzeniu sektora wina ku konkurencyjnemu i zrównoważonemu rozwojowi. Środki związane z mechanizmami rynkowymi często okazują się mało opłacalne, do tego stopnia, że sprzyjają nadwyżkom strukturalnym, nie wymagając jednocześnie podniesienia jakości struktur. Ponadto niektóre z obecnych środków prawnych doprowadziły do nieuzasadnionego ograniczenia działalności konkurencyjnych producentów.
(4) W związku z tym nie wydaje się, aby obecne ramy prawne umożliwiały osiągnięcie celów określonych w art. 33 Traktatu, a w szczególności ustabilizowanie rynku wina i zapewnienie zainteresowanej społeczności rolniczej godziwego poziomu życia w sposób trwały.
(5) W świetle zdobytych doświadczeń należy zatem dokonać gruntownych zmian we wspólnotowym systemie stosowanym do sektora wina, tak aby osiągnąć następujące cele: zwiększenie konkurencyjności wspólnotowych producentów wina; ugruntowanie reputacji wina gatunkowego wytwarzanego we Wspólnocie jako najlepszego wina na świecie; odbudowanie dawnych rynków i pozyskanie nowych we Wspólnocie i na całym świecie; stworzenie systemu funkcjonowania rynku wina, w którym obowiązują jasne, proste i skuteczne zasady zapewniające równowagę między podażą a popytem; stworzenie systemu funkcjonowania rynku wina, który pozwala zachować najlepsze wspólnotowe tradycje produkcji wina, przyczynia się do wzmocnienia tkanki społecznej wielu obszarów wiejskich i zapewnia poszanowanie środowiska na każdym etapie procesu produkcji. Należy zatem uchylić rozporządzenie (WE) nr 1493/1999 i zastąpić je niniejszym nowym rozporządzeniem.
(6) Przed opracowaniem niniejszego rozporządzenia przeprowadzono ocenę i konsultacje, tak aby lepiej określić potrzeby sektora wina i zająć się nimi. Zlecono sporządzenie zewnętrznego sprawozdania oceniającego, które opublikowano w listopadzie 2004 r. Chcąc umożliwić zainteresowanym stronom przedstawienie swoich opinii, Komisja zorganizowała seminarium, które odbyło się w dniu 16 lutego 2006 r. W dniu 22 czerwca 2006 r. Komisja opublikowała komunikat "W kierunku zrównoważonego europejskiego sektora wina", któremu towarzyszyła ocena skutków zawierająca listę możliwych kierunków reformy sektora wina.
(7) Od lipca do listopada 2006 r. przeprowadzono szereg dyskusji na szczeblu Rady. W grudniu 2006 r. Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny oraz Komitet Regionów przyjęły sprawozdania w sprawie kierunków proponowanej reformy wina przedstawionych w komunikacie Komisji. W dniu 15 lutego 2007 r. Parlament Europejski przyjął opracowane z własnej inicjatywy sprawozdanie w sprawie komunikatu, zawierające wnioski, które zostały uwzględnione w niniejszym rozporządzeniu.
(8) Rozporządzenie Rady (WE) nr 1234/2007 z dnia 22 października 2007 r. ustanawiające wspólną organizację rynków rolnych oraz przepisy szczegółowe dotyczące niektórych produktów rolnych (rozporządzenie o jednolitej wspólnej organizacji rynku)(4) powinno ostatecznie obejmować również sektor win. Jednolita wspólna organizacja rynku zawiera przepisy o charakterze horyzontalnym, w szczególności dotyczące handlu z państwami trzecimi, zasad konkurencji, kontroli i sankcji oraz wymiany informacji między Komisją i państwami członkowskimi. Aby ułatwić przyszłe włączenie do rozporządzenia o jednolitej wspólnej organizacji rynku, przepisy niniejszego rozporządzenia dotyczące wymienionych kwestii horyzontalnych należy jak najściślej dostosować do przepisów obowiązujących w rozporządzeniu o jednolitej wspólnej organizacji rynku.
(9) Ważne jest, aby zostały przewidziane środki wsparcia, które mogą wzmocnić konkurencyjne podmioty. Środki te powinny być finansowane i określane przez Wspólnotę, ale państwa członkowskie powinny mieć możliwość wybrania właściwych środków, które uwzględniały by potrzeby ich organów regionalnych, biorąc pod uwagę ich cechy szczególne, tam gdzie to konieczne, oraz ich włączenia do krajowych programów wsparcia. Państwa członkowskie powinny być odpowiedzialne za realizację tych programów.
(10) Podział środków finansowych między poszczególne krajowe programy wsparcia państw członkowskich powinien odnosić się do historycznych danych o udziale w budżecie przeznaczonym na sektor wina jako głównego kryterium oraz do powierzchni upraw winorośli i historycznych danych dotyczących produkcji. Klucz ten należy jednak dostosować w zależności od sytuacji, w przypadku gdy wykorzystanie historycznych danych o udziale w budżecie przeznaczonym na sektor wina jako głównego kryterium prowadziłoby do nienależnego podziału funduszy.
(11) Promocja i wprowadzanie do obrotu win wspólnotowych w państwach trzecich powinny stanowić jeden z głównych środków kwalifikujących się do krajowych programów wsparcia. Działania związane z restrukturyzacją i przekształcaniem powinny w dalszym ciągu być objęte wsparciem ze względu na ich pozytywny wpływ na sektor. Należy również udostępnić wsparcie dla tych inwestycji w sektorze, których celem jest poprawa wyników ekonomicznych przedsiębiorstw jako takich. Należy udostępnić wsparcie dla destylacji produktów ubocznych państwom członkowskim, które pragną korzystać z tego instrumentu, by zagwarantować jakość wina przy równoczesnym przestrzeganiu ochrony środowiska.
(12) Instrumenty prewencyjne, takie jak ubezpieczenie zbiorów, fundusze wspólnego inwestowania oraz zielone zbiory, powinny kwalifikować się do pomocy w ramach programów wsparcia, co powinno sprzyjać kształtowaniu odpowiedzialnej postawy w sytuacjach kryzysowych.
(13) W okresie przejściowym uzasadnione jest utrzymanie pewnych tradycyjnych środków, by złagodzić skutki nagłego zakończenia stosowania zwykłych środków rynkowych, dotychczas finansowanych z funduszy wspólnotowych. Środki te to wsparcie dla destylacji alkoholu spożywczego, wsparcie dla destylacji w sytuacji kryzysowej i wsparcie dla stosowania zagęszczonego moszczu winogronowego.
(14) Ponadto z różnych przyczyn państwa członkowskie mogą preferować udzielanie rolnikom - w ramach systemu płatności jednolitej - pomocy niezwiązanej z wielkością produkcji. Możliwość ta powinna być zatem dostępna dla państw członkowskich, a ze względu na szczególne cechy systemu płatności jednolitej wszelkie przeniesienia środków tego rodzaju powinny być nieodwracalne i oznaczać stosowne zmniejszenie budżetu przeznaczonego na krajowe programy wsparcia w kolejnych latach.
(15) Finansowanie przez Wspólnotę kwalifikujących się środków powinno w miarę możliwości być uzależnione od spełniania przez danych producentów niektórych obowiązujących wymogów w zakresie ochrony środowiska. W razie stwierdzenia nieprzestrzegania tych wymogów wysokość pomocy powinna ulec obniżeniu.
(16) Należy również uwzględnić wsparcie dla sektora wina w ramach środków strukturalnych przewidzianych w rozporządzeniu Rady (WE) nr 1698/2005 z dnia 20 września 2005 r. w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW)(5).
(17) W sektorze wina należy wziąć pod uwagę następujące środki przewidziane w rozporządzeniu (WE) nr 1698/2005: podejmowanie działalności przez młodych rolników, inwestycje w sprzęt techniczny oraz inwestycje na rzecz ulepszeń dotyczących wprowadzania do obrotu, kształcenie zawodowe, wspieranie grup producentów w działalności promocyjnej i informacyjnej po przystąpieniu do programu jakości żywności, wsparcie rolnośrodowiskowe oraz wcześniejsza emerytura przyznawana rolnikom, którzy decydują się zrezygnować z wszelkiej działalności rolniczej w celu przekazania gospodarstw innym rolnikom.
(18) W celu zwiększenia środków finansowych dostępnych na mocy rozporządzenia (WE) nr 1698/2005 należy dokonać stopniowego przeniesienia środków do budżetu odnoszącego się do tego rozporządzenia, o ile odnośne kwoty są wystarczająco wysokie.
(19) W sektorze wina zastosowanie powinny mieć niektóre środki prawne, w szczególności ze względów zdrowotnych, jakościowych oraz ze względu na oczekiwania klientów.
(20) Państwa członkowskie produkujące więcej niż 50.000 hektolitrów rocznie nadal powinny być odpowiedzialne za dokonywanie klasyfikacji odmian winorośli, które mogą być wykorzystywane do produkcji wina na ich terytorium. Niektóre odmiany winorośli powinny zostać wykluczone.
(21) Wprowadzanie na rynek Wspólnoty niektórych produktów objętych niniejszym rozporządzeniem powinno się odbywać zgodnie ze szczegółową klasyfikacją produktów winiarskich oraz odpowiadającą im specyfikacją.
(22) Produkty objęte niniejszym rozporządzeniem należy wytwarzać zgodnie z niektórymi zasadami dotyczącymi praktyk enologicznych i ograniczeń, które zapewniają zachowanie standardów zdrowotnych i spełnienie oczekiwań klientów w zakresie jakości oraz metod produkcji. Aby zachować elastyczność działania, należy się zająć uaktualnieniem wymienionych praktyk i zatwierdzaniem nowych na szczeblu środków wykonawczych, z wyjątkiem tych, które dotyczą politycznie drażliwych obszarów związanych ze wzbogacaniem i zakwaszaniem, wobec których właściwą instancją zatwierdzającą zmiany powinna pozostać Rada.
(23) Zwiększanie zawartości alkoholu w winie należy poddać pewnym ograniczeniom oraz, w stosownych przypadkach, przeprowadzać poprzez dodawanie do wina zagęszczonego moszczu winogronowego, rektyfikowanego zagęszczonego moszczu winogronowego lub sacharozy, o ile było to dozwolone. Ograniczenia dotyczące stosowania dozwolonych środków wzbogacających powinny być surowsze w porównaniu do środków dotychczas stosowanych.
(24) Z uwagi na niską jakość wina otrzymywanego przy nadmiernym tłoczeniu praktyka ta powinna być zabroniona.
(25) W celu zachowania międzynarodowych standardów w tej dziedzinie Komisja powinna zasadniczo opierać się na praktykach enologicznych zalecanych przez Międzynarodową Organizację ds. Winorośli i Wina (OIV).
(26) Należy utrzymać we Wspólnocie zakaz kupażowania wina pochodzącego z państwa trzeciego z winem pochodzącym ze Wspólnoty oraz kupażowania win pochodzących z państw trzecich. Podobnie należy zakazać przetwarzania na wino lub dodawania do wina na terytorium Wspólnoty niektórych rodzajów moszczu winogronowego, soku winogronowego oraz świeżych winogron pochodzących z państw trzecich.
(27) Pojęcie win gatunkowych we Wspólnocie opiera się między innymi na szczególnych cechach związanych z pochodzeniem geograficznym danego wina. Chociaż obecny system nie jest pod tym względem idealny, wina te są oznaczane dla konsumentów z użyciem chronionych nazw pochodzenia i oznaczeń geograficznych. Dążąc do przejrzystych i bardziej dopracowanych ram, w których można by zawrzeć postulaty jakościowe związane z danymi produktami, należy ustanowić system, w obrębie którego wnioski o przyznanie nazw pochodzenia lub oznaczeń geograficznych są rozpatrywane zgodnie z podejściem stosowanym we wspólnotowej horyzontalnej polityce jakości w odniesieniu do środków spożywczych innych niż wina i napoje spirytusowe określonej w rozporządzeniu Rady (WE) nr 510/2006 z dnia 20 marca 2006 r. w sprawie ochrony oznaczeń geograficznych i nazw pochodzenia produktów rolnych i środków spożywczych(6).
(28) W celu ochrony szczególnych cech wina opatrzonego nazwą pochodzenia lub oznaczeniem geograficznym państwa członkowskie powinny mieć możliwość stosowania surowszych przepisów w tym względzie.
(29) Nazwy pochodzenia oraz oznaczenia geograficzne muszą być uznane i zarejestrowane na szczeblu wspólnotowym, aby zostały objęte ochroną we Wspólnocie. Aby zagwarantować, że odnośne nazwy spełniają warunki ustanowione w niniejszym rozporządzeniu, organy krajowe danych państw członkowskich powinny dokonywać weryfikacji wniosków przy zachowaniu minimalnych wspólnych przepisów, z krajową procedurą sprzeciwu włącznie. Następnie Komisja powinna te decyzje przeanalizować, dbając o to, aby wnioski spełniały warunki przewidziane w niniejszym rozporządzeniu oraz aby stosowane podejście było jednakowe we wszystkich państwach członkowskich.
(30) Należy zapewnić ochronę nazwom pochodzenia oraz oznaczeniom geograficznym państw trzecich, w przypadkach gdy są one objęte ochroną w kraju pochodzenia.
(31) Procedura rejestracji powinna dawać możliwość skorzystania z prawa do wniesienia sprzeciwu każdej osobie fizycznej lub prawnej, której zainteresowanie danym państwem członkowskim lub państwem trzecim jest prawnie uzasadnione.
(32) Należy chronić zarejestrowane nazwy pochodzenia oraz oznaczenia geograficzne przed wykorzystaniem prowadzącym do bezprawnego czerpania korzyści z reputacji, którą cieszą się produkty spełniające dane wymogi. Aby wspierać uczciwą konkurencję oraz aby nie wprowadzać w błąd konsumentów, ochrona ta powinna również dotyczyć produktów i usług nieobjętych niniejszym rozporządzeniem, w tym tych, które nie zostały wymienione w załączniku I do Traktatu.
(33) Należy ustanowić procedury, które pozwolą na wprowadzanie zmian w specyfikacji produktu po objęciu go ochroną oraz na unieważnienie nazwy pochodzenia lub oznaczenia geograficznego, szczególnie w przypadku wystąpienia niezgodności ze specyfikacją odnośnego produktu.
(34) Nazwy pochodzenia oraz oznaczenia geograficzne chronione na obszarze Wspólnoty powinny podlegać kontrolom, w miarę możliwości zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 882/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie kontroli urzędowych przeprowadzanych w celu sprawdzenia zgodności z prawem paszowym i żywnościowym oraz regułami dotyczącymi zdrowia zwierząt i dobrostanu zwierząt(7), obejmującym system kontroli dążących do zapewnienia zgodności danych win ze specyfikacją produktu.
(35) Państwa członkowskie powinny mieć możliwość pobierania opłat w celu pokrycia ponoszonych kosztów, w tym takich, które wynikają z rozpatrywania wniosków w sprawie ochrony, stwierdzenia sprzeciwu, wniosków w sprawie zmian oraz wniosków o uchylenie zgodnie z niniejszym rozporządzeniem.
(36) W celu zagwarantowania pewności prawnej, nazwy pochodzenia oraz oznaczenia geograficzne stosowane we Wspólnocie powinny zostać wyłączone ze stosowania nowej procedury weryfikacji. Obowiązkiem państw członkowskich powinno być jednak dostarczenie Komisji podstawowych informacji oraz dokumentów, na podstawie których odnośne nazwy pochodzenia i oznaczenia geograficzne zostały uznane na szczeblu krajowym; w przeciwnym razie ochrona wymienionych nazw i oznaczeń powinna zostać wycofana. Ze względu na zagwarantowanie pewności prawnej podstawy do anulowania istniejących już nazw pochodzenia i oznaczeń geograficznych powinny zostać ograniczone.
(37) W niektórych państwach członkowskich polityka jakości jest regulowana na szczeblu krajowym, zgodnie z krajowymi przepisami i praktykami. Stosowanie takich przepisów i praktyk może być kontynuowane.
(38) Niektóre określenia są tradycyjnie stosowane we Wspólnocie i przekazują konsumentom informacje o cechach charakterystycznych i jakości win, stanowiące uzupełnienie informacji przekazanych za pośrednictwem nazw pochodzenia i oznaczeń geograficznych. Aby zapewnić działanie rynku wewnętrznego, uczciwą konkurencję oraz aby uniknąć wprowadzania konsumentów w błąd, te tradycyjne określenia powinny być objęte ochroną we Wspólnocie.
(39) Opis, oznaczenie i prezentacja produktów objętych niniejszym rozporządzeniem mogą mieć znaczny wpływ na możliwość ich obiegu rynkowego. Różnice w przepisach poszczególnych państw członkowskich w sprawie etykietowania produktów winiarskich mogą zakłócić sprawne funkcjonowanie rynku wewnętrznego.
(40) Należy zatem ustanowić przepisy uwzględniające prawnie uzasadnione interesy konsumentów i producentów. Z tego powodu przepisy Wspólnoty dotyczące etykietowania są właściwe.
(41) Przepisy te powinny przewidzieć jako obowiązkowe stosowanie niektórych określeń po to, aby można było zidentyfikować dany produkt według odpowiadającej mu kategorii handlowej i dostarczyć konsumentom pewnych istotnych informacji. Należy również objąć przepisami wspólnotowymi zamieszczanie pewnych dodatkowych informacji.
(42) O ile przepisy nie stanowią inaczej, zasady dotyczące etykietowania w sektorze wina powinny stanowić uzupełnienie przepisów ustanowionych dyrektywą 2000/13/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 marca 2000 r. w sprawie zbliżenia ustawodawstw państw członkowskich w zakresie etykietowania, prezentacji i reklamy środków spożywczych(8), które stosuje się horyzontalnie. Doświadczenie pokazuje, że stosowanie różnych zasad dotyczących etykietowania w zależności od kategorii produktu winiarskiego często nie jest wskazane. Zasady powinny zatem mieć zasadniczo zastosowanie wobec wszystkich kategorii wina, włączając w to produkty przywożone. Powinny one w szczególności umożliwiać wskazanie odmiany winorośli oraz rocznika w przypadku win nieposiadających nazwy pochodzenia ani oznaczenia geograficznego, przy założeniu, że spełniają one wymogi i uwzględniają odstępstwa dotyczące prawdziwości etykietowania i odnośnego monitorowania oraz ryzyka wprowadzania konsumentów w błąd.
(43) Istniejące i powstające organizacje producentów nadal dysponują potencjałem, aby przyczyniać się do sprostania potrzebom sektora wina określonym na szczeblu Wspólnoty. Ich użyteczność powinna zasadzać się na zakresie i skuteczności usług, które oferują one swoim członkom. To samo dotyczy organizacji międzybranżowych. Państwa członkowskie powinny zatem uznać organizacje spełniające pewne wymogi określone na szczeblu Wspólnoty.
(44) Aby poprawić działanie rynku win, państwa członkowskie powinny mieć możliwość wdrożenia decyzji podjętych przez organizacje międzybranżowe. Praktyki, które mogłyby zakłócić konkurencję, powinny jednak zostać wykluczone z zakresu takich decyzji.
(45) Stworzenie jednolitego rynku wspólnotowego wymaga wprowadzenia systemu wymiany handlowej na zewnętrznych granicach Wspólnoty. System ten powinien obejmować przywozowe należności celne i zasadniczo powinien stabilizować rynek wspólnotowy. System wymiany handlowej powinien opierać się na międzynarodowych zobowiązaniach Wspólnoty, w szczególności zobowiązaniach wynikających z umów zawartych w ramach Światowej Organizacji Handlu (WTO).
(46) Monitorowanie obrotu handlowego jest przede wszystkim kwestią zarządzania, w odniesieniu do której należy stosować elastyczne podejście. Zgodnie z powyższym oraz uwzględniając potrzebę wprowadzenia pozwoleń na przywóz i pozwoleń na wywóz w celu zarządzania odnośnymi rynkami, a w szczególności w celu monitorowania przywozu wymienionych produktów, Komisja powinna podjąć decyzję w sprawie wprowadzenia wymogu pozwoleń. W niniejszym rozporządzeniu należy jednak określić ogólne warunki dotyczące takich pozwoleń.
(47) W przypadku przepisów w sprawie pozwoleń na przywóz i pozwoleń na wywóz należy ustalić obowiązek wniesienia zabezpieczenia gwarantującego, że transakcje, odnośnie do których pozwolenia zostały wydane, rzeczywiście doszły do skutku.
(48) System należności celnych przywozowych umożliwia zrezygnowanie z wszelkich innych środków ochronnych na zewnętrznych granicach Wspólnoty. Jednak w wyjątkowych okolicznościach system rynku wewnętrznego i opłat celnych może okazać się niewystarczający. W takich przypadkach, aby nie pozostawić rynku wspólnotowego bez ochrony przed potencjalnymi zakłóceniami, Wspólnota powinna mieć możliwość bezzwłocznego podejmowania wszelkich niezbędnych środków. Środki takie powinny być zgodne z międzynarodowymi zobowiązaniami Wspólnoty.
(49) Aby zapobiegać lub przeciwdziałać wystąpieniu na rynku Wspólnoty niekorzystnych sytuacji, które mogłyby powstać szczególnie w wyniku przywozu soku winogronowego i produktów z moszczu winogronowego, przywóz takich produktów powinien podlegać uiszczeniu dodatkowej należności celnej, jeśli spełnione są określone warunki.
(50) Aby zagwarantować należyte funkcjonowanie rynku wina i, w szczególności, uniknąć zakłóceń rynku, należy przewidzieć możliwość wydania zakazu stosowania systemu uszlachetniania czynnego i biernego. Pomyślne działanie tego typu instrumentu zarządzania rynkiem jest zazwyczaj uzależnione od jego szybkiego zastosowania bez istotnych opóźnień. Należy zatem przyznać Komisji stosowne uprawnienia.
(51) Produkty przywożone z państw trzecich powinny podlegać przepisom Wspólnoty dotyczącym kategorii produktów, etykietowania, nazw pochodzenia i oznaczeń geograficznych. Należy do nich załączyć sprawozdanie z analizy.
(52) Na określonych warunkach należy zatem przyznać Komisji uprawnienia dotyczące otwierania kontyngentów taryfowych wynikających z umów międzynarodowych zawartych zgodnie z Traktatem lub wynikających z aktów prawnych Rady i zarządzania tymi kontyngentami.
(53) W wyniku nieprzestrzegania przejściowego zakazu nowych nasadzeń doszło do zwiększenia nadwyżki produkcji wina we Wspólnocie. Znaczna ilość nasadzeń niezgodnych z prawem występująca we Wspólnocie prowadzi do nieuczciwej konkurencji i zaostrza problemy sektora.
(54) W odniesieniu do obszarów upraw niezgodnych z prawem należy wprowadzić rozróżnienie między obszarami upraw niezgodnymi z prawem, które zostały obsadzone przed dniem i po dniu 31 sierpnia 1998 r., mając na uwadze zobowiązania producentów wobec odnośnych obszarów. Niezgodne z prawem obszary uprawy sprzed dnia 1 września 1998 r. powinny otrzymać ostatnią szansę legalizacji na warunkach określonych w art. 2 ust. 3 rozporządzenia (WE) nr 1493/1999. Stosowny przepis tego rozporządzenia powinien zatem działać wstecz.
(55) Niezgodne z prawem obszary uprawy sprzed dnia 1 września 1998 r. do tej pory nie podlegają obowiązkowi karczowania. Producenci powinni mieć obowiązek zalegalizowania tych obszarów za uiszczeniem opłaty. W razie braku legalizacji przedmiotowych obszarów do dnia 31 grudnia 2009 r. należy nałożyć na producentów obowiązek wykarczowania tych obszarów na własny koszt. Niezastosowanie się do wymienionego obowiązku karczowania powinno podlegać karze pieniężnej.
(56) Należy poddać karczowaniu wszystkie obszary obsadzone z naruszeniem odnośnego zakazu po dniu 31 sierpnia 1998 r. w ramach zastosowania sankcji przewidzianej w rozporządzeniu (WE) nr 1493/1999. Niezastosowanie się do wymienionego obowiązku karczowania powinno podlegać karze pieniężnej.
(57) Do czasu wdrożenia środków dotyczących legalizacji i karczowania wino z obszarów obsadzonych z naruszeniem zakazu oraz z obszarów o nieuregulowanej sytuacji prawnej zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1493/1999 nie powinno być wprowadzone do obrotu z przeznaczeniem innym niż destylacja na koszt danego producenta. Okazywanie przez producentów umów o destylację powinno zapewnić lepsze monitorowanie powyższej zasady, niż to miało miejsce do tej pory.
(58) Przejściowy zakaz nowych nasadzeń wywiera wprawdzie pewien wpływ na równowagę pomiędzy podażą i popytem na rynku wina, ale jednocześnie stanowi przeszkodę dla konkurencyjnych producentów, którzy chcą elastycznie reagować na wzrost popytu.
(59) Ponieważ równowaga na rynku nie została jeszcze osiągnięta oraz potrzeba czasu, zanim środki towarzyszące, takie jak program karczowania, zaczną przynosić wyniki, wskazane byłoby utrzymanie zakazu nowych nasadzeń do dnia 31 grudnia 2015 r., kiedy to powinien on zostać ostatecznie zniesiony, pozwalając konkurencyjnym producentom swobodnie reagować na sytuację rynkową. Państwom członkowskim należy jednak umożliwić przedłużenie tego zakazu w stosunku do ich terytorium do dnia 31 grudnia 2018 r., o ile uznają to za konieczne.
(60) Obecnie funkcjonujące pozwolenie na nowe obsadzanie obszarów przeznaczonych na szkółki szczepów, konsolidację gruntów i obowiązkowy zakup, a także na eksperymenty związane z uprawą winorośli, nie wprowadza zakłóceń na rynku wina, a zatem może być nadal stosowane, pod warunkiem że prowadzone będą niezbędne kontrole.
(61) Należy kontynuować przyznawanie praw do ponownego sadzenia, w przypadku gdy producenci zobowiążą się do wykarczowania równoważnego obszaru uprawy winorośli, ponieważ wpływ netto takiego nasadzania na produkcję jest bliski zeru.
(62) Co więcej, państwa członkowskie powinny mieć możliwość wydawania zezwoleń na przeniesienie, pod ścisłą kontrolą, praw do ponownego sadzenia na inne gospodarstwo, pod warunkiem że prawa te są przenoszone w dążeniu do podniesienia jakości produkcji, dotyczą obszarów, które są przeznaczone na szkółki szczepów lub jest to związane z przeniesieniem części gospodarstwa. Przeniesienia te należy utrzymać w obrębie jednego państwa członkowskiego.
(63) W celu podniesienia jakości zarządzania potencjałem upraw winorośli oraz w celu propagowania efektywnego wykorzystania praw do sadzenia, a co za tym idzie, dalszego złagodzenia efektów przejściowych ograniczeń dotyczących nasadzeń, należy utrzymać krajowe lub regionalne systemy rezerw.
(64) Państwa członkowskie powinny utrzymać dużą swobodę działania w zarządzaniu tymi rezerwami, która będzie jednakże przedmiotem niezbędnych kontroli, lecz która pozwoli tym państwom na lepsze ukierunkowanie wykorzystania praw do sadzenia pochodzących z tych rezerw na potrzeby lokalne. W ramach zarządzania rezerwami należy uwzględnić możliwość nabywania praw do sadzenia, finansowania rezerw oraz zbywania praw do sadzenia z nich pochodzących. W związku z tym państwa członkowskie powinny utrzymać prawo do niestosowania systemu rezerw, pod warunkiem że mogą one udowodnić, iż na ich terytorium istnieje już efektywny system zarządzania prawami do sadzenia.
(65) Przyznawanie określonych przywilejów młodym producentom wina może ułatwić im nie tylko zakładanie gospodarstw, lecz także ich strukturalne dostosowanie tuż po ich założeniu; mając to na uwadze, producenci ci powinni kwalifikować się do bezpłatnego otrzymania praw pochodzących z rezerw.
(66) Aby zagwarantować, że zasoby są wykorzystywane w jak najbardziej efektywny sposób oraz że ich wykorzystanie ma na celu uzyskanie lepszej równowagi pomiędzy popytem i podażą, posiadacze takich praw do sadzenia powinni je wykorzystywać w rozsądnym czasie. W przeciwnym razie prawa te należy przydzielić lub zwrócić do rezerwy. Z tych samych powodów prawa pochodzące z rezerw należy przyznawać w rozsądnym czasie.
(67) Państwa członkowskie, do których system praw do sadzenia nie miał zastosowania do dnia 31 grudnia 2007 r., należy zwolnić z przejściowego zakazu nowych nasadzeń.
(68) Należy wprowadzić program karczowania jako dodatkowy środek towarzyszący, który będzie sprzyjał tworzeniu sektora wina dostosowanego do warunków panujących na rynku. W przypadku gdy producenci stwierdzą, że warunki panujące na niektórych obszarach nie sprzyjają opłacalnej produkcji, należy stworzyć im możliwość obniżenia kosztów poprzez trwałe zaniechanie produkcji wina na tych obszarach oraz umożliwić dalszą, alternatywną działalność na danych obszarach lub całkowite wycofanie się z produkcji rolnej.
(69) Z doświadczenia wynika, że pozostawienie w gestii państw członkowskich inicjatywy w zakresie przyznawania premii za karczowanie może spowodować, że środek oraz oczekiwany wpływ na podaż będą nieskuteczne. Mając to na uwadze, w przeciwieństwie do obecnego systemu, producenci powinni zasadniczo kwalifikować się do wsparcia w ramach programu karczowania i posiadać wyłączne prawo decydowania o przystąpieniu do niego. W zamian należy ich objąć premią za każdy hektar wykarczowanej winorośli. Państwa członkowskie, w których roczna produkcja wina nie przekracza 50.000 hektolitrów, powinny być wyłączone z programu karczowania, gdyż nie mają znaczącego wpływu na produkcję wina we Wspólnocie.
(70) Państwa członkowskie powinny mieć możliwość ustalenia, na podstawie obiektywnych kryteriów, konkretnej wysokości premii za karczowanie w ramach skali określonej przez Komisję.
(71) W celu zagwarantowania odpowiedzialnego traktowania obszarów wykarczowanych, uprawnienia do premii należy uzależnić od przestrzegania przez danych producentów obowiązujących wymogów w zakresie środowiska. W przypadku stwierdzenia nieprzestrzegania wymienionych wymogów premia za karczowanie powinna ulec proporcjonalnemu obniżeniu.
(72) Aby uniknąć problemów ekologicznych, należy dać państwom członkowskim możliwość wyłączenia z programu karczowania upraw na obszarach górskich, położonych na zboczach o dużym nachyleniu i na niektórych małych wyspach, jak i obszarów, na których istnieje zagrożenie dla środowiska, zgodnie z określonymi warunkami. Zgodnie z polityką dotyczącą najbardziej oddalonych regionów Wspólnoty systemu karczowania nie stosuje się do Azorów, Madery i Wysp Kanaryjskich. Należy umożliwić państwom członkowskim wstrzymanie karczowania, w przypadku gdy całkowita powierzchnia poddana karczowaniu osiągnęła 8 % ich powierzchni upraw winorośli (10 % na szczeblu regionalnym).
(73) W przypadku gdy w danym państwie członkowskim powierzchnia poddana wykarczowaniu przekroczy 15 % całkowitej powierzchni upraw winorośli, powinna istnieć możliwość wyznaczenia górnego pułapu ograniczenia powierzchni karczowania do 15 % w tym państwie, tak aby uniknąć nieproporcjonalnej koncentracji środków na karczowanie na koszt innych państw członkowskich. Ponadto powinna istnieć możliwość zaprzestania karczowania w danym roku, jeżeli obszar wykarczowany w tym roku stanowi 6 % całkowitej powierzchni upraw winorośli.
(74) Obszary rolnicze poprzednio wykorzystywane pod uprawę winorośli z chwilą wykarczowania należy zakwalifikować do obszarów objętych systemem płatności jednolitej i przyznać im pomoc bezpośrednią niezwiązaną z produkcją w wysokości odpowiadającej średniej pomocy wypłacanej w regionie, jednak ze względów budżetowych nieprzekraczającą pewnej kwoty.
(75) Właściwe funkcjonowanie jednolitego rynku mogłoby zostać zagrożone przez nieuzasadnione przyznanie pomocy krajowej. W związku z tym do produktów objętych wspólną organizacją rynku wina zasadniczo powinny mieć zastosowanie przepisy Traktatu dotyczące pomocy państwa. Jednakże przepisy dotyczące premii za karczowanie oraz niektóre środki w ramach programów wsparcia nie powinny same w sobie stanowić przeszkody w przyznawaniu pomocy krajowej w tym samym zakresie.
(76) Dla celów lepszego zarządzania potencjałem uprawy winorośli wskazane jest, aby państwa członkowskie przekazały Komisji wykaz swojego potencjału produkcyjnego. Informację w nim zawartą należy oprzeć na danych zawartych w rejestrze winnic, który należy prowadzić i regularnie aktualizować. Szczegóły prowadzenia rejestru powinny zostać ustanowione w rozporządzeniu wykonawczym Komisji. Należy zatem uchylić rozporządzenie Rady (EWG) nr 2392/86 z dnia 24 lipca 1986 r. ustanawiające wspólnotowy rejestr winnic(9). Aby zachęcić państwa członkowskie do przekazania wykazu, przyznawanie pomocy na restrukturyzację i przekształcenie należy ograniczyć do państw członkowskich, które przekazały ten wykaz.
(77) Aby zapewnić dostępność informacji niezbędnych dla celów tworzenia właściwej polityki i dokonywania wyborów administracyjnych, producenci winogron przeznaczonych na produkcję wina oraz producenci moszczu winogronowego i wina powinni składać deklaracje dotyczące zbioru. Należy umożliwić państwom członkowskim zażądanie od handlowców zajmujących się handlem winogronami przeznaczonymi do wyrobu wina, aby podali każdego roku sprzedaną ilość pochodzącą z ostatnich zbiorów. Producenci moszczu i wina oraz handlowcy inni niż kupcy detaliczni powinni co roku zadeklarować posiadane zapasy moszczu i wina.
(78) Aby zagwarantować zadowalający poziom identyfikowalności danych produktów, zwłaszcza w celu ochrony konsumentów, należy uwzględnić przepis dotyczący wszystkich produktów objętych niniejszym rozporządzeniem, który nakładałby obowiązek dołączania do nich dokumentu towarzyszącego w trakcie ich obrotu na obszarze Wspólnoty.
(79) Aby rozwiązać rzeczywiste sytuacje kryzysowe nawet po zaprzestaniu stosowania w roku 2012 przejściowych środków wsparcia dla destylacji w sytuacjach kryzysowych przewidzianych w programach wsparcia, państwa członkowskie powinny mieć możliwość dostarczania wsparcia dla destylacji w sytuacjach kryzysowych w ramach ogólnego limitu budżetowego wynoszącego 15 % stosownej wartości odpowiedniego budżetu rocznego danego państwa członkowskiego przeznaczonego na krajowe programy wsparcia. Wszelkie wsparcie tego typu należy zgłaszać Komisji; musi ono zostać zatwierdzone na mocy niniejszego rozporządzenia przed jego udzieleniem.
(80) Środki niezbędne do wprowadzenia w życie niniejszego rozporządzenia powinny zostać przyjęte zgodnie z decyzją Rady 1999/468/WE z dnia 28 czerwca 1999 r. ustanawiającą warunki wykonywania uprawnień wykonawczych przyznanych Komisji(10).
(81) Wydatki ponoszone przez państwa członkowskie z tytułu obowiązków wynikających ze stosowania niniejszego rozporządzenia powinny być finansowane przez Wspólnotę, zgodnie z rozporządzeniem Rady (WE) nr 1290/2005 z dnia 21 czerwca 2005 r. w sprawie finansowania wspólnej polityki rolnej(11).
(82) Państwa członkowskie i Komisja powinny przekazywać sobie informacje niezbędne do stosowania niniejszego rozporządzenia.
(83) Zagwarantowanie wypełnienia zobowiązań ustanowionych w niniejszym rozporządzeniu wymaga prowadzenia kontroli oraz stosowania sankcji w przypadku wykrycia niezgodności z tymi zobowiązaniami. Należy zatem przyznać Komisji uprawnienia do ustanowienia stosownych przepisów dotyczących zwrotu nienależnych płatności oraz obowiązków sprawozdawczych państw członkowskich.
(84) Organy państw członkowskich powinny dopilnować prawidłowego stosowania niniejszego rozporządzenia oraz poczynić odpowiednie ustalenia umożliwiające Komisji monitorowanie i zagwarantowanie przestrzegania zgodności z jego przepisami.
(85) Aby umożliwić włączenie sektora wina do systemu płatności jednolitej, należy zakwalifikować wszystkie aktywnie uprawiane obszary uprawy winorośli do systemu płatności jednolitej, przewidzianego w rozporządzeniu Rady (WE) nr 1782/2003 z dnia 29 września 2003 r. ustanawiającym wspólne zasady dla systemów wsparcia bezpośredniego w ramach wspólnej polityki rolnej i ustanawiającym określone systemy wsparcia dla rolników(12).
(86) Plantatorzy winorośli z Bułgarii, Republiki Czeskiej, Estonii, Cypru, Łotwy, Litwy, Węgier, Malty, Polski, Rumunii, Słowenii i Słowacji powinni korzystać z wprowadzenia komponentu dotyczącego wina do systemu płatności jednolitej na takich samych warunkach, jak plantatorzy winorośli we Wspólnocie w formie z dnia 30 kwietnia 2004 r. Z tego względu komponent dotyczący wina w systemie płatności jednolitej nie powinien podlegać stosowaniu harmonogramu przyrostów określonego w art. 143a rozporządzenia (WE) nr 1782/2003.
(87) Należy odpowiednio zmienić rozporządzenie (WE) nr 1782/2003 i rozporządzenie (WE) nr 3/2008 z dnia 17 grudnia 2007 r. w sprawie działań informacyjnych i promocyjnych dotyczących produktów rolnych na rynku wewnętrznym i w krajach trzecich(13).
(88) Zmiana ustaleń określonych rozporządzeniem (WE) nr 1493/1999 oraz przepisów innych rozporządzeń dotyczących sektora wina na te, które zostały określone w niniejszym rozporządzeniu, może spowodować problemy, które nie zostały uwzględnione w niniejszym rozporządzeniu. Aby uporać się z taką sytuacją, należy umożliwić Komisji wprowadzenie koniecznych środków przejściowych. Komisja powinna być również upoważniona do rozwiązywania specyficznych problemów praktycznych,
PRZYJMUJE NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE:
