Dyrektywa 80/987/EWG w sprawie ochrony pracowników na wypadek niewypłacalności ich pracodawcy

DYREKTYWA RADY 80/987/EWG

z dnia 20 października 1980 r.

w sprawie ochrony pracowników na wypadek niewypłacalności ich pracodawcy ¹

RADA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH,

uwzględniając Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Gospodarczą, w szczególności jego art. 100,

uwzględniając wniosek Komisji (1),

uwzględniając opinię Parlamentu Europejskiego (2),

uwzględniając opinię Komitetu Ekonomiczno-Społecznego (3),

a także mając na uwadze, co następuje:

konieczne jest zapewnienie ochrony pracowników w przypadku niewypłacalności pracodawcy, w szczególności dla zagwarantowania zaspokojenia roszczeń, biorąc pod uwagę konieczność zrównoważonego rozwoju gospodarczego i społecznego we Wspólnocie;

istnieją różnice między Państwami Członkowskimi w zakresie ochrony pracownika; należy dążyć do zmniejszenia różnic, które mogą mieć bezpośredni wpływ na funkcjonowanie wspólnego rynku;

należy popierać postęp w zbliżaniu ustawodawstw w tej dziedzinie w rozumieniu art. 117 Traktatu;

rynek pracy Grenlandii, z racji sytuacji geograficznej i aktualnej struktury zawodowej tego regionu, różni się zasadniczo od innych regionów Wspólnoty;

jeżeli Republika Grecka stanie się członkiem Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej dnia 1 stycznia 1981 r., zgodnie z Układem dotyczącym warunków przystąpienia Republiki Greckiej oraz z dostosowaniami w Traktatach, należy zastrzec w załączniku do dyrektywy pod pozycją "Grecja" te z kategorii pracowników, których roszczenia mogą zostać wyłączone zgodnie z art. 1 ust. 2 niniejszej dyrektywy,

PRZYJMUJE NINIEJSZĄ DYREKTYWĘ:

SEKCJA  I ²

Zakres i definicje

Artykuł  1

1. Niniejsza dyrektywa stosuje się do roszczeń pracowników, wynikających z umów o pracę lub stosunku pracy i istniejących wobec pracodawców, którzy są niewypłacalni w rozumieniu art. 2 ust. 1.

2. Państwa Członkowskie mogą, wyjątkowo, wyłączyć roszczenia niektórych kategorii pracowników z zakresu stosowania niniejszej dyrektywy, na mocy istnienia innych form gwarancji, jeżeli ustanowiono, że oferuje zainteresowanym osobom stopień ochrony równoważny temu, jaki wynika z niniejszej dyrektywy.

3. W przypadkach gdy takie przepisy już się stosuje w ich ustawodawstwie krajowym, Państwa Członkowskie mogą nadal wyłączać z zakresu niniejszej dyrektywy:

a) pomoc domową zatrudnioną przez osobę fizyczną;

b) rybaków pracujących na zasadzie udziału w zyskach z połowów.

Artykuł  2

1. Do celów niniejszej dyrektywy pracodawcę uważa się za niewypłacalnego, jeżeli zgłoszony został wniosek o otwarcie postępowania zbiorowego w oparciu o niewypłacalność pracodawcy, zgodnie z przepisami ustawowymi, wykonawczymi i administracyjnymi Państwa Członkowskiego, obejmującego częściowe lub całkowite zbycie aktywów pracodawcy oraz wyznaczenie syndyka lub osoby wykonującej podobne zadanie, a właściwa władza w zastosowaniu wymienionych przepisów:

a) zadecydowała o wszczęciu postępowania przed sądem; lub

b) stwierdziła definitywne zamknięcie przedsiębiorstwa lub zakładu pracodawcy, jak również niewystarczalność aktywów do pokrycia kosztów wszczęcia postępowania przed sądem.

2. Niniejsza dyrektywa jest bez uszczerbku dla prawa krajowego dotyczącego definicji pojęć "pracownik", "pracodawca", "wynagrodzenie", "prawo nabyte" i "prawo w trakcie nabywania ".

Jednakże Państwom Członkowskim nie wolno wyłączyć z zakresu niniejszej dyrektywy:

a) pracowników zatrudnionych w niepełnym wymiarze godzin w rozumieniu dyrektywy 97/81/WE;

b) pracowników zatrudnionych w oparciu o umowę na czas określony w rozumieniu dyrektywy 1999/70/WE;

c) pracowników o czasowym stosunku pracy w rozumieniu art. 1 ust. 2 dyrektywy 91/383/EWG.

3. Państwa Członkowskie nie mogą ustanowić minimalnego czasu trwania umowy o pracę lub stosunku pracy w celu kwalifikacji pracowników do zgłaszania roszczeń na podstawie niniejszej dyrektywy.

4. Dyrektywa nie wyklucza rozszerzenia przez Państwa Członkowskie ochrony pracowników na inne sytuacje związane z niewypłacalnością, na przykład w przypadku gdy de facto płatności zostały wstrzymane na stałe, ustanowione inną procedurą sądową niż wymieniona w ust. 1, na mocy prawa krajowego.

Jednakże takie procedury nie tworzą obowiązku gwarancyjnego dla instytucji innych Państw Członkowskich w przypadkach określonych w sekcji IIIa.

SEKCJA  II

Przepisy dotyczące instytucji udzielających gwarancji

Artykuł  3 ³

Państwa Członkowskie podejmują środki niezbędne, aby instytucje udzielające gwarancji zapewniły, zgodnie z art. 4, spłatę kwot pozostających do spłaty pracownikom, wynikających z umowy o pracę lub stosunku pracy i dotyczących zapłaty należności za okres poprzedzający wskazaną datę.

Roszczenia przejmowane przez instytucję udzielającą gwarancji stanowią kwotę pozostającą do spłaty odnoszącą się do okresu przed określoną datą ustaloną przez Państwa Członkowskie i/lub ewentualnie po niej.

Artykuł  4 ⁴

1. Państwa Członkowskie mają prawo do ograniczania odpowiedzialności instytucji udzielających gwarancji, określonych w art. 3.

2. Jeżeli Państwa Członkowskie korzystają z prawa określonego w ust. 1, określają długość okresu, w stosunku do którego roszczenia kwot pozostających do spłaty mają być spełnione przez instytucję udzielającą gwarancji. Jednakże nie może to być okres krótszy niż okres obejmujący wynagrodzenie za trzy ostatnie miesiące stosunku pracy przed i/lub po dacie określonej w art. 3. Państwa Członkowskie mogą włączyć ten minimalny trzymiesięczny okres do okresu referencyjnego trwającego nie mniej niż sześć miesięcy.

Państwa Członkowskie mające okres referencyjny trwający nie mniej niż 18 miesięcy mogą ograniczyć okres, za który roszczenia kwot pozostających do spłaty będą spełniane przez instytucję udzielającą gwarancji do ośmiu tygodni. W takim przypadku do wyliczenia minimalnego okresu używa się tych okresów, które są najbardziej korzystne dla pracownika.

3. Ponadto Państwa Członkowskie mogą ustalić pułapy wypłat dokonanych przez instytucje udzielające gwarancji. Pułapy te nie mogą być ustalane poniżej poziomu zgodnego społecznie z celem społecznym niniejszej dyrektywy.

Jeśli Państwa Członkowskie korzystają z tej możliwości, powiadamiają Komisję o metodach, według których pułap został ustalony.

Artykuł  5

Państwa Członkowskie ustalają szczegółowe zasady organizacji, finansowania i funkcjonowania instytucji gwarancyjnych, szczególnie przestrzegając następujących zasad:

a) aktywa instytucji są niezależne od kapitału obrotowego pracodawców i nie mogą być zajęte w trakcie postępowania upadłościowego;

b) pracodawcy biorą udział w finansowaniu, chyba że są one w całości zabezpieczone przez władze publiczne;

c) odpowiedzialność instytucji jest niezależna od wykonywania obowiązku finansowania.

SEKCJA  III

Przepisy dotyczące zabezpieczenia społecznego

Artykuł  6

Państwa Członkowskie mogą zastrzec, że art. 3, 4 i 5 nie mają zastosowania do składek wymaganych z tytułu ustawowych systemów zabezpieczenia społecznego lub z tytułu dodatkowych systemów emerytalnych, istniejących odrębnie od narodowych ustawowych systemów zabezpieczenia społecznego.

Artykuł  7

Państwa Członkowskie podejmują środki niebędne by zapewnić, że niezapłacenie przez pracodawcę instytucjom ubezpieczeniowym obowiązkowych składek, wymaganych z tytułu ustawowych systemów ubezpieczenia społecznego, przed wystąpieniem niewypłacalności pracodawcy, nie wpływa na prawo do świadczeń wynikających z ubezpieczenia społecznego od instytucji ubezpieczeniowych, w zakresie w jakim składki socjalne zostały potrącone z wynagrodzenia pracownika.

Artykuł  8

Państwa Członkowskie zapewniają podjęcie środków koniecznych dla ochrony interesów pracowników i osób, które opuściły przedsiębiorstwo lub zakład pracodawcy w okresie zaistnienia niewypłacalności pracodawcy, odnośnie do ich roszczeń lub praw prowadzących do nabycia roszczenia do świadczeń emerytalnych, w tym również świadczenia dla osób w razie śmierci żywiciela, z tytułu dodatkowych systemów ubezpieczeń społecznych, istniejących poza ustawowymi systemami ubezpieczeń społecznych.

SEKCJA  IIIa ⁵

Przepisy dotyczące sytuacji ponadnarodowych

Artykuł  8a

1. Jeżeli przedsiębiorstwo prowadzące działalność na terytorium co najmniej dwóch Państw Członkowskich jest niewypłacalne w rozumieniu art. 2 ust. l, instytucją odpowiedzialną za spełnianie roszczeń pracowników kwot pozostających do spłaty jest instytucja w tym Państwie Członkowskim, na terytorium którego oni pracują lub stale pracują.

2. Zakres praw pracowniczych określany jest przez prawo regulujące działalność właściwej instytucji udzielającej gwarancji.

3. Państwa Członkowskie podejmują środki niezbędne w celu zapewnienia, że w przypadkach określonych w ust. 1 decyzje podejmowane w zakresie postępowania upadłościowego określone w art. 2 ust. 1, w stosunku do których wystąpiono z wnioskiem w innym Państwie Członkowskim, są brane pod uwagę w przypadku określania niewypłacalności w rozumieniu niniejszej dyrektywy.

Artykuł  8b

1. Do celów wykonania art. 8a Państwa Członkowskie ustanawiają przepis dotyczący wymiany istotnych informacji między swoimi właściwymi władzami administracyjnymi i/lub instytucjami udzielającymi gwarancji określonymi w art. 3, umożliwiając w szczególności powiadamianie instytucji udzielającej gwarancji odpowiedzialnej za spełnienie roszczeń pracowników kwot pozostających do spłaty.

2. Państwa Członkowskie powiadamiają Komisję i inne Państwa Członkowskie o danych kontaktowych swoich właściwych władz administracyjnych i/lub instytucji udzielających gwarancji. Komisja udostępnia publicznie niniejsze komunikaty.";

SEKCJA  IV

Przepisy ogólne i końcowe

Artykuł  9 ⁶

Niniejsza dyrektywa nie narusza prawa Państw Członkowskich do stosowania lub wprowadzenia przepisów ustawowych, wykonawczych bądź administracyjnych korzystniejszych dla pracowników.

Wykonanie niniejszej dyrektywy w żadnych okolicznościach nie stanowi wystarczających podstaw do regresji w stosunku do obecnej sytuacji w Państwach Członkowskich ani w stosunku do ogólnego poziomu ochrony pracowników w objętym nią obszarze.

Artykuł  10

Niniejsza dyrektywa nie narusza prawa Państw Członkowskich:

a) do podjęcia środków koniecznych w celu uniknięcia nadużyć;

b) do odmowy lub ograniczenia odpowiedzialności z art. 3 lub zobowiązania z art. 7, jeśli wydaje się, że wykonanie zobowiązania nie jest uzasadnione z racji istnienia szczególnych związków między pracownikiem a pracodawcą i wspólnych interesów realizowanych dzięki istnieniu porozumienia między nimi.

c) 7 wyłączyć lub zmniejszyć odpowiedzialność określoną w art. 3 albo zobowiązanie gwarancyjne określone w art. 7 w przypadkach, gdy pracownik, sam lub wraz ze swoimi bliskimi krewnymi, był właścicielem podstawowej część przedsiębiorstwa lub zakładu pracodawcy i miał znaczący wpływ na jej działalność.

Artykuł  10a ⁸

Państwa Członkowskie powiadamiają Komisję i inne Państwa Członkowskie o rodzajach krajowych postępowań upadłościowych objętych zakresem niniejszej dyrektywy oraz o wszystkich odnoszących się do nich zmianach. Komisja publikuje te komunikaty w Dzienniku Urzędowym Wspólnot Europejskich.

Artykuł  11

1. Państwa Członkowskie wprowadzają w życie przepisy ustawowe, wykonawcze i administracyjne, niezbędne do wykonania niniejszej dyrektywy w terminie 36 miesięcy, począwszy od jej notyfikacji. Bezzwłocznie informują o tym Komisję.

2. Państwa Członkowskie przekazują Komisji teksty przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych, jakie przyjmują w dziedzinie objętej tą dyrektywą.

Artykuł  12

W ciągu 18 miesięcy, licząc od upływu okresu 36 miesięcy przewidzianego w art. 11 ust. 1., Państwa Członkowskie przekazują Komisji wszystkie niezbędne informacje dla umożliwienia jej sporządzenia raportu do przedstawienia Radzie o stosowaniu niniejszej dyrektywy.

Artykuł  13

Niniejsza dyrektywa skierowana jest do Państw Członkowskich

Sporządzono w Luksemburgu, dnia 20 października 1980 r.

	W imieniu Rady
	J. SANTER
	Przewodniczący

______

⁽¹⁾ Dz.U. C 135 z 9.6.1978, str. 2.

⁽²⁾ Dz.U. C 39 z 12.2.1979, str. 26.

⁽³⁾ Dz.U. C 105 z 26.4.1979, str. 15.

ZAŁĄCZNIK  ⁹

(skreślony)

1 Tytuł zmieniony przez art. 1 pkt 1 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2002/74/WE z dnia 23 września 2002 r. (Dz.U.UE.L.02.270.10) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 8 października 2002 r.

2 Sekcja I zmieniona przez art. 1 pkt 2 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2002/74/WE z dnia 23 września 2002 r. (Dz.U.UE.L.02.270.10) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 8 października 2002 r.

3 Art. 3 zmieniony przez art. 1 pkt 3 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2002/74/WE z dnia 23 września 2002 r. (Dz.U.UE.L.02.270.10) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 8 października 2002 r.

4 Art. 4 zmieniony przez art. 1 pkt 3 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2002/74/WE z dnia 23 września 2002 r. (Dz.U.UE.L.02.270.10) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 8 października 2002 r.

5 Sekcja IIIa dodana przez art. 1 pkt 4 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2002/74/WE z dnia 23 września 2002 r. (Dz.U.UE.L.02.270.10) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 8 października 2002 r.

6 Art. 9 zmieniony przez art. 1 pkt 5 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2002/74/WE z dnia 23 września 2002 r. (Dz.U.UE.L.02.270.10) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 8 października 2002 r.

7 Art. 10 lit. c) dodana przez art. 1 pkt 6 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2002/74/WE z dnia 23 września 2002 r. (Dz.U.UE.L.02.270.10) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 8 października 2002 r.

8 Art. 10a dodany przez art. 1 pkt 7 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2002/74/WE z dnia 23 września 2002 r. (Dz.U.UE.L.02.270.10) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 8 października 2002 r.

9 Załącznik skreślony przez art. 1 pkt 8 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2002/74/WE z dnia 23 września 2002 r. (Dz.U.UE.L.02.270.10) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 8 października 2002 r.

• Identyfikator: Dz.U.UE.L.1980.283.23
• Rodzaj: Dyrektywa
• Tytuł: Dyrektywa 80/987/EWG w sprawie ochrony pracowników na wypadek niewypłacalności ich pracodawcy
• Data aktu: 20/10/1980
• Data ogłoszenia: 28/10/1980
• Data wejścia w życie: 22/10/1980, 01/05/2004