JEDNOLITY DOKUMENT
"Savolainen talkkuna / Savolainen talakkuna"
Nr UE: PGI-FI-02907 - 4.4.2023
ChNP () ChOG (X)
1. Nazwa lub nazwy ChOG
"Savolainen talkkuna / Savolainen talakkuna"
2. Państwo członkowskie lub państwo trzecie
Finlandia
3. Opis produktu rolnego lub środka spożywczego
3.1. Typ produktu
Klasa 1.6 Owoce, warzywa i zboża, świeże lub przetworzone
Kod Nomenklatury scalonej
11 - PRODUKTY PRZEMYSŁU MŁYNARSKIEGO; SŁÓD; SKROBIE; INULINA; GLUTEN PSZENNY
1103 - Kasze, mączki i granulki, zbożowe
3.2. Opis produktu, do którego odnosi się nazwa podana w pkt 1
"Savolainen talkkuna / Savolainen talakkuna" jest produktem zbożowym wytwarzanym ze zbóż gotowanych i prażonych w piecu, które mieli się na gruboziarnisty proszek. Jego głównym surowym składnikiem są ziarna jęczmienia zwyczajnego (Hordeum vulgare) lub zmieszane ziarna jęczmienia zwyczajnego i owsa zwyczajnego (Avena sativa).
Podczas przygotowywania można dodawać sól.
"Savolainen talkkuna / Savolainen talakkuna" to produkt zbożowy charakteryzujący się:
- gruboziarnistą strukturą, typową dla produktu zbożowego,
- zapachem prażonego ziarna,
- smakiem prażonego ziarna,
- brązowym kolorem prażonego ziarna.
Produkt ten różni się od innych rodzajów talkkuny tym, że jest ciemniejszy i grubo mielony. Produkt charakteryzuje się przedłużoną trwałością w temperaturze pokojowej dzięki wieloetapowemu procesowi produkcji.
3.3. Pasza (wyłącznie w odniesieniu do produktów pochodzenia zwierzęcego) i surowce (wyłącznie w odniesieniu do produktów przetworzonych)
3.4. Poszczególne etapy produkcji, które muszą odbywać się na wyznaczonym obszarze geograficznym
Etapy produkcji produktu zbożowego "Savolainen talkkuna / Savolainen talakkuna", które muszą odbywać się na wyznaczonym obszarze geograficznym, to gotowanie, suszenie i prażenie, mielenie i pakowanie ziaren jęczmienia zwyczajnego lub owsa zwyczajnego do worków.
3.5. Szczegółowe zasady dotyczące krojenia, tarcia, pakowania itp. produktu, do którego odnosi się zarejestrowana nazwa
3.6. Szczegółowe zasady dotyczące etykietowania produktu, do którego odnosi się zarejestrowana nazwa
4. Zwięzłe określenie obszaru geograficznego
Obszar geograficzny, z którego pochodzi produkt zbożowy "Savolainen talkkuna / Savolainen talakkuna", obejmuje Sawonię Północną i Sawonię Południową.
5. Związek z obszarem geograficznym
Chronione oznaczenie geograficzne "Savolainen talkkuna / Savolainen talakkuna" opiera się na renomie tego tradycyjnego produktu zbożowego z Sawonii, który wyróżnia się ciemną barwą i gruboziarnistą strukturą.
Całe ziarna jęczmienia zwyczajnego lub zmieszane ziarna jęczmienia zwyczajnego i owsa zwyczajnego gotuje się w wodzie do czasu, aż będą częściowo ugotowane lub aż zaczną pękać. Po ugotowaniu ziarna się odcedza. Następnie ziarna umieszcza się w piecu, aby je wysuszyć, a pod koniec tego procesu temperaturę ustawia się na 250-280 °C. Wysuszone ziarna pakuje się do worków stosowanych w młynarstwie przemysłowym, które przechowuje się do czasu mielenia. Na koniec ziarna mieli się na gruboziarnistą mąkę, która się nie zbryla. Powstały w ten sposób produkt "Savolainen talkkuna / Savolainen talakkuna" jest w pełni gotowy do użycia i nie wymaga dalszej obróbki. W trakcie przygotowania można dodać sól.
"Savolainen talkkuna / Savolainen talakkuna" wywodzi się z prymitywnych potraw mącznych, które setki lat temu przygotowywano jako suchy prowiant na wyprawy, a nawet na kampanie wojenne. Bogate w wartości odżywcze zboże dobrze się przechowywało, było wygodne i lekkie w transporcie jako dojrzały produkt zbożowy podczas długich i trudnych wypraw w zalesionym i obfitującym w jeziora regionie Sawonii. Nazwa talkkuna wskazuje na wschodnie pochodzenie produktu. Słowo talkkuna (tolokno w języku rosyjskim) języki słowiańskie zapożyczyły z języka dosiadających koni azjatyckich plemion, a następnie w tej formie weszło ono do języka fińskiego.
Posiłki przypominające owsiankę, takie jak talkkuna, którą miesza się z wodą, są formą żywności na bazie zbóż, nawet starszą od chleba. W Sawonii mąkę talkkuna mieszano z wodą bez dodawania innych składników lub gotowano na gęstą owsiankę, którą można było jeść rękami, znaną jako keittotalkkuna [gotowana talkkuna] lub kopratalkkuna [talkkuna "do ręki"].
W swojej książce Savo ja savolaiset [Sawonia i Sawończycy] (1935) Ernst Lampen opisał produkt zbożowy "Savolainen talkkuna / Savolainen talakkuna" w następujący sposób:
"We wszystkich doniesieniach wspomina się o talkkunie. Podaje się w nich, że kiedy mieszkańcy Sawonii udawali się do pracy w lesie, zabierali ze sobą worek mąki talkkuna. Gdy nadchodził czas na posiłek, wlewali wodę do kubków, dodawali mąkę talkkuna i sól, po czym mieszali i ze smakiem zjadali przygotowaną w ten sposób owsiankę".
W Sawonii talkkunę wytarzano tradycyjnie w październiku po święcie Michała Archanioła. Do produktu zbożowego "Savolainen talkkuna / Savolainen talakkuna" wykorzystywano wyłącznie najlepsze ziarna jęczmienia zwyczajnego lub owsa zwyczajnego. Gotowano je w miedzianym kotle, przekładano do łubianek, aby je odcedzić, a następnie wypalano w piecu. Suszone ziarna mielono na kamieniach młyńskich lub w młynie.
Produkt "Savolainen talkkuna / Savolainen talakkuna" suszono w piecu. W Sawonii piec kamienny tradycyjnie rozgrzewano codziennie każdego tygodnia do celów kulinarnych, co jest szczególnie typowe dla wschodniej tradycji kulinarnej Finlandii. Talkkuna to produkt zbożowy, który charakteryzuje się przedłużoną trwałością w temperaturze pokojowej dzięki wieloetapowemu procesowi produkcji. Produkt można przechowywać nawet przez dwa lata, jeżeli czyni się to w suchym, chłodnym i chronionym przed silnymi zapachami miejscu.
Najbardziej typową żywnością wytwarzaną z tej mieszanki ziarna w Sawonii jest owsianka. Owsiankę z produktu zbożowego "Savolainen talkkuna / Savolainen talakkuna" tradycyjnie spożywa się z tirripaisti [duszoną wieprzowiną], ponieważ gorące potrawy zbożowe i wieprzowina tworzą dobre połączenie smakowe. Owsiankę można również spożywać z kawałkiem masła. "Savolainen talkkuna / Savolainen talakkuna" nadaje się także do deserów, na przykład z jagodami.
W Sawonii mąkę talkkuna mieszano na przykład z wodą bez dodawania innych składników lub gotowano na gęstą owsiankę, którą można było jeść rękami, znaną jako keittotalkkuna [gotowana talkkuna]. Produkt "Savolainen talkkuna/Savolainen talakkuna" jest przeznaczony właśnie do tego rodzaju potraw, a zatem różni się od talkkuny z zachodniej Finlandii lub z Häme, którą miele się na drobno i spożywa z produktami takimi jak piimä [maślanka] lub viili [sfermentowany produkt mleczarski]. Różnice w barwie i strukturze między produktem zbożowym "Savolainen talkkuna / Savolainen talakkuna" a talkkuną z Häme są również wyraźne i dostrzegalne dla oka. "Savolainen talkkuna / Savolainen talakkuna" ma ciemniejszą barwę i bardziej gruboziarnistą strukturę niż talkkuna z Häme.
W roczniku fińskiego stowarzyszenia turystycznego z 1926 r. opisano różnicę między talkkuną z Sawonii i Häme:
"Sawończyk je swoją talkkunę w suchej, lepkiej formie, aby móc wyjadać ją z wnętrza dłoni. Dlatego Szwedzi w regionie Värmland i Norwegowie nazywają ją nävgröt, czyli »owsianką jedzoną z garści«. W Häme, gdzie również produkuje się talkkunę, spożywa się ją z zimną maślanką. Talkkunę z Sawonii jednak się gotuje. Również pod tym względem istnieje zatem różnica między tymi dwoma sąsiadującymi plemionami!".
Typowymi surowcami, których używa się do wytwarzania produktu zbożowego "Savolainen talkkuna / Savolainen talakkuna", są jęczmień zwyczajny i owies zwyczajny - ze względu na klimat i warunki glebowe dobrze nadawały się one do uprawy w regionie Sawonii, dzięki czemu stały się głównymi surowcami do wytwarzania talkkuny.
Produkt "Savolainen talkkuna / Savolainen talakkuna" był znany również poza granicami Sawonii. Finowie, przenoszący się do regionu Värmland w środkowej Szwecji pod koniec XVI w. i w XVII w., byli głównie rolnikami z Sawonii, którzy stosowali rolnictwo żarowe. Wraz z przybyciem tych imigrantów z Sawonii w Värmlandzie upowszechnił się również produkt "Savolainen talkkuna / Savolainen talakkuna".
Zrzeszenie Studentów z Sawonii przy Uniwersytecie Helsińskim organizuje coroczny festiwal talkkuny, zwany talkkunajuhla, podczas którego liczni uczestnicy spożywają talkkunę oraz tirripaisti. Festiwal talkkuny ma długą tradycję. Talkkunę spożywano po raz pierwszy na poświęconym jej festiwalu już w 1887 r. Zrzeszenie Studentów z Sawonii przy Uniwersytecie Helsińskim to organizacja studencka skupiająca studentów z różnych dyscyplin naukowych, którzy pochodzą z Sawonii lub są związani z tym regionem. Jest to zatem organizacja studencka o dobrze określonym regionalnym charakterze, dla której produkt "Savolainen talkkuna / Savolainen talakkuna" i jego pochodzenie z Sawonii są oczywiste. Zrzeszenia studentów to międzywydziałowe stowarzyszenia uniwersyteckie, których członków łączą więzi z tym samym obszarem geograficznym, na przykład z regionem Sawonii w przypadku Zrzeszenia Studentów z Sawonii. W związku z tym nazwa talkkuny będącej uroczystą potrawą Zrzeszenia Studentów z Sawonii nie musiała wcześniej odnosić się konkretnie do Sawonii, ponieważ związek i sposób podawania, inny niż w przypadku pozostałych rodzajów talkkuny, już wskazują na fakt, że jest to talkkuna z Sawonii. Przewodnik Zrzeszenia Studentów z Sawonii dla studentów pierwszego roku na 2023 r. zawiera słownik sawońsko-fińsko-sawoński, w którym zdefiniowano słowo "Talakkunat" w następujący sposób: "Coroczna impreza, podczas której chlupie piimä, i skwierczy tirripaisti. Odbywa się w listopadzie i jest drugą co do wielkości coroczną imprezą organizowaną przez Zrzeszenie Studentów z Sawonii. Za wydarzenie odpowiedzialna jest tajemnicza »Kapitulj« [grupa organizująca imprezę]". W kalendarzu wydarzeń w przewodniku dla studentów pierwszego roku opisano "Talakkunat" jako ciekawą drugą co do ważności imprezę organizowaną przez Zrzeszenie Studentów z Sawonii. Podczas imprezy studenci oglądają pokaz Kapitulj i zajadają się owsianką talakkuna z tirripaisti.
Savolainen talkkuna pozostaje interesującym i wszechstronnym produktem, którego używa się we współczesnych przepisach. "Rantalan tila" [gospodarstwo Rantala] opublikowało na swojej stronie internetowej broszurę z przepisami zatytułowaną "Savolaisen talkkunan uudet kujeet" ["Nowe zastosowania talkkuny z Sawonii"], zawierającą różne przepisy, których składnikiem jest talkkuna z Sawonii. Na przykład w broszurze z przepisami przedstawiono pomysły na desery, dania wegetariańskie lub dania z ryb z wykorzystaniem talkkuny.
Ponadto w rozdziale z przepisami "Ateria luonnon antimista" ("Posiłek z darów natury") książki Herkutellen Savossa (Rozkoszując się jedzeniem w Sawonii) (2012) znajduje się przepis na Talkkunainen marjarahka, deser przygotowywany z talkkuny, jagód i twarogu, w którym składnikiem jest talkkuna z Sawonii. Obecnie talkkunę z Sawonii wykorzystuje się również jako składnik w przepisach na desery.
Produkt zbożowy "Savolainen talkkuna / Savolainen talakkuna" jest aktywnie oferowany na rynku nie tylko u sprzedawców detalicznych, ale również na targach żywności i wydarzeniach dla konsumentów. Pojawił się między innymi na następujących wydarzeniach: Erämessut Ouluhalli w dniach 16-18 maja 2025 r.; jarmarku bożonarodzeniowym na Arenie Joensuu w dniach 6-8 grudnia 2024 r.; wydarzeniu "Smaki Sawonii" w centrum handlowym Matkus Kuopio w dniu 17 października 2020 r. oraz targu wiejskim w Tikkurili w dniach 34 października 2020 r. W dniu 3 maja 2024 r. produkt dopuszczono ponadto do obrotu w sklepie sieci detalicznej Prisma w Mikkeli.
W mediach społecznościowych po wyszukaniu hashtagu #savolainentalkkuna można zobaczyć zdjęcia różnych wyrobów wykorzystujących produkt zbożowy "Savolainen talkkuna / Savolainen talakkuna". Oprócz tradycyjnych zastosowań konsumenci znaleźli nowe zastosowania produktu, np. do pieczenia chleba i obtaczania ryb. O produkcie Savolainen talkkuna wspomina się również w kalendarzu bożonarodzeniowym stowarzyszenia wiejskiego Muuruvesi (z dnia 23 grudnia 2017 r.), który opublikowano na Facebooku.
Odesłanie do publikacji specyfikacji produktu
Senat zgłosił w środę poprawki do reformy orzecznictwa lekarskiego w ZUS. Zaproponował, aby w sprawach szczególnie skomplikowanych możliwe było orzekanie w drugiej instancji przez grupę trzech lekarzy orzeczników. W pozostałych sprawach, zgodnie z ustawą, orzekać będzie jeden. Teraz ustawa wróci do Sejmu.
10.12.2025
Mimo iż do 1 stycznia zostały trzy tygodnie, przedsiębiorcy wciąż nie mają pewności, które zmiany wejdą w życie w nowym roku. Brakuje m.in. rozporządzeń wykonawczych do KSeF i rozporządzenia w sprawie JPK VAT. Część ustaw nadal jest na etapie prac parlamentu lub czeka na podpis prezydenta. Wiadomo już jednak, że nie będzie dużej nowelizacji ustaw o PIT i CIT. W 2026 r. nadal będzie można korzystać na starych zasadach z ulgi mieszkaniowej i IP Box oraz sprzedać bez podatku poleasingowy samochód.
10.12.2025
Komitet Stały Rady Ministrów wprowadził bardzo istotne zmiany do projektu ustawy przygotowanego przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej – poinformował minister Maciej Berek w czwartek wieczorem, w programie „Pytanie dnia” na antenie TVP Info. Jak poinformował, projekt nowelizacji ustawy o PIP powinien trafić do Sejmu w grudniu 2025 roku, aby prace nad nim w Parlamencie trwały w I kwartale 2026 r.
05.12.2025
4 grudnia Komitet Stały Rady Ministrów przyjął projekt zmian w ustawie o PIP - przekazało w czwartek MRPiPS. Nie wiadomo jednak, jaki jest jego ostateczny kształt. Jeszcze w środę Ministerstwo Zdrowia informowało Komitet, że zgadza się na propozycję, by skutki rozstrzygnięć PIP i ich zakres działał na przyszłość, a skutkiem polecenia inspektora pracy nie było ustalenie istnienia stosunku pracy między stronami umowy B2B, ale ustalenie zgodności jej z prawem. Zdaniem prawników, to byłaby kontrrewolucja w stosunku do projektu resortu pracy.
05.12.2025
Przygotowany przez ministerstwo pracy projekt zmian w ustawie o PIP, przyznający inspektorom pracy uprawnienie do przekształcania umów cywilnoprawnych i B2B w umowy o pracę, łamie konstytucję i szkodzi polskiej gospodarce – ogłosili posłowie PSL na zorganizowanej w czwartek w Sejmie konferencji prasowej. I zażądali zdjęcia tego projektu z dzisiejszego porządku posiedzenia Komitetu Stałego Rady Ministrów.
04.12.2025
Prezydent Karol Nawrocki podpisał we wtorek ustawę z 7 listopada 2025 r. o zmianie ustawy o ochronie zwierząt. Jej celem jest wprowadzenie zakazu chowu i hodowli zwierząt futerkowych w celach komercyjnych, z wyjątkiem królika, w szczególności w celu pozyskania z nich futer lub innych części zwierząt. Zawetowana została jednak ustawa zakazująca trzymania psów na łańcuchach. Prezydent ma w tym zakresie złożyć własny projekt.
02.12.2025| Identyfikator: | Dz.U.UE.C.2025.6582 |
| Rodzaj: | Ogłoszenie |
| Tytuł: | Publikacja wniosku o rejestrację nazwy zgodnie z art. 50 ust. 2 lit. a) rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1151/2012 w sprawie systemów jakości produktów rolnych i środków spożywczych |
| Data aktu: | 10/12/2025 |
| Data ogłoszenia: | 10/12/2025 |