PRZYPOMINAJĄC, ŻE:
1. Fundamentem Unii Europejskiej jest zbiór wspólnych wartości, do których należą poszanowanie godności osoby ludzkiej, wolność, demokracja, praworządność, równość oraz poszanowanie praw człowieka, w tym praw osób należących do mniejszości 1 .
2. Społeczeństwa demokratyczne opierają się na uczestnictwie i zaangażowaniu obywatelskim i chronią prawa podstawowe obywateli, w tym wolność wypowiedzi.
3. Fundamentalna rola kultury została wyraźnie uznana w prawie pierwotnym UE i w Powszechnej deklaracji praw człowieka (PDCP) 2 , a uczestnictwo w życiu kulturalnym społeczności i obcowanie ze sztuką mogą odegrać kluczową rolę we wspieraniu pokoju.
4. Kultura, dziedzictwo kulturowe i utwory audiowizualne 3 mają wartość immanentną i przyczyniają się w zasadniczy sposób do spójności społecznej i dialogu społecznego, m.in. dlatego, że potęgują doświadczanie wspólnych wartości i poczucie przynależności.
5. Cechą charakterystyczną kultury i dziedzictwa kulturowego jest nie tylko różnorodność, ale także tworzenie poczucia wspólnoty, wspólna historia i pamięć zbiorowa, które wzmacniają w całej Europie więzi, wzajemne zrozumienie i wartości.
6. Uczestnictwo i zaangażowanie obywatelskie przyczyniają się do utrzymania wartości europejskich, a kultura i dziedzictwo kulturowe odgrywają aktywną i kluczową rolę w tym kontekście, zarówno ze względu na swoją immanentną wartość, jak i jako ważne filary społeczeństw demokratycznych i przysługujących obywatelom UE praw podstawowych.
UZNAJĄC 4 :
7. Program strategiczny Rady Europejskiej(2024-2029) 5 , w którym ustanowiono priorytet promowania różnorodności kulturowej i dziedzictwa kulturowego z myślą o podtrzymywaniu wartości europejskich w UE w wolnej i demokratycznej Europie.
8. Rezolucję Rady w sprawie planu prac UE w dziedzinie kultury na lata 2023-2026 6 , w której podkreślono zasadniczą rolę różnorodności kulturowej w promowaniu i ochronie praw człowieka oraz w pozytywnej transformacji społecznej, a także wezwano do podjęcia działań na rzecz ochrony dziedzictwa.
9. Konkluzje Rady z dnia 21 czerwca 2021 r., w których określono podejście UE do dziedzictwa kulturowego podczas konfliktów i kryzysów, oraz konkluzje Rady z dnia 21 maja 2014 r., w których zwrócono uwagę na potencjał kultury i dziedzictwa kulturowego jako wspólnego zasobu strategicznego dla kształtowania społeczeństwa 7 .
10. Rezolucję Parlamentu Europejskiego z dnia 20 października 2022 r. w sprawie solidarności kulturalnej z Ukrainą i wspólnego mechanizmu reagowania kryzysowego na rzecz odbudowy życia kulturalnego w Europie kładącą nacisk na potrzebę wsparcia i solidarności względem ekosystemu kultury w Ukrainie oraz na znaczenie wspierania odporności i odbudowy pokryzysowej całego ekosystemu kultury UE 8 .
DOSTRZEGAJĄC, ŻE:
11. W obecnej sytuacji geopolitycznej, charakteryzującej się niepewnością i licznymi zagrożeniami dla krajów europejskich, nie możemy uznawać europejskich wartości, demokracji i sposobu życia za oczywistość, musimy natomiast aktywnie zapewniać obronę, ochronę i promowanie tego, za czym opowiada się Europa.
12. Kultura pozostaje podstawą europejskich społeczeństw, a Europejczycy, pytani o to, co wzmacnia poczucie wspólnoty, na pierwszym miejscu, obok wspólnych wartości i wspólnej historii, wymieniają kulturę 9 .
13. Różnorodność kulturowa i językowa oraz dziedzictwo kulturowe i językowe są kluczowe dla wzmocnienia odporności demokratycznej oraz demokratycznego uczestnictwa i zaangażowania.
14. Prawa kulturalne mają zasadnicze znaczenie dla pluralistycznej, inkluzywnej i demokratycznej Europy. Uczestnictwo w działaniach kulturalnych przyczynia się do wzmocnienia demokracji, gdyż otwiera przestrzeń dla wszystkich i skłania do zaangażowania obywatelskiego, buduje zaufanie i wzmacnia wartości obywatelskie i demokratyczne 10 . W tym kontekście działania dotyczące pamięci o przeszłości oraz krytyczna refleksja na temat europejskiej pamięci historycznej są niezbędne, aby pogłębić wiedzę obywateli, w szczególności młodych ludzi, o wspólnej historii i wspólnych wartościach, stanowiących fundament wspólnej przyszłości.
15. Uczestnictwo w działaniach kulturalnych znacznie poprawia również, zarówno w wymiarze indywidualnym, jak i zbiorowym, zdrowie psychiczne i dobrostan, dzięki czemu w obliczu niepewności i zagrożeń dla naszych wartości społeczeństwa są bardziej odporne i zorientowane na wspólnotę.
16. Inicjatywy Europejskiej Stolicy Kultury i Znaku Dziedzictwa Europejskiego pokazują, w jaki sposób uczestnictwo obywateli w kulturze i ich interakcje w tej dziedzinie przekształcają przestrzeń publiczną w bardziej dynamiczne i rozwijające się społeczności oraz zwiększają poczucie wspólnoty wśród obywateli.
17. Instytucje i przestrzenie kulturalne, takie jak ogólnodostępne biblioteki, odgrywają kluczową rolę w stawianiu czoła wyzwaniom społecznym związanym z ochroną demokracji poprzez wspieranie świadomego obywatelstwa, umiejętności rozumienia i tworzenia informacji, aktywności obywatelskiej i włączenia społecznego.
18. Kultura i utwory audiowizualne wpływają na normy i postawy, jakie przyjmują obywatele, w tym dzieci i młodzież. W tym kontekście szczególnie ważny jest dostęp do umiejętności korzystania z mediów i do różnorodnych wysokiej jakości wielojęzycznych treści.
19. Kultura, dziedzictwo kulturowe i utwory audiowizualne mogą wnosić wkład w wartości europejskie, odporność demokratyczną i budowanie pokoju oraz zapewniać forum demokratycznej debaty i aktywności obywatelskiej, jeżeli są oparte na wolności artystycznej, różnorodności kulturowej i językowej oraz wolności wypowiedzi.
20. Rola kultury i dziedzictwa kulturowego w promowaniu demokratycznych społeczeństw w wiarygodny i różnorodny sposób zajmuje również istotne miejsce w międzynarodowych stosunkach i partnerstwach UE w dziedzinie kultury, ponieważ różnorodność kulturowa UE wzbogaca wkład kulturalny innych części Europy i świata i sama z niego czerpie. Dialog międzykulturowy wzmacnia spójność społeczną i uczestnictwo społeczne.
21. Ochrona dziedzictwa kulturowego to wyzwanie globalne. Nie tylko wojna i inne umyślne działania, lecz także kryzysy i konflikty mogą prowadzić do utraty dziedzictwa kulturowego, zarówno w wyniku zniszczeń, jak i grabieży i szabrownictwa. Nielegalny handel dobrami kultury powoduje utrwalenie procesu utraty tożsamości kulturowej, który wiąże się z utratą dziedzictwa kulturowego w poszczególnych państwach i społecznościach pochodzenia. W tym kontekście współpraca międzynarodowa w zakresie zapobiegania szabrownictwu i nielegalnemu handlowi oraz zwalczania tych zjawisk, a także współpraca w zakresie ochrony i odtwarzania dziedzictwa kulturowego mogą przyczynić się do długotrwałego pokoju poprzez wzmocnienie wspólnego dziedzictwa, tożsamości kulturowej, zaufania i wspólnej historii.
22. Tożsamość kulturowa jest obecnie celem umyślnych ataków: od zagrożeń fizycznych - także wojskowych - przez zagrożenia hybrydowe aż po dezinformację, i ataki te stają się coraz ważniejszym elementem strategii politycznych i wojskowych, zarówno w warunkach pokoju, jak i podczas konfliktów.
23. Celowe fizyczne niszczenie obiektów kultury w Ukrainie i fałszywe narracje na temat tego kraju nadal stanowią poważne zagrożenie dla ukraińskiej tożsamości i dla dziedzictwa kulturowego w Ukrainie.
Z ZADOWOLENIEM PRZYJMUJE:
24. Środki i inicjatywy podejmowane przez UE i jej państwa członkowskie w celu promowania różnorodności kulturowej i ochrony europejskiego dziedzictwa kulturowego przy jednoczesnym podnoszeniu świadomości na temat strategicznego znaczenia kultury, dziedzictwa kulturowego i utworów audiowizualnych w budowaniu odporności demokratycznej.
ZWRACA SIĘ DO PAŃSTW CZŁONKOWSKICH, BY NA ODPOWIEDNIM SZCZEBLU:
25. Podjęły niezbędne działania w celu ochrony wartości, tożsamości i pamięci zbiorowej poprzez promowanie kultury we wszystkich jej formach oraz poprzez ochronę dziedzictwa kulturowego Europy.
26. Uznały, że odporność kulturowa wymaga silnego, dynamicznego społeczeństwa obywatelskiego, przestrzeni społeczeństwa obywatelskiego i uczestnictwa obywatelskiego, opartych na poszanowaniu różnorodności kulturowej i językowej oraz wolności artystycznej.
27. Rozważyły, w jaki sposób dalej promować dostęp obywateli, w tym dzieci i młodzieży, do wielojęzycznych treści europejskich, w tym do zdigitalizowanych zasobów dziedzictwa kulturowego 11 , oraz ich wyszukiwalność i możliwość ponownego wykorzystywania, przy jednoczesnym zapewnieniu wysokiego poziomu ochrony małoletnich.
28. Nadal promowały dostęp obywateli do działań kulturalnych i uczestnictwo w nich, a tym samym zwiększały demokratyczne uczestnictwo i zaangażowanie na poziomie indywidualnym i zbiorowym.
29. W dalszym ciągu wzmacniały kluczową rolę instytucji kultury w zapewnianiu dostępu do wiedzy, informacji i doświadczeń oraz jako forum krytycznego myślenia i dialogu.
30. Nadal włączały kulturę i infrastrukturę kulturalną (np. archiwa, biblioteki, repozytoria, muzea, kina, budynki, w tym obiekty, zabytki i przestrzenie sakralne) do planowania gotowości na wypadek sytuacji kryzysowej w odniesieniu m.in. do zagrożeń dla bezpieczeństwa, na przykład poprzez systemy obronne, plany ewakuacyjne, ocenę i mapowanie ryzyka, planowanie reagowania kryzysowego czy dokumentowanie i digitalizację dziedzictwa kulturowego i jego zachowanie za pomocą środków cyfrowych do celów odbudowy w przypadku szkód, z uwzględnieniem podatności obiektów archeologicznych na zagrożenia.
ZWRACA SIĘ DO PAŃSTW CZŁONKOWSKICH I KOMISJI EUROPEJSKIEJ, BY PRZESTRZEGAJĄC ZASADY POMOCNICZOŚCI, W SWOICH OBSZARACH KOMPETENCJI I NA ODPOWIEDNICH SZCZEBLACH:
31. Propagowały rozwój wiedzy i badań naukowych oraz nadal wspierały normy i umiejętności, a także ewentualne mechanizmy współpracy transgranicznej służące ochronie i zabezpieczaniu kultury i dziedzictwa kulturowego oraz ich zachowaniu za pomocą środków cyfrowych w celu zwiększenia gotowości na sytuacje kryzysowe i poprawy odporności w państwach członkowskich.
32. Nadal chroniły i promowały wolność artystyczną i różnorodność kulturową w ramach wspierania kultury, dziedzictwa kulturowego i utworów audiowizualnych.
33. W dalszym ciągu wspierały rolę artystów oraz osób zawodowo związanych z sektorem kultury i sektorem kreatywnym z myślą o odporności.
34. Rozważyły zachęcanie do inicjatyw eksponujących to, w jaki sposób kultura, dziedzictwo kulturowe i utwory audiowizualne, takie jak filmy, odzwierciedlają wspólne wartości i wspólną przeszłość, przyczyniając się tym samym do podtrzymania wartości europejskich i odporności demokratycznej z myślą o przyszłości.
35. Rozważyły zachęcanie do inicjatyw, które zwiększają zrozumienie kluczowej roli różnorodności kulturowej, dziedzictwa i praw kulturalnych we wzmacnianiu spójności, tożsamości i odporności społeczeństw.
36. Kontynuowały wysiłki na rzecz ochrony i promowania praw kulturalnych i różnorodności kulturowej wraz z organizacjami międzynarodowymi, takimi jak Rada Europy i UNESCO, oraz za ich pośrednictwem.
37. Rozważyły zachęcanie do inicjatyw sprzyjających międzynarodowym stosunkom kulturalnym i dialogowi międzykulturowemu UE i jej państw członkowskich we współpracy z partnerami międzynarodowymi, takimi jak Rada Europy i UNESCO.
38. Nadal udzielały pomocy instytucjom i organizacjom zaangażowanym we wspieranie artystów z Ukrainy lub ochronę i odbudowę kultury i dziedzictwa kulturowego w Ukrainie, w szczególności ocenę szkód i ryzyka oraz planowanie wczesnej odbudowy, między innymi poprzez współpracę na forach wielostronnych.
ZWRACA SIĘ DO KOMISJI EUROPEJSKIEJ, BY:
39. Rozważyła działania na rzecz podnoszenia świadomości koncentrujące się na roli kultury, różnorodności kulturowej i językowej oraz dziedzictwa kulturowego w podtrzymaniu wspólnych wartości i odporności demokratycznej w Europie, w tym w związku z inicjatywą "nowy europejski Bauhaus" oraz w ramach wdrażania przyszłej inicjatywy "Kompas kultury", której celem jest ukierunkowanie i wykorzystanie różnych wymiarów kultury.
40. Przy pełnym poszanowaniu wolności artystycznej i bez ingerencji w treści uwzględniała promowanie wspólnych wartości i odporności demokratycznej w związku z inicjatywami wspierającymi kulturę, dziedzictwo kulturowe i utwory audiowizualne.
Senat zgłosił w środę poprawki do reformy orzecznictwa lekarskiego w ZUS. Zaproponował, aby w sprawach szczególnie skomplikowanych możliwe było orzekanie w drugiej instancji przez grupę trzech lekarzy orzeczników. W pozostałych sprawach, zgodnie z ustawą, orzekać będzie jeden. Teraz ustawa wróci do Sejmu.
10.12.2025
Mimo iż do 1 stycznia zostały trzy tygodnie, przedsiębiorcy wciąż nie mają pewności, które zmiany wejdą w życie w nowym roku. Brakuje m.in. rozporządzeń wykonawczych do KSeF i rozporządzenia w sprawie JPK VAT. Część ustaw nadal jest na etapie prac parlamentu lub czeka na podpis prezydenta. Wiadomo już jednak, że nie będzie dużej nowelizacji ustaw o PIT i CIT. W 2026 r. nadal będzie można korzystać na starych zasadach z ulgi mieszkaniowej i IP Box oraz sprzedać bez podatku poleasingowy samochód.
10.12.2025
Komitet Stały Rady Ministrów wprowadził bardzo istotne zmiany do projektu ustawy przygotowanego przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej – poinformował minister Maciej Berek w czwartek wieczorem, w programie „Pytanie dnia” na antenie TVP Info. Jak poinformował, projekt nowelizacji ustawy o PIP powinien trafić do Sejmu w grudniu 2025 roku, aby prace nad nim w Parlamencie trwały w I kwartale 2026 r.
05.12.2025
4 grudnia Komitet Stały Rady Ministrów przyjął projekt zmian w ustawie o PIP - przekazało w czwartek MRPiPS. Nie wiadomo jednak, jaki jest jego ostateczny kształt. Jeszcze w środę Ministerstwo Zdrowia informowało Komitet, że zgadza się na propozycję, by skutki rozstrzygnięć PIP i ich zakres działał na przyszłość, a skutkiem polecenia inspektora pracy nie było ustalenie istnienia stosunku pracy między stronami umowy B2B, ale ustalenie zgodności jej z prawem. Zdaniem prawników, to byłaby kontrrewolucja w stosunku do projektu resortu pracy.
05.12.2025
Przygotowany przez ministerstwo pracy projekt zmian w ustawie o PIP, przyznający inspektorom pracy uprawnienie do przekształcania umów cywilnoprawnych i B2B w umowy o pracę, łamie konstytucję i szkodzi polskiej gospodarce – ogłosili posłowie PSL na zorganizowanej w czwartek w Sejmie konferencji prasowej. I zażądali zdjęcia tego projektu z dzisiejszego porządku posiedzenia Komitetu Stałego Rady Ministrów.
04.12.2025
Prezydent Karol Nawrocki podpisał we wtorek ustawę z 7 listopada 2025 r. o zmianie ustawy o ochronie zwierząt. Jej celem jest wprowadzenie zakazu chowu i hodowli zwierząt futerkowych w celach komercyjnych, z wyjątkiem królika, w szczególności w celu pozyskania z nich futer lub innych części zwierząt. Zawetowana została jednak ustawa zakazująca trzymania psów na łańcuchach. Prezydent ma w tym zakresie złożyć własny projekt.
02.12.2025| Identyfikator: | Dz.U.UE.C.2025.6562 |
| Rodzaj: | Informacja |
| Tytuł: | Konkluzje Rady w sprawie strategicznej roli kultury, dziedzictwa kulturowego i utworów audiowizualnych w podtrzymaniu europejskich wartości i odporności demokratycznej |
| Data aktu: | 10/12/2025 |
| Data ogłoszenia: | 10/12/2025 |