(Dz.U.UE C z dnia 22 września 2025 r.)
Sąd odsyłający
Juzgado de lo Social no 3 de Murcia
Strony w postępowaniu głównym
Strona inicjująca postępowanie przed sądem odsyłającym: AIMS
Druga strona postępowania: Ayuntamiento de Murcia
Pytania prejudycjalne
1) Czy mimo tego, że w pkt 115 wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (zwanego dalej "Trybunałem") z dnia 13 czerwca 2024 r. w sprawach połączonych C-331/22 i C-332/22 1 stwierdzono, iż przekształcenie stosunku pracy pracownika sektora publicznego, wobec którego dopuszczono się nadużycia, jest możliwe tylko o tyle, o ile takie przekształcenie nie oznacza wykładni prawa krajowego contra legem, w zakresie, w jakim: (i) dyrektywa 1999/70 2 i klauzula 5 zawartego w niej porozumienia ramowego zobowiązują do karania nadużyć niezgodnych z dyrektywą 1999/70 za pomocą proporcjonalnej sankcji, która jest wystarczająco skuteczna i odstraszająca, aby zapewnić osiągnięcie celów klauzuli 5 porozumienia ramowego i jej skuteczność (effet utile), (ii) a w wyroku Trybunału (wielka izba) z dnia 8 marca 2022 r. w sprawie C-205/20, NE przeciwko [Bezirkshauptmannschaft Hartberg-]Furstenfeld 3 , stwierdzono, że zasadę pierwszeństwa prawa Unii należy interpretować w ten sposób, że nakłada ona na organy krajowe obowiązek odstąpienia od stosowania przepisów krajowych, które są w części sprzeczne z przewidzianym wymogiem proporcjonalności kar, wyłącznie w zakresie niezbędnym do umożliwienia zastosowania proporcjonalnych sankcji (zob. pkt 57) -
w przypadku gdy państwo członkowskie, takie jak Hiszpania, nie dokonało transpozycji dyrektywy 1999/70 do swojego prawa krajowego w sektorze publicznym, a w jego ustawodawstwie krajowym nie istnieje żadna sankcja, która zapewniałaby osiągnięcie celów klauzuli 5 porozumienia ramowego, organy krajowe są zobowiązane do ukarania danego nadużycia poprzez odstąpienie od stosowania przepisów krajowych, które są sprzeczne z wymogiem proporcjonalności kar, w związku z czym organy te, aby nie podważać celu i skuteczności (effet utile) dyrektywy 1999/70 i zapewnić jej pełną skuteczność, mogą zdecydować o przekształceniu stanowiącego nadużycie stosunku pracy na czas określony w stosunek pracy na czas nieokreślony, nawet jeśli przekształcenie to oznacza wykładnię prawa krajowego contra legem?
2) W przypadku udzielenia odpowiedzi przeczącej na poprzednie pytanie -
czy okoliczność, że w wyroku Trybunału z dnia 8 marca 2022 r. [w sprawie C-205/20] uznano bezpośrednią skuteczność w odniesieniu do dyrektywy 2014/67/UE 4 , a nie uznano jej w odniesieniu do dyrektywy 1999/70/WE, jest zgodna z prawem Unii, skoro zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału obie te dyrektywy zobowiązują do karania popełnionych nadużyć za pomocą skutecznego, proporcjonalnego i odstraszającego środka, biorąc pod uwagę, iż art. 20 dyrektywy 2014/67/UE stanowi, że państwa członkowskie ustanawiają przepisy dotyczące kar mających zastosowanie w przypadku naruszenia krajowych przepisów przyjętych zgodnie z tą dyrektywą oraz przyjmują wszystkie niezbędne środki mające zapewnić wdrożenie i przestrzeganie tych przepisów, zaś art. 2 dyrektywy 1999/70/WE stanowi, że od państw członkowskich wymaga się podjęcia wszelkich środków niezbędnych dla umożliwienia im stałego zapewniania realizacji celów określonych w dyrektywie, we wspomnianej klauzuli 5 porozumienia ramowego?
3) Pomocniczo, w jaki sposób można pogodzić stwierdzenie zawarte w wyroku Trybunału z dnia 13 czerwca 2024 r., zgodnie z którym przekształcenie jest możliwe tylko o tyle, o ile nie oznacza ono wykładni prawa krajowego contra legem, z utrwalonym orzecznictwem Trybunału, w myśl którego:
"wykładni porozumienia ramowego należy dokonywać w ten sposób, że w zakresie, w jakim wewnętrzny porządek prawny państwa członkowskiego nie zawiera w danym sektorze innych skutecznych środków pozwalających na unikanie nadużyć przy wykorzystaniu kolejnych umów na czas określony, a w pewnych przypadkach - na karanie za dopuszczenie się tych nadużyć, porozumienie ramowe sprzeciwia się stosowaniu regulacji krajowej ustanawiającej jedynie w sektorze publicznym całkowity zakaz przekształcania w umowę na czas nieokreślony kolejnych umów na czas określony, służących w istocie »zwyczajnym i stałym potrzebom« pracodawcy i uważanych wobec tego za nadużycie" (zob. wyroki Trybunału: z dnia 4 lipca 2006 r., C-212/04, Adeneler 5 , pkt 106; z dnia 14 września 2016 r., C-184/15 i C-197/15 6 , pkt 41; z dnia 25 października 2018 r., C-331/17 7 , pkt 70, 71; postanowienia Trybunału: z dnia 30 września 2020 r., C-135/20 8 ; z dnia 13 stycznia 2022 r., C-282/2019 9 ; z dnia 22 lutego 2024 r. w sprawach połączonych C-59/22, C-110/22 i C-159/22 10 ; zob. także wyrok Trybunału z dnia 13 czerwca 2024 r., pkt 98, 110)?
4) Czy postępowanie w sprawie naboru, którego wynik jest niepewny, ponieważ (1) nie gwarantuje ono, że stosunek pracy wszystkich pracowników sektora publicznego zatrudnionych na czas określony, wobec których dopuszczono się nadużycia niezgodnego z dyrektywą, zostanie przekształcony w stosunek pracy pracowników sektora publicznego zatrudnionych na czas nieokreślony; (2) którego przeprowadzenie ma charakter losowy i nieprzewidywalny, gdyż zależy od uznaniowej oceny, zwykłego kaprysu lub woli organu administracji będącego pracodawcą, który dopuścił się nadużycia; (3) i które nie pociąga za sobą żadnych sankcji bądź niekorzystnych lub negatywnych skutków dla organu administracji będącego pracodawcą odpowiedzialnego za te nadużycia, które to sankcje lub skutki zniechęciłyby go do dalszych nadużyć wynikających z wykorzystywania umów o pracę na czas określony zawieranych z jego pracownikami, można uznać za sankcję, która zapewnia osiągnięcie celów klauzuli 5 porozumienia ramowego?
5) Czy przepisy krajowe, które przewidują jako sankcję jedynie wypłatę - na rzecz pracowników sektora publicznego w chwili zakończenia lub ustania ich stosunku pracy oraz w przypadku, gdy osoba, wobec której dopuszczono się nadużycia, nie przejdzie pomyślnie postępowania w sprawie naboru w celu uzyskania statusu pracownika zatrudnionego na czas nieokreślony - odprawy ustalonej na poziomie 20 dni wynagrodzenia za każdy rok pracy i w wysokości maksymalnej wynoszącej 12 miesięcznych wynagrodzeń, przy czym - zgodnie z wymogami określonymi w wyroku Trybunału z dnia 7 marca 2018 r., Sant[o]ro 11 , oraz w postanowieniu Trybunału z dnia 8 stycznia 2024 r., C-278/23 12 - odprawie tej nie towarzyszy żadne odszkodowanie za utraconą szansę na zatrudnienie ani jakikolwiek inny dodatkowy skuteczny i odstraszający mechanizm sankcji, są sprzeczne z klauzulą 5 porozumienia ramowego?
6) Czy okoliczność, że w hiszpańskim porządku prawnym wymaga się od osoby, wobec której dopuszczono się nadużycia, udowodnienia poniesionej przez nią szkody lub krzywdy, narusza wspólnotową zasadę skuteczności w zakresie, w jakim ten wymóg dowodowy nałożony przez prawo krajowe czyni praktycznie niemożliwym lub nadmiernie utrudnionym wykonywanie przez pracowników sektora publicznego przysługującego im prawa do pełnego naprawienia szkody poniesionej w wyniku stanowiącego nadużycia wykorzystywania przez pracodawcę z sektora publicznego kolejnych umów o pracę na czas określony, a tym samym możliwość usunięcia konsekwencji takiego naruszenia prawa Unii?
7) W hiszpańskim porządku prawnym, w sektorze publicznym, nie ma żadnego skutecznego środka mającego na celu ukaranie w sposób skuteczny, proporcjonalny i odstraszający nadużycia wynikającego z wykorzystywania kolejnych umów o pracę na czas określony - w odróżnieniu od sektora prywatnego lub ogólnego, w którym stosunek pracy pracowników zatrudnionych na czas określony jest przekształcany w stosunek pracy na stałe lub na czas nieokreślony, w przypadku gdy pracują oni dla tego samego pracodawcy przez ponad 24 miesiące w okresie 30 miesięcy - natomiast wspomniana klauzula 5 sprzeciwia się stosowaniu regulacji krajowej ustanawiającej jedynie w sektorze publicznym całkowity zakaz przekształcania w umowę o pracę na czas nieokreślony kolejnych umów na czas określony, służących w istocie "zwyczajnym i stałym potrzebom" pracodawcy i uważanych wobec tego za nadużycie.
Czy zastosowanie takiego samego przekształcenia w stosunek pracy na czas nieokreślony w sektorze publicznym, aby zapobiec bezkarności nadużyć w tym sektorze oraz osiągnąć cele i zapewnić skuteczność (effet utile) tej klauzuli 5 porozumienia ramowego, nawet jeśli przekształcenie to oznacza wykładnię prawa krajowego contra legem, byłoby zgodne z dyrektywą 1999/70?
8) Czy w przypadku gdy organ krajowy zwraca się do Trybunału z odesłaniem prejudycjalnym, inne krajowe organy administracyjne i sądowe są zobowiązane do zawieszenia toczących się przed nimi postępowań, jeżeli rozstrzygnięcie tych postępowań zależy od wyroku, jaki Trybunał wyda w postępowaniu prejudycjalnym, nawet jeśli takie zawieszenie nie jest przewidziane w przepisach krajowych lub jest w nich zakazane?
9) W zakresie, w jakim pojęcie pracownika jest autonomicznym pojęciem prawa Unii Europejskiej, czy w sytuacji, gdy dyrektywa 1999/70 i zawarte w niej porozumienie ramowe lub wyroki Trybunału wydane na ich podstawie odnoszą się do pracownika zatrudnionego na czas określony, należy uznać, że odnoszą się one do wszystkich pracowników sektora publicznego, niezależnie od klasy, korpusu lub kategorii, do których pracownicy ci należą, oraz niezależnie od tego, czy są oni zatrudnieni jako pracownicy kontraktowi, członkowie personelu tymczasowego lub członkowie tymczasowego personelu statutowego służby zdrowia, w związku z czym dyrektywa i wyroki Trybunału mają zastosowanie do wszystkich pracowników sektora publicznego zatrudnionych na czas określony, nawet jeśli wyroki Trybunału zostały wydane w odniesieniu do konkretnej klasy lub kategorii pracowników sektora publicznego?
10) Czy prawo Unii Europejskiej, w szczególności dyrektywa 1999/70 i dyrektywa 2012/29 13 wymagają, by w przypadku istnienia nadużycia niezgodnego z klauzulą 5 porozumienia ramowego podjęto natychmiastowe środki mające na celu ochronę pracownika, wobec którego dopuszczono się nadużycia, unikając ponownej wiktymizacji, zastraszania lub odwetu ze strony organu administracji będącego pracodawcą, który dopuścił się nadużycia? Czy też przeciwnie, prawo Unii Europejskiej zezwala na pozostawienie osoby, wobec której dopuszczono się nadużycia, na łasce organu administracji będącego pracodawcą odpowiedzialnego za to nadużycie, przedłużając stanowiącą nadużycie sytuację zatrudnienia na czas określony, w jakiej osoba ta się znajduje, poprzez utrzymanie jej na stanowisku pracy do czasu podjęcia przez organ administracji decyzji o mianowaniu na jej stanowisko pracownika sektora publicznego zatrudnionego na czas nieokreślony, a tym samym pracownik, wobec którego dopuszczono się nadużycia, pozostanie w tym czasie w sytuacji braku ochrony i w niekorzystnym położeniu wobec pracodawcy, sytuacji braku bezpieczeństwa, uciążliwości i cierpienia psychicznego, braku praw pracowniczych i socjalnych oraz w niepewnej sytuacji osobistej, rodzinnej i społecznej?
11) Czy w przypadku gdy państwo członkowskie nie dokonało transpozycji dyrektywy 1999/70 i zawartego w niej porozumienia ramowego w sektorze publicznym do swojego prawa krajowego, ani nie wprowadziło sankcji zapewniającej osiągnięcie celów klauzuli 5 porozumienia ramowego w tym sektorze, a przepisy regulujące odpowiedzialność organów administracji publicznej za szkodę majątkową i przewidziane w nich odszkodowania również nie zapewniają osiągnięcia tych celów, organy krajowe mogą powołać się na brak skutecznych i proporcjonalnych sankcji oraz odpowiednich odszkodowań w przepisach krajowych, aby nie wywiązać się ze spoczywającego na nich obowiązku karania za nadużycia niezgodne z klauzulą 5 porozumienia ramowego i w konsekwencji pozostawić dane nadużycie bez jakiejkolwiek sankcji?
12) Czy można uznać, że odszkodowanie realizuje cele klauzuli 5 porozumienia ramowego, jakimi są zapobieganie nadużyciom wynikającym z wykorzystywania kolejnych umów o pracę zawieranych na czas określony w sektorze publicznym i unikanie takich nadużyć, gdy podmiotem odpowiedzialnym za nadużycia jest organ administracji będący pracodawcą, który, po pierwsze, dysponuje wielomilionowymi środkami finansowymi i budżetami, w związku z czym wypłata odszkodowania finansowego na rzecz jego pracowników, wobec których dopuszczono się nadużycia, nie zniechęca go do dalszych nadużyć wynikających z wykorzystywania umów o pracę na czas określony zawieranych z jego pracownikami sektora publicznego; a po drugie, ponieważ chodzi o organ administracji publicznej, to wszyscy obywatele, a nie pracodawca, to znaczy władze odpowiedzialne za te nadużycia, ponoszą poprzez swoje podatki konsekwencje finansowe wypłaty tych odszkodowań?; i wreszcie, czy w interesie tych władz może leżeć, by organ administracji będący pracodawcą wypłacił odszkodowanie, aby nie zaszkodzić ich wizerunkowi lub karierze politycznej?
13) Czy odszkodowanie zapewnia osiągnięcie celów klauzuli 5 porozumienia ramowego, w przypadku gdy ustawodawstwo krajowe wymaga jako warunek wstępny, aby osoba, wobec której dopuszczono się nadużycia, udowodniła istnienie szkody lub krzywdy wynikającej z jej zatrudnienia na czas określony w sposób stanowiący nadużycie, czy też przeciwnie, taki wymóg wykazania szkody czyni praktycznie niemożliwym lub nadmiernie utrudnionym korzystanie przez pracowników sektora publicznego, wobec których dopuszczono się nadużycia, z przysługujących im praw?
14) Czy po stwierdzeniu istnienia nadużycia niezgodnego z klauzulą 5 porozumienia ramowego sądy mogą zobowiązać osobę, wobec której dopuszczono się nadużycia, do wniesienia nowego powództwa w celu określenia odpowiedniej sankcji - w niniejszejsprawie odszkodowania, o które wystąpiono już w związku z zakwestionowaniem zakończenia stosunku pracy lub wniesieniem o zastosowanie dyrektywy 1999/70 - w zakresie, w jakim wynikają z tego dla tego pracownika, wobec którego dopuszczono się nadużycia, niedogodności proceduralne dotyczące w szczególności kosztów, czasu trwania postępowania i zasad reprezentacji, mogące uczynić nadmiernie utrudnionym korzystanie z praw przyznanych mu przez porządek prawny Unii?
Senat zgłosił w środę poprawki do reformy orzecznictwa lekarskiego w ZUS. Zaproponował, aby w sprawach szczególnie skomplikowanych możliwe było orzekanie w drugiej instancji przez grupę trzech lekarzy orzeczników. W pozostałych sprawach, zgodnie z ustawą, orzekać będzie jeden. Teraz ustawa wróci do Sejmu.
10.12.2025
Mimo iż do 1 stycznia zostały trzy tygodnie, przedsiębiorcy wciąż nie mają pewności, które zmiany wejdą w życie w nowym roku. Brakuje m.in. rozporządzeń wykonawczych do KSeF i rozporządzenia w sprawie JPK VAT. Część ustaw nadal jest na etapie prac parlamentu lub czeka na podpis prezydenta. Wiadomo już jednak, że nie będzie dużej nowelizacji ustaw o PIT i CIT. W 2026 r. nadal będzie można korzystać na starych zasadach z ulgi mieszkaniowej i IP Box oraz sprzedać bez podatku poleasingowy samochód.
10.12.2025
Komitet Stały Rady Ministrów wprowadził bardzo istotne zmiany do projektu ustawy przygotowanego przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej – poinformował minister Maciej Berek w czwartek wieczorem, w programie „Pytanie dnia” na antenie TVP Info. Jak poinformował, projekt nowelizacji ustawy o PIP powinien trafić do Sejmu w grudniu 2025 roku, aby prace nad nim w Parlamencie trwały w I kwartale 2026 r.
05.12.2025
4 grudnia Komitet Stały Rady Ministrów przyjął projekt zmian w ustawie o PIP - przekazało w czwartek MRPiPS. Nie wiadomo jednak, jaki jest jego ostateczny kształt. Jeszcze w środę Ministerstwo Zdrowia informowało Komitet, że zgadza się na propozycję, by skutki rozstrzygnięć PIP i ich zakres działał na przyszłość, a skutkiem polecenia inspektora pracy nie było ustalenie istnienia stosunku pracy między stronami umowy B2B, ale ustalenie zgodności jej z prawem. Zdaniem prawników, to byłaby kontrrewolucja w stosunku do projektu resortu pracy.
05.12.2025
Przygotowany przez ministerstwo pracy projekt zmian w ustawie o PIP, przyznający inspektorom pracy uprawnienie do przekształcania umów cywilnoprawnych i B2B w umowy o pracę, łamie konstytucję i szkodzi polskiej gospodarce – ogłosili posłowie PSL na zorganizowanej w czwartek w Sejmie konferencji prasowej. I zażądali zdjęcia tego projektu z dzisiejszego porządku posiedzenia Komitetu Stałego Rady Ministrów.
04.12.2025
Prezydent Karol Nawrocki podpisał we wtorek ustawę z 7 listopada 2025 r. o zmianie ustawy o ochronie zwierząt. Jej celem jest wprowadzenie zakazu chowu i hodowli zwierząt futerkowych w celach komercyjnych, z wyjątkiem królika, w szczególności w celu pozyskania z nich futer lub innych części zwierząt. Zawetowana została jednak ustawa zakazująca trzymania psów na łańcuchach. Prezydent ma w tym zakresie złożyć własny projekt.
02.12.2025| Identyfikator: | Dz.U.UE.C.2025.4972 |
| Rodzaj: | Ogłoszenie |
| Tytuł: | Sprawa C-253/25, Ayuntamiento de Murcia II i in.: Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez Juzgado de lo Social no 3 de Murcia (Hiszpania) w dniu 3 kwietnia 2025 r. - AIMS/Ayuntamiento de Murcia |
| Data aktu: | 22/09/2025 |
| Data ogłoszenia: | 22/09/2025 |