| Sprawozdawczym: | Nadia PELLEFIGUE (FR/PES), wiceprzewodnicząca regionu Oksytania |
| Dokument źródłowy: | Sprawozdanie Komisji dla Parlamentu Europejskiego i Rady "Sprawozdanie z postępu prac na temat działań UE w dziedzinie klimatu za 2024 r." COM(2024) 498 final |
EUROPEJSKI KOMITET REGIONÓW (KR)
Zlikwidowanie luki w ambicjach i we wdrażaniu poprzez silniejszą dyplomację na szczeblu niższym niż krajowy i przywództwo UE na COP30
1. Wyraża zaniepokojenie, że 2024 był najcieplejszym zarejestrowanym rokiem na świecie i pierwszym rokiem kalendarzowym, w którym średnia temperatura na świecie wyniosła 1,5 °C powyżej poziomu sprzed epoki przemysłowej. Dlatego też popiera podjęte podczas COP29 ogromne wysiłki zespołu negocjacyjnego UE na rzecz utrzymania procesu i ożywienia multilateralizmu oraz z zadowoleniem przyjmuje porozumienie w sprawie nowego zbiorowego celu ilościowego dotyczącego finansowania działań związanych z klimatem. Wyraża jednak ubolewanie z powodu braku ogólnych ambicji i zaangażowania w proces.
2. Podkreśla, że w obecnym kontekście geopolitycznym kwestią priorytetową musi pozostać transformacja klimatyczna w celu zapewnienia długoterminowej odporności gospodarczej i bezpieczeństwa energetycznego z realistycznymi ścieżkami, aby osiągnąć cele klimatyczne. Zaznacza, że stabilność i spójność ram regulacyjnych mają zasadnicze znaczenie dla dalszych inwestycji przedsiębiorstw w czyste technologie, i wzywa rządy krajowe do stworzenia niezbędnych warunków, w tym długoterminowej pewności regulacyjnej, publicznych zachęt do dekarbonizacji oraz skutecznej koordynacji polityki. Zwraca uwagę, że miasta i regiony nie tylko realizują strategie polityczne, lecz również aktywnie kształtują rynki czystych rozwiązań przemysłowych, w związku z czym muszą posiadać narzędzia finansowe niezbędne do transformacji.
3. Uznaje pilną potrzebę opracowywania ambitnych, ustalonych na poziomie krajowym wkładów przed COP30 w terminie wyznaczonym przez UNFCCC i zgodnie z zaleceniami zawartymi w sprawozdaniu UNEP z 2024 r. w sprawie rozbieżności między potrzebami a perspektywami w zakresie redukcji emisji. Podkreśla potrzebę większego finansowania działań w związku ze zmianą klimatu, solidnych wskaźników przystosowania się do zmiany klimatu oraz udoskonalonych ścieżek transformacji, które sprzyjają gospodarce szanującej ekosystemy i ograniczenia planety, tworzeniu miejsc pracy, bezpieczeństwu energetycznemu oraz ochronie ludności cywilnej i bioróżnorodności podczas COP30, przy czym należy zadbać o strukturalne włączenie miast i regionów w negocjacje klimatyczne.
4. Przypomina konsensus z ZEA osiągnięty na COP28, w którym podjęto przełomowe zobowiązania do transformacji energetycznej i wyraźnie uznano zasadniczą rolę wielopoziomowego, sprzyjającego włączeniu społecznemu, ukierunkowanego na aspekt płci i opartego na współpracy działania w realizacji porozumienia paryskiego. Wzywa wszystkie strony, by podczas opracowywania ustalonych na poziomie krajowym wkładów, strategii długoterminowych oraz krajowych planów adaptacji przyjmowały podejście oparte na wielopoziomowym planowaniu i zarządzaniu. Z zadowoleniem przyjmuje ustalone na poziomie krajowym wkłady ze Zjednoczonego Królestwa, Brazylii, Panamy i Kanady, w których podkreślono rolę władz lokalnych i regionalnych w postępach w dziedzinie klimatu oraz przedstawiono w zarysie klarowne działania różnych szczebli sprawowania rządów mające wspierać ich osiąganie.
5. Wyraża ubolewanie z powodu zamiaru wycofania się Stanów Zjednoczonych z porozumienia paryskiego, lecz odnosi się pozytywnie do wysiłków amerykańskich władz szczebla niższego niż krajowy na rzecz podtrzymania zobowiązań do wprowadzenia w życie Ramowej konwencji ONZ w sprawie zmian klimatu (UNFCCC), na przykład w ramach takich sieci jak Climate Mayors i United States Climate Alliance.
6. Zwraca uwagę, że do 2030 r. miasta zaangażowane w działania w dziedzinie klimatu mogłyby zmniejszyć aż o 40 % lukę emisyjną na świecie między ustalonymi na poziomie krajowym wkładami a ścieżką ograniczającą wzrost ocieplenia do 1,5 °C 1 . Podkreśla w tym kontekście duże znaczenie przesunięcia - zwłaszcza ciężkiego transportu tranzytowego - z drogowego na kolejowy. Podkreśla, że miasta i regiony kształtują warunki przemysłowe i biznesowe poprzez zagospodarowanie przestrzenne, rozwój infrastruktury, tworzenie miejsc pracy oraz zapewnienie możliwości rozwoju umiejętności, kształcenia i szkolenia, co sprzyja wzajemnie korzystnej dynamice przyczyniającej się do realizacji celów gospodarczych, społecznych i środowiskowych.
7. Zwraca uwagę na liczne przykłady udziału władz lokalnych i regionalnych zarówno w sieciach regionalnych, jak i międzynarodowych, takich jak grupa reprezentująca władze lokalne i regionalne (LGMA), Komitet Doradczy ds. Samorządów Terytorialnych i Różnorodności Biologicznej (AC SNG), europejskie i globalne Porozumienie Burmistrzów, ICLEI, Under2 Coalition, Regions4, C40 Cities i sojusz na rzecz przeciwdziałania zmianie klimatu. Odgrywają one pierwszoplanową rolę w opracowywaniu, wdrażaniu, finansowaniu i monitorowaniu rozwiązań kryzysów klimatycznych i przyrodniczych.
8. Dostrzega kruchość, bogatą różnorodność biologiczną i krytyczną rolę dla klimatu ekosystemów amazońskich i znaczenie wiedzy tradycyjnej w regionie, w którym będzie się odbywać COP30. W tym kontekście z zaniepokojeniem odnotowuje sprawozdania dotyczące wycięcia 13-kilometrowego odcinka lasów deszczowych na potrzeby budowy autostrady, aby ułatwić dostęp do szczytu, co może zagrozić realizacji ambitnych celów środowiskowych tego wydarzenia. Odnotowuje, że regiony najbardziej oddalone Europy takie jak Gujana Francuska, która sąsiaduje z Brazylią będącą krajem gospodarzem COP30, stoją przed podobnymi wyzwaniami klimatycznymi i przyrodniczymi, i podkreśla, że unijne rozwiązania przyjęte w ustalonych na poziomie krajowym wkładach oraz działania mające na celu przeciwdziałanie zmianie klimatu powinny zwłaszcza uwzględniać regiony najbardziej oddalone.
9. Wzywa polską i duńską prezydencję Rady UE do uznania w konkluzjach Rady w sprawie COP30 wiodącej roli władz lokalnych i regionalnych w przyspieszaniu i rozszerzaniu działań na rzecz łagodzenia zmiany klimatu i przystosowania się do niej. Podkreśla, że ustalony na poziomie krajowym wkład UE i cel klimatyczny na 2040 r. powinny uwzględniać lokalne oraz regionalne uwarunkowania społeczno-gospodarcze, być zgodne z zasadą pomocniczości oraz zapewniać wsparcie wszystkim sektorom gospodarki z myślą o transformacji, zrównoważonym rozwoju i konkurencyjności Europy.
10. Podkreśla sprzeczność między zobowiązaniami klimatycznymi podjętymi w ramach COP30 a wpływem na środowisko spowodowanym podróżami na dużą skalę i rozwojem infrastruktury w celu organizacji konferencji. Podkreśla potrzebę opracowania środków mających na celu poprawę zrównoważonego charakteru Konferencji Stron UNFCCC, w tym ograniczenie podróży lotniczych, wspieranie produkcji zrównoważonego paliwa lotniczego (SAF), promowanie produkcji zrównoważonego paliwa lotniczego (SAF), wspieranie transportu multimodalnego i zachęcanie do korzystania z formatów wirtualnych lub hybrydowych, w szczególności w przypadku wydarzeń towarzyszących, a także wymaganie od miast-gospodarzy przyjęcia karty zrównoważonego rozwoju z rygorystycznymi kryteriami, opracowanej w porozumieniu z lokalnymi zainteresowanymi stronami.
W kierunku ambitnego i wielopoziomowego wkładu UE ustalonego na poziomie krajowym
11. Ponawia apel o realistyczny, inkluzywny i ekonomicznie racjonalny ustalony na poziomie krajowym wkład UE, a także o wniosek ustawodawczy dotyczący zmiany unijnego prawa o klimacie w celu redukcji emisji netto gazów cieplarnianych o 90 % do 2040 r. zgodny z oceną Komisji i opinią KR-u "Przyszłość polityki klimatycznej UE - dostosowanie celów w zakresie łagodzenia zmiany klimatu do wyzwań związanych z przystosowaniem się do zmiany klimatu". Apeluje do UE, aby w swoim wkładzie ustalonym na poziomie krajowym uznała wiodącą rolę podmiotów lokalnych, w tym władz lokalnych i regionalnych, w przyspieszaniu i poszerzaniu sprawiedliwych społecznie działań w dziedzinie klimatu, a także ich obowiązki w tym względzie. Zaznacza, że władze lokalne i regionalne muszą pełnić bardziej formalną funkcję w unijnych strukturach planowania w zakresie klimatu i zarządzania nim, w tym w prawodawstwie sektorowym, które będzie zgodne z celem na 2040 r.
12. Ponawia apel do Komisji Europejskiej i państw członkowskich o zacieśnienie współpracy z władzami lokalnymi i regionalnymi oraz społecznościami w zakresie opracowywania, realizacji i finansowania celu klimatycznego na 2040 r. oraz ustalonego na poziomie krajowym wkładu zgodnie z art. 161 wyników globalnego przeglądu. Chodzi o to, by zapobiec rozbieżnościom między lokalnymi, regionalnymi, krajowymi i unijnymi strategiami politycznymi w celu zapewnienia spójności działań w dziedzinie klimatu. Wzywa je do wykorzystania inicjatyw takich jak misja UE w zakresie neutralnych dla klimatu i inteligentnych miast, misja w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu, Porozumienie Burmistrzów i koalicja o wysokim poziomie ambicji na rzecz partnerstw wielopoziomowych (CHAMP).
13. Apeluje do UE o rozwijanie partnerstw z międzynarodowymi zainteresowanymi stronami poprzez inwestycje, dostęp do technologii i dzielenie się wiedzą, aby stać na czele innowacji technologicznych oraz modeli gospodarczych na rzecz dekarbonizacji, zwłaszcza poprzez ułatwianie transferu technologii i wiedzy do globalnego Południa.
Silniejsza dyplomacja klimatyczna na szczeblu niższym niż krajowy na rzecz skutecznego multilateralizmu
14. Podkreśla, że dyplomacja na szczeblu niższym niż krajowy zwiększa ambicje klimatyczne, gdyż sprzyja współpracy między miastami i regionami na całym świecie, a także umożliwia władzom lokalnym i regionalnym wymianę najlepszych praktyk, zwiększenie skali rozwiązań klimatycznych oraz wpływanie na krajowe i globalne strategie klimatyczne. Odnotowuje, że zaangażowanie władz lokalnych i regionalnych za pośrednictwem grupy reprezentującej samorządy lokalne i władze gminne (LGMA) odgrywa kluczową rolę w kształtowaniu światowego programu klimatycznego.
15. Podkreśla główne inicjatywy COP, w tym inicjatywę podjętą na COP27 "Zrównoważona odporność obszarów miejskich na rzecz następnych pokoleń (SURGe)" oraz zawiązaną na COP28 koalicję o wysokim poziomie ambicji na rzecz partnerstw wielopoziomowych (CHAMP). Z zadowoleniem przyjmuje utworzenie na COP29 koalicji z Baku na rzecz kontynuacji działań jako najważniejszy krok w kierunku zapewnienia spójności i ciągłości prezydencji COP.
16. Apeluje do Komisji Europejskiej i państw członkowskich o wspieranie dyplomacji na szczeblu niższym niż krajowy i podtrzymuje zobowiązanie, by przyczynić się do przywództwa UE w międzynarodowych negocjacjach klimatycznych za pomocą udoskonalonej dyplomacji klimatycznej na szczeblu niższym niż krajowy oraz by zaangażować wszystkie organy stosunków zewnętrznych KR-u (ARLEM, CORLEAP, wspólne komitety konsultacyjne, współpracę partnerską) w działania mające na celu przełożenie zobowiązań podejmowanych na szczeblu globalnym na wymierne działania w terenie. Podkreśla znaczenie dalszego uznawania wkładu władz szczebla niższego niż krajowy, zachęcania do bardziej wielopoziomowych partnerstw jako sposobu wspierania wdrażania, oraz strukturalnego angażowania władz szczebla niższego niż krajowy w celu wzmocnienia partnerstw w ramach procesu COP. W tym kontekście z zadowoleniem przyjmuje zapowiedź zorganizowania Forum Lokalnych Liderów COP30 w celu podkreślenia lokalnych rozwiązań klimatycznych, pokazania, w jaki sposób podmioty szczebla niższego niż krajowy przyspieszają postępy w realizacji globalnych celów klimatycznych i wzmacniają multilateralizm poprzez dyplomację na szczeblu niższym niż krajowy. W związku z tym potwierdza swoje zaangażowanie na rzecz wniesienia wkładu w tę inicjatywę
17. Podkreśla znaczenie regionalnych COP, takich jak te organizowane przez regiony we Francji, prowadzone przez LGMA debaty COP "w ratuszu" oraz lokalne i regionalne konferencje młodzieży, a także inne inicjatywy lokalne, takie jak makaronezyjskie Obserwatorium Zmian Klimatu. Zwraca uwagę, że wyniki takich dialogów lokalnych należy uwzględnić w ustalonych na poziomie krajowym wkładach i krajowych planach w dziedzinie energii i klimatu, by wypełnić lukę między działaniami lokalnymi a krajowymi i międzynarodowymi ramami klimatycznymi. Należy dołożyć szczególnych starań na rzecz włączenia władz lokalnych na obszarach wiejskich oraz regionów peryferyjnych i górskich do tych dialogów, aby zapewnić, że perspektywy i potrzeby społeczności oddalonych nie zostaną pominięte w procesie wielopoziomowego sprawowania rządów.
Realizacja programu prac w zakresie łagodzenia zmiany klimatu
18. Ubolewa nad brakiem postępów w realizacji programu prac w zakresie łagodzenia zmiany klimatu na COP29, a także nad brakiem zaangażowania stron w spełnienie zobowiązań podjętych na COP28 dotyczących odejścia od paliw kopalnych, dwukrotnej poprawy efektywności energetycznej oraz trzykrotnego zwiększenia mocy wytwórczej w zakresie energii odnawialnej.
19. Z aprobatą odnosi się do podejmowanych przez cały 2024 rok wysiłków współprzewodniczących programu prac w zakresie łagodzenia zmiany klimatu, by poczynić postępy w dyskusji pt. "Miasta: budynki i systemy miejskie". Oczekuje z niecierpliwością na dyskusje w latach 2025-2026 na temat rozwiązań łagodzących zmianę klimatu w przemyśle, rolnictwie, leśnictwie i innych sektorach użytkowania gruntów oraz w sektorach gospodarowania odpadami. Podkreśla pierwszoplanową rolę władz lokalnych i regionalnych, w tym z obszarów wiejskich, w gospodarowaniu odpadami, i wspieraniu praktyk gospodarki o obiegu zamkniętym odpowiednich w kontekście pozamiejskim, takich jak zdecentralizowana energia ze źródeł odnawialnych i zrównoważone rolnictwo, wydawaniu pozwoleń i krzewieniu symbiozy między przemysłem a obszarami miejskimi, oraz apeluje do nich o aktywne włączenie się w ten proces.
20. Zwraca uwagę, że miasta odpowiadają za ponad 70 % światowych emisji gazów cieplarnianych i zużywają około 80 % światowej energii oraz że władze lokalne i regionalne znajdują się najbliżej obywateli, dzięki czemu działania w dziedzinie klimatu są widoczne i wiarygodne. Docenia duże wysiłki władz lokalnych i regionalnych UE na rzecz wdrożenia porozumienia paryskiego, o których świadczą takie inicjatywy jak misje UE, Porozumienie Burmistrzów, Pakt na rzecz Klimatu oraz inicjatywa na rzecz miast i regionów o obiegu zamkniętym, a także uznaje ich czynny udział w takich inicjatywach jak platforma zainteresowanych stron na rzecz eliminacji zanieczyszczeń.
21. Z zadowoleniem przyjmuje nieustanne wysiłki Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu (IPCC) na rzecz przygotowania sprawozdania specjalnego na temat zmiany klimatu i miast, w którym zawarta zostanie wiarygodna naukowo i istotna dla polityki ocena ryzyka związanego z klimatem oraz rozwiązań stosowanych w tej dziedzinie na obszarach miejskich. Wyraża zadowolenie, że Europejska ocena ryzyka związanego z klimatem zawiera specjalne badanie dotyczące zagrożeń klimatycznych w regionach najbardziej oddalonych. Może to pomóc w lepszym uwzględnieniu ich konkretnych realiów w europejskiej polityce klimatycznej. Podkreśla w tym kontekście znaczenie danych generowanych przez unijny program obserwacji Ziemi Copernicus, w szczególności dostarczania informacji wspierających politykę publiczną na szczeblu regionalnym. Uwypukla także znaczenie cyfrowego bliźniaka oceanu opracowanego przez Mercator Ocean International jako kluczowego narzędzia służącego lepszemu zrozumieniu i przewidywaniu zagrożeń związanych z klimatem oraz radzeniu sobie z nimi - zwłaszcza na obszarach przybrzeżnych i wyspiarskich. Uznaje rolę IPCC w przeciwdziałaniu mylnym informacjom o klimacie, ponieważ przedstawia on oparte na dowodach uwagi na temat skuteczności lokalnej polityki klimatycznej, działań w zakresie adaptacji oraz strategii redukcji emisji. Wzywa UE do wykorzystania tego sprawozdania do pogłębienia wiedzy społeczeństwa, wsparcia świadomego podejmowania decyzji na szczeblu niższym niż krajowy oraz wzmocnienia ram wielopoziomowego zarządzania klimatem poprzez położenie nacisku na przejrzyste i oparte na nauce działania w dziedzinie klimatu.
22. Apeluje do stron o zadbanie o to, by wyniki programu prac w zakresie łagodzenia zmiany klimatu w latach 2025-2026 odzwierciedlały rezultaty globalnego przeglądu dotyczące odejścia od paliw kopalnych, dwukrotnej poprawy efektywności energetycznej oraz trzykrotnego zwiększenia mocy wytwórczej w zakresie energii odnawialnej i by zarazem zapewniono sprawiedliwą transformację w energochłonnych gałęziach przemysłu i regionach zależnych od paliw kopalnych, a także osobom znajdującym się w trudnej sytuacji.
Zwiększenie skali finansowania lokalnych działań w dziedzinie klimatu
23. Zwraca uwagę, że na samo łagodzenie zmiany klimatu miasta na całym świecie będą potrzebowały około 4,3 bln USD rocznie do 2030 r. i ponad 6 bln USD rocznie w latach 2031-2050. Chociaż trudniej jest określić, ile przystosowanie się do zmiany klimatu będzie kosztować w skali globalnej, szacuje się, że miasta w krajach wschodzących i rozwijających się będą potrzebowały 147 mld USD rocznie do 2030 r. i 165 mld USD rocznie w latach 2031-2050.
24. Podkreśla, że środki finansowe na działania na szczeblu niższym niż krajowy są wciąż ograniczone 2 , trudne do uzyskania i rozproszone. Mniej niż 10 % globalnego finansowania działań w związku ze zmianą klimatu przeznaczono na działalność lokalną i zaledwie 17 % środków na przystosowanie się do zmiany klimatu w latach 2017-2021 wyasygnowano na budowanie lokalnej odporności.
25. Szczególną uwagę należy zwrócić na regiony wiejskie i oddalone, w których ograniczone zdolności administracyjne i słaba gęstość zaludnienia jeszcze bardziej utrudniają dostęp do finansowania działań związanych ze zmianą klimatu, co wymaga dostosowanych do potrzeb instrumentów wsparcia i mechanizmów budowania zdolności dla władz lokalnych. Ma to szczególne znaczenie dla słabiej rozwiniętych pod względem strukturalnym regionów Europy Środkowej, Wschodniej i Południowej, w tym obszarów przygranicznych i górskich, gdzie dysproporcje gospodarcze i ograniczona zdolność absorpcyjna utrudniają działania w dziedzinie klimatu. Należy dostosować unijne instrumenty spójności, aby wspierać dostosowany do potrzeb dostęp do finansowania działań związanych ze zmianą klimatu w tych obszarach.
26. Z zadowoleniem przyjmuje decyzję COP29 w sprawie nowego zbiorowego celu ilościowego i wzywa strony do zadbania o pomyślną realizację planu działania Baku-Belem mającego na celu uruchomienie 1,3 bln USD. Zaznacza, że ten proces musi być przejrzysty, inkluzywny i oparty na konsultacjach, tak aby do 2025 r. znaczna część 1,3 bln USD rocznie była przeznaczana na bezpośredni dostęp miast i regionów do dostosowanych do potrzeb lokalnych działań w zakresie łagodzenia zmiany klimatu i przystosowania się do niej.
27. Podkreśla potrzebę włączenia władz lokalnych i regionalnych w dyskusje na temat reformy międzynarodowej architektury finansowej oraz wielostronnych banków rozwoju. Należy zatroszczyć się o to, by nie były one jedynie podmiotami wdrażającymi, lecz również aktywnymi uczestnikami procesu projektowania w celu pokonania głównych przeszkód oraz umożliwienia ukierunkowanych rozwiązań dotyczących działań w zakresie łagodzenia zmiany klimatu i przystosowania się do niej.
28. Zwraca uwagę, że większość finansowania działań w związku ze zmianą klimatu trafia do władz lokalnych i regionalnych za pośrednictwem rządów krajowych, które często nad projekty lokalne lub regionalne przedkładają projekty realizowane w skali kraju. Wzywa strony do zadbania o to, by reformy wielostronnych banków rozwoju obejmowały zwiększenie skali modeli odpowiedzialnego zaciągania pożyczek, które umożliwiają władzom lokalnym i regionalnym uzyskanie kredytów bez konieczności udzielania gwarancji rządowych na szczeblu krajowym.
29. Podkreśla, że wiele władz lokalnych i regionalnych nadal ma trudności z zapewnieniem inwestycji prywatnych ze względu na postrzegane ryzyko. Apeluje do wszystkich stron, by za pomocą reformy międzynarodowej struktury finansowej stworzyły mechanizmy gwarancji lub narzędzia wsparcia jakości kredytowej, które zapewnią środki na projekty szczebla niższego niż krajowy w większym stopniu nadające się do pozyskania finansowania z banków.
Wzmożenie wysiłków w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu i rozwinięcie podejścia opartego na powiązaniu między przyrodą a klimatem
30. Podkreśla ważną rolę władz lokalnych i regionalnych w ochronie obywateli oraz w kierowaniu działaniami w zakresie adaptacji i odbudowy i wspieraniu ich - w tym poprzez rozwój i wdrażanie regionalnych systemów wczesnego ostrzegania - w obliczu częstych i ciężkich klęsk żywiołowych związanych ze zmianą klimatu, które dotykają regiony i miasta na całym świecie oraz powodują ogromne straty w ludziach, przyrodzie i gospodarce. Zwraca uwagę, że wiedza lokalna i zaangażowanie społeczności powinny być integralną częścią krajowych planów adaptacji, ponieważ mają one zasadnicze znaczenie dla określenia słabych punktów specyficznych dla danego kontekstu i dla opracowania skutecznych strategii adaptacji. Podkreśla, że niektóre regiony borykają się ze szczególnymi podatnościami na zagrożenia związane z klimatem i powinny korzystać z ukierunkowanych strategii przystosowawczych zintegrowanych z krajowymi planami adaptacji, zwiększonego wsparcia finansowego i szybszej realizacji projektów pilotażowych. W ten sposób regiony te funkcjonowałyby jako żywe laboratoria i przestrzenie dla innowacji klimatycznych. Obejmuje to: regiony najbardziej oddalone i regiony wyspiarskie o wysokiej gęstości zaludnienia, które doświadczają znacznych przepływów migracyjnych i rosnących skutków zmiany klimatu, takich jak podnoszenie się poziomu mórz; regiony górskie, narażone na erozję i mające szczególne potrzeby w zakresie zrównoważonej gospodarki wodnej, leśnictwa i ekoturystyki, a także obszary wiejskie i oddalone.
31. Przypomina o decyzji, zgodnie z którą do 2025 r. kraje rozwinięte mają przeznaczyć co najmniej dwukrotnie większą kwotę na zbiorowe finansowanie działań w zakresie adaptacji w krajach rozwijających się w porównaniu z poziomem z 2019 r. Ma to zapewnić równowagę między przystosowaniem się do zmiany klimatu a jej łagodzeniem. Ubolewa, że - jak podkreślono w sprawozdaniu UNEP z 2023 r. dotyczącym luki adaptacyjnej - pomimo poprawy władze szczebla niższego niż krajowy nadal nie mają bezpośredniego dostępu do międzynarodowego finansowania działań w związku ze zmianą klimatu oraz że wciąż istnieje znaczna luka w finansowaniu działań w zakresie adaptacji, zwłaszcza w przypadku krajów rozwijających się. Wzywa do podjęcia pilnych działań w celu podwojenia środków na przystosowanie się do zmiany klimatu i zlikwidowania tej luki.
32. Z zadowoleniem przyjmuje prace misji UE w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu, które polegają na wsparciu ponad 150 europejskich regionów w osiągnięciu odporności do 2030 r., i uważa, że potrzebne są dalsze wysiłki na rzecz powielenia tego modelu na całym świecie.
33. Zwraca uwagę, że globalne ramy różnorodności biologicznej z Kunmingu/Montrealu stwarzają okazję do uwzględnienia rozwiązań opartych na przyrodzie jako głównego filaru strategii adaptacji na szczeblu niższym niż krajowy. Podkreśla, że istotne jest dostosowanie adaptacji do zmiany klimatu do odbudowy i ochrony zasobów przyrodniczych, zwłaszcza w ramach COP30. Dostosowanie to powinno obejmować ekosystemy górskie, w których rozwiązania oparte na zasobach przyrody są szczególnie ważne dla zwiększenia odporności na zmianę klimatu i zachowania różnorodności biologicznej. Wzywa Brazylię, gdzie znajdują się niektóre z ekosystemów naturalnych o najbardziej krytycznym znaczeniu na świecie, do zapewnienia bardziej kompleksowego podejścia do powiązania między środowiskiem a klimatem w ramach istniejącego komponentu negocjacyjnego.
34. Apeluje, by program prac ZEA-Belem obejmował wymierne wskaźniki odzwierciedlające lokalne i regionalne wysiłki na rzecz przystosowania się do zmiany klimatu, takie jak mechanizmy współpracy wielopoziomowej, wsparcie finansowe przyznawane na szczeblu niższym niż krajowy oraz realizacja regionalnych planów adaptacji. Ponawia apel, by te działania kształtowały przyszły europejski plan w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu.
35. Ponownie podkreśla potrzebę zwiększenia synergii między konwencjami z Rio oraz wzywa UE do dopilnowania, aby wyniki innych inicjatyw ONZ, takich jak 16. Konferencja Stron Konwencji o różnorodności biologicznej, 16. Konferencja Stron konwencji w sprawie zwalczania pustynnienia oraz Konferencja Oceaniczna ONZ w 2025 r. umożliwiły jeszcze większe połączenie programów działań na rzecz klimatu i różnorodności biologicznej.
36. Pochwala skupienie się na wyzwaniach związanych z wodą w deklaracji COP29 w sprawie wody na rzecz działań klimatycznych. Wzywa do zacieśnienia współpracy międzynarodowej, również na poziomie dorzeczy, w celu pokonania pogłębiającego się kryzysu wodnego, zapewnienia czystej wody wysokiej jakości, propagowania zrównoważonej gospodarki wodnej oraz wcielenia w życie rozwiązań opartych na przyrodzie. Uznaje ponadto nową unijną strategię odporności wodnej za kluczową inicjatywę mającą na celu włączenie odporności wodnej do planowania przystosowania się do zmiany klimatu na wszystkich szczeblach sprawowania rządów i zapewniającą zrównoważoną gospodarkę wodną, gotowość na wypadek klęsk żywiołowych i współpracę transgraniczną w zakresie zasobów wodnych. Zwraca również uwagę na szczegółową ewaluację regionów najbardziej oddalonych objętych tą strategią, która uwzględnia słabości strukturalne i ograniczenia w dostępie do zasobów wodnych w tych regionach.
Postępy w programie prac na rzecz sprawiedliwej transformacji
37. Stwierdza, że program prac na rzecz sprawiedliwej transformacji ma zasadnicze znaczenie dla zapewnienia sprawiedliwej i uczciwej transformacji w kierunku odpornej gospodarki neutralnej dla klimatu. Ubolewa, że podczas COP29 nie zapadła żadna decyzja w sprawie programu prac na rzecz sprawiedliwej transformacji, która jest niezbędna dla pracowników i społeczności znajdujących się na pierwszej linii walki ze skutkami zmiany klimatu.
38. Zwraca uwagę, że program prac na rzecz sprawiedliwej transformacji musi obejmować jasne ścieżki finansowania. Należy powiązać go z wynikami globalnego przeglądu, a także włączyć politykę sprawiedliwej transformacji do ustalonych na poziomie krajowym wkładów i polityki sektorowej w celu zapewnienia spójnego i sprzyjającego włączeniu społecznemu globalnego podejścia, które położy nacisk na bezpośredni dostęp władz lokalnych i regionalnych do środków finansowych w celu skutecznej realizacji strategii transformacji. Podkreśla potrzebę podejścia obejmującego całą administrację rządową - z aktywnym udziałem władz lokalnych i regionalnych, związków zawodowych, przedstawicieli przemysłu i społeczeństwa obywatelskiego, którzy muszą włączyć się w kształtowanie i wdrażanie strategii sprawiedliwej transformacji.
39. Zaznacza, że sprawiedliwa transformacja jest kluczowym filarem unijnego programu na rzecz konkurencyjności, zapewnia odporność gospodarczą, a także napędza tworzenie zrównoważonych miejsc pracy, innowacje przemysłowe oraz regionalną transformację gospodarczą. Wzywa Komisję Europejską i państwa członkowskie, by na 62. sesji organu pomocniczego ONZ (SB62) lub najpóźniej na COP30 przewodziły dyskusjom o formalnej decyzji w sprawie programu prac na rzecz sprawiedliwej transformacji, zapewniając klarowne struktury zarządzania i mechanizmy finansowania.
Od 1 stycznia 2026 r. zasadą będzie prowadzenie podatkowej księgi przychodów i rozchodów przy użyciu programu komputerowego. Nie będzie już można dokumentować zakupów, np. środków czystości lub materiałów biurowych, za pomocą paragonów bez NIP nabywcy. Takie zmiany przewiduje nowe rozporządzenie w sprawie PKPiR.
15.12.2025
Senat zgłosił w środę poprawki do reformy orzecznictwa lekarskiego w ZUS. Zaproponował, aby w sprawach szczególnie skomplikowanych możliwe było orzekanie w drugiej instancji przez grupę trzech lekarzy orzeczników. W pozostałych sprawach, zgodnie z ustawą, orzekać będzie jeden. Teraz ustawa wróci do Sejmu.
10.12.2025
Mimo iż do 1 stycznia zostały trzy tygodnie, przedsiębiorcy wciąż nie mają pewności, które zmiany wejdą w życie w nowym roku. Brakuje m.in. rozporządzeń wykonawczych do KSeF i rozporządzenia w sprawie JPK VAT. Część ustaw nadal jest na etapie prac parlamentu lub czeka na podpis prezydenta. Wiadomo już jednak, że nie będzie dużej nowelizacji ustaw o PIT i CIT. W 2026 r. nadal będzie można korzystać na starych zasadach z ulgi mieszkaniowej i IP Box oraz sprzedać bez podatku poleasingowy samochód.
10.12.2025
Komitet Stały Rady Ministrów wprowadził bardzo istotne zmiany do projektu ustawy przygotowanego przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej – poinformował minister Maciej Berek w czwartek wieczorem, w programie „Pytanie dnia” na antenie TVP Info. Jak poinformował, projekt nowelizacji ustawy o PIP powinien trafić do Sejmu w grudniu 2025 roku, aby prace nad nim w Parlamencie trwały w I kwartale 2026 r.
05.12.2025
4 grudnia Komitet Stały Rady Ministrów przyjął projekt zmian w ustawie o PIP - przekazało w czwartek MRPiPS. Nie wiadomo jednak, jaki jest jego ostateczny kształt. Jeszcze w środę Ministerstwo Zdrowia informowało Komitet, że zgadza się na propozycję, by skutki rozstrzygnięć PIP i ich zakres działał na przyszłość, a skutkiem polecenia inspektora pracy nie było ustalenie istnienia stosunku pracy między stronami umowy B2B, ale ustalenie zgodności jej z prawem. Zdaniem prawników, to byłaby kontrrewolucja w stosunku do projektu resortu pracy.
05.12.2025
Przygotowany przez ministerstwo pracy projekt zmian w ustawie o PIP, przyznający inspektorom pracy uprawnienie do przekształcania umów cywilnoprawnych i B2B w umowy o pracę, łamie konstytucję i szkodzi polskiej gospodarce – ogłosili posłowie PSL na zorganizowanej w czwartek w Sejmie konferencji prasowej. I zażądali zdjęcia tego projektu z dzisiejszego porządku posiedzenia Komitetu Stałego Rady Ministrów.
04.12.2025| Identyfikator: | Dz.U.UE.C.2025.4416 |
| Rodzaj: | Opinia |
| Tytuł: | Opinia Europejskiego Komitetu Regionów - Realizacja działań w dziedzinie klimatu w świetle wkładu UE w konferencję stron UNFCCC COP30 |
| Data aktu: | 29/08/2025 |
| Data ogłoszenia: | 29/08/2025 |