(C/2025/4209)
(Dz.U.UE C z dnia 20 sierpnia 2025 r.)
Sprawozdawca: Dimitris DIMITRIADIS
Współsprawozdawca: Anastasis YIAPANIS
| Doradczynie i doradcy | Mihai IVASCU (z ramienia współsprawozdawcy) Grigoris ZAROTIADIS (z ramienia sprawozdawcy) Alexandros DIAMANTIDIS (z ramienia Grupy I) Nicolaos THEODOSIOU (z ramienia Grupy III) |
| Decyzja Zgromadzenia Plenarnego | 5.12.2024 |
| Podstawa prawna | Art. 52 ust. 2 regulaminu wewnętrznego |
| Organ odpowiedzialny | Sekcja Stosunków Zewnętrznych |
| Data przyjęcia przez sekcję | 6.5.2025 |
| Data przyjęcia na sesji plenarnej | 19.6.2025 |
| Sesja plenarna nr | 597 |
| Wynik głosowania (za/przeciw/ wstrzymało się) | 129/0/2 |
PREAMBUŁA
Niniejsza opinia jest częścią szerszego pakietu opinii EKES-u dotyczących kryzysu związanego z kosztami utrzymania. W ramach tego pakietu EKES analizuje różne aspekty tego wyzwania politycznego oraz przedstawia kompleksowy i szeroki zestaw zaleceń dla europejskich i krajowych decydentów, organizacji społeczeństwa obywatelskiego i innych zainteresowanych stron. Pakiet obejmuje siedem opinii sektorowych 1 - każda jest poświęcona innemu powiązanemu obszarowi polityki. Ponadto w opinii ogólnej 2 przedstawiono nadrzędne zalecenia polityczne mające pomóc zaradzić kryzysowi związanemu z kosztami utrzymania i budować odporność na przyszłe kryzysy.
1. Wnioski i zalecenia
1.1. Zakłócenia w łańcuchu dostaw i w handlu zwiększają koszty ponoszone przez przedsiębiorstwa i konsumentów, co prowadzi do wyższych kosztów produkcji i transportu, wzrostu cen podstawowych towarów i zakłóceń na rynku pracy. Są to główne czynniki napędzające obecny kryzys związany z kosztami utrzymania. UE musi znaleźć równowagę między wzmocnieniem odporności gospodarczej a bezpieczeństwem narodowym, a jednocześnie łagodzić zagrożenia związane z rosnącym protekcjonizmem.
1.2. EKES podkreśla, że utrzymanie konkurencyjności UE wymaga:
- zmniejszenia zależności od przywozu krytycznych towarów i materiałów, w szczególności w sektorach zaawansowanych technologii i sektorach kluczowych, takich jak sektor produktów farmaceutycznych i półprzewodników,
- dywersyfikacji łańcuchów dostaw poprzez wspieranie partnerstw z wieloma partnerami handlowymi i ograniczenie nadmiernego polegania na jednym dostawcy,
- wzmocnienia odporności gospodarczej poprzez ukierunkowane inwestycje w strategiczne gałęzie przemysłu i infrastrukturę,
- opracowania dobrze skoordynowanej, kompleksowej i odpowiednio finansowanej polityki przemysłowej w celu zniwelowania różnic w wydajności i konkurencyjności wśród producentów europejskich.
1.3. Aby ograniczyć ryzyko izolacji gospodarczej, EKES zaleca:
- zawarcie umów handlowych z nowymi i wiarygodnymi partnerami, zwłaszcza na globalnym Południu, w oparciu o równe partnerstwo, w celu zwiększenia odporności łańcucha dostaw przy jednoczesnym poszanowaniu istniejących i nowych zobowiązań w zakresie zrównoważonego rozwoju, praw człowieka i praw kobiet,
- zwiększenie wydajności regulacyjnej w celu usprawnienia złożonych ram UE oraz wymogów administracyjnych przy jednoczesnym utrzymaniu wysokich standardów dla pracowników i konsumentów,
- propagowanie reform Światowej Organizacji Handlu (WTO), a także porozumień wielostronnych w celu poprawy globalnego zarządzania handlem i mechanizmów rozstrzygania sporów.
1.4. Dążąc do dywersyfikacji handlu w ramach reakcji na obecne tendencje w handlu lub taryfy handlowe, UE musi również chronić się przed nieuczciwymi praktykami konkurencyjnymi wynikającymi z rażąco niskich kosztów produkcji i norm. Musi zatem nadal promować wiążące i możliwe do wyegzekwowania przepisy dotyczące handlu i zrównoważonego rozwoju w istniejących i nowych partnerstwach handlowych.
1.5. Aby wspierać postęp technologiczny i wzmocnić konkurencyjność przemysłową unijnych przedsiębiorstw, UE musi priorytetowo traktować:
- zwiększenie inwestycji w badania i rozwój w sektorach zaawansowanych technologii i zrównoważonej produkcji w celu zwiększenia innowacyjności UE,
- większe wykorzystanie sztucznej inteligencji (AI) i łańcucha bloków w zarządzaniu łańcuchem dostaw w celu optymalizacji prognozowania, logistyki i zamówień publicznych,
- jednolitą unijną strategię przemysłową mającą na celu zniwelowanie luk w wydajności i utrzymanie konkurencyjności na kluczowych rynkach światowych.
1.6. EKES wzywa do opracowania strategii politycznych, które zmniejszą ryzyko dla unijnych producentów i mikroprzedsiębiorstw oraz małych i średnich przedsiębiorstw poprzez:
- zwiększenie pomocy finansowej i technicznej, aby wspierać MMŚP w ekspansji na nowe rynki i przyjmowaniu zrównoważonych modeli biznesowych,
- wdrożenie mechanizmów wspierania handlu, aby pomóc małym przedsiębiorstwom w dywersyfikacji dostawców i radzeniu sobie z zawiłościami regulacyjnymi,
- zachęcanie do cyfryzacji poprzez propagowanie systemów zarządzania łańcuchem dostaw opartych na sztucznej inteligencji w celu poprawy wydajności i zmniejszenia kosztów operacyjnych.
1.7. UE powinna wdrożyć ukierunkowane programy kształcenia i szkolenia, aby wzmocnić inicjatywy w zakresie podnoszenia i zmiany kwalifikacji, promować mobilność pracownic i pracowników na jednolitym rynku oraz przyciągać i zatrzymywać talenty, wzmacniając zdolności innowacyjne UE.
1.8. Europejska Służba Działań Zewnętrznych powinna wzmocnić koordynację z DG ds. Handlu, aby wykorzystać pozytywny wpływ istniejących i przyszłych partnerstw handlowych i inwestycyjnych.
1.9. EKES podkreśla potrzebę pilnej i strategicznej reakcji na rozdrobnienie globalnego łańcucha dostaw. Wzmocnienie bezpieczeństwa gospodarczego, zwiększenie odporności handlu i priorytetowe traktowanie innowacji przemysłowych będą miały kluczowe znaczenie dla zapewnienia utrzymania konkurencyjności UE. Jednocześnie należy chronić przedsiębiorstwa i konsumentów przed eskalacją kosztów i zakłóceniami w dostawach.
2. Wprowadzenie i uwagi ogólne
2.1. Wchodzimy obecnie w nową wielobiegunową erę porządku światowego, czemu towarzyszy eskalacja wyzwań dla zrównoważenia społeczno-gospodarczego i środowiskowego. Gospodarka światowa stoi wobec istotnych zagrożeń systemowych, charakteryzujących się rosnącą fragmentacją geoekonomiczną. Fragmentacja ta wynika z napięć geopolitycznych oraz problemów gospodarczych, walutowych, energetycznych i problemów związanych z bezpieczeństwem żywnościowym, a także z zasadniczych przemian, takich jak transformacja ekologiczna i cyfrowa.
2.2. Pandemia COVID-19, rosyjska inwazja na Ukrainę, konflikt w Strefie Gazy i pogłębiający się kryzys na Bliskim i Środkowym Wschodzie, a także zawirowania wyborcze w UE i na świecie jeszcze bardziej zintensyfikowały tę dynamikę. Obnażyły one podatność globalnych łańcuchów dostaw na zagrożenia i skłoniły UE do tego, by w swej podstawowej strategii traktowała ograniczanie ryzyka i bezpieczeństwo gospodarcze jako priorytety.
2.3. We wspólnym oświadczeniu o współpracy w sprawie globalnych łańcuchów dostaw z 2022 r. 3 , którego sygnatariuszami było 17 państw i UE, potwierdzono potrzebę przeciwdziałania zakłóceniom, zwiększenia przejrzystości i budowania odpornych, zrównoważonych i bezpiecznych łańcuchów dostaw. Dlatego pełne wdrożenie tego oświadczenia ma zasadnicze znaczenie.
2.4. Niepełna integracja jednolitego unijnego rynku, za którą główną odpowiedzialność ponoszą zarówno instytucje europejskie, jak i państwa członkowskie, stworzyła znaczące przeszkody dla globalnej ekspansji przedsiębiorstw oraz dla zdolności przyciągania bezpośrednich inwestycji zagranicznych, ograniczając korzyści dla obywateli. W raportach Enrica Letty i Mario Draghiego z 2024 r. podkreślono pilną potrzebę istotnych reform i ostrzeżono, że przedłużająca się fragmentacja zagraża konkurencyjności i sprawia, że przedsiębiorstwa przenoszą się za granicę. To oznacza, że wzrost wydajności jest kluczowym wyzwaniem dla Europy.
2.5. W niniejszej opinii poddaje się analizie zagrożenie stopniowej izolacji unijnych łańcuchów dostaw ze względu na rozdrobnioną gospodarkę światową oraz jej wpływ na koszty utrzymania. Ocenia się istniejące strategie i polityki UE oraz rozważa, jak można ograniczyć wynikające z tej sytuacji koszty i zapewnić konkurencyjności unijnych towarów i usług.
3. Skutki fragmentacji geoekonomicznej i możliwe dalsze działania
3.1. Ponieważ globalne łańcuchy dostaw ulegają rozdrobnieniu, UE stoi w obliczu rosnącego ryzyka zakłóceń, co może prowadzić do niedoborów podstawowych towarów i surowców. Środki protekcjonistyczne, wraz z takimi strategiami jak wybór łańcuchów dostaw obejmujących tylko zaprzyjaźnione państwa (ang. friend-shoring) czy bliska delokalizacja (ang. nearshoring), sprawiają, że przedsiębiorstwa przenoszą produkcję bliżej swoich rynków i zwiększają koszty. Generuje to dodatkową presję inflacyjną i zwiększa ryzyko eliminacji producentów europejskich.
3.2. Ryzyko stopniowej izolacji gospodarczej ogranicza zdolność UE do kształtowania globalnych norm i polityki handlowej, zmniejszając jej wpływ na zarządzanie międzynarodowe. Ponadto zależność UE od niewielkiej grupy partnerów handlowych w zakresie kluczowych towarów i usług naraża ją na większe zagrożenia geopolityczne, gdyż czyni ją podatną na wpływ gospodarczy i polityczny ze strony głównych konkurentów, takich jak Stany Zjednoczone i Chiny.
3.3. Od 2020 r. na całym świecie coraz częściej stosuje się pozataryfowe ograniczenia w handlu. Ponadto nowy rząd Stanów Zjednoczonych zaczął, w sprzeczności z zasadami WTO, nakładać nowe cła, zarówno globalne, jak i dotyczące poszczególnych krajów. Zwiększone bariery handlowe spowodują wzrost cen i obniżą realne dochody gospodarstw domowych. W obliczu zagrożenia wzrostem protekcjonizmu UE musi znaleźć równowagę między odpornością gospodarczą a bezpieczeństwem narodowym. EKES opowiada się za otwartą polityką handlową i inwestycyjną, przy jednoczesnym strategicznym wzmacnianiu odporności gospodarczej, aby chronić obywateli i producentów przed przyszłymi zakłóceniami w dostawach.
3.4. UE musi podjąć proaktywne działania w celu przeciwdziałania zagrożeniom związanym z rozdrobnieniem geoekonomicznym. Aby zminimalizować bezpośrednie i znaczące koszty dla łańcuchów dostaw, trzeba przede wszystkim wspierać producentów w dostosowywaniu się do nowych realiów handlowych i zapewniać płynną transformację. W kontekście zwiększającego się wymuszenia ekonomicznego i ograniczeń w handlu należy zwiększyć bezpieczeństwo dostaw, a UE musi objąć wiodącą rolę w poruszaniu się w ramach coraz bardziej wrogiego systemu handlu na świecie.
3.5. EKES zaleca zmniejszenie zależności od przywozu, zwłaszcza w odniesieniu do innowacji i wiedzy fachowej, a także półproduktów i surowców krytycznych, ponieważ Europa jest bardziej podatna na zagrożenia w tych obszarach niż Chiny czy Stany Zjednoczone. Decydenci polityczni na szczeblu unijnym i krajowym muszą priorytetowo traktować dywersyfikację łańcuchów dostaw, biorąc pod uwagę wiele celów i kluczowych wskaźników skuteczności działania, aby zwiększyć odporność na globalne zakłócenia.
3.6. Rozdrobnienie może pogłębić nierówności i ubóstwo, zagrażając trwałości sprawiedliwego i skutecznego handlu oraz wzmacniając tym samym recesję i tendencje migracyjne na świecie. Należy wzmocnić Europejską Służbę Działań Zewnętrznych poprzez utworzenie oddziału gospodarczego i handlowego zajmującego się wspieraniem nowych partnerstw handlowych i inwestycyjnych.
4. Bezpośredni i pośredni wpływ na konkurencyjność producentów unijnych
4.1. Światowy PKB może spaść o 6 %, jeżeli bariery handlowe będą ukierunkowane na produkty strategiczne, a nawet o 9 % w przypadku gorszego scenariusza zaawansowanej fragmentacji rynków wpływającej na wszystkie produkty. Rozdrobnienie handlu spowodowałoby również wzrost inflacji na świecie nawet o 4 % w pierwszym roku, co przyniosłoby trwałe konsekwencje 4 . Zgodnie z najnowszymi prognozami MFW wzrost światowego PKB na 2025 r. został obniżony do 2,8 % - o 0,5 % mniej niż oczekiwano w styczniu.
4.2. Rosnące cła, koszty transportu, skutki kryzysu energetycznego i reorganizacja łańcuchów dostaw spowodowana wydarzeniami geopolitycznymi wywołują wzrost wydatków operacyjnych, co w nieproporcjonalnym stopniu wpływa na MMŚP i przedsiębiorstwa o niewielkich marżach zysku.
4.3. Gospodarka europejska charakteryzuje się obecnie powolnym wzrostem, niestabilną inflacją i wysokimi cenami energii, niskimi zdolnościami innowacyjnymi, niewystarczającymi inwestycjami i rygorystycznymi warunkami finansowymi przy nieukończonym rynku wewnętrznym. Zmiany geopolityczne, fragmentacja handlu oraz kryzys klimatyczny i energetyczny pogłębiają niepewność panującą na całym świecie, a postęp technologiczny w ramach gospodarki cyfrowej stwarza nowe wyzwania. Rosnący protekcjonizm i nieskoordynowana polityka przemysłowa pogłębiają bariery handlowe, osłabiając globalny dobrobyt i stabilność cen. Mniejsza dywersyfikacja handlu prawdopodobnie doprowadzi do większej zmienności produkcji i utrzymującej się inflacji.
4.4. Rozdrobnienie może utrudnić przepływ wiedzy i innowacji, zwiększyć niepewność, zniechęcić do inwestowania w badania i rozwój oraz w zdolności produkcyjne, a także ograniczyć zdolność przedsiębiorstw UE do innowacji. Przyjęcie zaawansowanych rozwiązań technologicznych obejmujących uczenie maszynowe i sztuczną inteligencję mogłoby zapewnić kluczowe rozwiązania.
4.5. Nieoczekiwane zdarzenia zewnętrzne i zakłócenia w łańcuchu dostaw zwiększają ryzyko niedoborów produktów, opóźnień w dostawach i obniżonej jakości. W związku z tym producenci europejscy mogą mieć trudności z dostosowaniem się do potrzeb konsumentów i warunków rynkowych, co może odbić się na ich reputacji i udziale w rynku światowym. Rozdrobnienie może utrudnić zabezpieczenie dostępności surowców krytycznych i zaawansowanych technologicznie komponentów. Połączenie inicjatyw w zakresie regionalizacji, cyfryzacji, wsparcia politycznego i zrównoważonego rozwoju pomoże złagodzić te zagrożenia i zapewni długoterminową siłę gospodarczą unijnego przemysłu.
5. Bezpośredni i pośredni wpływ na koszty utrzymania w społeczeństwach europejskich
5.1. Fragmentacja generuje wzrost kosztów produkcji i transportu, zmniejsza konkurencję i powoduje niedobory dostaw, co bezpośrednio wpływa na ostateczną cenę towarów docierających do konsumentów. Stagnacja dochodów ogranicza wzrost płac, co dodatkowo osłabia siłę nabywczą gospodarstw domowych. Zakłócenia w łańcuchach dostaw stali, drewna i cementu wywołują wzrost cen mieszkań i wynajmu, natomiast rozdrobnienie światowej produkcji powoduje opóźnienia w budowie nieruchomości, pogłębiając niedobory mieszkaniowe.
5.2. Ograniczenie współzależności globalnego łańcucha dostaw powoduje wzrost cen zarówno importowanych towarów końcowych, jak i produktów wytwarzanych na poziomie krajowym, do których niezbędne są zagraniczne środki produkcji, zwłaszcza w sektorach produkcyjnych wymagających intensywnej wymiany handlowej. Jednocześnie dochodzi do redystrybucji siły roboczej na różnych poziomach umiejętności. Konsumenci mają mniejszy wybór i muszą płacić za towary więcej, co uderza głównie w gospodarstwa domowe o niskich dochodach. Aby ograniczyć długoterminowe ryzyko i pomimo wszelkich powiązanych z tym kosztów krótkoterminowych, UE powinna propagować dywersyfikację łańcuchów dostaw z myślą o przyszłym złagodzeniu presji cenowej na konsumentów.
5.3. Przejście na odporność i zrównoważony rozwój wymaga nowych umiejętności. EKES zaleca zatem bardziej ukierunkowane systemy kształcenia i szkolenia w celu poszerzenia inicjatyw w zakresie podnoszenia i zmiany kwalifikacji oraz propagowania większej mobilności w UE. Strategie polityczne powinny również koncentrować się na przyciąganiu i zatrzymywaniu talentów, aby zwiększyć zdolności innowacyjne UE.
5.4. Niedobory importu o krytycznym znaczeniu (np. półprzewodników, nawozów, produktów farmaceutycznych) zakłócają rynki, wywołując zmienność cen. Z drugiej zaś strony pojawiają się problemy związane z bezpieczeństwem żywnościowym, wynikające z rozdrobnionych łańcuchów dostaw produktów rolnych prowadzących do wyższych cen produktów spożywczych. Rozdrobnienie łańcuchów dostaw zwiększa również koszty materiałów budowlanych, co wpływa na wyższe ceny w sektorze mieszkalnictwa.
5.5. Ogólnie rzecz biorąc, nakładanie ceł, kontyngentów i innych ograniczeń w handlu bezpośrednio przekłada się na wyższe ceny dla konsumentów. Rosnące koszty życia mogą prowadzić do niepokojów społecznych i niestabilności politycznej, negatywnie wpływających na ogólną jakość życia w unijnych społeczeństwach. Zasadnicze znaczenie ma ochrona siły nabywczej, a tym samym wspieranie popytu wewnętrznego w UE.
6. Wzmocnienie partnerstw handlowych
6.1. Gospodarka UE w różnych sektorach w dużym stopniu opiera się na imporcie z krajów trzecich. Istotne zależności występują w górnictwie i przemyśle wydobywczym (89,6 %), w sektorze tekstyliów i odzieży (45,6 %), elektroniki (42,3 %), chemikaliów i produktów farmaceutycznych (32,4 %), minerałów niemetalicznych (30,7 %), metali i gotowych wyrobów metalowych (26,8 %), rolnictwa (26,8 %) i sprzętu transportowego (21,8 %) 5 . Niedawna zmiana w amerykańskim rządzie stwarza nowe wyzwania, ponieważ jeszcze bardziej osłabia multilateralizm, zwłaszcza w handlu.
6.2. UE potrzebuje jasnej strategii w zakresie dywersyfikacji handlu, skupiającej się na identyfikacji kluczowych sektorów i towarów. Zawieranie strategicznych partnerstw gospodarczych z krajami bogatymi w zasoby, które podzielają wartości UE w zakresie zrównoważenia społeczno-gospodarczego i środowiskowego, jest optymalnym sposobem zmniejszenia zależności od pojedynczych źródeł i stworzenia alternatywnych szlaków handlowych, zwłaszcza w odniesieniu do surowców krytycznych.
6.3. UE powinna przyjąć proaktywną strategię wspierania europejskich producentów w następujących dziedzinach: (i) dywersyfikacja ich dostawców i klientów, a jednocześnie zapewnienie bezpieczeństwa poprzez alternatywne i zrównoważone stosunki handlowe, (ii) skuteczne wdrażanie strategii na rzecz pionowej integracji oraz (iii) poszerzanie zakresu geograficznego handlu i stosunków finansowych.
6.4. Potrzebne są również strategie polityczne, które wspierają istniejące, ekonomicznie uzasadnione tendencje w zakresie repatriacji produkcji (ang. reshoring) i umieszczenie produkcji w ramach granic krajowych (ang. onshoring), a także służą międzybranżowej otwartej strategicznej autonomii gospodarek europejskich. Należy jednak starannie i skutecznie wdrażać te podstawowe mikro- i makrostrategie polityczne, aby uniknąć ryzyka samoizolacji.
6.5. W ramach przeciwdziałania rosnącym na całym świecie cłom UE powinna uznać centralną rolę WTO, być gotowa do podnoszenia kwestii taryf jednostronnych i proaktywnie zaproponować kompleksowy plan reform, koncentrujący się na kluczowych obszarach, takich jak zarządzanie i rozstrzyganie sporów w celu zwiększenia skuteczności i odporności światowego handlu. Ponadto realną alternatywę wydają się porozumienia wielostronne, szczególnie skuteczne w kluczowych kwestiach, takie jak inicjatywa dotycząca wspólnego oświadczenia w sprawie handlu elektronicznego czy tymczasowy arbitraż odwoławczy.
6.6. UE powinna wzmocnić i wykorzystać swoją rozległą sieć dwustronnych i regionalnych umów o wolnym handlu, aby wspierać głębszą integrację. Zarazem powinna utrzymać otwarte i niedyskryminacyjne podejście do innych krajów oraz spójność z własną polityką 6 , tak aby pozostać wiarygodnym partnerem międzynarodowym. EKES opowiada się za zakończeniem obecnych negocjacji w sprawie umów o wolnym handlu, wzmocnieniem istniejących porozumień i natychmiastowym tworzeniem nowych szlaków handlowych z wiarygodnymi partnerami.
6.7. UE musi priorytetowo potraktować nawiązywanie stosunków handlowych z kluczowymi partnerami na globalnym Południu, aby promować multilateralizm i wspierać ich transformację klimatyczną, a jednocześnie zapewniać przestrzeganie uniwersalnych wartości, norm międzynarodowych i zobowiązań w zakresie zrównoważonego rozwoju oraz ochronę interesów gospodarczych w przyszłych partnerstwach. Strategię "Global Gateway" obejmującą takie globalne wyzwania, jak zmiana klimatu, systemy opieki zdrowotnej oraz konkurencyjność i bezpieczeństwo łańcuchów dostaw, należy niezwłocznie wdrożyć na całym świecie, z uwzględnieniem ocen skutków wspieranych projektów 7 .
7. Usprawnienie ram regulacyjnych
7.1. Złożone ramy regulacyjne UE mogą utrudniać innowacje i wzrost gospodarczy, zwłaszcza w przypadku małych przedsiębiorstw. Priorytetowe traktowanie reformy regulacyjnej i wprowadzenie etapowych harmonogramów jej wdrażania, aby uprościć procesy, zmniejszyć przeszkody do wejścia na rynek oraz zapewnić sprawiedliwe, bezpieczne i konkurencyjne warunki, a także ułatwić przestrzeganie przepisów we wszystkich państwach członkowskich, są niezbędne dla usprawnienia procedur administracyjnych i umożliwienia przedsiębiorstwom, zwłaszcza MMŚP, dostosowanie się i rozwój. Uproszczenie nie może oznaczać deregulacji i musi być realizowane w sposób, który nie osłabia praw pracowników lub konsumentów.
7.2. Różne regionalne podejścia do kwestii prywatności i bezpieczeństwa narodowego prowadzą do fragmentacji regulacyjnej, w szczególności w zakresie technologii i zarządzania danymi. UE powinna przewodzić wysiłkom na rzecz wielostronnej współpracy służącej harmonizacji światowych norm w zakresie regulacji danych i technologii, wzmacniając jednocześnie swoją pozycję otwartej gospodarki opartej na eksporcie, zaangażowanej w stawianie czoła wspólnym wyzwaniom współczesnego świata, a także utrzymując najwyższe standardy prywatności.
7.3. Biorąc pod uwagę aspekty społeczno-gospodarcze i środowiskowe, zapewnienie zrównoważonego handlu międzynarodowego może stać się główną zaletą dyplomacji gospodarczej UE, a także jej cechą charakterystyczną 8 . Przyjmując te strategie, UE mogłaby przekształcić wyzwania związane z rozdrobnieniem w możliwości, wspierając odporną i sprzyjającą włączeniu społecznemu gospodarkę podnoszącą poziom życia w Europie i przynoszącą korzyści wszystkim zainteresowanym stronom.
8. Propagowanie innowacji i technologii
8.1. UE stoi przed podwójnym wyzwaniem, jakim jest osiągnięcie celów w zakresie dekarbonizacji, a zarazem zmniejszenie krytycznych zależności od technologii zagranicznych, zwłaszcza w sektorze gospodarki cyfrowej. Należy zaktualizować unijną strategię przemysłową, aby nadać priorytet innowacjom technologicznym i wspierać przedsiębiorstwa typu startup i przedsiębiorstwa innowacyjne, wykorzystując pełny potencjał jednolitego rynku do osiągnięcia zrównoważonej wiodącej pozycji w kluczowych gałęziach przemysłu. Ponadto należy zwiększyć finansowanie inicjatyw badawczo-rozwojowych koncentrujących się na odporności łańcucha dostaw, takich jak łańcuch bloków na rzecz przejrzystości i sztuczna inteligencja na potrzeby analityki predykcyjnej. EKES zaleca również wykorzystanie opartych na sztucznej inteligencji narzędzi zarządzania łańcuchem dostaw, aby zoptymalizować zapasy, logistykę i zamówienia publiczne oraz wdrożyć internet rzeczy i analitykę predykcyjną w celu ulepszenia widoczności i prognozowania.
8.2. Globalne postępy w dziedzinie badań i rozwoju oraz innowacji powodują przejście od produkcji pracochłonnej do innowacyjnej produkcji opartej na wiedzy. Trend ten sprzyja państwom posiadającym silną infrastrukturę w zakresie innowacji i wykwalifikowaną siłę roboczą. UE musi przyjąć narzędzia i platformy cyfrowe, aby zwiększyć efektywność operacyjną i obniżyć koszty.
8.3. Aby sprostać wyzwaniu, jakim jest nadmierne poleganie na imporcie i ograniczona liczba kluczowych partnerów handlowych, co osłabia odporność gospodarczą i strategiczną autonomię, UE musi promować inwestycje w badania podstawowe, a także odpowiednie zaawansowane zastosowania technologiczne w przemyśle europejskim. Ogólnie rzecz biorąc, niezbędna jest kompleksowa i odpowiednio finansowana polityka przemysłowa UE w celu zniwelowania różnic w wydajności i konkurencyjności wśród producentów europejskich.
9. Wsparcie dla MMŚP
9.1. Komisja Europejska dostrzega wyzwania stojące przed MMŚP i w związku z tym wprowadziła takie inicjatywy, jak Europejska Platforma Współpracy Klastrów i Europejska Sieć Przedsiębiorczości. EKES docenia te wysiłki i wzywa do zwiększenia pomocy finansowej i technicznej dla MMŚP, aby pomóc im w ekspansji na nowe rynki, przyjmowaniu zrównoważonych i etycznych praktyk oraz w podnoszeniu kwalifikacji ich kapitału ludzkiego w zakresie narzędzi cyfrowych i zarządzania łańcuchem dostaw.
9.2. Unijni drobni importerzy są nieproporcjonalnie narażeni na zakłócenia w handlu. EKES proponuje wdrożenie ukierunkowanych strategii politycznych zapewniających zachęty finansowe lub zasoby, aby pomóc im zdywersyfikować ich łańcuchy dostaw i nawiązać szersze stosunki handlowe.
9.3. Komitet opowiada się za aktywnym zaangażowaniem przedstawicieli MMŚP w dialog na temat strategii politycznych i proces decyzyjny, aby zapewnić skuteczne zaspokojenie ich potrzeb. Dialog społeczny odgrywa ważną rolę w rozwijaniu umiejętności, a dobre praktyki w zakresie kształcenia i szkolenia zawodowego powinny być propagowane i wymieniane za pośrednictwem odpowiednich inicjatyw UE we współpracy między organizacjami MŚP, partnerami społecznymi i państwami członkowskimi 9 .
9.4. Koncepcja strategicznej autonomii UE, początkowo skoncentrowana na bezpieczeństwie i obronności, poszerzyła się o przemysłową i handlową politykę zagraniczną oraz cel unikania ryzyka samoizolacji. Dążenie do autonomii wpisuje się w szerszą tendencję na całym świecie, przy czym inne główne potęgi również dążą do autonomii strategicznej, opierając się na swoich poszczególnych, wyjątkowych podejściach. UE musi włączyć kwestie dotyczące MMŚP do wszystkich strategii polityk związanych z otwartą strategiczną autonomią, aby zapewnić wzrost sprzyjający włączeniu społecznemu.
Bruksela, dnia 19 czerwca 2025 r.
Komitet Stały Rady Ministrów wprowadził bardzo istotne zmiany do projektu ustawy przygotowanego przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej – poinformował minister Maciej Berek w czwartek wieczorem, w programie „Pytanie dnia” na antenie TVP Info. Jak poinformował, projekt nowelizacji ustawy o PIP powinien trafić do Sejmu w grudniu 2025 roku, aby prace nad nim w Parlamencie trwały w I kwartale 2026 r.
05.12.2025
4 grudnia Komitet Stały Rady Ministrów przyjął projekt zmian w ustawie o PIP - przekazało w czwartek MRPiPS. Nie wiadomo jednak, jaki jest jego ostateczny kształt. Jeszcze w środę Ministerstwo Zdrowia informowało Komitet, że zgadza się na propozycję, by skutki rozstrzygnięć PIP i ich zakres działał na przyszłość, a skutkiem polecenia inspektora pracy nie było ustalenie istnienia stosunku pracy między stronami umowy B2B, ale ustalenie zgodności jej z prawem. Zdaniem prawników, to byłaby kontrrewolucja w stosunku do projektu resortu pracy.
05.12.2025
Przygotowany przez ministerstwo pracy projekt zmian w ustawie o PIP, przyznający inspektorom pracy uprawnienie do przekształcania umów cywilnoprawnych i B2B w umowy o pracę, łamie konstytucję i szkodzi polskiej gospodarce – ogłosili posłowie PSL na zorganizowanej w czwartek w Sejmie konferencji prasowej. I zażądali zdjęcia tego projektu z dzisiejszego porządku posiedzenia Komitetu Stałego Rady Ministrów.
04.12.2025
Prezydent Karol Nawrocki podpisał we wtorek ustawę z 7 listopada 2025 r. o zmianie ustawy o ochronie zwierząt. Jej celem jest wprowadzenie zakazu chowu i hodowli zwierząt futerkowych w celach komercyjnych, z wyjątkiem królika, w szczególności w celu pozyskania z nich futer lub innych części zwierząt. Zawetowana została jednak ustawa zakazująca trzymania psów na łańcuchach. Prezydent ma w tym zakresie złożyć własny projekt.
02.12.2025
Resort pracy nie podjął nawet próby oszacowania, jak reklasyfikacja umów cywilnoprawnych i B2B na umowy o pracę wpłynie na obciążenie sądów pracy i długość postępowań sądowych. Tymczasem eksperci wyliczyli, że w wariancie skrajnym, zakładającym 150 tys. nowych spraw rocznie, skala powstałych zaległości rośnie do ponad 31 miesięcy dodatkowej pracy lub koniecznego zwiększenia zasobów sądów o 259 proc. Sprawa jest o tyle ważna, że na podobnym etapie prac są dwa projekty ustaw, które – jak twierdzą prawnicy – mogą zwiększyć obciążenie sądów.
25.11.2025
Rada Ministrów przyjęła projekt nowelizacji ustawy o Funduszu Medycznym - poinformował w środę rzecznik rządu Adam Szłapka. Przygotowana przez resort zdrowia propozycja zakłada, że Narodowy Fundusz Zdrowia będzie mógł w 2025 r. otrzymać dodatkowo około 3,6 mld zł z Funduszu Medycznego. MZ chce również, by programy inwestycyjne dla projektów strategicznych były zatwierdzane przez ministra zdrowia, a nie jak dotychczas, ustanawiane przez Radę Ministrów. Zamierza też umożliwić dofinansowanie programów polityki zdrowotnej realizowanych przez gminy w całości ze środków Funduszu Medycznego.
19.11.2025| Identyfikator: | Dz.U.UE.C.2025.4209 |
| Rodzaj: | Opinia |
| Tytuł: | Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego - Rozdrobnienie łańcuchów dostaw i wpływ na koszty utrzymania (opinia z inicjatywy własnej) |
| Data aktu: | 20/08/2025 |
| Data ogłoszenia: | 20/08/2025 |