| Doradczynie i doradcy | Wolfgang GREIF (z ramienia sprawozdawczyni, Grupa II) Jukka AHTELA (z ramienia Grupy I) |
| Decyzja Zgromadzenia Plenarnego | 5.12.2024 |
| Podstawa prawna | Art. 52 ust. 2 regulaminu wewnętrznego |
| Sekcja odpowiedzialna | Sekcja Zatrudnienia, Spraw Społecznych i Obywatelstwa |
| Data przyjęcia przez sekcję | 22.5.2025 |
| Data przyjęcia na sesji plenarnej | 18.6.2025 |
| Sesja plenarna nr | 597 |
| Wynik głosowania (za/przeciw/wstrzymało się) | 147/36/53 |
1. Wstęp
1.1. Chociaż powody proklamacji Europejskiego filaru praw socjalnych są nadal aktualne, a plan działania nadał impuls zaangażowaniu UE na rzecz postępu społecznego, nadal istnieją luki i wyzwania, zwłaszcza w zakresie wdrażania. Chociaż poczyniono postępy na drodze do osiągnięcia głównego celu w zakresie zatrudnienia, postępy w innych obszarach są niewystarczające, zwłaszcza jeśli chodzi o zmniejszenie liczby osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym o 15 mln. Wiele pozostaje do zrobienia, jeżeli UE i państwa członkowskie chcą spełnić i w pełni wdrożyć cele i zasady Europejskiego filaru praw socjalnych. Na potrzeby wszelkich dalszych działań potrzebna jest dogłębna i obiektywna ocena realizacji poprzedniego planu działania.
1.2. Niniejsza opinia ma na celu wniesienie wkładu w realizację nowego planu działania zapowiedzianego przez Komisję Europejską i przedstawia zalecenia dotyczące inicjatyw na odpowiednich szczeblach. EKES uważa, że jego zalecenia dotyczące polityki i zarządzania powinny być traktowane priorytetowo przy opracowywaniu nowego, perspektywicznego planu działania na rzecz Europejskiego filaru praw socjalnych, który skupia się na wdrażaniu i egzekwowaniu ustalonych norm i standardów społecznych oraz, w razie potrzeby, ich aktualizacji zgodnie ze zmieniającymi się potrzebami społecznymi i nowymi wyzwaniami geopolitycznymi i gospodarczymi.
1.3. Środki powinny być zgodne z podziałem kompetencji między UE a państwami członkowskimi, a także z zasadami pomocniczości i proporcjonalności, i koncentrować się na wkładzie we wzmocnienie ogólnej konkurencyjności i trwałości europejskiego modelu gospodarczego i społecznego. Jak stwierdzono w sprawozdaniu Draghiego, wspólne rozumienie, że konkurencyjność i postęp społeczny idą w parze, stanowi podstawę konkretnych wysiłków na rzecz zwiększenia zatrudnienia, postępu społecznego i wydajności.
1.4. Mając na uwadze liczne wyzwania, przed którymi stoi Europa, EKES podkreśla, że pierwotne cele Europejskiego filaru praw socjalnych pozostają aktualne, i opowiada się za całościowym podejściem obejmującym sprawiedliwość, konkurencyjność, bezpieczeństwo i włączenie społeczne w ramach europejskiego modelu społecznego. Plan działania na rzecz Europejskiego filaru praw socjalnych powinien odgrywać swoją rolę, promując środowisko, w którym wszystkie odpowiednie podmioty, w tym organy publiczne, mogą wziąć na siebie odpowiedzialność społeczną, a przedsiębiorstwa mogą wykorzystać swój potencjał produktywności i tworzyć wysokiej jakości miejsca pracy. Wymaga to dążenia do wzrostu gospodarczego sprzyjającego włączeniu społecznemu w oparciu o solidne podstawy jednolitego rynku, a także badań naukowych i innowacji wspieranych reformami strukturalnymi zwiększającymi poziom zatrudnienia i dostęp do umiejętności, przy jednoczesnym zapewnieniu sprawiedliwego i sprawnego funkcjonowania rynków pracy oraz systemów zabezpieczenia społecznego. Na różnych poziomach dialog społeczny może być atutem pomagającym Europie w dostosowaniu się do zmian w życiu zawodowym, a także narzędziem odpowiedzialnego zarządzania zmianami.
2. Zalecenia polityczne
2.1. Równe szanse i dostęp do rynku pracy
2.1.1. Zmniejszanie nierówności dochodowych i zwiększanie równouprawnienia płci: Chociaż w tym obszarze przyjęto już szereg inicjatyw, plan działania powinien obejmować dalsze środki zachęcające państwa członkowskie do zajęcia się nierównościami dochodowymi i zmniejszenia różnic w zatrudnieniu między mężczyznami i kobietami. Europa potrzebuje nowej strategii na rzecz równouprawnienia płci na okres po 2025 r., również z uwzględnieniem intersekcjo- nalności. Aby jak najlepiej wykorzystać dyrektywę w sprawie przejrzystości wynagrodzeń, potrzebny jest regularny dialog między państwami członkowskimi i wsparcie ze strony Komisji Europejskiej (KE) w zakresie interpretacji i wdrażania dyrektywy.
2.1.2. Wspieranie równego traktowania: Chociaż KE zaznaczyła, że wycofa wniosek dotyczący dyrektywy w sprawie równego traktowania, który jest przedmiotem negocjacji od 2008 r., EKES nadal apeluje o skuteczne instrumenty zwalczania dyskryminacji, w tym poza światem pracy.
2.1.3. Cele w zakresie zatrudnienia i aktywna integracja na rynku pracy: Należy podjąć kroki w celu umożliwienia rynkom pracy zaradzenia niedoborom siły roboczej i umiejętności, przy jednoczesnym dążeniu do zmniejszenia liczby osób zagrożonych ubóstwem i wykluczeniem społecznym. Polityka rynku pracy musi mieć na celu umożliwienie osobom biernym zawodowo i bezrobotnym podjęcia pracy, w tym poprzez zwiększenie podnoszenia i zmiany kwalifikacji oraz oferowanie zachęt do lepszej ponownej integracji na rynku pracy i odpowiedniego wsparcia aktywizacji z myślą o szybkim powrocie do zatrudnienia Skuteczne publiczne służby zatrudnienia odgrywają kluczową rolę i wymagają wystarczających zasobów i odpowiedniego personelu. Osobom z niepełnosprawnością należy zapewnić konkretne środki i wsparcie. Z myślą o realizacji celu zasady 13 Europejskiego filaru praw socjalnych EKES ponawia swoją propozycję poprawy - z należytym uwzględnieniem różnych kompetencji - kluczowych elementów systemów ubezpieczeń na wypadek bezrobocia w państwach członkowskich. W związku z tym państwa członkowskie musiałyby, przy wsparciu ze strony KE, ocenić i rozważyć normy dla tych programów, w tym wyższe stopy zastąpienia netto, świadczenia o odpowiednim czasie trwania, wyższy wskaźnik pokrycia, jak również szkolenie i wspieranie osób poszukujących pracy w procesie wchodzenia na rynek pracy.
2.1.4. Aktualizacja koordynacji regulacji dotyczących zabezpieczenia społecznego: EKES wzywa państwa członkowskie do sfinalizowania poprawy koordynacji regulacji dotyczących zabezpieczenia społecznego. Powinno się przy tym uwzględnić rozwój rynku wewnętrznego i swobodnego przepływu pracowników, tak aby zagwarantować przenośne prawa do zabezpieczenia społecznego, które umożliwiają pracownikom transgranicznym niezakłócony udział w świadczeniach socjalnych i dostęp do nich w UE.
2.1.5. Wzmocnienie pakietu dotyczącego sprawiedliwej transformacji: EKES ponawia swój apel o skuteczny pakiet dotyczący polityki sprawiedliwej transformacji dla świata pracy, aby zapewnić wsparcie w okresie transformacji cyfrowej i ekologicznej. Wiąże się to z przewidywaniem zmian i zarządzaniem nimi, wykorzystaniem dialogu społecznego i rokowań zbiorowych jako zasad przewodnich oraz włączeniem inicjatyw na rzecz sprawiedliwej transformacji w procesy wdrażania Europejskiego filaru praw socjalnych i europejskiego semestru 1 . Należy w pełni wdrożyć plan działania na rzecz gospodarki społecznej 2 .
2.1.6. Umiejętności i kompetencje: Wraz z szybkim rozwojem technologicznym, przejściem na zieloną gospodarkę i zmianami demograficznymi umiejętności i kompetencje ludzi są kluczowymi czynnikami konkurencyjności i zrównoważonego charakteru europejskiego modelu rynku społecznego. Aby sprostać tym wyzwaniom, konieczne są ambitne reformy krajowych systemów kształcenia i szkolenia, opracowane w ścisłej współpracy z partnerami społecznymi.
2.1.7. Promowanie dostępu do szkoleń i uczenia się przez całe życie oraz inwestowanie w nie: EKES zalecał już, by dostęp do kształcenia ciągłego i uczenia się przez całe życie był promowany jako indywidualne prawo każdego człowieka, które jest uznawane na poziomie UE i wdrażane na szczeblu krajowym. Umożliwi to ludziom nadążanie za rozwojem technologii cyfrowych i sztucznej inteligencji 3 oraz radzenie sobie ze zmianami na rynku pracy spowodowanymi zieloną transformacją. Jest to szczególnie ważne dla osób najbardziej oddalonych od szkolenia i rynku pracy, w tym młodzieży niekształcącej się, niepracującej ani nieszkolącej się (młodzieży NEET). Cele wyznaczone przez Europejski filar praw socjalnych nie mogą zostać osiągnięte bez większych inwestycji publicznych i prywatnych w edukację oraz silniejszego zaangażowania pracodawców i partnerów społecznych w zwiększenie liczby szkoleń i uczenia się w miejscu pracy. Ponadto EKES zachęca państwa członkowskie do ustanowienia ram zapewniających wystarczające wsparcie finansowe na pokrycie kosztów utrzymania poprzez uprawnienia do dodatków, zwłaszcza w przypadku dłuższych okresów kształcenia i szkolenia.
2.2. Uczciwe warunki pracy
2.2.1. Przeciwdziałanie ubóstwu pracujących: EKES uważa, że wskaźnik zagrożenia ubóstwem pracujących, spowodowany wieloma czynnikami, musi zostać znacznie obniżony. Wymaga to całościowego podejścia, ograniczenia niestandardowych form zatrudnienia, zapewnienia adekwatnych wynagrodzeń minimalnych i ułatwienia płynniejszego przechodzenia między miejscami pracy, poprawy warunków pracy oraz zwiększenia inwestycji w szkolenia i podnoszenie kwalifikacji, zwłaszcza w mniej wydajnych sektorach. Należy podjąć odpowiednie inicjatywy na szczeblu UE w celu ustanowienia wspólnych minimalnych norm w państwach członkowskich. EKES wzywa do właściwego wdrożenia dyrektywy w sprawie adekwatnych wynagrodzeń minimalnych.
2.2.2. Monitorowanie i zapewnianie uczciwych warunków pracy, tworzenie wysokiej jakości miejsc pracy i zwalczanie niepewnego zatrudnienia: podjęto już szereg działań w tej dziedzinie. Należy zapewnić właściwe wdrażanie, kontrole prawne i administracyjne oraz egzekwowanie przepisów na szczeblu krajowym, aby zagwarantować pracownikom stabilne miejsca pracy, bezpieczne warunki pracy, w tym w odniesieniu do nowych zagrożeń w miejscu pracy, odpowiednie i przewidywalne wynagrodzenie oraz dobrze funkcjonujący i zorganizowany głos pracowniczy w miejscu pracy. Potrzebne jest większe zaangażowanie na rzecz uczciwych i godnych warunków pracy, zwłaszcza w świetle ciągłego różnicowania umów, z których duża liczba dotyczy niepewnych i niestandardowych form pracy. Dotyczy to w szczególności wdrażania i monitorowania dyrektywy w sprawie pracy za pośrednictwem platform internetowych. Należy położyć większy nacisk na tworzenie wysokiej jakości miejsc pracy, w tym poprzez wspieranie szkoleń, podnoszenie kwalifikacji, rozwój miejsc pracy opartych na nowych technologiach i uznawanie przedsiębiorczości. EKES proponuje ustanowienie w planie działania dodatkowego "celu w zakresie wysokiej jakości miejsc pracy" i zachęca KE do współpracy z partnerami społecznymi i Eurofound w celu przeanalizowania i opracowania użytecznych i możliwych do wdrożenia wskaźników w tej dziedzinie.
2.2.3. Zapewnienie dostępu do wysokiej jakości systemów opieki zdrowotnej/usług opiekuńczych oraz odpowiedniego poziomu zatrudnienia w tym sektorze: KE powinna opierać się na europejskiej strategii w dziedzinie opieki, zachęcając państwa członkowskie do większych inwestycji w "gospodarkę usług opiekuńczych", zgodnie z rezolucją MOP w sprawie promowania godnej pracy w gospodarce usług opiekuńczych 4 . Wprowadzenie ogólnounijnych zaleceń wspierających i ukierunkowujących państwa członkowskie w ich wysiłkach na rzecz poprawy sytuacji pracowników służby zdrowia poprzez tworzenie godnych miejsc pracy z godziwymi wynagrodzeniami i atrakcyjnymi modelami szkoleń - przy wsparciu dobrze zaprojektowanej polityki migracyjnej - mogłoby być odpowiedzią na ogromne niedobory personelu. EKES wzywa do przeprowadzenia śródokresowego przeglądu zaleceń w oparciu o monitorowanie zakresu, w jakim zostały zrealizowane cele barcelońskie i ogólne celów reform opieki długoterminowej. Ponadto potrzebne są inicjatywy mające na celu rozwiązanie problemu niepewności zatrudnienia i zapewnienie zdolności pracowników do zatrudnienia dzięki szkoleniu, a także wspieranie kontroli jakości w rozwijającej się dziedzinie opieki i pomocy długoterminowej, przede wszystkim poprzez przeciwdziałanie ewentualnym nieuczciwym praktykom biznesowym w tym wschodzącym sektorze.
2.2.4. Poprawa bezpieczeństwa i higieny pracy: Aby ograniczyć zagrożenia w pracy, konieczne są strategie zapobiegawcze, w tym podnoszenie świadomości. Wizja, do której należy dążyć, to zero zgonów i wypadków w miejscu pracy. Należy zintensyfikować walkę z chorobami zawodowymi, zwłaszcza w odniesieniu do produktów i substancji rakotwórczych, patogenów lub czynników niebezpiecznych. Dyrektywa w sprawie czynników rakotwórczych lub mutagenów powinna być stale monitorowana z udziałem partnerów społecznych i naukowców, przy jednoczesnym dalszym wspieraniu dobrowolnych porozumień.
2.2.5. Przeciwdziałanie nowym zagrożeniom w miejscu pracy w oparciu o konsultacje z partnerami społecznymi: Lepsza ochrona zdrowia w miejscu pracy zwiększa konkurencyjność firm. Dotyczy to również nowych zagrożeń i kwestii zdrowia psychicznego, zwłaszcza w związku z wykorzystaniem nowych technologii. EKES zaleca zapewnienie prawa do bycia offline, które nie tylko chroni pracowników, ale może zwiększyć wydajność. EKES wzywa KE do zaproponowania dyrektywy w sprawie zagrożeń psychospołecznych. Powinna ona określać wiążące zobowiązania do identyfikowania zagrożeń psychospołecznych za pomocą odpowiednich ocen ryzyka, z udziałem pracowników i związków zawodowych. Zmiana klimatu niesie ze sobą również nowe zagrożenia i należy zająć się problemem pracy w ekstremalnych temperaturach.
2.2.6. Poprawa możliwości zatrudnienia i jakości zatrudnienia dla młodych ludzi: EKES wielokrotnie wzywał do równego traktowania młodych ludzi na rynku pracy 5 , między innymi poprzez zajęcie się zagrożeniami związanymi z niestandardowymi formami zatrudnienia związanymi z rosnącą niepewnością, w tym wymuszoną pracą w niepełnym wymiarze czasu pracy i pracą na czas określony. Plan działania powinien odnosić się do sytuacji młodych ludzi na rynku pracy, zwłaszcza młodzieży NEET 6 , z różnych punktów widzenia, takich jak przejście od edukacji do zatrudnienia, potrzeba wysokiej jakości miejsc pracy i odpowiedniej ochrony socjalnej, która jest w stanie chronić młodych ludzi nawet w okresach, w których nie pracują. W kontekście proponowanej dyrektywy w sprawie staży EKES apeluje o solidną inicjatywę prawną, która zagwarantuje, że stażyści wykonujący pracę nie będą wykluczeni z praw pracowniczych.
2.2.7. Środki dla sztucznej inteligencji ukierunkowanej na człowieka: Biorąc pod uwagę wszechobecność i potencjał systemów AI i nowych powstających technologii, potrzebne jest podejście ukierunkowane na unikanie negatywnych skutków dla pracowników wynikających ze stosowania tych technologii. Inicjatywy ustawodawcze powinny odnosić się do luk w ochronie praw pracowniczych w miejscach pracy i gwarantować, by ludzie zachowali kontrolę nad wszystkimi interakcjami z maszyną 7 .
2.2.8. Zapewnienie sprawiedliwej mobilności pracowników: EKES przyjmuje do wiadomości apel Parlamentu Europejskiego (PE) o zmianę mandatu Europejskiego Urzędu ds. Pracy, która znacznie wzmocniłaby jego uprawnienia. Wiązałoby się to z umożliwieniem dochodzeń w sprawie domniemanych naruszeń lub niestosowania prawa UE oraz wszczynania i prowadzenia dochodzeń i kontroli spraw transgranicznych z własnej inicjatywy, po powiadomieniu właściwych organów krajowych.
2.3. Ochrona socjalna i integracja społeczna
2.3.1. Szczegółowe propozycje zawarto w innych opiniach EKES-u, przede wszystkim w opinii SOC/829 w sprawie unijnej strategii na rzecz walki z ubóstwem. Obejmuje to środki mające na celu:
- zintensyfikowanie ogólnych wysiłków na rzecz zwiększenia możliwości zatrudnienia poprzez wzmocnienie pozycji słabszych grup społecznych i ich ochronę;
- walkę z ubóstwem dzieci i młodzieży poprzez pełne wdrożenie gwarancji dla młodzieży i gwarancji dla dzieci w państwach członkowskich, w tym odpowiednie inwestycje w wysokiej jakości, przystępne cenowo i dostępne usługi opieki nad dziećmi;
- walkę z ubóstwem osób starszych, wykluczeniem społecznym i samotnością oraz zapewnienie, aby reformy emerytalne, oparte na stabilności finansowej, nie zagrażały standardowi życia osób starszych;
- ochronę usług świadczonych w interesie ogólnym - przedsiębiorstw publicznych, prywatnych i społecznych - poprzez dobrze ukierunkowane inwestycje;
- promowanie polityki państw członkowskich mającej na celu zapewnienie osobom potrzebującym dostępu do mieszkań socjalnych i pomocy mieszkaniowej, ustanowienie "celu dotyczącego przystępnych cenowo mieszkań" w ramach Europejskiego filaru praw socjalnych oraz walkę z bezdomnością;
- zapewnienie równego dostępu do energii i zagwarantowanie bezpieczeństwa dostaw energii po przystępnych cenach;
- ponowne uruchomienie i wzmocnienie centrum zasobów AccessibleEU 8 .
3. Zalecenia co do sprawowania rządów
3.1. Zaangażowanie partnerów społecznych i społeczeństwa obywatelskiego: EKES zawsze podkreślał, że dialog społeczny na wszystkich szczeblach odgrywa kluczową rolę w promowaniu sprawiedliwego społeczeństwa sprzyjającego włączeniu społecznemu oraz w zwiększaniu wzrostu gospodarczego, wydajności, zatrudnienia i konkurencyjności. Opowiada się za tym, by zainteresowane podmioty społeczne odgrywały pełną rolę w kształtowaniu polityki społecznej od momentu jej powstania poprzez projektowanie, aż po proces wdrażania, w tym w tych państwach członkowskich, w których nie zostało to jeszcze odpowiednio zagwarantowane. Szczególna rola partnerów społecznych musi być w pełni respektowana w strukturach dialogu społecznego, przy jednoczesnym uznaniu, że dialog obywatelski, z udziałem szerszego grona zainteresowanych stron i na temat większego spektrum zagadnień, jest odrębnym procesem. EKES z zadowoleniem przyjmuje wysiłki KE na rzecz umożliwienia dużej liczbie organizacji europejskich wniesienia wkładu w dziedzinie polityki społecznej, takich jak europejska platforma na rzecz przeciwdziałania bezdomności (EPOCH). Platforma EPOCH powinna nadal być częścią procesu wdrażania Europejskiego filaru praw socjalnych. EKES zaleca utworzenie innych platform tematycznych na wzór tego wypróbowanego i przetestowanego modelu.
3.2. Uwzględnianie celów społecznych we wszystkich obszarach polityki zgodnie z horyzontalną klauzulą społeczną (art. 9 TFUE).
3.3. Uwzględnianie kwestii równouprawnienia płci i jej priorytetowe traktowanie w całym Europejskim filarze praw socjalnych: Równość płci powinna być systematycznie uwzględniana we wszystkich 20 zasadach Europejskiego filaru praw socjalnych, tak aby realizowana polityka przynosiła korzyści wszystkim i przeciwdziałała utrzymującym się różnicom w traktowaniu kobiet i mężczyzn. EKES proponuje włączenie wskaźników uwzględniających aspekt płci do nowego planu działania na rzecz Europejskiego filaru praw socjalnych i towarzyszących mu budżetów.
3.4. EKES odnotowuje z dużym zainteresowaniem inicjatywę Forum Młodzieży dotyczącą mechanizmu oceny wpływu polityki na młodzież. Zmierza ona do tego, by systematycznie oceniać wszystkie polityki i dopilnować, aby były one zgodne z prawami socjalnymi i dobrostanem młodych ludzi w całej UE i skutecznie je promowały, a tym samym włączały prawa młodzieży do głównego nurtu i zapewniały kompleksowe podejście do rozwiązywania różnorodnych wyzwań, przed którymi stoją młodzi ludzie.
3.5. Uproszczenie przepisów bez szkody dla celów leżących u ich podstaw. EKES przyjmuje do wiadomości program Komisji Europejskiej mający na celu uproszczenie i usprawnienie prawodawstwa oraz skuteczniejsze wdrażanie strategii politycznych. Takie inicjatywy powinny być realizowane bez podważania leżących u ich podstaw celów społecznych.
3.6. Powiązanie z europejskim semestrem: EKES z zadowoleniem przyjmuje fakt, że podjęto kroki w celu uznania i wzmocnienia związku między planem działania na rzecz Europejskiego filaru praw socjalnych a koordynacją i sprawozdawczością zapewnianą w ramach europejskiego semestru, jako kluczowego elementu unijnych ram zarządzania społeczno- gospodarczego. Semestr powinien służyć do lepszej koordynacji i do monitorowania w całym spektrum celów UE. EKES uznaje kluczową rolę Rady ds. Zatrudnienia, Polityki Społecznej, Zdrowia i Ochrony Konsumentów w dziedzinie wskaźników społecznych.
3.7. Finansowanie przez UE celów Europejskiego filaru praw socjalnych: EKES wzywa do warunkowego zwiększenia ogólnej alokacji środków na EFS+. Podobnie jak w przypadku transformacji ekologicznej i cyfrowej, w przypadku gdy państwa członkowskie są zobowiązane do przeznaczenia 37 % i 20 % swoich wydatków na każdy obszar w ramach swoich planów odbudowy i zwiększania odporności, zasoby należy przeznaczyć na rynek pracy oraz wydatki i inwestycje społeczne.
3.8. Przestrzeń fiskalna do inwestowania w wydatki socjalne: Państwa członkowskie nie będą w stanie wdrożyć Europejskiego filaru praw socjalnych, jeśli nie będą w stanie pobudzić masowych i skoordynowanych inwestycji w wydatki socjalne i infrastrukturę społeczną. Musi to znaleźć odzwierciedlenie w europejskim semestrze, który został nieznacznie dostosowany w celu uwzględnienia zasad Europejskiego filaru praw socjalnych. Należy rozważyć dalsze kroki. EKES wielokrotnie stwierdzał, że można zwiększyć inwestycje publiczne w państwach członkowskich za pomocą "złotej reguły budżetowej", która umożliwiłaby większą elastyczność w przepisach budżetowych 9 .
3.9. Inwestycje społeczne: Mając na uwadze, że długoterminowe koszty braku inwestycji społecznych mogą być często znacznie wyższe niż koszt samych inwestycji, EKES przypomina o licznych pozytywnych skutkach inwestycji społecznych. Szeroko zakrojonym i dobrze zaprojektowanym inwestycjom społecznym muszą towarzyszyć reformy strukturalne i muszą one być kluczowym elementem wdrażania Europejskiego filaru praw socjalnych. Może to przynieść znaczne korzyści pod względem wzrostu gospodarczego poprzez jego wpływ na ludzi i wydajność, w tym większe zdolności innowacyjne, absorpcję nowych technologii i możliwości zatrudnienia oraz trwałą konkurencyjność sprzyjającą włączeniu społecznemu.
3.10. Odzwierciedlenie potrzeb Europejskiego filaru praw socjalnych w kolejnych wieloletnich ramach finansowych (WRF): Opracowanie WRF jest okazją do wsparcia wysiłków UE i państw członkowskich na rzecz wdrożenia Europejskiego filaru praw socjalnych przy jednoczesnym utrzymaniu koncentracji na priorytetach UE. Wiąże się to ze spójnym wykorzystywaniem funduszy i uznaniem roli Europejskiego filaru praw socjalnych jako kompasu dla programów operacyjnych oraz narzędzia oceny wpływu funduszy strukturalnych i inwestycyjnych, EFS+ i innych odpowiednich działów budżetu UE. Warunkowość społeczna zapewniłaby, żeby projekty aktywnie przyczyniały się do realizacji nadrzędnych celów społecznych. Inwestycje w bezpieczeństwo i obronę są nieskuteczne w przypadku podziału społeczeństwa. Wymiar społeczny inwestycji i reform powinien stanowić integralną część programu bezpieczeństwa 10 . Zarówno UE, jak i państwa członkowskie nie mogą zagrażać niezbędnym inwestycjom społecznym ani porzucać ich w celu zwiększenia wydatków na obronność.
3.11. Ocena i rozwój tablicy wskaźników społecznych: Wdrożenie Europejskiego filaru praw socjalnych powinno opierać się na działaniach, które są mierzalne i którym towarzyszy bieżące monitorowanie za pomocą tablicy wyników społecznych. EKES wzywa do dopracowania tablicy wskaźników społecznych wykorzystywanej w europejskim semestrze. Partnerzy społeczni i organizacje społeczeństwa obywatelskiego powinni uczestniczyć w tej debacie, aby poprawić istniejące wskaźniki i w razie potrzeby określić nowe wskaźniki w celu monitorowania wszystkich zasad i praw zapisanych w Europejskim filarze praw socjalnych 11 .
3.12. Skuteczne wykorzystanie ram konwergencji społecznej: Ramy konwergencji społecznej, jako narzędzie do mapowania i porównywania rozwoju krajowej polityki zatrudnienia i polityki społecznej w ustrukturyzowany sposób oraz do monitorowania, czy polityka społeczna jest odpowiednio wdrażana i finansowana, mogłyby służyć do identyfikacji krajów zagrożonych brakiem realizacji celów, które należy poddać dokładniejszej kontroli. Ramy te muszą zostać lepiej zintegrowane z europejskim semestrem, aby zachęcić rządy do podejmowania działań poprzez przestrzeganie odpowiednich zaleceń dla poszczególnych krajów.
3.13. Promowanie środków wykraczających poza PKB jako środka pomocy społecznej: Aby zmierzyć spójność społeczną, jakość życia, sprawiedliwą dystrybucję możliwości i zasobów oraz zmniejszyć wykluczenie społeczne i kulturowe, oprócz PKB potrzebne są bardziej odpowiednie i całościowe wskaźniki. EKES już wcześniej jednoznacznie opowiedział się za oparciem procesu europejskiego zarządzania na nowej perspektywie, zorientowanej na dobrostan obywateli oraz dobrobyt. EKES popiera propozycje europejskich partnerów społecznych dotyczące nowych wskaźników uzupełniających PKB w dziedzinie społecznej, gospodarczej i środowiskowej 12 i wezwał do opracowania tablicy wyników wykraczającej poza PKB 13 .
3.14. Korzystanie z procedur udzielania zamówień publicznych: EKES wzywa do położenia większego nacisku na potencjalny wkład przepisów dotyczących zamówień publicznych w poprawę stosowania i egzekwowania obowiązującego unijnego i krajowego prawa pracy i prawa socjalnego 14 . Wspólne, zharmonizowane warunki i przepisy dotyczące unijnego prawa zamówień publicznych powinny położyć kres konkurencji opartej na najniższej cenie i zapewnić, aby przy udzielaniu zamówień publiczne instytucje zamawiające były zobowiązane do uwzględniania kryteriów społecznych i środowiskowych zgodnie z Europejskim filarem praw socjalnych. W związku z tym EKES wzywa do rozszerzenia wymogów dotyczących udzielania zamówień w dyrektywach UE w sprawie zamówień publicznych na aspekty społeczne, w tym rokowania zbiorowe.
Bruksela, dnia 18 czerwca 2025 r.
Komitet Stały Rady Ministrów wprowadził bardzo istotne zmiany do projektu ustawy przygotowanego przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej – poinformował minister Maciej Berek w czwartek wieczorem, w programie „Pytanie dnia” na antenie TVP Info. Jak poinformował, projekt nowelizacji ustawy o PIP powinien trafić do Sejmu w grudniu 2025 roku, aby prace nad nim w Parlamencie trwały w I kwartale 2026 r.
05.12.2025
4 grudnia Komitet Stały Rady Ministrów przyjął projekt zmian w ustawie o PIP - przekazało w czwartek MRPiPS. Nie wiadomo jednak, jaki jest jego ostateczny kształt. Jeszcze w środę Ministerstwo Zdrowia informowało Komitet, że zgadza się na propozycję, by skutki rozstrzygnięć PIP i ich zakres działał na przyszłość, a skutkiem polecenia inspektora pracy nie było ustalenie istnienia stosunku pracy między stronami umowy B2B, ale ustalenie zgodności jej z prawem. Zdaniem prawników, to byłaby kontrrewolucja w stosunku do projektu resortu pracy.
05.12.2025
Przygotowany przez ministerstwo pracy projekt zmian w ustawie o PIP, przyznający inspektorom pracy uprawnienie do przekształcania umów cywilnoprawnych i B2B w umowy o pracę, łamie konstytucję i szkodzi polskiej gospodarce – ogłosili posłowie PSL na zorganizowanej w czwartek w Sejmie konferencji prasowej. I zażądali zdjęcia tego projektu z dzisiejszego porządku posiedzenia Komitetu Stałego Rady Ministrów.
04.12.2025
Prezydent Karol Nawrocki podpisał we wtorek ustawę z 7 listopada 2025 r. o zmianie ustawy o ochronie zwierząt. Jej celem jest wprowadzenie zakazu chowu i hodowli zwierząt futerkowych w celach komercyjnych, z wyjątkiem królika, w szczególności w celu pozyskania z nich futer lub innych części zwierząt. Zawetowana została jednak ustawa zakazująca trzymania psów na łańcuchach. Prezydent ma w tym zakresie złożyć własny projekt.
02.12.2025
Resort pracy nie podjął nawet próby oszacowania, jak reklasyfikacja umów cywilnoprawnych i B2B na umowy o pracę wpłynie na obciążenie sądów pracy i długość postępowań sądowych. Tymczasem eksperci wyliczyli, że w wariancie skrajnym, zakładającym 150 tys. nowych spraw rocznie, skala powstałych zaległości rośnie do ponad 31 miesięcy dodatkowej pracy lub koniecznego zwiększenia zasobów sądów o 259 proc. Sprawa jest o tyle ważna, że na podobnym etapie prac są dwa projekty ustaw, które – jak twierdzą prawnicy – mogą zwiększyć obciążenie sądów.
25.11.2025
Rada Ministrów przyjęła projekt nowelizacji ustawy o Funduszu Medycznym - poinformował w środę rzecznik rządu Adam Szłapka. Przygotowana przez resort zdrowia propozycja zakłada, że Narodowy Fundusz Zdrowia będzie mógł w 2025 r. otrzymać dodatkowo około 3,6 mld zł z Funduszu Medycznego. MZ chce również, by programy inwestycyjne dla projektów strategicznych były zatwierdzane przez ministra zdrowia, a nie jak dotychczas, ustanawiane przez Radę Ministrów. Zamierza też umożliwić dofinansowanie programów polityki zdrowotnej realizowanych przez gminy w całości ze środków Funduszu Medycznego.
19.11.2025| Identyfikator: | Dz.U.UE.C.2025.4203 |
| Rodzaj: | Opinia |
| Tytuł: | Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego - Nowy plan działania w sprawie wdrażania Europejskiego filaru praw socjalnych (opinia z inicjatywy własnej) |
| Data aktu: | 20/08/2025 |
| Data ogłoszenia: | 20/08/2025 |