| Doradczynie i doradcy | Marta OTTO (z ramienia sprawozdawcy) Jukka AHTELA (z ramienia Grupy I) |
| Wniosek o konsultację ze strony polskiej prezydencji Rady UE | Pismo z 6.9.2024 |
| Podstawa prawna | Artykuł 304 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej |
| Sekcja odpowiedzialna | Sekcja Zatrudnienia, Spraw Społecznych i Obywatelstwa |
| Data przyjęcia przez sekcję | 11.3.2025 |
| Data przyjęcia na sesji plenarnej | 27.3.2025 |
| Sesja plenarna nr | 595 |
| Wynik głosowania (za/przeciw/wstrzymało się) | 122/0/3 |
1. Wnioski i zalecenia
1.1. EKES przywołuje art. 151 TFUE, zgodnie z którym - z uwzględnieniem podstawowych praw socjalnych wyrażonych w Europejskiej Karcie Społecznej oraz we Wspólnotowej Karcie Socjalnych Praw Podstawowych Pracowników - Unia Europejska oraz państwa członkowskie mają na celu m.in. odpowiednią ochronę socjalną, a środki wprowadzane w tym celu powinny uwzględniać różnorodność praktyk krajowych, w szczególności w dziedzinie stosunków umownych, jak również potrzebę utrzymania konkurencyjności gospodarki Unii. Zasada 12 Europejskiego filaru praw socjalnych proklamowanego w 2017 r. przewiduje, że bez względu na rodzaj i czas trwania ich stosunku pracy pracownicy i w porównywalnych warunkach osoby samozatrudnione mają prawo do odpowiedniej ochrony socjalnej.
1.2. Komitet podkreśla, że w dniu 8 listopada 2019 r. wydane zostało zalecenie UE dotyczące dostępu do ochrony socjalnej (2019/C 387/01) 1 , w którym zalecono państwom członkowskim zapewnienie formalnego i rzeczywistego dostępu do ochrony socjalnej dla wszystkich pracowników świadczących pracę w ramach tak standardowych, jak i niestandardowych form zatrudnienia, jak również dla wszystkich osób samozatrudnionych, bez uszczerbku dla uprawnień państw członkowskich w zakresie organizowania ich systemów ochrony socjalnej. Zalecono, aby systemy ochrony socjalnej zapewniały w odpowiednim czasie odpowiedni poziom zabezpieczenia, który pozwala na utrzymanie godnego poziomu życia oraz odpowiednie zastąpienie dochodów przy jednoczesnym zapobieganiu zjawisku ubóstwa.
1.3. Komitet zgadza się z oceną wyrażoną przez Komisję Europejską w sprawozdaniu dla Rady z dnia 31 stycznia 2023 r. na temat wdrożenia zalecenia Rady w sprawie dostępu pracowników oraz osób samozatrudnionych do ochrony socjalnej (2019/C 387/01), w którym stwierdzono, że w niektórych państwach członkowskich, w których pracownicy niestandardowi i osoby samozatrudnione nadal nie są objęci ochroną w wystarczającym zakresie, nie przedłożono planów reform albo przedłożone plany reform nie są dostatecznie ambitne (Komisja Europejska, 2023, s. 27). Większość przedstawionych planów nie ma na celu rozwiązania wszystkich luk w zakresie ochrony zidentyfikowanych w ramach monitorowania lub w kontekście europejskiego semestru (tamże, s. 26).
1.4. Komitet wskazuje, iż zgodnie z art. 153 ust. 4 TFUE określanie podstawowych zasad systemów zabezpieczenia społecznego należy do kompetencji państw członkowskich. Rolą Unii Europejskiej jest natomiast wspieranie i uzupełnianie działań państw członkowskich w dziedzinie zabezpieczenia społecznego i ochrony socjalnej pracowników oraz modernizacji systemów ochrony socjalnej (art. 153 ust. 1 lit. c) i k) TFUE). W tym celu Parlament Europejski i Rada mogą przyjąć środki w celu zachęcania do współpracy między państwami członkowskimi oraz w odniesieniu do zabezpieczenia społecznego i ochrony socjalnej pracowników mogą przyjąć w drodze dyrektywy minimalne wymagania stopniowo wprowadzane w życie, z uwzględnieniem warunków i norm technicznych istniejących w każdym z państw członkowskich (art. 153 ust. 2 lit. b) TFUE). Dyrektywa taka wymaga jednomyślności Rady. Nie może ona wprowadzać ograniczeń administracyjnych, finansowych i prawnych, które hamują tworzenie i rozwój małych i średnich przedsiębiorstw. Nie ma wpływu na prawo państw członkowskich do określania podstawowych zasad ich systemów zabezpieczenia społecznego ani nie stanowi przeszkody dla państw członkowskich w utrzymywaniu lub ustanawianiu bardziej rygorystycznych środków ochronnych zgodnych z Traktatami.
1.5. EKES docenia wysiłki wcześniejszych prezydencji zmierzające do zapewnienia dostępu do odpowiedniej ochrony socjalnej osobom samozatrudnionym przez systemy zabezpieczenia społecznego obowiązujące w państwach członkowskich UE. Komitet stwierdza jednocześnie, że ograniczone postępy we wdrażaniu środków w tym obszarze uzasadniają kontynuowanie takich działań w przyszłości.
1.6. Komitet podtrzymuje swoje stanowisko wyrażone w opinii INT/628 z 2013 r. w sprawie nadużywania statusu samozatrudnienia 2 , w której stwierdził, że rozwój dobrej ochrony socjalnej osób samozatrudnionych we wszystkich państwach członkowskich, z uwzględnieniem specyfiki statusu samozatrudnienia, powinien przyczynić się do przeciwdziałania nadużywaniu tej formy zatrudnienia.
1.7. Doświadczenia pandemii Covid-19 pokazały, jak ważną kwestią jest dostęp do łatwych do aktywowania i odpornych programów utrzymania zatrudnienia, które swoim zakresem powinny obejmować także osoby samozatrudnione. Komitet podtrzymuje swoje stanowisko wyrażone w opinii SOC/802 z 2024 r., iż zgodnie z modelem MOP odpowiednie i trwałe systemy zabezpieczenia społecznego są podstawowym warunkiem zapewnienia wszystkim odpowiedniej jakości życia 3 . EKES uważa zatem, że konieczne jest poczynienie przez państwa członkowskie, zgodnie z krajowymi praktykami, postępów zmierzających w kierunku tworzenia systemów ochrony socjalnej, które skupiałyby się nie tylko na pracownikach - zatrudnionych w formie niestandardowej lub standardowej - lecz również na wszystkich obywatelkach i obywatelach, i przyznawały minimalny dochód osobom niezdolnym do pracy, a także łączyły zachęty dla osób zdolnych do pracy z pomocą w zakresie powrotu do zatrudnienia, zgodnie z zasadą 14 Europejskiego filaru praw socjalnych. Należy przy tym przez cały czas gwarantować stabilność finansowania tych systemów ochrony socjalnej.
1.8. Zdaniem Komitetu UE może podejmować działania, począwszy od tradycyjnych procesów monitorowania polityk (zastosowanie art. 145-150 i 156-159 TFUE), poprzez odpowiednie dalsze środki promujące zależności między polityką rynku pracy a polityką ochrony socjalnej. Zgodnie z Traktatami istnieje większy zakres działania dla polityki rynku pracy niż ochrony socjalnej. Celem UE powinno być zachęcanie państw członkowskich do dążenia do zagwarantowania osobom prowadzącym działalność na własny rachunek dostępu do takiej samej lub równoważnej ochrony w przypadku tymczasowego bezrobocia, jaka jest już dostępna dla pracowników 4 .
1.9. Komitet zaleca dalsze monitorowanie kwestii związanych z ochroną socjalną w ramach europejskiego semestru, a zwłaszcza tych dotyczących pracy niestandardowej i osób samozatrudnionych. Monitorowanie dostępu do ochrony socjalnej osób wykonujących pracę w ramach nietypowych form zatrudnienia, a także w ramach samozatrudnienia, jest niezbędne, aby dalej identyfikować luki w formalnym i efektywnym dostępie do ochrony socjalnej.
1.10. Komitet jest zdania, że wymiana doświadczeń między państwami członkowskimi jest ważnym sposobem rozwijania najlepszych praktyk w zakresie dostosowywania krajowych systemów ochrony socjalnej do niestandardowego zatrudnienia oraz usuwania ewentualnych zakłóceń równowagi. Komitet podkreśla wagę spotkań służących wzajemnemu uczeniu się, w których poza przedstawicielami administracji rządowej państw członkowskich uczestniczyć powinni także reprezentanci partnerów społecznych oraz EKES-u.
2. Kontekst, cel i istota opinii
2.1. Od kilkudziesięciu lat w państwach członkowskich Unii Europejskiej obserwowany jest stopniowy wzrost zainteresowania samozatrudnieniem jako formą prawną świadczenia pracy. W 2022 r. było w Unii Europejskiej 27,7 mln osób prowadzących działalność na własny rachunek, co stanowi 13,7 % ogółu osób zatrudnionych 5 . W 2021 r. najwyższy poziom samozatrudnienia w Unii Europejskiej odnotowano w Grecji (31,82 %) oraz we Włoszech (21,83 %), a najniższy w takich państwach jak: Łotwa (12,98 %), Francja (12,61 %), Węgry (12,51 %), Austria (11,91 %), Litwa (11,63 %), Szwecja (10,60 %), Luksemburg (10,23 %), Dania (8,84 %) i Niemcy (8,75 %) 6 .
2.2. Do upowszechnienia się samozatrudnienia niewątpliwie przyczyniły się rozwój nowoczesnych technologii, informatyzacja oraz cyfryzacja. Efektem tego jest m.in. ekspansja pracy platformowej, która bardzo często świadczona jest w warunkach samozatrudnienia. Aktualnie ponad 28 mln osób w UE pracuje za pośrednictwem cyfrowych platform pracy. Oczekuje się, że w 2025 r. ich liczba osiągnie 43 mln 7 . W kontekście zbliżającej się implementacji przepisów dyrektywy ((UE) 2024/2831) 8 w sprawie poprawy warunków pracy za pośrednictwem platform Komitet pragnie zwrócić uwagę państw członkowskich na potrzebę zapewnienia formalnego i rzeczywistego dostępu osób świadczących taką pracę do systemów ochrony socjalnej zgodnie z zakresem i definicjami dyrektywy (art. 5 ust. 3). Art. 5 ust. 2 tej dyrektywy zobowiązuje państwa członkowskie do ustanowienia skutecznych wzruszalnych domniemań prawnych stosunku pracy, stanowiących ułatwienie proceduralne na korzyść osób wykonujących pracę za pośrednictwem platform. Art. 4 ust. 1 tej dyrektywy wymaga od państw członkowskich wprowadzenia odpowiednich i skutecznych procedur w celu weryfikowania i zapewniania określania prawidłowego statusu zatrudnienia osób wykonujących pracę za pośrednictwem platform, w celu ustalenia, czy istnieje stosunek pracy zdefiniowany przez prawo, umowy zbiorowe lub praktykę obowiązujące w państwach członkowskich, z uwzględnieniem orzecznictwa TSUE, w tym poprzez stosowanie domniemania prawnego stosunku pracy. Choć domniemania stosunku pracy nie stosuje się do spraw z zakresu zabezpieczenia społecznego (art. 5 ust. 3 dyrektywy), to Komitet wyraża nadzieję, że rozwiązania te mogą zachęcić państwa członkowskie do podjęcia wyzwań związanych z zapewnieniem ochrony socjalnej osobom samozatrudnionym.
2.3. W prawie wszystkich państwach Unii Europejskiej osoby prowadzące działalność są objęte jakąś formą ochrony socjalnej. W zdecydowanej większości państw członkowskich UE osoby samozatrudnione są objęte ochroną w węższym zakresie aniżeli pracownicy. Największe różnice występują w dziedzinie świadczeń chorobowych i macierzyńskich, świadczeń wypadkowych oraz świadczeń od bezrobocia. Ponad 15 mln osób samozatrudnionych w UE nie ma np. dostępu do zasiłków dla bezrobotnych w przypadku zaprzestania prowadzenia działalności 9 . Określenie struktury i finansowania systemów zabezpieczenia społecznego należy do kompetencji państw członkowskich, a UE musi te kompetencje w pełni respektować. Rozporządzenie parlamentu europejskiego i rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego 10 opiera się również na założeniu, że istnieją znaczne różnice między ustawodawstwami krajowymi pod względem zakresu podmiotowego zabezpieczenia społecznego, a zatem wymaga poszanowania specyficznych cech ustawodawstwa krajowego w tej dziedzinie.
2.4. Działalność prowadzona przez osoby samozatrudnione może być jedyną formą działalności zarobkowej albo może mieć charakter dodatkowy, towarzyszący wykonywaniu pracy na innej podstawie, np. w ramach zatrudnienia pracowniczego. Każda z tych form osiągania dochodów z pracy posiada swoje odrębne ramy prawne i cele społeczno- gospodarcze. Rozwiązania prawne, które wyłączają lub ograniczają obowiązek ubezpieczeń społecznych z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej w zbiegu z innymi tytułami ubezpieczenia, np. z zatrudnieniem pracowniczym, mogą przyczyniać się do ograniczenia zakresu ochrony socjalnej, jakiej podlegają osoby samozatrudnione, a także do rozwoju zjawiska fikcyjnego samozatrudnienia.
2.5. W niektórych państwach członkowskich zasady dotyczące ustalania uprawnień i składek są niekorzystne dla osób samozatrudnionych, gdyż uniemożliwiają im uzyskanie rzeczywistego i odpowiedniego dostępu do ochrony socjalnej. Dane Eurostatu pokazują, że osoby samozatrudnione są bardziej zagrożone ubóstwem niż pracownicy zatrudnieni w standardowych formach. Dotyczy to w szczególności osób pracujących na własny rachunek niezatrudniających pracowników 11 . Państwa członkowskie UE można podzielić na dwie główne grupy odzwierciedlające dużą różnorodność zasad w państwach członkowskich. Pierwsza to 16 państw, które wiążą składkę samozatrudnionych z uzyskiwanym przez nich rzeczywistym dochodem. Nie oznacza to, że składka zawsze opłacana jest od całości tego dochodu. Często jest to jakaś jego część, a w niektórych przypadkach stosuje się metodę progów dochodowych. Do grupy tej należą: Austria, Belgia, Bułgaria, Czechy, Dania, Estonia, Francja, Niderlandy, Irlandia, Łotwa, Luksemburg, Malta, Portugalia, Słowacja, Słowenia, Szwecja. W pozostałych państwach składka naliczana jest od kwot niezależnych od dochodów samozatrudnionych. Część państw odnosi się do średniego lub minimalnego wynagrodzenia w gospodarce. Są to Chorwacja, Hiszpania, Litwa, Polska, Rumunia, Węgry, Włochy i Niemcy. Inna grupa podstawę wymiaru określa na zasadach kategoryzacji zawodów: Cypr, Finlandia. Wreszcie Grecja jest państwem, w którym stawki są ryczałtowe 12 .
3. Uwagi ogólne
3.1. Niedostateczna ochrona socjalna osób samozatrudnionych może być niekiedy konsekwencją podjęcia pracy w ramach tzw. fikcyjnego samozatrudnienia. EKES przywołuje szerokie rozumienie pojęcia "stosunek pracy" przyjęte w zaleceniu MOP z 2006 r. w celu umożliwienia podejmowania działań przeciwko fikcyjnemu samozatrudnieniu. Ustalenie, czy istnieje stosunek pracy, powinno odbywać się przede wszystkim w oparciu o okoliczności przewidziane w przepisach prawa, układach zbiorowych pracy oraz praktykach obowiązujących w poszczególnych państwach członkowskich. Mogą one obejmować okoliczności związane z wykonywaniem pracy oraz wynagrodzeniem pracownika, bez względu na to, jak stosunek ten został scharakteryzowany w ramach jakichkolwiek uzgodnień, np. umownych. Analogicznie, zdaniem TSUE, kwalifikacja jako "usługodawcy prowadzącego działalność na własny rachunek" w rozumieniu prawa krajowego nie wyklucza, iż daną osobę należy kwalifikować jako "pracownika" w rozumieniu prawa Unii, jeżeli jej niezależność jest wyłącznie fikcyjna i służy w ten sposób ukryciu prawdziwego stosunku pracy 13 . W orzecznictwie TSUE zostały wypracowane kryteria pozwalające na odróżnienie pracy zależnej od pracy na własny rachunek. Należą do nich czas, miejsce pracy i sposób jej wykonywania 14 oraz brak jakiegokolwiek stosunku podporządkowania między przedsiębiorcą a osobą otrzymującą od niego wynagrodzenie.
3.2. Nie ma jednolitej definicji samozatrudnienia w prawie UE, ponieważ taka definicja leży w gestii państw członkowskich. Utrudnia to wyraźne rozróżnienie między osobami samozatrudnionymi działającymi w dobrej wierze i faktycznie pracującymi na własny rachunek a osobami samozatrudnionymi fikcyjnie. Każdy właściwy organ i każda instytucja stosują własne ramy prawne lub regulacyjne, które mogą się różnić w zależności od ich zakresu kompetencji oraz obszaru polityki, w jakim działają (np. przepisy podatkowe, ubezpieczenia społeczne, prawo handlowe, rynek pracy, ubezpieczenia). Jeśli okoliczności te zostaną wykorzystane do obejścia przepisów, nadużycie statusu "samozatrudnionego" może spowodować poważne zakłócenie konkurencji dla osób rzeczywiście samozatrudnionych, mikroprzedsiębiorstw, MŚP i ich pracowników.
3.3. Osoby samozatrudnione nie stanowią grupy jednorodnej. Należy wśród nich wyróżnić: (1) osoby prowadzące działalność gospodarczą, zatrudniające inne osoby i nastawione na kooperację z nieograniczoną liczbą kontrahentów, (2) osoby niezatrudniające innych osób, nastawione na kooperację z nieograniczoną liczbą kontrahentów, i (3) samozatrudnionych zależnych ekonomicznie od jednego zleceniodawcy. Ten podział jest istotny dla ustalenia potencjalnych źródeł finansowania ochrony socjalnej (określenia płatnika składki). W przypadku pierwszych dwóch kategorii, płatnikiem składek jest niewątpliwie sam przedsiębiorca. W przypadku samozatrudnionych ekonomiczne zależnych ustawodawstwa państw członkowskich mogą wskazać jako płatnika składek samozatrudnionego lub podmiot zlecający 15 .
3.4. Większość systemów zabezpieczenia społecznego przewiduje, że składki opłacane z tytułu ubezpieczenia osób wykonujących działalność zarobkową na własny rachunek są niższe niż w przypadku pracowników. Niższa podstawa wymiaru składek przekłada się na obniżoną podstawę wymiaru świadczeń przyznawanych osobom pracującym na własny rachunek. Należy podkreślić, że granicę optymalizacji podstawy wymiaru składek stanowi konieczność zapewnienia określonego minimum życiowego, stąd też krajowe systemy przewidują z reguły minimalną możliwą do zadeklarowania podstawę wymiaru składek 16 .
3.5. W systemach zabezpieczenia społecznego państw członkowskich, w których rozmiar świadczeń zależy od wysokości dochodów osiąganych z działalności zarobkowej, brak pełnego oskładkowania dochodów osiąganych przez osoby samozatrudnione naraża przynajmniej niektóre z tych osób na ryzyko braku środków utrzymania w razie niezdolności do pracy, bezrobocia oraz po osiągnięciu wieku emerytalnego. Jedynie część osób samozatrudnionych jest w stanie wypracować sobie w okresie wykonywania samodzielnej działalności gospodarczej kapitał, który w połączeniu z własną zaradnością umożliwi im godne życie w okresie niezdolności do zarobkowania. Na zwiększone ryzyko niedostatku narażone są zwłaszcza osoby samozatrudnione o niskich kwalifikacjach, samozatrudnieni zależni ekonomicznie, a w przypadku państw, w których występuje luka płacowa pomiędzy kobietami i mężczyznami - kobiety, szczególnie jeżeli przechodzą na emeryturę wcześniej aniżeli mężczyźni. W opinii EKES-u państwa członkowskie powinny aktywnie zmierzać do zapewnienia dostępu do odpowiedniej ochrony socjalnej osobom należącym do wskazanych wyżej grup.
4. Uwagi szczegółowe
4.1. Rozwój samozatrudnienia doprowadził do wykształcenia specyficznej grupy zawodowej - samozatrudnionych zależnych ekonomicznie. Samozatrudnienie zależne ekonomicznie może być w ujęciu ogólnym definiowane jako stosunek kontraktowy, w którym jedna ze stron, formalnie samozatrudniona, wykonuje swoje obowiązki na zasadach zbliżonych do zasad stosujących się do pracowników. Niektóre państwa członkowskie zdecydowały się przy tym na prawne uregulowanie zależności ekonomicznej osób samozatrudnionych.
4.2. W ślad za zieloną księgą z 2006 r. "Modernizacja prawa pracy w celu sprostania wyzwaniom XXI wieku" EKES stwierdza, że brakuje ogólnounijnej definicji zatrudnienia oraz samozatrudnienia. W związku z tym zdefiniowanie tych pojęć należy do państw członkowskich. Różnice między państwami członkowskimi pod tym względem mogą jednak przyczyniać się do problemów dotyczących właściwej kwalifikacji formy zatrudnienia, szczególnie w przypadkach pracy transgranicznej (i transgranicznego świadczenia usług). W celu ułatwienia przechodzenia w dobrej wierze od zatrudnienia do samozatrudnienia i vice versa potrzebne jest prawidłowe stosowanie prawnych definicji zatrudnienia i samozatrudnienia, które obowiązują w państwach członkowskich.
4.3. EKES zauważa, że prawie wszystkie państwa członkowskie Unii Europejskiej ratyfikowały Europejską Kartę Społeczną z 1961 r. lub jej zrewidowaną wersję z 1996 r., co oznacza, że zgodziły się "utrzymywać system zabezpieczenia społecznego na zadowalającym poziomie, równym co najmniej poziomowi niezbędnemu dla ratyfikowania [konwencji MOP Nr 102 dotyczącej minimalnych norm zabezpieczenia społecznego lub] Europejskiego Kodeksu Zabezpieczenia Społecznego" oraz "zabiegać o stopniowe podnoszenie systemu zabezpieczenia społecznego na wyższy poziom", zgodnie z jej art. 12 ust. 2 i 3. Dlatego Komitet wzywa państwa członkowskie, aby w ramach swoich kompetencji, przy odpowiednim wsparciu instytucji UE i po przeprowadzeniu dialogu społecznego na odpowiednich szczeblach, zapewniły osobom samozatrudnionym dostęp do odpowiedniej ochrony socjalnej, a także godnej pracy i godnego życia.
4.4. Statystyki pokazują, że ponad 40 % siły roboczej w UE obecnie angażuje się w niestandardowe formy zatrudnienia (Eurostat, 2022). Zatem rozwiązania, które nadal koncentrują się na tradycyjnym pracowniku jako centralnej postaci ich projektowania, będą prawdopodobnie nieodpowiednie dla przyszłości rynku pracy, zwłaszcza gdy nietypowe i elastyczne formy pracy staną się jeszcze bardziej powszechne. W świetle zachodzących zmian proponuje się, aby systemy ochrony socjalnej były dostosowywane do przyszłych wyzwań i umożliwiały społeczeństwom i gospodarkom unijnym jak najlepsze wykorzystanie potencjału przyszłego świata pracy 17 . Wszyscy pracujący - niezależnie od rodzaju aktywności zarobkowej - powinni mieć dostęp do odpowiedniej ochrony przed tymi samymi ryzykami. Zgodnie z art. 3 ust. 2
zalecenia Rady z 2019 r. (2019/C 387/01) samozatrudnieni powinni mieć możliwość uzyskania dostępu do takich świadczeń jak zasiłki chorobowe, opieka zdrowotna, zasiłki macierzyńskie i ojcowskie, świadczenia emerytalne i rentowe, renty rodzinne, świadczenia z tytułu wypadku przy pracy i choroby zawodowej czy świadczenia z tytułu bezrobocia. Niemożność osiągania dochodów zapewniających środki do życia w razie wystąpienia takich zdarzeń losowych jak choroba, macierzyństwo, starość, inwalidztwo, wypadek przy pracy i choroba zawodowa czy bezrobocie jest zasadniczo wspólna dla całej populacji. Stąd logiczne jest objęcie ochroną wszystkich pracujących 18 .
Bruksela, dnia 27 marca 2025 r.
W tym roku po raz pierwszy wszyscy pracownicy będą cieszyli się Wigilią jako dniem wolnym od pracy. Także w handlu. I choć z dnia wolnego skorzystają także pracodawcy, to akurat w ich przypadku Wigilia będzie dniem, kiedy zaczną obowiązywać przepisy zobowiązujące ich do stosowania w ogłoszeniach o pracę i np. w regulaminach pracy nazw stanowisk neutralnych pod względem płci.
23.12.2025
Od 1 stycznia 2026 r. zacznie obowiązywać ustawa wprowadzająca Centralną e-Rejestrację. Zakłada ona, że od przyszłego roku podmioty lecznicze obowiązkowo dołączą do systemu m.in. w zakresie umawiania wizyt u kardiologa oraz badań profilaktycznych. Planowany start rejestracji na wszystkie świadczenia planowany jest na 2029 r. Kolejne świadczenia i możliwości w zakresie zapisywania się do lekarzy specjalistów będą wchodzić w życie stopniowo.
22.12.2025
W piątek, 19 grudnia 2025 roku, Senat przyjął bez poprawek uchwalone na początku grudnia przez Sejm bardzo istotne zmiany w przepisach dla pracodawców obowiązanych do tworzenia Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych. Odnoszą się one do tych podmiotów, w których nie działają organizacje związkowe. Ustawa trafi teraz na biurko prezydenta.
19.12.2025
Nowe okresy wliczane do okresu zatrudnienia mogą wpłynąć na wymiar urlopów wypoczynkowych osób, które jeszcze nie mają prawa do 26 dni urlopu rocznie. Pracownicy nie nabywają jednak prawa do rozliczenia urlopu za okres sprzed dnia objęcia pracodawcy obowiązkiem stosowania art. 302(1) Kodeksu pracy, wprowadzającego zaliczalność m.in. okresów prowadzenia działalności gospodarczej czy wykonywania zleceń do stażu pracy.
19.12.2025
Wszyscy pracodawcy, także ci zatrudniający choćby jednego pracownika, będą musieli dokonać wartościowania stanowisk pracy i określić kryteria służące ustaleniu wynagrodzeń pracowników, poziomów wynagrodzeń i wzrostu wynagrodzeń. Jeszcze więcej obowiązków będą mieli średni i duzi pracodawcy, którzy będą musieli raportować lukę płacową. Zdaniem prawników, dla mikro, małych i średnich firm dostosowanie się do wymogów w zakresie wartościowania pracy czy ustalenia kryteriów poziomu i wzrostu wynagrodzeń wymagać będzie zewnętrznego wsparcia.
18.12.2025
Minister finansów i gospodarki podpisał cztery rozporządzenia wykonawcze dotyczące funkcjonowania KSeF – potwierdził we wtorek resort finansów. Rozporządzenia określają m.in.: zasady korzystania z KSeF, w tym wzór zawiadomienia ZAW-FA, przypadki, w których nie ma obowiązku wystawiania faktur ustrukturyzowanych, a także zasady wystawiania faktur uproszczonych.
16.12.2025| Identyfikator: | Dz.U.UE.C.2025.2964 |
| Rodzaj: | Opinia |
| Tytuł: | Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego - Dostęp tzw. osób samozatrudnionych do ochrony socjalnej - analiza sytuacji, ograniczeń i możliwości wzmocnienia ich pozycji (opinia rozpoznawcza na wniosek polskiej prezydencji) |
| Data aktu: | 16/06/2025 |
| Data ogłoszenia: | 16/06/2025 |