P9_TA(2020)0260Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 8 października 2020 r. w sprawie sytuacji migrantów z Etiopii w ośrodkach detencyjnych w Arabii Saudyjskiej (2020/2815(RSP))
(2021/C 395/08)
(Dz.U.UE C z dnia 29 września 2021 r.)
Parlament Europejski,
- uwzględniając swoje wcześniejsze rezolucje w sprawie Arabii Saudyjskiej, w szczególności rezolucję z dnia 11 marca 2014 r. w sprawie Arabii Saudyjskiej - jej stosunków z UE oraz jej roli na Bliskim Wschodzie i w Afryce Północnej 1 , z dnia 12 lutego 2015 r. w sprawie Raifa Badawiego 2 , z dnia 8 października 2015 r. w sprawie Alego Mohammeda al-Nimra 3 , z dnia 31 maja 2018 r. w sprawie sytuacji obrońców praw kobiet w Arabii Saudyjskiej 4 oraz z dnia 25 października 2018 r. w sprawie zabójstwa dziennikarza Dżamala Chaszukdżiego w konsulacie Arabii Saudyjskiej w Stambule 5 , a także rezolucję z dnia 25 lutego 2016 r. w sprawie sytuacji humanitarnej w Jemenie 6 oraz rezolucje z dnia 30 listopada 2017 r. 7 i z dnia 4 października 2018 r. 8 w sprawie sytuacji w Jemenie,
- uwzględniając swoją rezolucję z dnia 3 maja 2018 r. w sprawie ochrony migrujących dzieci (2018/2666(RSP)) 9 ,
- uwzględniając swoją rezolucję z dnia 5 kwietnia 2017 r. w sprawie rozwiązań dotyczących przepływu uchodźców i migrantów: rola działań zewnętrznych UE (2015/2342(INI)) 10 ,
- uwzględniając oświadczenie Międzynarodowej Organizacji ds. Migracji (IOM) z 15 września 2020 r. pt. "Potrzebne pilne działania w związku z warunkami w ośrodkach detencyjnych w Królestwie Arabii Saudyjskiej: dyrektor generalny IOM",
- uwzględniając rezolucję Zgromadzenia Ogólnego ONZ z 19 grudnia 2018 r. pt. "Globalne porozumienie na rzecz bezpiecznej, uporządkowanej i legalnej migracji",
- uwzględniając Konwencję ONZ w sprawie ochrony praw wszystkich pracowników migrujących i członków ich rodzin,
- uwzględniając art. 144 ust 5 oraz art 132 ust. 4 Regulaminu,
A. mając na uwadze, że jak donosi organizacja Human Rights Watch, od kwietnia 2020 r. około 30 000 migrantów etiopskich, w tym dzieci i ciężarnych kobiet, przymusowo wydalonych z północnego Jemenu przez władze Huti, jest arbitralnie przetrzymywanych w Arabii Saudyjskiej w strasznych warunkach; mając na uwadze, że według doniesień wielu z tych migrantów przekroczyło granicę pod krzyżowym ogniem oddziałów saudyjskich i Huti; mając na uwadze, że donosi się także, iż 2 000 migrantów, którzy nie zdołali się wydostać z Jemenu, przebywa w straszliwych warunkach spotęgowanych dodatkowo przez epidemię COVID-19 i nie ma żadnej możliwości zaspokojenia podstawowych potrzeb;
B. mając na uwadze, że pracownicy migrujący zostali brutalnie zatrzymani przez siły saudyjskie i osadzeni w ośrodku detencyjnym ad-Dajer, a następnie przeniesieni do dziesięciu innych ośrodków, głównie do więzienia Szmeisi między miastami Dżuddą i Mekką oraz do więzienia centralnego w Dżizanie, gdzie mają przebywać tysiące zatrzymanych Etiopczyków; mając na uwadze, że według etiopskich organów konsularnych nie mają oni wystarczającej ilości żywności i wody ani odpowiedniej infrastruktury sanitarnej i opieki zdrowotnej, a rannym od postrzałów nie udzielono pomocy medycznej; mając na uwadze doniesienia o szeregu ofiar śmiertelnych, w tym dzieci, oraz o próbach samobójczych wśród zatrzymanych; mając na uwadze, że według doniesień saudyjskie siły bezpieczeństwa poddały brutalnym torturom osoby, które próbowały skarżyć się strażnikom na swoją sytuację;
C. mając na uwadze, że pracownicy migrujący, w tym z państw Afryki i Azji, stanowią około 20 % ludności Arabii Saudyjskiej i odgrywają zasadniczą rolę w gospodarce Arabii Saudyjskiej i innych państw regionu, a wykonują przede wszystkim nisko płatne i często fizycznie wyczerpujące prace; mając na uwadze, że w licznych sprawozdaniach ONZ i innych organizacji międzynarodowych dobrze udokumentowano ich wykorzystywanie i nadużycia wobec nich jako nisko opłacanych pracowników mających niewielki lub zerowy dostęp do praw;
D. mając na uwadze, że w systemie kafali, czyli stanowiącym nadużycie systemie "sponsorowania" wiz, który organizacje obrońców praw człowieka uznają za współczesne niewolnictwo, pracownicy migrujący nie mogą wjechać do kraju ani go opuścić czy też zmienić miejsca pracy bez zgody "sponsora", nie mają ochrony prawnej i często nie otrzymują wynagrodzenia lub ich wynagrodzenie jest rażąco niskie; mając na uwadze, że według doniesień Arabia Saudyjska rozważa zniesienie systemu kafali;
E. mając na uwadze, że w wyniku trwającej pandemii COVID-19 w Arabii Saudyjskiej i w innych krajach w regionie rośnie presja na słabsze grupy społeczne, zwłaszcza pracowników migrujących, co doprowadziło do większej dyskryminacji i wrogości wobec nich; mając na uwadze, że migranci często są stygmatyzowani jako osoby rzekomo przenoszące COVID-19, co często prowadzi do utraty pracy i stawia ich w bardzo niebezpiecznej sytuacji, bez mieszkania i wynagrodzenia, mają zatem bardzo skąpe możliwości uregulowania swojej sytuacji lub samodzielnego sfinansowania ewentualnego powrotu do kraju;
F. mając na uwadze, że w listopadzie 2017 r. Arabia Saudyjska rozpoczęła kampanię skierowaną przeciwko migrantom oskarżanym o łamanie przepisów dotyczących pobytu, bezpieczeństwa granic i pracy; mając na uwadze, że we wrześniu 2019 r. władze ogłosiły, iż kampania przyniosła ponad 3,8 mln aresztowań, a ponad 962 000 osób deportowano; mając na uwadze, że według Międzynarodowej Organizacji ds. Migracji od maja 2017 r. do kwietnia 2020 r. z Arabii Saudyjskiej deportowano około 380 000 Etiopczyków;
G. mając na uwadze, że rząd Etiopii jest świadom przerażających warunków przetrzymywania obywateli tego kraju w Arabii Saudyjskiej; mając na uwadze, że przekazy pieniężne od Etiopczyków mieszkających za granicą to ważny element etiopskiej gospodarki, o zasadniczym znaczeniu dla wielu rodzin;
H. mając na uwadze, że władze saudyjskie nie przeprowadziły prawdziwego dochodzenia, choć na początku września 2020 r. twierdziły, że zbadają sprawę; mając na uwadze, że warunki przetrzymywania pogorszyły się, zatrzymani są bici i odebrano im telefony komórkowe;
I. mając na uwadze, że maltretowanie migrantów to tylko element powszechnego łamania praw człowieka w Arabii Saudyjskiej; mając na uwadze, że władze saudyjskie wykorzystały ograniczenia wynikające z konieczności walki z COVID-19 jako pretekst do dalszego naruszania praw człowieka w przypadku więźniów politycznych, takich jak obrończyni praw kobiet Ludżajn al-Hazlul oraz członkowie rodziny rządzącej wyrażający sprzeciw wobec systemu, np. księżniczka Basmah bimt Saud i książę Salman bin Abdulaziz bin Salman, którzy są arbitralnie przetrzymywani w nieznanym miejscu; mając na uwadze, że aresztowanie tych i innych działaczy politycznych to element brutalnego tłumienia opozycji przez władze saudyjskie, obejmującego zamordowanie dziennikarza Dżamala Chaszukdżiego w konsulacie Arabii Saudyjskiej w Stambule w 2018 r., za które nadal nikt nie został należycie pociągnięty do odpowiedzialności;
J. mając na uwadze, że według specjalnego sprawozdawcy ONZ ds. pozasądowych, doraźnych i arbitralnych egzekucji władze Arabii Saudyjskiej dopuszczają się nadużyć z wykorzystaniem technologii nadzoru elektronicznego; mając na uwadze, że Arabia Saudyjska należy do pięciu państw świata, gdzie wykonuje się najwięcej wyroków śmierci;
K. mając na uwadze, że jeżeli chodzi o ratyfikację podstawowych międzynarodowych traktatów dotyczących praw człowieka, Królestwo Arabii Saudyjskiej odnotowuje jeden z najgorszych wyników, a ponadto nie ratyfikowało głównych instrumentów dotyczących ochrony przed arbitralnymi zatrzymaniami i zatrzymaniami imigrantów, w tym Międzynarodowego paktu praw obywatelskich i politycznych, protokołu fakultatywnego do konwencji w sprawie zakazu stosowania tortur (który przewiduje krajowe mechanizmy zapobiegania torturom i wizyty monitorujące w ośrodkach detencyjnych), konwencji dotyczącej pracowników migrujących, konwencji dotyczącej statusu uchodźców oraz konwencji dotyczącej bezpaństwowości;
L. mając na uwadze, że na spotkaniu z ministrem spraw zagranicznych Arabii Saudyjskiej Faisalem Bin Farhanem Al Saudem, które odbyło się w Brukseli 29 września 2020 r., wysoki przedstawiciel Josep Borrell ponownie podkreślił, że UE zamierza zintensyfikować dialog na temat praw człowieka;
1. zdecydowanie potępia brutalne traktowanie migrantów z Etiopii i naruszenia ich praw człowieka, zwłaszcza w ośrodkach detencyjnych w Arabii Saudyjskiej; wzywa władze Arabii Saudyjskiej do natychmiastowego uwolnienia wszystkich więźniów, a przy tym do priorytetowego traktowania osób znajdujących się w najtrudniejszej sytuacji, w tym kobiet i dzieci;
2. wzywa władze Arabii Saudyjskiej do zagwarantowania, że każda osoba wjeżdżająca do Arabii Saudyjskiej z Jemenu będzie bezpieczna i zostanie przekazana do odpowiedniego ośrodka recepcyjnego spełniającego międzynarodowe standardy dotyczące żywności, usług medycznych i zdrowotnych, instalacji sanitarnych, higieny osobistej, okien i oświetlenia, odzieży, powierzchni podłogi, temperatury, wentylacji i ćwiczeń na wolnym powietrzu, a także wszelkich niezbędnych środków ostrożności w celu ograniczenia rozprzestrzeniania się COVID-19, gruźlicy i innych chorób; wzywa do podjęcia prób znalezienia nieizolacyjnych alternatyw dla zatrzymywania migrantów i uchodźców oraz sprzeciwia się w tym kontekście wszelkiemu nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu migrantów;
3. wzywa Arabię Saudyjską do natychmiastowego zaprzestania tortur i innych form złego traktowania w ośrodkach detencyjnych oraz do zapewnienia odpowiedniej opieki psychicznej i fizycznej wszystkim osobom, a szczególnie ofiarom gwałtu; przypomina, że zgodnie z wyjaśnieniami Komitetu Praw Dziecka ONZ wobec dzieci nigdy nie należy stosować środka detencyjnego do celów związanych z imigracją, a zatrzymania nigdy nie można uzasadnić najlepszym interesem dziecka; wzywa władze Arabii Saudyjskiej do natychmiastowego uwolnienia dzieci wraz z członkami ich rodzin oraz do zapewnienia bezpiecznych, nieizolacyjnych alternatyw dla zatrzymania, pozwalających na regularny dostęp agencji humanitarnych;
4. wzywa władze Arabii Saudyjskiej do przeprowadzenia niezależnego i bezstronnego dochodzenia w sprawie wszystkich zarzutów dotyczących łamania praw człowieka, w tym strzelania do migrantów na granicy oraz bezprawnych zabójstw, tortur i innych form złego traktowania w ośrodkach detencyjnych, do pociągnięcia wszystkich sprawców do odpowiedzialności w uczciwych procesach spełniających normy międzynarodowe, bez uciekania się do kary śmierci lub kary cielesnej, oraz do zapewnienia odpowiedniej opieki psychicznej i fizycznej osobom, które ucierpiały w przerażających warunkach;
5. wzywa władze Arabii Saudyjskiej do bezzwłocznego umożliwienia niezależnym międzynarodowym obserwatorom, w tym Specjalnemu Przedstawicielowi UE ds. Praw Człowieka, wjazdu do kraju, regularnego monitorowania więzień i ośrodków detencyjnych, prowadzenia bezstronnych dochodzeń w sprawie domniemanych przypadków tortur i podejrzanych zgonów w więzieniach oraz prywatnych i regularnych odwiedzin więźniów;
6. ponawia apel Wysokiego Komisarza NZ ds. Praw Człowieka o uwolnienie każdej osoby zatrzymanej bez wystarczającej podstawy prawnej, przy jednoczesnym zapewnieniu odpowiedniego dostępu do opieki zdrowotnej i stworzeniu warunków dla właściwego wdrażania obostrzeń związanych z pandemią, w tym utrzymywania dystansu fizycznego;
7. ponownie przypomina władzom Arabii Saudyjskiej o ich międzynarodowych zobowiązaniach na mocy Powszechnej deklaracji praw człowieka i Międzynarodowego paktu praw obywatelskich i politycznych oraz Konwencji ONZ w sprawie zakazu stosowania tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania;
8. uznaje, że gospodarka Arabii Saudyjskiej zawdzięcza część swojego bogactwa i dobrobytu około 13 mln zagranicznych pracowników i migrantów wewnątrz kraju, w związku z czym zauważa, że trwający proces modernizacji wewnętrznej musi obejmować reformę polityki pracy i polityki imigracyjnej, aby zapewnić pracownikom zagranicznym odpowiednie warunki pracy oraz zapobiec ich stygmatyzacji i wyzyskowi;
9. wzywa rząd Arabii Saudyjskiej do współpracy z Międzynarodową Organizacją Pracy na rzecz całkowitego zniesienia kafali oraz do zapewnienia odpowiednich gwarancji prawnych wszystkim pracownikom migrującym wewnątrz kraju, w tym poprzez strukturalne kontrole ich warunków pracy; jest zaniepokojony szczególnie negatywnymi skutkami systemowej dyskryminacji migrujących kobiet, a w szczególności migrujących pracowników domowych, którzy są bardziej narażeni na nadużycia fizyczne, wyjątkowo długie godziny pracy i brak swobody przemieszczania się i którzy często są zależni od pracodawców, kiedy chcą zmienić pracę lub wyjechać z kraju; wzywa rząd Arabii Saudyjskiej do ratyfikowania podstawowych konwencji MOP dotyczących wolności związkowej i ochrony praw związkowych (nr 87) oraz stosowania zasad prawa organizowania się i rokowań zbiorowych (nr 98);
10. domaga się zagwarantowania, że nie dojdzie do masowych powrotów i że wnioski o udzielenie azylu będą rozpatrywane indywidualnie;
11. wzywa rząd Etiopii, by jak najszybciej ułatwił dobrowolną, bezpieczną i godną repatriację wszystkich etiopskich migrantów, w tym również w drodze współpracy z Międzynarodową Organizacją ds. Migracji, traktując priorytetowo kobiety, dzieci i osoby wymagające szczególnego traktowania; domaga się zapewnienia pomocy konsularnej i odwiedzin wszystkim obywatelom zatrzymanym w Arabii Saudyjskiej oraz zachęca rząd etiopski do terminowego i skutecznego rozpatrywania wniosków o wsparcie;
12. ponownie wyraża swoje poparcie dla globalnego porozumienia ONZ na rzecz bezpiecznej, uporządkowanej i legalnej migracji, ponieważ promuje ono standardy, które umożliwiają państwom przyjmującym lepszą ochronę podstawowych praw człowieka słabszych grup społecznych, takich jak migranci ekonomiczni z Etiopii, którzy utknęli w Arabii Saudyjskiej i Jemenie;
13. uznaje, że zarówno Arabia Saudyjska, jak i Etiopia mają wspólny interes w ustanowieniu mechanizmu współpracy w zakresie mobilności, który ma na celu ułatwienie komplementarności ich rynków pracy, oraz przypomina, że globalne porozumienie ONZ na rzecz bezpiecznej, uporządkowanej i legalnej migracji zapewnia doradztwo i budowanie zdolności w tym zakresie;
14. wyraża zaniepokojenie nasilającymi się represjami wobec obrońców praw człowieka w Arabii Saudyjskiej oraz rażąco niesprawiedliwymi procesami migrantów i członków mniejszości szyickiej w tym kraju; odnotowuje niedawną zapowiedź, że w większości przypadków kara chłosty zostanie zastąpiona karą więzienia; wzywa rząd Arabii Saudyjskiej do natychmiastowego wprowadzenia moratorium na wykonywanie kary śmierci i wszelkich form kar cielesnych, w tym amputacji i chłosty, z myślą o ich całkowitym zniesieniu;
15. wzywa ESDZ i państwa członkowskie, aby zażądały od Arabii Saudyjskiej natychmiastowego uwolnienia wszystkich osób bezprawnie zatrzymanych za korzystanie z przysługujących im praw podstawowych, w tym obrońców praw kobiet, działaczy politycznych i innych osób; wyraża zaniepokojenie sytuacją bezprawnie zatrzymanego laureata Nagrody im. Sacharowa w 2015 r. Raifa Badawiego, którego według doniesień próbowano zabić w więzieniu, i domaga się jego natychmiastowego i bezwarunkowego uwolnienia;
16. wzywa Królestwo Arabii Saudyjskiej do powstrzymania się od systemowej dyskryminacji kobiet, migrantów, w tym migrujących kobiet, oraz mniejszości, w tym mniejszości religijnych; ubolewa nad faktem, że mimo pożądanych reform dotyczących kobiet i wprowadzanych od 2019 r. nadal obowiązują przepisy dyskryminacyjne wobec kobiet, w tym dotyczące ich statusu osobistego, a system kurateli mężczyzn nad kobietami nie został jeszcze całkowicie zniesiony;
17. wzywa władze Arabii Saudyjskiej do bezwarunkowego uwolnienia wszystkich obrońców i obrończyń praw kobiet, w szczególności następujących działaczy i działaczek ruchu domagającego się dla kobiet prawa do prowadzenia samochodów (Women to Drive): Ludżajn al-Hazlul, Fahad Albutairi, Samar Badawi, Nassima al-Sadah, Nuf Abdulaziz i Maja'a al-Zahrani, a także do wycofania wszystkich zarzutów wobec nich oraz wobec następujących osób: Eman al-Nafdżan, Aziza al-Jusef, Amal al-Harbi, Rukajja al-Mharib, Szadan al-Anezi, Abir Namankni i Hatun al-Fassi; zdecydowanie potępia wszelkie tortury, wykorzystywanie seksualne i inne formy znęcania się nad nimi; domaga się przeprowadzenia bezstronnego dochodzenia w sprawie łamania ich praw człowieka i domaga się postawienia wszystkich sprawców przed sądem;
18. wzywa rząd Arabii Saudyjskiej do zmiany art. 39 ustawy zasadniczej z 1992 r. oraz ustawy o zwalczaniu cyberprzestępczości w celu zagwarantowania wolności prasy i wypowiedzi zarówno w internecie, jak i poza nim; wzywa rząd Arabii Saudyjskiej do zmiany ustawy o stowarzyszeniach zgodnie z prawem międzynarodowym, aby umożliwić tworzenie i działanie niezależnych organizacji praw człowieka;
19. wzywa władze saudyjskie, aby zezwoliły specjalnemu sprawozdawcy ONZ ds. praw człowieka przysługujących migrantom oraz specjalnemu sprawozdawcy ONZ ds. obrońców praw człowieka na nieograniczony wjazd do kraju zgodnie z ich odpowiednimi mandatami;
20. wzywa delegaturę UE i misje dyplomatyczne państw członkowskich UE w Arabii Saudyjskiej, aby pilnie wystąpiły o pozwolenie na inspekcję ośrodków detencyjnych dla migrantów; podkreśla z mocą, że propagowanie praw człowieka musi znajdować się w centrum polityki zewnętrznej UE;
21. wzywa wiceprzewodniczącego/wysokiego przedstawiciela, ESDZ i państwa członkowskie, aby wraz ze specjalnym przedstawicielem UE ds. praw człowieka zainicjowali opracowanie wspólnego podejścia do skutecznego wdrożenia w Arabii Saudyjskiej Wytycznych UE w sprawie obrońców praw człowieka; wzywa w związku z tym wiceprzewodniczącego/wysokiego przedstawiciela, aby przed rozpoczęciem dialogu dotyczącego praw człowieka z Arabią Saudyjską określił konkretne punkty odniesienia i cele praktyczne;
22. wzywa władze saudyjskie do ratyfikacji Międzynarodowego paktu praw obywatelskich i politycznych, do wycofania zastrzeżeń do Konwencji w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet (CEDAW) i ratyfikacji protokołu fakultatywnego do CEDAW, a także do ratyfikacji Konwencji ONZ o ochronie wszystkich pracowników migrujących i członków ich rodzin, protokołu fakultatywnego do konwencji w sprawie zakazu stosowania tortur, konwencji genewskiej z 1951 r. i konwencji o bezpaństwowości; wzywa władze saudyjskie do wystosowania stałego zaproszenia dla przedstawicieli wszystkich specjalnych procedur Rady Praw Człowieka ONZ do składania wizyt w tym kraju; apeluje o powołanie specjalnego sprawozdawcy ONZ ds. Arabii Saudyjskiej, zgodnie z innymi specjalnymi procedurami Rady Praw Człowieka tworzonymi w najpoważniejszych sytuacjach w zakresie praw człowieka na świecie;
23. ponawia apel o zaprzestanie eksportu do Arabii Saudyjskiej technologii służącej do inwigilacji i innego sprzętu, który może ułatwiać represje w tym kraju;
24. ponownie wzywa Radę, aby przyjęła unijny mechanizmu sankcji za naruszanie praw człowieka jako decyzję odnoszącą się do strategicznych interesów i celów Unii zgodnie z art. 22 ust. 1 TUE oraz dopilnowała, żeby wkrótce po jego przyjęciu zastosowano ogólnounijne ukierunkowane sankcje wobec osób odpowiedzialnych za zabójstwo dziennikarza Dżamala Chaszukdżiego;
25. wzywa przewodniczącego Rady Europejskiej, przewodniczącego Komisji Europejskiej i państwa członkowskie do obniżenia rangi reprezentacji instytucjonalnej i dyplomatycznej UE na zbliżającym się szczycie przywódców G20, aby uniknąć sankcjonowania bezkarności za łamanie praw człowieka oraz ciągłe bezprawne i arbitralne zatrzymania w Arabii Saudyjskiej;
26. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, Wiceprzewodniczącemu Komisji / Wysokiemu Przedstawicielowi Unii do Spraw Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa, Europejskiej Służbie Działań Zewnętrznych, Sekretarzowi Generalnemu ONZ, Wysokiemu Komisarzowi ONZ ds. Praw Człowieka, rządowi Etiopii, Jego Królewskiej Mości Salmanowi ibn Abd al-Azizowi Al Su'udowi i następcy tronu Muhammadowi ibn Salmanowi Al Su'udowi, rządowi Królestwa Arabii Saudyjskiej oraz Sekretarzowi Generalnemu Centrum Dialogu Narodowego Królestwa Arabii Saudyjskiej; apeluje o przetłumaczenie niniejszej rezolucji na język arabski.
