Opinia w sprawie: "Przemiany w przemyśle a spójność ekonomiczna, społeczna i terytorialna".

Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego w sprawie: "Przemiany w przemyśle a spójność ekonomiczna, społeczna i terytorialna"

(2004/C 302/11)

(Dz.U.UE C z dnia 7 grudnia 2004 r.)

29 stycznia 2004 r. Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny, zgodnie z artykułem 29, ustęp 2 regulaminu wewnętrznego podjął decyzję o opracowaniu na temat: "Przemiany w przemyśle a spójność ekonomiczna, społeczna i terytorialna".

Komisja Konsultacyjna d/s Przemian w Przemyśle, odpowiedzialna za przygotowywanie prac Komitetu w tej dziedzinie, przyjęła swoją opinię 7 czerwca 2004 r. (sprawozdawca: JOSÉ LEIRIÃO, współsprawozdawca: P. CUÉ).

Na 410 sesji plenarnej w dn. 30 czerwca i 1 lipca 2004 r. (posiedzenie z dnia 30 czerwca) Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny 155 głosami za, przy 13 głosach wstrzymujących się, przyjął następującą opinię:

Streszczenie

Celem niniejszej opinii jest zbadanie, czy instrumenty służące spójności ekonomicznej, społecznej i terytorialnej są odpowiednie i czy istnieją warunki mogące tworzyć korzystne środowisko dla przedsiębiorstw, umożliwiające przekształcenia w sektorze przemysłowym kompatybilne z koniecznością zachowania ich konkurencyjności.

Z faktu, że rozdział podsumowań i zaleceń obejmuje 17 punktów, wynika, że według naszej analizy istnieje konieczność doskonalenia polityki, instrumentów, kryteriów kwalifikowalności regionów do wsparcia z funduszy wspólnotowych, wprowadzania dobrych praktyk i poszukiwania synergii pomiędzy polityką i instrumentami, oraz ogólnej koordynacji realizacji strategii strukturyzujących UE, takich jak Strategia Lizbońska, oraz strategii związanych z reformami strukturalnymi i zrównoważonym rozwojem.

Argumentacja opiera się na następujących zagadnieniach, będących myślą przewodnią rozdziałów opinii:

- Rozwój regionalny jako regulator globalizacji, poprzez tworzenie klastrów na szczeblu regionalnym jako skutecznego środka przyciągania przedsiębiorstw i ich zakładania.

- Odpowiedzialność społeczna przedsiębiorstw i wprowadzanie "dobrych praktyk" w ramach prewencyjnego podejścia i wyprzedzania zarządzania zmianami.

- Negocjacje i dialog społeczny w przedsiębiorstwach, by restrukturyzacja mogła przebiegać w sposób społecznie odpowiedzialny, przy pozytywnej postawie administracji, przedsiębiorstw i pracowników, w trosce o znajdowanie dobrych rozwiązań dla przedsiębiorstw, pracowników i wspólnot i zapewnianie w ten sposób równowagi pomiędzy czynnikiem społecznym i ekonomicznym.

- Działanie w partnerstwie z przedsiębiorcami, partnerami społecznymi, społeczeństwem obywatelskim (szkoły wyższe, ośrodki badawcze i wynalazcze, stowarzyszenia, itp.) i władzami lokalnymi w celu tworzenia warunków do wzrostu wydajności.

- Propozycja utworzenia kategorii "region bardziej uprzywilejowany" w przypadku regionów mających wysoki poziom spójności społecznej i zatrudnienia, ale tracących nagle swoje właściwości z racji przenoszenia przedsiębiorstw i braku alternatywnej działalności gospodarczej mogącej wesprzeć te regiony, jeśli chodzi o zatrudnienie. Regiony te mogłyby korzystać z pomocy finansowej w specjalnym celu odtworzenia tkanki ekonomicznej.

Wstęp

W swojej opinii zatytułowanej "Przekształcenia w przemyśle w Europie: bilans i perspektywy podejścia całościowego"(1) EKES stwierdził, że przyszłe prace Komisji Konsultacyjnej d/s Przemian w Przemyśle (CCMI) powinny mieć na celu: "...wspieranie ram i warunków umożliwiających przekształcenia w sektorze przemysłowym kompatybilne z wymogami konkurencyjności przedsiębiorstw i spójnością ekonomiczną, społeczną i terytorialną", tworząc w ten sposób podwaliny pod interwencje tej komisji i określając ich zakres i ramy oraz tematy, jakimi powinna się ona zająć w ramach przygotowywania swoich opinii. Decyzja o przygotowaniu niniejszej opinii z własnej inicjatywy na temat: "Przekształcenia w przemyśle a spójność ekonomiczna, społeczna i terytorialna" wpisuje się w tę perspektywę.

1.
Definicje

1.1 Aby zapewnić niniejszej opinii odpowiednie ramy interpretacyjne, pojęcie "przemiany w przemyśle" oznacza "proces normalnej stałej zmiany w danym sektorze przemysłowym, który stara się być proaktywną odpowiedzią na dynamiczne ruchy swojego otoczenia ekonomicznego w celu utrzymania konkurencyjności i stworzenia perspektyw wzrostu"(2). Pojęcie "restrukturyzacji" jest zdefiniowane jako "szczególna forma przekształcenia w sektorze przemysłu i stanowi zwykle nadzwyczajną procedurę dostosowawczą ad hoc (często wymuszoną) do szczególnych warunków ekonomicznych w celu odnowienia konkurencyjności, co pociąga za sobą przerwanie ciągłości działalności zawodowej(3)". Pojęcie "wyprzedzania" jest kluczem do właściwego zarządzania przemianami, ponieważ pozwala uniknąć problematycznej restrukturyzacji. Wyprzedzanie to dokładnie rzecz ujmując proces badania i przewidywania przyszłych warunków konkurencji i wymogów rynku, co pozwala na zaprogramowanie dostosowania się w wymaganym czasie, przy minimalizacji problemów społecznych i problemów związanych z wydajnością przedsiębiorstwa.

1.2 Globalizacja może być określona jako poszukiwanie scenariusza mogącego poszerzać i ułatwiać stosunki handlowe między krajami, przyczyniając się w ten sposób do usuwania barier handlowych między tymi ostatnimi, obniżania (znoszenia) opłat importowych i wzmacniania ugrupowań międzynarodowych (takich jak UE i Mercosur). W ramach tego procesu rząd każ dego kraju oferuje zachęty do zakładania przedsiębiorstw zagranicznych na swoim terytorium i dostarcza środki do umiędzynarodawiania ich wszelkiej działalności gospodarczej. Globalizacja wymaga również ustalenia i przestrzegania wspólnych zasad podstawowych obowiązujących na szczeblu międzynarodowym.

1.3 Polityka spójności ekonomicznej, społecznej i terytorialnej ma na celu zmniejszenie różnic ekonomicznych i społecznych pomiędzy Państwami Członkowskimi i regionami, oraz przyspieszenie wzrostu gospodarczego i wspieranie bardziej zrównoważonego rozwoju, pomagając regionom o najbardziej niekorzystnych warunkach na dostosowanie się do wyzwań gospodarki opartej na wiedzy, tak by mogły one wszystkie skonkretyzować cele Strategii Lizbońskiej. Konkretnie polityka ta powinna się urzeczywistniać w dziedzinie infrastruktury, środowiska naturalnego, przedsiębiorczości, dochodu na głowę mieszkańca, dostępu do zatrudnienia i ubezpieczenia społecznego, nie zapominając o walce z wykluczeniem społecznym, dostępie do nowych technologii informacji, edukacji i kształceniu ustawicznym, lepszej administracji i wzmocnieniu potencjału podmiotów gospodarczych i społecznych.

1.4 Dobrą definicja pojęcia "klaster" (cluster) jest podana przez Michaela PORTERA (profesor na Harvard business school) w jego książce zatytułowanej "The competitive advantage of nations", który mówi, że klaster to "grupa przedsiębiorstw wzajemnie ze sobą powiązanych i instytucji stowarzyszonych, bliskich z punktu widzenia geograficznego (szkoły wyższe, instytucje publiczne czy stowarzyszenia handlowe) w danej dziedzinie, które łączy konkurencja i współpraca"(4).

2.
Skutki globalizacji i nieunikniony charakter przemian w przemyśle

2.1 Całe społeczeństwo europejskie zgadza się co do tego, że przemiany w sektorze przemysłowym są nieuniknione, ponieważ wynikają one ze skutków globalizacji i stałych zmian zachodzących w gospodarce światowej oraz cechują się szybkimi i głębokimi zmianami rynków i zachowań, rosnącą złożonością techniczną i wysokim stopniem udziału konsumentów w procesie projektowania i produkcji dóbr, produktów i świadczeniu usług.

2.2 Globalizacja jest siłą napędową światowej konkurencji w zakresie rynków pracy i wydajności. Przedsiębiorstwa międzynarodowe kierują inwestycje do krajów o niższych kosztach pracy, bezpośrednim dostępem do rynków i umiejętności technologicznych.

2.3 Wzrost konkurencji, starzenie się ludności oraz wymagania i poziom konsumentów wyznaczają aktualne i przyszłe ramy odniesienia, w których wystąpią duże napięcia i duże problemy.

2.4 Unia Europejska musi z determinacją stawiać czoła tym napięciom i problemom, stosując działania mogące zapobiegać "deindustrializacji" Europy, to znaczy pozwalające uniknąć wystąpienia trzech następujących procesów jednocześnie:

- zjawiska przenoszenia przedsiębiorstw(5);

- spadku zatrudnienia i produkcji oraz

- pogorszenia bilansu handlowego.

Można powiedzieć, że te trzy zjawiska jeszcze nie występują w tym samym czasie, ale spadek zatrudnienia i pogorszenie bilansu handlowego są realne.

2.5 Reakcja UE na te wyzwania może się powieść tylko wtedy, gdy zrewiduje się politykę przemysłową w taki sposób, aby uczynić ją bardziej proaktywną i kompletną oraz przejrzystą w aspekcie specyficznych i kumulatywnych skutków każdej decyzji dotyczącej struktury kosztów i wydajności przemysłu europejskiego, i to zarówno odnośnie aspektów przekrojowych jak i specjalnych sektorów przemysłowych takich jak sektor stali i przemysłu tekstylnego, i zawsze z uwzględnieniem skutków rozszerzenia do liczby 25 krajów.

3.
Rozwój regionalny jako regulator globalizacji, klastry

3.1 Paradoks naszych czasów polega na istnieniu nierówności w epoce, w której postęp nauki i techniki powinien umożliwić to, by nikt nie znał uczucia głodu, i w której stwierdza się równocześnie, że "nowa gospodarka światowa", na tyle na ile opiera się ona na nieuregulowanej konkurencji, niesie ze sobą poważne ryzyko pogorszenia tej asymetrii.

To w tym właśnie kontekście konieczny jest rozwój regionalny jako instrument regulacji globalizacji, ponieważ wymaga on bliskich kontaktów osób, bez względu na to gdzie się one znajdują, aby umożliwić im dostęp do dóbr, usług i szans.

3.2 Rozwój powinien towarzyszyć ludziom bez względu na to gdzie się znajdują, ponieważ nie można beztrosko przyjąć zasady, że mobilność, z jakiej korzystają pewne osoby w dążeniu do rozwoju, jest regułą, choćby dlatego, że najbiedniejsi to również ci, którzy mają najmniej możliwości przemieszczania się.

Regiony powinny określić, jakie są ich ambicje, co do przemian w sektorze przemysłowym i restrukturyzacji przemysłu, określić przyszłe inwestycje i współpracę, jaka powinna mieć miejsce pomiędzy sektorem publicznym i prywatnym, w szczególności związaną z infrastrukturą edukacji i szkolenia zawodowego.

3.3. EKES uważa, że tworzenie regionalnych klastrów byłoby najskuteczniejszym środkiem przyciągania przedsiębiorstw i ich zakładania, ponieważ jest to ważny czynnik konkurencyjności regionalnej, działający jednocześnie jako siła napędowa spójności ekonomicznej, społecznej i terytorialnej oraz środek zapobiegania negatywnym skutkom ekonomicznym, społecznym i terytorialnym, jakie mogłyby spowodować przemiany i restrukturyzacje w sektorze przemysłowym.

Wśród czynników mogących uczynić z klastrów system ułatwiający zakładanie przedsiębiorstw i utrzymanie know-how w regionie, można wymienić następujące:

- umacnianie i udoskonalanie procesu współpracy pomiędzy przedsiębiorstwami;

- mozliwości doskonalenia kompetencji technologicznych związanych z obecnością instytutów badawczo-rozwojowych w ramach procesu tworzenia klastrów (przykład: przypadek klastra samochodowego);

- integracja w sieci relacji z klientami, podwykonawcami i dostawcami, sprzyjająca tworzeniu i rozwojowi ściślejszych więzi pomiędzy podmiotami społeczno-gospodarczymi i przede wszystkim poszczególnymi terytoriami;

- włączanie przedsiębiorstw w sieci ponadnarodowe umożliwiające dostęp do nowych rynków i

- rozwijanie doświadczeń mobilności pracowników w obrębie klastrów.

3.4 Zważywszy, że przedsiębiorstwa są przy aktualnej koniunkturze gospodarczej powiązane ze sobą w ramach konkurencji w skali światowej, są one zakładane lub przenoszone klastrów związanych z ich działalnością, z których mogą korzystać w rozumieniu korzyści porównawczych, opartych na czynnikach ogólnych takich jak: poziom kwalifikacji ludności czynnej zawodowo, jakość zarządzania, infrastruktura terytorialna, lokalny lub regionalny poziom nowatorstwa i rozwoju i generalnie jakość życia na danym terenie (mogąca wymagać interwencji publicznej w celu na przykład przywrócenia do właściwego stanu opuszczonych stref przemysłowych). Klastry na poziomie regionalnym mogą być ważnym czynnikiem wzrostu spójności ekonomicznej, społecznej i terytorialnej oraz motywacją do lokalizacji przedsiębiorstw w regionach rozwijających się, pod warunkiem, że na szczeblu UE i rządów będą finansowane programy wspierania zakładania przedsiębiorstw wysokotechnologicznych, rozwoju i innowacji, szkolenia zawodowego i wspierania stowarzyszania się przedsiębiorstw, szkół wyższych, wspólnot lokalnych, partnerów społecznych i społeczeństwa obywatelskiego.

3.5 Strefy wielkomiejskie, jako ośrodki kultury i zróżnicowanej działalności, w których podmioty publiczne i prywatne pracują wspólnie w celu znalezienia rozwiązań ukierunkowanych na zmiany i nowoczesność, odgrywają decydująca rolę w tworzeniu i powodzeniu klastrów, ponieważ "To w regionach wielkomiejskich mają miejsce w pierwszej kolejności zmiany technologiczne w dziedzinie transportu, budownictwa i robót publicznych, technologii informacji oraz komunikacji, zarządzania infrastrukturą, itp. Te zmiany technologiczne służą również za podstawę restrukturyzacji przemysłu i przenoszenia działalności siły roboczej i usług o wysokiej wartości dodanej. Zjawiska specjalizacji ekonomicznej mają również składową przestrzenną: klastry lub grupy przedsiębiorstw współpracują z ośrodkami badań naukowych i wynalazczości oraz szkołami wyższymi. W związku z tym należy wzmocnić współpracę pomiędzy szkołami wyższymi i przedsiębiorstwami"(6).

Wielkim wyzwaniem dla stref wielkomiejskich są również zagadnienia spójności społecznej, takie jak wykluczenie i ubóstwo, których rozwiązaniem jest oczywiście harmonijny, zrównoważony i zrównoważony rozwój, w powiązaniu z innymi sąsiednimi strefami. Jednak poszukiwanie odpowiednich rozwiązań staje się trudne z racji braku spójnych statystyk.

4.
Skutki przemian i restrukturyzacji w przemyśle

Proces przemian i restrukturyzacji w sektorze przemysłowym wywiera wpływ na różne wymiary i aspekty oraz wyzwania w różnych branżach i regionach.

4.1 Aspekty społeczne

Wszystkie podmioty gospodarcze uznają, że restrukturyzacja i konsolidacja są warunkiem przetrwania przedsiębiorstw i poprawy ich konkurencyjności.

Restrukturyzacja jest problemem społecznym, gdy nie ma odpowiedniej alternatywy zatrudnienia w danym regionie lub gdy nie ma możliwości mobilności.

Ponadto przedsiębiorstwa powinny rzeczywiście stosować zasadę odpowiedzialności społecznej licząc się w swoim podejściu ze strukturami przedstawicielskimi pracowników oraz instytucjami lokalnymi i regionalnymi.

Konkurencyjność przemysłowa powinna być uzyskiwana za pośrednictwem dialogu społecznego.

4.2 Wyzwania, przed jakimi stoją przedsiębiorstwa

Wielkim wyzwaniem dla przedsiębiorstw jest właściwa reakcja na przemiany z uwzględnieniem konkurencyjności, złożonej sytuacji, oraz określonej sytuacji społecznej i instytucjonalnej.

Przemiany w sektorze przemysłowym wprowadzane przez wielkie przedsiębiorstwa wywierają wpływ na małe i średnie przedsiębiorstwa podwykonawców, czego nie należy lekceważyć. Konieczny byłby mechanizm współpracy, umożliwiający tym ostatnim odpowiednie dostosowanie się.

4.3 Skutki dla rozszerzenia i w szczególności wpływ na zatrudnienie

Powinna wreszcie zostać określona specjalna polityka wspierania rozwoju i zatrudnienia, tak by zarządzanie przemianami i restrukturyzacją w sektorze przemysłowym w krajach rozszerzenia zostało uznane za wielką szansę zarządzania wzrostem gospodarczym, poprawą jakości życia i ochroną naturalnego środowiska.

Bezpośrednie inwestycje zagraniczne pochodzą głównie z UE (ponad 60 % w 1998r.) i są dokonywane głównie w Republice Czeskiej, na Węgrzech i w Polsce. Te trzy kraje przyjęły na koniec 2001 r. prawie trzy czwarte inwestycji w krajach rozszerzenia. Tytułem przykładu powodzenia, w sektorze stali, są Koszyce (Republika Słowacji), w których bezpośrednia inwestycja zagraniczna pozwoliła na modernizację instalacji lokalnych bez redukcji zatrudnienia, poprzez porozumienia pomiędzy przedsiębiorstwami lokalnymi, dzięki mobilności siły roboczej, skutkującej zachętą do innowacji i konkurencji. Wpływ strategii przedsiębiorstw międzynarodowych na zatrudnienie zmienia się w zależności od typu przyszłej inwestycji.

WPŁYW NA ZATRUDNIENIE: 3 MOŻLIWE SCENARIUSZE

Wpływ na zatrudnienie
Strategia międzynarodowa kraj pochodzenia zagr. inwest. bezpośredniej kraj odbiorca zagr. inwest. bezpośredniej
(1) Rozszerzanie sieci:

wyroby lub usługi bardzo

"lokalne" lub "mało

nadające się na eksport"

- Energia - Transport -

Banki -Handel - Przemysł

rolno-spożywczy -

Turystyka

w perspektywie krótkoterminowej słaby lub żaden: W średniej/ długiej perspektywie: zmiana funkcji "back office" (funkcje administracyjne) Mniejszy lub większy w zależności od wykupu istniejących przedsiębiorstw (przy przyroście wydajności lub bez przyrostu wydajności) lub tworzenia ex nihilo
(2) Poziome rozszerzenie

zdolności produkcyjnych:

produkty lub usługi

nadające się na eksport -

Samochody - Chemia -

Hutnictwo

Natychmiastowy wpływ pośredni (brak tworzenia zdolności produkcyjnych) możliwe skutki zastąpienia w krótkim okresie, patrz.: Seat/Skoda Duża restrukturyzacja w przypadku wznowienia poprzedniej działalności Tworzenie miejsc pracy jeśli jest to fabryka "greenfield" (teren jeszcze nie uprzemysłowiony)
(3) Przenoszenie w celu

obniżenia kosztów:

produkty lub usługi

bardzo nadające się na

eksport - Przemysł

włókienniczy - Odlewnie -

Wyposażenie samochodowe -

Elektronika - Usługi

informatyczne o niskiej

lub średniej wartości

dodanej

Duży wpływ krótko- lub średnioterminowy (czas cyklu zastąpienia zmienia się w zależności od przedsiębiorstwa) Duże restrukturyzacje w przypadku przejmowania poprzednich przedsiębiorstw Tworzenie miejsc pracy jeśli jest to fabryka "greenfield" (teren jeszcze nie uprzemysłowiony

Ryzyko, w krótkiej/ długiej perspektywie: przenoszenie

(Źródło: badania analizowane przez Alpha group)

(1) & (2): W tych dwóch scenariuszach mamy do czynienia z poziomymi strategiami inwestycyjnymi. W pierwszym przedsiębiorstwa międzynarodowe starają się głównie zdobyć nowe rynki i poszerzyć swoją sieć usług, jak na przykład usługi bankowe lub sieci transportu i energii. W drugim - przedsiębiorstwa międzynarodowe starają się rozwijać swoje zdolności produkcyjne w zakresie usług lub wyrobów, które mogą być łatwo eksportowane.

(3): W tym scenariuszu stoimy w obliczu pionowej strategii przenoszenia działalności, co ma większy wpływ na zatrudnienie.

Przedsiębiorstwa, w których działalności jest duży udział siły roboczej (na przykład przemysł tekstylny i elektronika samochodowa), są narażone na tego typu scenariusz.

4.4 Skutki dla wymiaru terytorialnego

4.4.1 W przypadku restrukturyzacji przemysłowej lub przenoszenia przedsiębiorstw, konieczna jest ocena aktywów w infrastrukturze, wyposażeniu i zasobach ludzkich oraz tworzenie zachęt do lokalizacji nowych przedsiębiorstw. W niektórych przypadkach do ich rozwoju niezbędne jest przywrócenie gruntu i podłoża do odpowiedniego stanu.

Należy zwiększyć i kontrolować odpowiedzialność terytorialną inwestorów, którzy otrzymali finansową pomoc publiczną.

Porozumienia o współpracy pomiędzy wszystkimi podmiotami są niezbędne do ponownego zdynamizowania regionów dotkniętych przekształceniami w sektorze przemysłowym.

4.5 Skutki dla zasobów ludzkich

Wszystkie podmioty powinny zaangażować się w zagwarantowanie dostępu do szkolenia osobom o niższych kwalifikacjach. Jest to warunkiem żywotności ekonomicznej.

Na szczeblu przedsiębiorstw zarządzanie kompetencjami powinno obejmować porozumienie i wspólne podejście pomiędzy przedsiębiorstwem i pracownikami dotyczące ich potrzeb w zakresie szkolenia, kompetencji i kwalifikacji.

4.6 Skutki dla europejskiego modelu socjalnego

Osiągnięcie wysokiego poziomu spójności ekonomicznej, społecznej, związanej z naturalnym środowiskiem i terytorialnej jest zasadniczym filarem trwałości europejskiego modelu socjalnego.

Restrukturyzacja przemysłowa w ramach europejskiego modelu socjalnego powiedzie się, gdy będzie korzystna dla wszystkich podmiotów.

4.7 Aspekty wzajemnego oddziaływania na siebie sektora przemysłu i sektora usług

4.7.1 Poczynając od lat 70-tych, wzrost gospodarczy charakteryzował się przewagą sektora usług nad sektorem przemysłu produkcyjnego. Jednak wzajemna zależność i wzajemne oddziaływanie tych dwóch sektorów mają podstawowe znaczenie dla wzrostu wydajności i innowacji, jak również dla poprawy jakości wyrobów i usług.

Co do restrukturyzacji i przemian w sektorze przemysłowym, to wzajemne oddziaływanie ma kluczowe znaczenie, ponieważ przedsiębiorstwa świadczące usługi (na przykład badania naukowe i rozwój) przedsiębiorstwom przemysłowym, na ogół przenoszą się w ślad za nimi w przypadku przenoszenia się tych drugich.

5.
Odpowiedzialność społeczna przedsiębiorstw a spójność ekonomiczna i społeczna.

5.1 W opinii EKES na temat "przekształcenia w przemyśle w Europie: bilans i perspektywy - podejście całościowe"(7), znajduje się stwierdzenie, że "Europa potrzebuje nowego modelu mającego na celu "przekształcenia w sektorze przemysłowym z ludzką twarzą", opartego na konkurencyjności, zrównoważonym rozwoju oraz spójności społecznej i terytorialnej". Kanwą tej perspektywy są cele wyznaczone w ramach Strategii Lizbońskiej, a w ramach jej realizacji UE zwróciła się do przedsiębiorstw ze specjalnym apelem, aby wykazały się odpowiedzialnością społeczną, uwzględniając potrzeby i najlepsze praktyki w dziedzinie ustawicznego szkolenia zawodowego, organizacji pracy, równości szans, włączenia w życie społeczne i zrównoważonego rozwoju.

5.2 Przyjmuje się, że odpowiedzialność społeczna przedsiębiorstw może z punktu widzenia zachowania etycznego dwóch podstawowych dziedzin:

- warunki pracy i zatrudnienia;

- warunki życia w strefie, w której są one zlokalizowane, to znaczy: udział przedsiębiorstw w ożywieniu ekonomicznym regionu oraz wspieranie praktyk dopuszczalnych we wspólnocie lokalnej z punktu widzenia naturalnego środowiska.

Na ogół oczekuje się od przedsiębiorstw, by umożliwiały partycypację partnerów społecznych, władz lokalnych, konsumentów i dostawców, każdorazowo na swoim odpowiednim szczeblu kompetencji.

5.3 Ta odpowiedzialność społeczna przedsiębiorstw (w wyżej wymienionych aspektach) może być narzędziem sprzyjającym spójności ekonomicznej, społecznej i terytorialnej, pod warunkiem, że zostanie przyjęte proaktywne podejście prewencyjne do zarządzania przemianami lub restrukturyzacją, które będzie korzystne dla wszystkich uczestników.

6.
"Dobre praktyki" restrukturyzacyjne odnośnie odpowiedzialności społecznej i terytorialnej

6.1 Europejski Fundusz Społeczny wspiera doświadczenia "dobrych praktyk", co do sposobu pomyślnego przeprowadzania przekształceń w przemyśle. Europejskie Centrum Monitorowania Zmian (EMCC), będące częścią Europejskiej Fundacji na Rzecz Poprawy Warunków Życia i Pracy z siedzibą w Dublinie, regularnie reaguje na takie doświadczenia dotyczące waloryzacji odpowiedzialności społecznej i terytorialnej przedsiębiorstw. Poza tym pierwsza faza konsultacji rozpoczęta przez Komisję Europejską na temat "Anticipating and managing change - a dynamic approach to the social aspects of corporate restructuring" pozwoliła również na sporządzenie listy dobrych praktyk w tej dziedzinie.

Te doświadczenia dobrych praktyk przejawiają się generalnie poprzez:

- konieczność wyprzedzania i wcześniejszego zajmowania się sprawami zatrudnienia związanymi z przyszłą restrukturyzacją;

- konieczność badania bezpośrednich i pośrednich skutków dla regionu;

- udział i mobilizację podmiotów w terenie (przedsiębiorstwa, związki zawodowe, władze publiczne lokalne i regionalne, stowarzyszenia i organizacje społeczeństwa cywilnego itp.).

- waloryzowanie negocjacji układów zbiorowych i konieczność "dialogu społecznego" między przedsiębiorstwami, przedstawicielami pracowników i władzami lokalnymi i regionalnymi - jako kluczowe aspekty poszukiwania rozwiązań i alternatyw dla decyzji strategicznych o przenoszeniu przedsiębiorstw;

- społeczne wspieranie zmian (zmiana kwalifikacji, szkolenie, poprawa umiejętności pracowników i monitorowanie ich kariery zawodowej, ożywianie podstaw zatrudnienia, rozwój tkanki przemysłowej, rozpoczynanie własnej działalności gospodarczej itp.);

- zobowiązywanie przedsiębiorstw do robienia interesów z pracownikami, którzy w ramach wydzielania działalności na zewnątrz opuściliby przedsiębiorstwo pod warunkiem podwykonawstwa usług;

- pojawianie się nowatorskich rozwiązań dzięki rozwijaniu przedsiębiorczości;

- informowanie w odpowiednim czasie całej sieci małych i średnich przedsiębiorstw podwykonawczych, służb publicznych i władz, wyższych uczelni i zrzeszeń przedsiębiorstw o zamiarze restrukturyzacji przedsiębiorstw znajdujących się w regionie; jest to najtrudniejsze w przypadku przedsiębiorstw międzynarodowych, których ośrodek decyzyjny znajduje się poza regionem, krajem, a nawet Europą.

6.2 Negocjacje i dialog społeczny mają zasadnicze znaczenie dla przeprowadzania restrukturyzacji w sposób społecznie odpowiedzialny i z tego względu jest bardzo ważne, aby w tym przypadku zarówno przedsiębiorstwa jak i związki zawodowe przyjmowały pozytywną postawę w celu znalezienia takiej formuły restrukturyzacji, która byłaby korzystna dla przedsiębiorstwa, pracowników i społeczności. Komisja zachęciła do dobrych praktyk poprzez dyrektywy (98/59/WE; 2001/23/WE; 94/45/WE oraz 2002/12/WE) ustanawiające pewne kierunki i obowiązki. Na szczeblu europejskim można podkreślić inicjatywę podjętą w 2002 r. zalecającą "restrukturyzację inteligentną z punktu widzenia społecznego", która doprowadziła do przyjęcia pewnych wytycznych opublikowanych w czerwcu 2003 r. Wszelkie mozliwe alternatywy dla zwolnień powinny być zbadane.

6.3 Istnieje wiele dobrych przykładów dobrych praktyk w tej dziedzinie ze strony przedsiębiorstw europejskich, które odwołały się do dobrych praktyk społecznie odpowiedzialnych w swojej strategii przemian i restrukturyzacji, jak na przykład choćby grupa hutnicza Arcelor, która w związku z fuzją z przedsiębiorstwami Arbed, Aceralia i Usinor, postanowiła - w sytuacji nadmiaru strukturalnych zdolności produkcyjnych stali płaskiej i w celu poprawy współpracy - zamykać stopniowo wielkie piece w Liège i ograniczyć produkcję w Bremie i w Eisenhüttenstadt. W obliczu utraty miejsc pracy, jaką te zmiany za sobą pociągają, Arcelor zobowiązał się do tego, że żadna osoba nie zostanie pozostawiona sama z problemem zatrudnienia, oraz zobowiązał się do przywrócenia tych terenów do odpowiedniego stanu i, przy pomocy wszystkich zainteresowanych stron, do przyczynienia się do ponownego uprzemysłowienia lokalnej tkanki ekonomicznej.

Negatywnym tym razem przykładem niedostosowania się do dobrych praktyk jest restrukturyzacja przemysłu samochodowego na południu Włoch, w której przewidziano przeniesienie części działalności podwykonawczej za granicę, nie przewidując ani nie organizując wystarczających działań wspierających ani rozwiązania problemów społecznych z tym związanych.

6.4 Przekształcenia w przemyśle, które powinny być przeprowadzane w celu zachowania konkurencyjności przedsiębiorstw, powinny być wspierane przez władze i finansowane w aspekcie edukacji i szkolenia siły roboczej. W tej sytuacji należy wspierać wykorzystywanie nowych technologii. Ponadto konieczne jest zwracanie uwagi na wzmacnianie odpowiedzialności społecznej przedsiębiorstw i interesów społecznych w dziedzinie tworzenia większej liczby miejsc pracy lepszej jakości oraz zrównoważonego charakteru działalności z punktu widzenia środowiska naturalnego w regionach, gdzie znajdują się przedsiębiorstwa.

7.
Przemiany w przemyśle a spójność ekonomiczna, społeczna i terytorialna jako instrument zrównoważonego rozwoju

7.1 Zrównoważony rozwój jest głównym celem UE. Wielkie projekty transeuropejskie, takie jak sieci drogowe czy inna infrastruktura przewidywana na szczeblu europejskim, nie wystarczają do wspierania zrównoważonego rozwoju i otwarcia na ogólny rozwój regionów o najbardziej niekorzystnym położeniu. Różnice w produkcji, wydajności i dostępie do zatrudnienia utrzymujące się pomiędzy krajami i regionami, wynikają z niewydolnych struktur w kluczowych dziedzinach konkurencyjności, to znaczy struktur niedostosowanych w kapitale ludzkim i fizycznym, problemów związanych z naturalnym środowiskiem oraz z braku zdolności do innowacji i zarządzania regionalnego.

7.2 Szanse wynikające z przekształceń w sektorze przemysłu mogą z racji swoich skutków dla tkanki ekonomicznej, społecznej, naukowej i udziału społeczeństwa obywatelskiego i władz lokalnych przyczynić się w znacznym stopniu do procesu zrównoważonego i zrównoważonego rozwoju poprzez łączne wykorzystanie instrumentów i polityki spójności społecznej oraz wspólnotowej polityki strukturalnej,. Przemiany wymagają działań dostosowawczych, badawczych, nowatorstwa i przyjęcia nowych postaw zarówno ze strony przedsiębiorstw jak i partnerów społecznych oraz społeczeństwa obywatelskiego, poprzez działania w ramach partnerstwa, przy czym celem jest wyważona pomoc regionom w zachowaniu i poprawie ich struktur ekonomicznych i społecznych.

8.
Propozycje zmian zawarte w trzecim raporcie na temat spójności ekonomicznej i społecznej.

8.1 Komisja proponuje nową strukturę polityki spójności ekonomicznej, społecznej i terytorialnej UE, obejmującą trzy priorytety:

Konwergencję

Celem jest wspieranie wzrostu gospodarczego i tworzenie miejsc pracy w Państwach Członkowskich i w regionach słabiej rozwiniętych.

Konkurencyjność regionalna i zatrudnienie - wyprzedzanie i wspieranie zmian

Priorytet ten należy przyjąć z zadowoleniem w ramach niniejszej opinii, ponieważ łączy on przekształcenia w sektorze przemysłowym i politykę spójności poprzez programy krajowe i regionalne opierające się na zapobieganiu, wyprzedzaniu i dostosowywaniu się do zmian ekonomicznych. Chodzi przy tym o uwzględnienie priorytetów politycznych europejskiej strategii na rzecz zatrudnienia i poprawę jakości i wydajności pracy oraz spójności społecznej.

Europejska współpraca terytorialna

Celem jest wspieranie harmonijnego i zrównoważonego rozwoju terytorium Unii Europejskiej przez działania mające na celu wzmocnienie współpracy transgranicznej i ponadnarodowej.

9.
Uwagi dotyczące propozycji trzeciego raportu na temat przemian i restrukturyzacji w sektorze przemysłowym

9.1 EKES przyjmuje z zadowoleniem fakt, że trzeci raport na temat spójności ekonomicznej i społecznej, przedstawiony 18 lutego, zajął się tematem "przekształceń w sektorze przemysłu i ogólnych przemian ekonomicznych" w jasny i obiektywny sposób.

9.2 Zaznacza on w szczególności swoje poparcie dla zasad stanowiących podwaliny strategii trzeciego raportu na temat spójności oraz dla powiązania Strategii Lizbońskiej i przyszłej polityki regionalnej w przypadku programów opartych na wiedzy oraz programów krajowych i regionalnych w celu nadania rozmachu rozwojowi gospodarczemu regionów o mniej korzystnych warunkach. Jednak uważa on, że te działania są niewystarczające i dokonuje następującej krytyki dotyczącej:

- braku skwantyfikowanych celów dla realizacji działań na rzecz spójności zarówno na szczeblu Państw Członkowskich jak i na szczeblu regionów, świadczącego o osłabieniu wymagań dotyczących konkretyzacji tych celów;

- braku gwarancji, że w przyszłym programie na lata 2007- 2013 dojdzie do większej spójności między regionami a nie tylko Państwami Członkowskimi, jak to miało miejsce w przypadku poprzednich programów na lata 1994-1999 i 2000-2006, a gdyby jednak tak miało się stać, byłoby to oznaką słabości realizacji polityki i porażką Unii w jej polityce spójności ekonomicznej, społecznej i terytorialnej w przypadku regionów o najbardziej niekorzystnych warunkach;

- braku mechanizmu specjalnej kontroli w celu zagwarantowania, że regiony o najbardziej niekorzystnych warunkach otrzymają niezbędne środki finansowe na swój rozwój, wiedząc że, jak to było w przeszłości, regiony o lepszych warunkach bardziej skorzystały z tego procesu z racji ich lepszej sytuacji w rozumieniu wydajnej infrastruktury i świadczenia usług;

- braku propozycji zachęt dla przedsiębiorstw realizujących politykę odpowiedzialności społecznej mającą pozytywny wpływ na politykę spójności ekonomicznej, społecznej i terytorialnej;

- braku skutecznych metod koordynacji wyników polityki spójności, przewidujących kary dla tych Państw Członkowskich, które nie osiągnęłyby celów wyznaczonych w dziedzinie polityki spójności;

- braku uznania przekształceń w sektorze przemysłu za czynnik mogący generować zakłócenia równowagi w regionach lub przyczyniać się do tego braku równowagi z racji ewentualnego przenoszenia przedsiębiorstw, mogącego powodować ogromne zaburzenia na różnych poziomach; rzeczywiście, regiony nimi dotknięte są narażone na to, że ich poziom spójności, w danym momencie bardzo wysoki, ulegnie obniżeniu, co może zagrozić zdolności do ponownego ich zdynamizowania w dłuższej perspektywie, przy czym w raporcie nie pojawia się żadna szczególna propozycja zapobiegania takim reperkusjom.

10.
Podsumowanie i zalecenia

10.1 EKES uważa, że propozycje zmiany polityki spójności przedstawione przez Komisję są niewystarczające i że ta okazja do okiełznania zmian, które są nie tylko nieuniknione, ale mają zasadnicze znaczenie jako wyraz dynamiki gospodarczej i dźwignia zrównoważonego rozwoju, nie jest w pełni wykorzystana. Wszystko z powodu braku optymalizacji i połączenia szans, jakie stwarza Strategia Lizbońska, jej pozytywne podejście do przekształceń, konkurencyjności i spójności, agenda w zakresie polityki społecznej określająca wyprzedzanie i zarządzanie zmianą jako kluczowe wyzwanie oraz europejska strategia na rzecz zatrudnienia, której głównym hasłem jest zdolność do dostosowania się.

10.2 EKES uważa, że konieczne jest osiągnięcie równowagi pomiędzy częścią ekonomiczną i społeczną oraz dostosowanie zarządzania zmianami w dwóch celach, to znaczy z jednej strony w celu zagwarantowania wspierania ogólnych celów społecznych (szkolenie, zatrudnienie, szanse i ochrona społeczna), zaś z drugiej strony w celu zagwarantowania przetrwania przedsiębiorstw dzięki specjalnej polityce wspierania, mogącej zapewnić restrukturyzację i konsolidację jako warunek przetrwania i zwiększonej konkurencyjności. Aby osiągnięcie tych celów było możliwe, konieczne są zintegrowane i komplementarne działania ze strony głównych podmiotów, to znaczy państwa (na szczeblu centralnym, regionalnym i lokalnym) i przedsiębiorstw.

10.3 Dla powodzenia polityki spójności ekonomicznej, społecznej i terytorialnej EKES uważa, że niezbędna jest silniejsza i lepsza koordynacja przy realizacji aktualnej polityki rozwoju w UE obejmującej: aktualne dyrektywy regulujące partycypację pracowników w przedsiębiorstwach; dialog społeczny w poszczególnych sektorach przemysłowych; systematyczne konsultacje z Komisją Konsultacyjną ds. Przemian w Przemyśle (CCMI) w ramach Komitetu; Europejskie Centrum Monitorowania Zmian (EMCC); wykorzystanie funduszy strukturalnych; politykę konkurencji i wspierania zasady odpowiedzialności społecznej przedsiębiorstw. Kluczowe znaczenie ma zaangażowanie w ten cel i udział w nim wszystkich zainteresowanych stron.

10.4 EKES uważa, że w przypadku restrukturyzacji należy ustalić pewne zasady stanowiące podstawę i podwaliny dobrych praktyk, obejmujące konieczność wzmocnienia konkurencyjności przedsiębiorstw oraz wymogi spójności ekonomicznej, społecznej i terytorialnej.

10.5 EKES uważa, że stałe pogarszanie się konkurencyjności Europy w stosunku do Stanów Zjednoczonych wynika z braku nacisku na Państwa Członkowskie w zakresie przestrzegania terminów realizacji strategii i wdrażania podstawowych instrumentów UE takich jak: Strategia Lizbońska, reformy strukturalne i zrównoważony rozwój.

Jeśli ta tendencja się utrzyma, to UE jako aktualnie drugiej potędze światowej grozi spadek na trzecią pozycję (uwaga na Japonię, Chiny i Indie!). Należy temu zapobiec. EKES uważa również, że Komisja powinna być bardziej wymagająca i odgrywać bardziej aktywną rolę w koordynowaniu i monitorowaniu rzeczywistej realizacji wyżej wymienionych strategii. Jednym z głównych działań koordynacyjnych byłoby powołanie komisarza odpowiedzialnego za monitorowanie przemian i przenoszenia przedsiębiorstw przemysłowych, co umożliwiłoby lepsze połączenie polityki przemysłowej z ochroną środowiska naturalnego.

W ramach niniejszej opinii z własnej inicjatywy EKES zaleca, co następuje:

a) Należy zrewidować strategiczną wizję w dziedzinie spójności w kontekście aktualnych wyzwań stojących przed UE poprzez uaktualnienie i wzmocnienie definicji pojęcia spójności, która nie ograniczałaby jej do podejścia ekonomicznego funduszy strukturalnych i spójności i rozpatrywałaby ją w aspekcie trzech celów:

- wzmocnienia spójności gospodarki europejskiej;

- wspierania "europejskiej przedsiębiorczości";

- wspierania solidarności pomiędzy państwami i regionami Wspólnoty.

b) Należy odejść od PKB na głowę mieszkańca jako absolutnego kryterium kwalifikowalności do wsparcia, ponieważ kryterium to jest źródłem względnych nierówności w realizacji polityki strukturalnej. Jak wiadomo, względna zamożność nie może się sprowadzać do suchej liczby wyrażonej przez PKB na jednego mieszkańca. Poziom kwalifikacji zasobów ludzkich, brak infrastruktury, odległość w stosunku do centrum napędowego gospodarki europejskiej i struktura demograficzna to ważne czynniki, które powinny być uwzględniane przy decydowaniu o spełnianiu kryterium kwalifikującego do przyznania pomocy regionom Wspólnoty.

c) Należy stworzyć nową matrycę kryteriów oceny regionów w taki sposób, aby móc sporządzić nową mapę spójności europejskiej.

d) Co do spójności terytorialnej, należy ponownie ustalić sposób zarządzania obszarem Wspólnoty w taki sposób, aby umożliwić policentryczny, harmonijny, zrównoważony i zrównoważony rozwój. Takie podejście przestrzenne powinno uwzględniać spójność międzyregionalną w jej wymiarze fizycznym i ekonomicznym poprzez włączenie władz lokalnych, krajowych i europejskich w proces sporządzania modelu europejskiego rozwoju terytorialnego prowadzącego do nowych strategii ekonomicznych (inwestycje, badania naukowe i rozwój, sprawy społeczne (zatrudnienie)).

e) Konieczne jest kontynuowanie logiki przyspieszania przy formułowaniu polityki strukturalnej w zakresie spójności ekonomicznej, społecznej i terytorialnej jako środka wyprzedzania przekształceń ekonomicznych ogólnie, a restrukturyzacji w sektorze przemysłu w szczególności. Aktualny limit środków finansowych UE (1,24 % dochodu narodowego brutto) - przy czym możliwe jest obniżenie tej wartości procentowej w perspektywie finansowej na lata 2003-2013 - jest niewystarczający w porównaniu z potrzebami i narzuca logikę ograniczenia działań, co przeszkadza w szybszym osiągnięciu celów spójności.

f) Należy skoncentrować się na zasobach ludzkich, przeznaczając środki na kształcenie w celu wczesnej orientacji zawodowej i na właściwą edukację zawodową, ale przy zachowaniu elastycznego podejścia do różnych typów problemów, w obliczu których stoją Państwa Członkowskie w tej dziedzinie.

g) Należy udzielać specjalnej pomocy regionom, które stoją w obliczu radykalnych restrukturyzacji swoich produkcyjnych struktur przemysłowych, przygotowując listy sektorów i regionów bardzo narażonych na ryzyko utraty konkurencyjności i opracowywać specjalne propozycje wsparcia w zależności od sektora i jego specyfiki. Oprócz tego należy zatroszczyć się szczególnie o skutki restrukturyzacji przemysłu w nowych Państwach Członkowskich.

h) W kontekście poprzedniego ustępu konieczne jest ustalenie "zasady regionu najbardziej uprzywilejowanego", w którym można byłoby użyć specjalnych środków finansowych w celu wspierania jego restrukturyzacji. W tym kontekście dialog społeczny ma do odegrania fundamentalną rolę, podobnie jak dialog ze społeczeństwem obywatelskim, który połączyłby wszystkie żywotne siły obecne w regionie (przedsiębiorstwa, szkoły wyż sze, ośrodki badań naukowych, władze lokalne, stowarzyszenia, związki zawodowe, itp.). W ten sposób można byłoby dojść do przywrócenia witalności jego tkance ekonomicznej przez tworzenie nowych alternatywnych rodzajów działalności ekonomicznej.

i) Należy wspierać rozwój regionalnych klastrów wspierając ekspansję sektora technologii informacji i komunikacji oraz branż innowacyjnych i wysokich technologii, które rozwijają potencjalne możliwości regionów, wspierając ich zdolność przyciągania przedsiębiorstw i ich zakładania. W ten sposób można by przyczynić się do wzmocnienia konkurencyjności regionów i zwiększenia spójności ekonomicznej, społecznej i terytorialnej jak również zatrudnienia. Zasadnicze znaczenie ma prowadzenie badań regionalnych i planowanie we współpracy z całym potencjałem danego regionu w procesie budowy klastra.

j) Przy tworzeniu polityki wobec przemian przemysłowych w regionach należy uwzględniać pozytywne doświadczenia nabyte w przeszłości w ramach programów branżowych takich jak Rechar, Resider i Retext, tak aby cały potencjał wzrostu mógł zostać wykorzystany.

k) Komisja powinna kontynuować zmiany w polityce przemysłowej i aktywizować ją w celu dostosowania zasad do nowych warunków ramowych na świecie. W tym względzie EKES przyjmuje z zadowoleniem niedawną propozycję zmiany polityki przemysłowej, przedstawioną 20 kwietnia 2004 r.(8) Należy w szczególności czuwać nad koordynacją polityki przemysłowej i polityki wspólnotowej w innych dziedzinach, w szczególności w dziedzinie ochrony środowiska naturalnego.

l) Europa musi przestrzegać i egzekwować ścisłe przestrzeganie zasad MOP, gdyż może popaść w kryzys gospodarczy z racji braku konkurencyjności przedsiębiorstw europejskich, jeśli nic nie zostanie zrobione w celu położenia kresu "dumpingowi socjalnemu i podatkowemu" praktykowanemu w innych regionach, które nie przestrzegają na równi z nią zasad gry rynkowej.

m) Bazując na swoim wysokim technicznym i technologicznym know-how oraz wysoko wykwalifikowanych zasobach ludzkich, Europa powinna potrafić uczestniczyć w światowej grze, ale musi w tym celu zrewidować swoją politykę wspierania badań naukowych, a głównie kapitału ludzkiego. Wiadomo, że na około 14.000 naukowców europejskich studiujących w Stanach Zjednoczonych tylko 3.000 z nich ma zamiar wrócić do Europy. Chodzi tu o bardzo poważną sytuację, która wymaga natychmiastowego podjęcia odpowiednich działań. Dobrym krokiem w tym kierunku jest inicjatywa "Regions for knowlegde" (KnowREG), w ramach której 27 kwietnia 2004 r. postanowiono stworzyć 14 projektów pilotażowych w zakresie wspierania gospodarki na bazie wiedzy na szczeblu lokalnym i regionalnym.

n) EKES podkreśla konieczność sformułowania przez Radę Europejską wyraźnego związku pomiędzy celami konkurencyjności i wiedzy z jednej strony, a przyszłą polityką regionalną z drugiej.

Bruksela, 30 czerwca 2004 r.

Przewodniczący
Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego
Roger BRIESCH

______

(1) DZ. U. C 10, z dnia 14.1.2004 r., strona 105 i następne.

(2) Opinia EKES z własnej inicjatywy na temat "Wpływ polityki handlowej na przekształcenia w przemyśle, w szczególności w sektorze stali" (EKES 668/2004).

(3) Tamże.

(4) NDT wolny przekład.

(5) EKES przyjmie we wrześniu 2004 r. opinię z własnej inicjatywy "Zasięg i skutki przenoszenia przedsiębiorstw" (CCMI/014).

(6) Opinia EKES z własnej inicjatywy na temat "Strefy wielkomiejskie: implikacje społeczno-ekonomiczne dla przyszłości Europy" (CESE 968/2004).

(7) Dz. U. C 10 z dnia 14.1.2004r., strona 105 i następne.

(8) Komunikat Komisji "Wspierać przemiany strukturalne: polityka przemysłowa dla rozszerzonej Europy" (COM(2004) 274).

Zmiany w prawie

Małżonkowie zapłacą za 2023 rok niższy ryczałt od najmu

Najem prywatny za 2023 rok rozlicza się według nowych zasad. Jedyną formą opodatkowania jest ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, według stawek 8,5 i 12,5 proc. Z kolei małżonkowie wynajmujący wspólną nieruchomość zapłacą stawkę 12,5 proc. dopiero po przekroczeniu progu 200 tys. zł, zamiast 100 tys. zł. Taka zmiana weszła w życie w połowie 2023 r., ale ma zastosowanie do przychodów uzyskanych za cały 2023 r.

Monika Pogroszewska 27.03.2024
Ratownik medyczny wykona USG i zrobi test na COVID

Mimo krytycznych uwag Naczelnej Rady Lekarskiej, Ministerstwo Zdrowia zmieniło rozporządzenie regulujące uprawnienia ratowników medycznych. Już wkrótce, po ukończeniu odpowiedniego kursu będą mogli wykonywać USG, przywrócono im też możliwość wykonywania testów na obecność wirusów, którą mieli w pandemii, a do listy leków, które mogą zaordynować, dodano trzy nowe preparaty. Większość zmian wejdzie w życie pod koniec marca.

Agnieszka Matłacz 12.03.2024
Jak zgłosić zamiar głosowania korespondencyjnego w wyborach samorządowych

Nie wszyscy wyborcy będą mogli udać się osobiście 7 kwietnia, aby oddać głos w obwodowych komisjach wyborczych. Dla nich ustawodawca wprowadził instytucję głosowania korespondencyjnego jako jednej z tzw. alternatywnych procedur głosowania. Przypominamy zasady, terminy i procedurę tego udogodnienia dla wyborców z niepełnosprawnością, seniorów i osób w obowiązkowej kwarantannie.

Artur Pytel 09.03.2024
Tabletka "dzień po" bez recepty - Sejm uchwalił nowelizację

Bez recepty dostępny będzie jeden z hormonalnych środków antykoncepcyjnych (octan uliprystalu) - zakłada uchwalona w czwartek nowelizacja prawa farmaceutycznego. Wiek, od którego tabletka będzie dostępna bez recepty ma być określony w rozporządzeniu. Ministerstwo Zdrowia stoi na stanowisku, że powinno to być 15 lat. Wątpliwości w tej kwestii miała Kancelaria Prezydenta.

Katarzyna Nocuń 22.02.2024
Data 30 kwietnia dla wnioskodawcy dodatku osłonowego może być pułapką

Choć ustawa o dodatku osłonowym wskazuje, że wnioski można składać do 30 kwietnia 2024 r., to dla wielu mieszkańców termin ten może okazać się pułapką. Datą złożenia wniosku jest bowiem data jego wpływu do organu. Rząd uznał jednak, że nie ma potrzeby doprecyzowania tej kwestii. A już podczas rozpoznawania poprzednich wniosków, właśnie z tego powodu wielu mieszkańców zostało pozbawionych świadczeń.

Robert Horbaczewski 21.02.2024
Standardy ochrony dzieci. Placówki medyczne mają pół roku

Lekarz czy pielęgniarka nie będą mogli się tłumaczyć, że nie wiedzieli komu zgłosić podejrzenie przemocy wobec dziecka. Placówki medyczne obowiązkowo muszą opracować standardy postępowania w takich sytuacjach. Przepisy, które je do tego obligują wchodzą właśnie w życie, choć dają jeszcze pół roku na przygotowania. Brak standardów będzie zagrożony grzywną. Kar nie przewidziano natomiast za ich nieprzestrzeganie.

Katarzyna Nocuń 14.02.2024