Typy domów pomocy społecznej, zasady ich funkcjonowania, zasady ustalania opłat za pobyt w tych domach oraz sposób i tryb pobierania odpłatności.

ROZPORZĄDZENIE
MINISTRA PRACY I POLITYKI SOCJALNEJ
z dnia 15 kwietnia 1991 r.
w sprawie typów domów pomocy społecznej, zasad ich funkcjonowania, zasad ustalania opłat za pobyt w tych domach oraz sposobu i trybu pobierania odpłatności.

Na podstawie art. 35 ust. 4 ustawy z dnia 29 listopada 1990 r. o pomocy społecznej (Dz. U. Nr 87, poz. 506) zarządza się, co następuje:
§  1.
Domy pomocy społecznej, zwane dalej "domami", działają na podstawie statutu nadanego przez wojewodę. W statucie określa się typ domu i szczegółowe zasady jego funkcjonowania.
§  2.
1.
Domy, w zależności od okresu pobytu mieszkańców i zakresu świadczonych im usług, dzielą się na:
1)
stacjonarne, tj. pobytu stałego lub okresowego - zapewniające całodobową opiekę,
2)
półstacjonarne, tj. dzienne domy pomocy i ośrodki opiekuńcze - zapewniające całodzienny pobyt lub nocleg.
2.
W domach stacjonarnych mogą być organizowane placówki półstacjonarne będące filią domu. Domy mogą świadczyć usługi osobom i rodzinom wymagającym pomocy środowiskowej.
3.
Domy, w zależności od tego, dla jakich osób są przeznaczone, dzielą się na domy dla:
1)
ludzi starych,
2)
osób umysłowo upośledzonych,
3)
osób bezdomnych,
4)
matek samotnych z nieletnimi dziećmi,
5)
inwalidów,
6)
osób przewlekle chorych.
§  3.
Zakres i poziom świadczeń domu powinien być dostosowany do zindywidualizowanych potrzeb mieszkańców,
§  4.
1.
Dom powinien zaspokajać potrzeby bytowe i zdrowotne mieszkańców oraz umożliwiać rozwój ich osobowości, a w szczególności zapewniać:
1)
miejsce zamieszkiwania, wyposażone w niezbędne meble i sprzęty, pościel i bieliznę pościelową oraz środki utrzymania higieny osobistej,
2)
wyżywienie, również dietetyczne zgodnie ze wskazaniami lekarza, w ramach obowiązujących norm żywieniowych,
3)
opiekę lekarską i pielęgniarską – z karmieniem, ubieraniem, myciem i kąpaniem osób, które nie mogą samodzielnie wykonywać tych czynności,
4)
zabiegi usprawnienia leczniczego (kinezyterapii i fizykoterapii) - w miarę możliwości domu,
5)
dzieciom i młodym osobom umysłowo upośledzonym warunki uczenia się i wychowania poprzez doświadczenia życiowe oraz nauczanie specjalne,
6)
terapię zajęciową,
7)
dostęp do kultury, oświaty i rekreacji,
8)
spokój i bezpieczeństwo na terenie domu oraz opiekę w czasie zorganizowanych zajęć poza domem.
2.
Zasady organizacji i funkcjonowania domu powinny uwzględniać stopień psychicznej i fizycznej sprawności mieszkańców, uwzględniać ich prawo do intymnego, godnego życia, ochrony ich dóbr osobistych oraz możliwości zachowania samodzielności i wyboru stylu życia.
3.
Mieszkańcy mają prawo do samorządnego organizowania się w celu reprezentowania swoich interesów. Dyrektor domu zapewnia niezbędne warunki funkcjonowania samorządu mieszkańców.
4.
Szczegółowe prawa i obowiązki mieszkańców domu określa statut. Obowiązki te nie mogą być nadmierne w stosunku do możliwości mieszkańców.
5.
Dyrektor domu zapewnia każdemu mieszkańcowi pomoc w załatwianiu jego ważnych spraw osobistych.
§  5.
1.
Opłaty za pobyt od przebywających w domach osób otrzymujących emeryturę lub rentę potrącane są z tych świadczeń w myśl przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin według zasad ustalonych w art. 35 ustawy z dnia 29 listopada 1990 r. o pomocy społecznej, zwanej dalej "ustawą".
2.
Opłaty za pobyt od przebywających w domach osób, których źródłem dochodu jest zasiłek stały, potrącane są z tego świadczenia przez ośrodki pomocy społecznej. Ośrodki wypłacają świadczeniobiorcy miesięczną kwotę w wysokości 30% tego zasiłku. Osobom nowo przyjętym do domu kwotę tę wypłaca do końca roku kalendarzowego ośrodek właściwy ze względu na miejsce poprzedniego zamieszkania, a pozostałym osobom – ośrodek właściwy ze względu na miejsce usytuowania domu.
§  6.
Do dochodu, na podstawie którego ustala się wysokość opłaty za pobyt w domu, nie wlicza się kwot uzyskiwanych przez mieszkańca z tytułu odpłatnych prac wykonywanych w ramach terapii zajęciowej.
§  7.
1.
W decyzji o skierowaniu do domu określa się wysokość odpłatności za pobyt w tym domu, biorąc pod uwagę ustalenia ośrodka pomocy społecznej zawarte w wywiadzie rodzinnym (środowiskowym) albo inne dokumenty lub oświadczenia stwierdzające wysokość dochodów osiąganych przez osobę lub rodzinę.
2.
Wysokość opłat za pobyt w domach powinna być aktualizowana nie rzadziej niż co 2 lata. Nie dotyczy to opłat ponoszonych przez osoby wymienione w § 5.
§  8.
Ustaleń w sprawie opłaty za pobyt w domu dokonuje kierownik ośrodka pomocy społecznej:
1)
właściwy dla miejsca zamieszkania osoby ubiegającej się o przyjęcie do domu,
2)
właściwy dla miejsca położenia domu - dla osoby przebywającej w tym domu.
§  9.
Odstąpić od żądania opłaty za pobyt w domu od osób ponoszących te opłaty można w przypadkach i w trybie określonych w art. 41 ustawy.
§  10.
1.
Dom powinien umożliwić mieszkańcowi bezpieczne przechowywanie środków pieniężnych i przedmiotów wartościowych.
2.
Mieszkaniec domu może wskazać osobę upoważnioną do dysponowania tymi środkami lub przedmiotami, określając jednocześnie zakres tego upoważnienia.
§  11.
Domy używają na tabliczkach, wywieszkach, pieczątkach, formularzach, ogłoszeniach oraz w korespondencji nazwy "dom pomocy społecznej".
§  12.
Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.

Zmiany w prawie

Lekarze i pielęgniarki na kontraktach „uratują” firmy przed przekształcaniem umów?

4 grudnia Komitet Stały Rady Ministrów przyjął projekt zmian w ustawie o PIP - przekazało w czwartek MRPiPS. Nie wiadomo jednak, jaki jest jego ostateczny kształt. Jeszcze w środę Ministerstwo Zdrowia informowało Komitet, że zgadza się na propozycję, by skutki rozstrzygnięć PIP i ich zakres działał na przyszłość, a skutkiem polecenia inspektora pracy nie było ustalenie istnienia stosunku pracy między stronami umowy B2B, ale ustalenie zgodności jej z prawem. Zdaniem prawników, to byłaby kontrrewolucja w stosunku do projektu resortu pracy.

Grażyna J. Leśniak 05.12.2025
Klub parlamentarny PSL-TD przeciwko projektowi ustawy o PIP

Przygotowany przez ministerstwo pracy projekt zmian w ustawie o PIP, przyznający inspektorom pracy uprawnienie do przekształcania umów cywilnoprawnych i B2B w umowy o pracę, łamie konstytucję i szkodzi polskiej gospodarce – ogłosili posłowie PSL na zorganizowanej w czwartek w Sejmie konferencji prasowej. I zażądali zdjęcia tego projektu z dzisiejszego porządku posiedzenia Komitetu Stałego Rady Ministrów.

Grażyna J. Leśniak 04.12.2025
Prezydent podpisał zakaz hodowli zwierząt na futra, ale tzw. ustawę łańcuchową zawetował

Prezydent Karol Nawrocki podpisał we wtorek ustawę z 7 listopada 2025 r. o zmianie ustawy o ochronie zwierząt. Jej celem jest wprowadzenie zakazu chowu i hodowli zwierząt futerkowych w celach komercyjnych, z wyjątkiem królika, w szczególności w celu pozyskania z nich futer lub innych części zwierząt. Zawetowana została jednak ustawa zakazująca trzymania psów na łańcuchach. Prezydent ma w tym zakresie złożyć własny projekt.

Krzysztof Koślicki 02.12.2025
Przekształcanie umów B2B dołoży pracy sądom

Resort pracy nie podjął nawet próby oszacowania, jak reklasyfikacja umów cywilnoprawnych i B2B na umowy o pracę wpłynie na obciążenie sądów pracy i długość postępowań sądowych. Tymczasem eksperci wyliczyli, że w wariancie skrajnym, zakładającym 150 tys. nowych spraw rocznie, skala powstałych zaległości rośnie do ponad 31 miesięcy dodatkowej pracy lub koniecznego zwiększenia zasobów sądów o 259 proc. Sprawa jest o tyle ważna, że na podobnym etapie prac są dwa projekty ustaw, które – jak twierdzą prawnicy – mogą zwiększyć obciążenie sądów.

Grażyna J. Leśniak 25.11.2025
MZ znosi limit tzw. nadwykonań świadczeń udzielanych osobom do 18. roku życia - projekt przyjęty przez rząd

Rada Ministrów przyjęła projekt nowelizacji ustawy o Funduszu Medycznym - poinformował w środę rzecznik rządu Adam Szłapka. Przygotowana przez resort zdrowia propozycja zakłada, że Narodowy Fundusz Zdrowia będzie mógł w 2025 r. otrzymać dodatkowo około 3,6 mld zł z Funduszu Medycznego. MZ chce również, by programy inwestycyjne dla projektów strategicznych były zatwierdzane przez ministra zdrowia, a nie jak dotychczas, ustanawiane przez Radę Ministrów. Zamierza też umożliwić dofinansowanie programów polityki zdrowotnej realizowanych przez gminy w całości ze środków Funduszu Medycznego.

Grażyna J. Leśniak 19.11.2025
Środowisko psychologów i psychoterapeutów bez prawa do opiniowania projektu ustawy?

Przedstawiciele środowiska psychologów i psychoterapeutów wskazują na ograniczanie możliwości przedstawiania przez nich opinii do rządowego projektu ustawy o zawodzie psychologa oraz samorządzie zawodowym psychologów, nad którym pracuje sejmowa podkomisja nadzwyczajna. Może to wywoływać poczucie deficytu demokracji, zwłaszcza gdy procedowane regulacje dotyczą konkretnych zawodów i grup społecznych, a tym samym także praw i obowiązków osób do nich należących.

Grażyna J. Leśniak 19.11.2025
Metryka aktu
Identyfikator:

Dz.U.1991.33.145

Rodzaj: Rozporządzenie
Tytuł: Typy domów pomocy społecznej, zasady ich funkcjonowania, zasady ustalania opłat za pobyt w tych domach oraz sposób i tryb pobierania odpłatności.
Data aktu: 15/04/1991
Data ogłoszenia: 20/04/1991
Data wejścia w życie: 20/04/1991