Typy domów pomocy społecznej, zasady ich funkcjonowania, zasady ustalania opłat za pobyt w tych domach oraz sposób i tryb pobierania odpłatności.

ROZPORZĄDZENIE
MINISTRA PRACY I POLITYKI SOCJALNEJ
z dnia 15 kwietnia 1991 r.
w sprawie typów domów pomocy społecznej, zasad ich funkcjonowania, zasad ustalania opłat za pobyt w tych domach oraz sposobu i trybu pobierania odpłatności.

Na podstawie art. 35 ust. 4 ustawy z dnia 29 listopada 1990 r. o pomocy społecznej (Dz. U. Nr 87, poz. 506) zarządza się, co następuje:
§  1.
Domy pomocy społecznej, zwane dalej "domami", działają na podstawie statutu nadanego przez wojewodę. W statucie określa się typ domu i szczegółowe zasady jego funkcjonowania.
§  2.
1.
Domy, w zależności od okresu pobytu mieszkańców i zakresu świadczonych im usług, dzielą się na:
1)
stacjonarne, tj. pobytu stałego lub okresowego - zapewniające całodobową opiekę,
2)
półstacjonarne, tj. dzienne domy pomocy i ośrodki opiekuńcze - zapewniające całodzienny pobyt lub nocleg.
2.
W domach stacjonarnych mogą być organizowane placówki półstacjonarne będące filią domu. Domy mogą świadczyć usługi osobom i rodzinom wymagającym pomocy środowiskowej.
3.
Domy, w zależności od tego, dla jakich osób są przeznaczone, dzielą się na domy dla:
1)
ludzi starych,
2)
osób umysłowo upośledzonych,
3)
osób bezdomnych,
4)
matek samotnych z nieletnimi dziećmi,
5)
inwalidów,
6)
osób przewlekle chorych.
§  3.
Zakres i poziom świadczeń domu powinien być dostosowany do zindywidualizowanych potrzeb mieszkańców,
§  4.
1.
Dom powinien zaspokajać potrzeby bytowe i zdrowotne mieszkańców oraz umożliwiać rozwój ich osobowości, a w szczególności zapewniać:
1)
miejsce zamieszkiwania, wyposażone w niezbędne meble i sprzęty, pościel i bieliznę pościelową oraz środki utrzymania higieny osobistej,
2)
wyżywienie, również dietetyczne zgodnie ze wskazaniami lekarza, w ramach obowiązujących norm żywieniowych,
3)
opiekę lekarską i pielęgniarską – z karmieniem, ubieraniem, myciem i kąpaniem osób, które nie mogą samodzielnie wykonywać tych czynności,
4)
zabiegi usprawnienia leczniczego (kinezyterapii i fizykoterapii) - w miarę możliwości domu,
5)
dzieciom i młodym osobom umysłowo upośledzonym warunki uczenia się i wychowania poprzez doświadczenia życiowe oraz nauczanie specjalne,
6)
terapię zajęciową,
7)
dostęp do kultury, oświaty i rekreacji,
8)
spokój i bezpieczeństwo na terenie domu oraz opiekę w czasie zorganizowanych zajęć poza domem.
2.
Zasady organizacji i funkcjonowania domu powinny uwzględniać stopień psychicznej i fizycznej sprawności mieszkańców, uwzględniać ich prawo do intymnego, godnego życia, ochrony ich dóbr osobistych oraz możliwości zachowania samodzielności i wyboru stylu życia.
3.
Mieszkańcy mają prawo do samorządnego organizowania się w celu reprezentowania swoich interesów. Dyrektor domu zapewnia niezbędne warunki funkcjonowania samorządu mieszkańców.
4.
Szczegółowe prawa i obowiązki mieszkańców domu określa statut. Obowiązki te nie mogą być nadmierne w stosunku do możliwości mieszkańców.
5.
Dyrektor domu zapewnia każdemu mieszkańcowi pomoc w załatwianiu jego ważnych spraw osobistych.
§  5.
1.
Opłaty za pobyt od przebywających w domach osób otrzymujących emeryturę lub rentę potrącane są z tych świadczeń w myśl przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin według zasad ustalonych w art. 35 ustawy z dnia 29 listopada 1990 r. o pomocy społecznej, zwanej dalej "ustawą".
2.
Opłaty za pobyt od przebywających w domach osób, których źródłem dochodu jest zasiłek stały, potrącane są z tego świadczenia przez ośrodki pomocy społecznej. Ośrodki wypłacają świadczeniobiorcy miesięczną kwotę w wysokości 30% tego zasiłku. Osobom nowo przyjętym do domu kwotę tę wypłaca do końca roku kalendarzowego ośrodek właściwy ze względu na miejsce poprzedniego zamieszkania, a pozostałym osobom – ośrodek właściwy ze względu na miejsce usytuowania domu.
§  6.
Do dochodu, na podstawie którego ustala się wysokość opłaty za pobyt w domu, nie wlicza się kwot uzyskiwanych przez mieszkańca z tytułu odpłatnych prac wykonywanych w ramach terapii zajęciowej.
§  7.
1.
W decyzji o skierowaniu do domu określa się wysokość odpłatności za pobyt w tym domu, biorąc pod uwagę ustalenia ośrodka pomocy społecznej zawarte w wywiadzie rodzinnym (środowiskowym) albo inne dokumenty lub oświadczenia stwierdzające wysokość dochodów osiąganych przez osobę lub rodzinę.
2.
Wysokość opłat za pobyt w domach powinna być aktualizowana nie rzadziej niż co 2 lata. Nie dotyczy to opłat ponoszonych przez osoby wymienione w § 5.
§  8.
Ustaleń w sprawie opłaty za pobyt w domu dokonuje kierownik ośrodka pomocy społecznej:
1)
właściwy dla miejsca zamieszkania osoby ubiegającej się o przyjęcie do domu,
2)
właściwy dla miejsca położenia domu - dla osoby przebywającej w tym domu.
§  9.
Odstąpić od żądania opłaty za pobyt w domu od osób ponoszących te opłaty można w przypadkach i w trybie określonych w art. 41 ustawy.
§  10.
1.
Dom powinien umożliwić mieszkańcowi bezpieczne przechowywanie środków pieniężnych i przedmiotów wartościowych.
2.
Mieszkaniec domu może wskazać osobę upoważnioną do dysponowania tymi środkami lub przedmiotami, określając jednocześnie zakres tego upoważnienia.
§  11.
Domy używają na tabliczkach, wywieszkach, pieczątkach, formularzach, ogłoszeniach oraz w korespondencji nazwy "dom pomocy społecznej".
§  12.
Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.

Zmiany w prawie

Ważne zmiany w zakresie ZFŚS

W piątek, 19 grudnia 2025 roku, Senat przyjął bez poprawek uchwalone na początku grudnia przez Sejm bardzo istotne zmiany w przepisach dla pracodawców obowiązanych do tworzenia Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych. Odnoszą się one do tych podmiotów, w których nie działają organizacje związkowe. Ustawa trafi teraz na biurko prezydenta.

Marek Rotkiewicz 19.12.2025
Wymiar urlopu wypoczynkowego po zmianach w stażu pracy

Nowe okresy wliczane do okresu zatrudnienia mogą wpłynąć na wymiar urlopów wypoczynkowych osób, które jeszcze nie mają prawa do 26 dni urlopu rocznie. Pracownicy nie nabywają jednak prawa do rozliczenia urlopu za okres sprzed dnia objęcia pracodawcy obowiązkiem stosowania art. 302(1) Kodeksu pracy, wprowadzającego zaliczalność m.in. okresów prowadzenia działalności gospodarczej czy wykonywania zleceń do stażu pracy.

Marek Rotkiewicz 19.12.2025
To będzie rewolucja u każdego pracodawcy

Wszyscy pracodawcy, także ci zatrudniający choćby jednego pracownika, będą musieli dokonać wartościowania stanowisk pracy i określić kryteria służące ustaleniu wynagrodzeń pracowników, poziomów wynagrodzeń i wzrostu wynagrodzeń. Jeszcze więcej obowiązków będą mieli średni i duzi pracodawcy, którzy będą musieli raportować lukę płacową. Zdaniem prawników, dla mikro, małych i średnich firm dostosowanie się do wymogów w zakresie wartościowania pracy czy ustalenia kryteriów poziomu i wzrostu wynagrodzeń wymagać będzie zewnętrznego wsparcia.

Grażyna J. Leśniak 18.12.2025
Są rozporządzenia wykonawcze do KSeF

Minister finansów i gospodarki podpisał cztery rozporządzenia wykonawcze dotyczące funkcjonowania KSeF – potwierdził we wtorek resort finansów. Rozporządzenia określają m.in.: zasady korzystania z KSeF, w tym wzór zawiadomienia ZAW-FA, przypadki, w których nie ma obowiązku wystawiania faktur ustrukturyzowanych, a także zasady wystawiania faktur uproszczonych.

Krzysztof Koślicki 16.12.2025
Od stycznia nowe zasady prowadzenia PKPiR

Od 1 stycznia 2026 r. zasadą będzie prowadzenie podatkowej księgi przychodów i rozchodów przy użyciu programu komputerowego. Nie będzie już można dokumentować zakupów, np. środków czystości lub materiałów biurowych, za pomocą paragonów bez NIP nabywcy. Takie zmiany przewiduje nowe rozporządzenie w sprawie PKPiR.

Marcin Szymankiewicz 15.12.2025
Senat poprawia reformę orzecznictwa lekarskiego w ZUS

Senat zgłosił w środę poprawki do reformy orzecznictwa lekarskiego w ZUS. Zaproponował, aby w sprawach szczególnie skomplikowanych możliwe było orzekanie w drugiej instancji przez grupę trzech lekarzy orzeczników. W pozostałych sprawach, zgodnie z ustawą, orzekać będzie jeden. Teraz ustawa wróci do Sejmu.

Grażyna J. Leśniak 10.12.2025
Metryka aktu
Identyfikator:

Dz.U.1991.33.145

Rodzaj: Rozporządzenie
Tytuł: Typy domów pomocy społecznej, zasady ich funkcjonowania, zasady ustalania opłat za pobyt w tych domach oraz sposób i tryb pobierania odpłatności.
Data aktu: 15/04/1991
Data ogłoszenia: 20/04/1991
Data wejścia w życie: 20/04/1991