Akty Prawne
Dziennik Ustaw
Dz.U.1949.50.378

Traktat pokoju z Włochami. Paryż.1947.02.10.

TRAKTAT POKOJU Z WŁOCHAMI

podpisany w Paryżu dnia 10 lutego 1947 r.

(Ratyfikowany zgodnie z ustawą z dnia 14 listopada 1947 r. - Dz. U. R. P. Nr 72, poz. 445).

BOLESŁAW BIERUT

PREZYDENT RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

podaje do powszechnej wiadomości:

W dniu 10 lutego 1947 r. został podpisany w Paryżu Traktat Pokoju z Włochami; Sejm Rzeczypospolitej Polskiej wyraził na niego swą zgodę dnia 14 listopada 1947 r.

Po zaznajomieniu się z powyższym Traktatem, uznałem go i uznaję za słuszny w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej zarówno w całości, jak i każde z postanowień w nim zawartych; oświadczam, że wymieniony Traktat jest przyjęty, ratyfikowany i potwierdzony, oraz przyrzekam, że będzie niezmiennie zachowywany.

Na dowód czego poleciłem wycisnąć na Akcie niniejszym pieczęć Rzeczypospolitej.

w Warszawie, dnia 3 grudnia 1947 r.

(Tekst traktatu zawiera załącznik do niniejszego numeru).

ZAŁĄCZNIK

TRAKTAT POKOJU Z WŁOCHAMI 1947 R.

Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich, Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, Stany Zjednoczone Ameryki, Chiny, Francja, Australia, Belgia, Socjalistyczna Republika Radziecka Białorusi, Brazylia, Kanada, Czechosłowacja, Etiopia, Grecja, Indie, Holandia, Nowa Zelandia, Polska, Socjalistyczna Republika Radziecka Ukrainy, Unia Południowo - Afrykańska, Federacyjna Republika Ludowa Jugosławii, dalej nazywane "Mocarstwami Sprzymierzonymi i Stowarzyszonymi", z jednej strony, i Włochy z drugiej strony:

Zważywszy, że Włochy w ustroju faszystowskim stały się jedną ze stron trójprzymierza wraz z Niemcami i Japonią, że przedsięwzięły wojnę napastniczą i w związku z tym spowodowały stan wojny ze wszystkimi Mocarstwami Sprzymierzonymi i Stowarzyszonymi oraz innymi Narodami Zjednoczonymi i że ponoszą swoją część odpowiedzialności za wojnę;

Zważywszy, że w wyniku zwycięstw wojsk Sprzymierzonych oraz przy pomocy elementów demokratycznych ludu włoskiego ustrój faszystowski został obalony we Włoszech dnia 25 lipca 1943 r. oraz że Włochy, po bezwarunkowej kapitulacji, podpisały warunki zawieszenia broni w dniu 3 i 29 września tegoż roku;

Zważywszy, że po wspomnianym zawieszeniu broni włoskie siły zbrojne, zarówno rządowe jak i należące do Ruchu Oporu, wzięły czynny udział w wojnie przeciwko Niemcom, że Włochy wypowiedziały Niemcom wojnę dnia 13 października 1943 r. i że w ten sposób stały się stroną współwalczącą przeciwko Niemcom;

Zważywszy, że Mocarstwa Sprzymierzone i Stowarzyszone oraz Włochy pragną zawrzeć traktat pokoju, który by zgodnie z zasadami sprawiedliwości uregulował zagadnienia pozostające w zawieszeniu w wyniku wyżej wymienionych wydarzeń oraz który by stanowił podstawę przyjaznych stosunków między nimi, umożliwiając w ten sposób Mocarstwom Sprzymierzonym i Stowarzyszonym poparcie wniosku Włoch o przyjęcie ich na członka Organizacji Narodów Zjednoczonych jak również o przystąpienie do każdej konwencji zawartej pod auspicjami Narodów Zjednoczonych;

Z tych względów postanowiły ogłosić zakończenie stanu wojny i zawrzeć w tym celu niniejszy Traktat Pokoju oraz wyznaczyły do tego niżej podpisanych Pełnomocników, którzy, po okazaniu swych pełnomocnictw uznanych za dobre i sporządzone w należytej formie, zgodzili się na następujące postanowienia:

CZĘŚĆ I

KLAUZULE TERYTORIALNE

DZIAŁ I

- GRANICE.

Artykuł 2

Granica pomiędzy Włochami i Francją, jaka istniała w dniu 1 stycznia 1938 r., będzie zmieniona w sposób następujący:

Mont Thabor - Chaberton

Górne odcinki dolin Tinee, Vesubie i Roya

Granica odbiegnie od granicy dotychczasowej w Colla Longa, podąży wzdłuż działu wód przez górę Clapier, przełęcz Tenda i górę Marguareis, skąd pobiegnie w kierunku południowym przez górę Saccarello, górę Vacchi, górę Pietravechia, górę Lega i dojdzie do punktu położonego w przybliżeniu o 100 metrów od dotychczasowej granicy w pobliżu przęłęczy Pegairolle mniej więcej o 5 kilometrów na północny wschód od Breil; stamtąd w kierunku południowo zachodnim połączy się z dotychczasową granicą w odległości około 100 metrów na południowy zachód od góry Mergo.

Artykuł 3

Granica pomiędzy Włochami i Jugosławią będzie określona w sposób następujący:

Nowa granica biegnie linią wychodzącą od punktu zbiegu granic Austrii, Włoch i Jugosławii, jakie istniały w dniu 1 stycznia 1938 r. i kierującą się na południe wzdłuż granicy z roku 1938 pomiędzy Jugosławią i Włochami aż do punktu zbiegu tej granicy z administracyjną linią podziału rozgraniczającą włoskie prowincje Friuli (Udine) i Gorizia;

od tego punktu linia ta biegnie wzdłuż wspomnianej granicy administracyjnej aż do punktu położonego w przybliżeniu 0,5 kilometra na północ od wsi opisanej w załączniku I;

odbiegając w tym punkcie od administracyjnej linii podziału, rozgraniczające włoskie prowincje Friuli i Gorizia, linia ta biegnie na wschód aż do punktu położonego w przybliżeniu 0,5 kilometra na zachód od wsi Vercoglia di Cosbana i stamtąd kieruje się na południe pomiędzy dolinami Quarnizzo i Cosbana aż do punktu położonego w przybliżeniu o 1 kilometr na południowy zachód od wsi Fleana, z tym, że zakrzywia się w taki sposób, iż przecina rzekę Recca w punkcie położonym w przybliżeniu o 1,5 kilometra na wschód od Iudrio, pozostawiając po wschodniej stronie drogę prowadzącą od Cosbona przez Nebola do Castel Dobra;

stamtąd linia biegnie w kierunku południowo - wschodnim, przechodząc bezpośrednio na południe od drogi pomiędzy kotą 111 i 172, następnie na południe od drogi z Vipulzano do Uclanzi przez koty 57 i 122, przecinając tę ostatnią drogę mniej więcej o 100 metrów na wschód od koty 122, a następnie odchylając się ku północy w kierunku punktu położonego o 350 metrów na południowy wschód od koty 266;

przechodząc o mniej więcej 0,5 kilometra na północ od wsi San Floriano, linia przebiega następnie w kierunku wschodnim aż do góry Sabotino (kota 610), pozostawiając po stronie północnej wieś Poggio San Valentino;

od góry Sabotino linia graniczna kieruje się ku południowi i przecina rzekę Isonzo (Soca) na wysokości miasta Salcano, które pozostawia na terytorium jugosłowiańskim; ciągnie się ona następnie bezpośrednio na zachód od linii kolejowej łączącej Canale d'Isonzo z Montespino aż do punktu położonego około 750 metrów na południe od drogi pomiędzy Gorizia i Aisovizza;

następnie, odbiegając od linii kolejowej, linia graniczna odchyla się w kierunku południowo - zachodnim, pozostawiając na terytorium jugosłowiańskim miasto San Pietro, a na terytorium włoskim Schronisko wraz z drogą, która przebiega koło niego, przecina w odległości około 700 metrów od stacji Gorizia San Marco linię łącznikową pomiędzy linią kolejową wyżej wymienioną a koleją Sagrado - Cormons, biegnie wzdłuż cmentarza w Gorizii, który pozostaje na terytorium włoskim, przechodzi pomiędzy szosą Nr 55 łączącą Gorizię z Triestem, pozostającą na terytorium włoskim, a skrzyżowaniem dróg znajdującym się w kocie 54, pozostawiając na terytorium jugosłowiańskim miasta Vertoiba i Merna, i dochodzi do punktu znajdującego się w przybliżeniu w kocie 49;

stamtąd linia graniczna biegnie w dalszym ciągu w kierunku południowym poprzez płaskowzgórze Carso mniej więcej o 1 kilometr na wschód od szosy Nr 55, pozostawiając na wschodniej stronie wieś Opacchiasella a po zachodniej wieś Iamiano;

od punktu położonego w przybliżeniu o 1 kilometr na wschód od Iamiano, linia graniczna biegnie wzdłuż granicy administracyjnej, dzielącej prowincje Gorizia i Triest, aż do punktu znajdującego się w przybliżeniu o 2 kilometry na północny wschód od wsi San Giovanni i o mniej więcej o 0,5 kilometra na północny zachód od koty 208, który to punkt stanowi zbieg granic Jugosławii, Włoch i Wolnego Terytorium Triestu.

Mapa, do której odnosi się ten opis, znajduje się w załączniku I.

Artykuł 4

Granica pomiędzy Włochami i Wolnym Terytorium Triestu będzie ustalona w sposób następujący:

Granica wybiega od punktu położonego na granicznej linii administracyjnej, dzielącej prowincje Gorizia i Triest, mniej więcej o 2 kilometry na północny wschód od wsi San Giovanni i mniej więcej o 0,5 kilometra na północny zachód od koty 208, który to punkt stanowi zbieg granic Jugosławii, Włoch i Wolnego Terytorium Triestu, i podąża w kierunku południowo - zachodnim aż do punktu przylegającego do szosy Nr 14 i położonego mniej więcej o 1 kilometr na północny zachód od zbiegu szos Nr 55 i 14, które biegną: jedna z Gorizii, druga z Monfalcone do Triestu;

stamtąd granica biegnie w kierunku południowym aż do punktu znajdującego się w zatoce Panzano, w równej odległości od Punta Sdobba przy ujściu rzeki Isonzo (Soca) i od Castello Vecchio przy Duino, mniej więcej w odległości 3,3 kilometra na południe od punktu, w którym linia graniczna oddala się od wybrzeża, w przybliżeniu o 2 kilometry na północny zachód od miasta Duino;

stamtąd linia graniczna dochodzi do otwartego morza, przechodząc w równej odległości od wybrzeża włoskiego i od wybrzeż Wolnego Terytorium Triestu.

Mapa, do której odnosi się ten opis, znajduje się w załączniku I.

Artykuł 5

Celem ostateczego wytyczenia w terenie granic określonych w artykułach 3, 4 i 22, członkowie Komisyj są upoważnieni do wprowadzania zmian w linii granicznej ustalonej na mocy niniejszego Traktatu, jednak nie więcej niż o 0,5 kilometra, celem dostosowania granicy do miejscowych warunków geograficznych i gospodarczych, z tym zastrzeżeniem, że modyfikacje takie nie mogą pociągnąć za sobą poddania pod inną suwerenność, niż wynikającą z rozgraniczeń ustanowionych w niniejszym Traktacie, żadnej wsi ani żadnego miasta liczących więcej niż 500 mieszkańców, żadnej ważnej drogi lub linii kolejowej, ani żadnego ważnego ośrodka będącego źródłem zaopatrzenia w wodę lub w energię elektryczną.

DZIAŁ II

- FRANCJA (KLAUZULE SPECJALNE)

Artykuł 8

Rząd Włoski zezwoli, bez kontroli celnej i paszportowej oraz bez żadnych innych formalności, na swobodny przewóz osób i towarów, korzystających z wyżej wymienionej linii łącznikowej na terytorium włoskim celem udania się w jednym lub drugim kierunku z jednego punktu położonego we Francji do innego punktu położonego we Francji; Rząd Włoski przedsięweźmie wszelkie konieczne środki celem zapewnienia przejazdu, na tych samych warunkach zwolnienia od kontroli i bez nieuzasadnionych opróżnień pociągów francuskich, korzystających z wyżej wymienionej linii łącznikowej.

Artykuł 9

DZIAŁ III

- AUSTRIA (KLAUZULE SPECJALNE)

DZIAŁ IV

- FEDERACYJNA REPUBLIKA LUDOWA JUGOSŁAWII (KLAUZULE SPECJALNE)

Artykuł 11

Włochy odstępują Jugosławii wraz ze wszystkimi prawami suwerennymi terytorium położone pomiędzy nowymi granicami Jugosławii, określonymi w artykułach 3 i 22, a granicą włosko - jugosłowiańską, jaka istniała w dniu 1 stycznia 1938, a także gminę Zara i wszystkie wyspy wraz z pobliskimi wysepkami położone w następujących strefach:

W strefie ograniczonej:

od północy linią przecinającą Porto del Quteto w równej odległości od linii wybrzeża Wolnego Terytorium Triestu oraz od linii wybrzeża jugosłowiańskiego, a stamtąd biegnącą od punktu 45°15'N. - 13°24'E.

od południa równoleżnikiem 44°23'N.

od zachodu linią łączącą następujące punkty:

1) 45°15'N. - 13°24'E.

2) 44°51'N. - 13°37'E.

3) 44°23'N. - 14°18'30"E.

od wschodu zachodnim wybrzeżem Istrii oraz wyspami i terytorium kontynentalnym Jugosławii.

Mapa tych rejonów znajduje się w załączniku I.

Artykuł 12

Włochy zwrócą Jugosławi wszystkie przedmioty o charakterze artystycznym, historycznym, naukowym, pedagogicznym lub religijnym (włącznie z wszystkimi aktami, rękopisami, dokumentami i materiałem bibliograficznym) oraz archiwa administracyjne (kartoteki, rejestry, oraz plany i dokumenty wszelkich rodzajów), które w czasie do dnia 4 listopada 1918 r. do dnia 2 marca 1924 r. zostały w wyniku okupacji włoskiej usunięte z terenów odstąpionych Jugosławii na mocy traktatów podpisanych w Rapallo dnia 12 listopada 1920 r. i w Rzymie dnia 27 stycznia 1924 r. Włochy zwrócą również przedmioty tego samego rodzaju pochodzące z wyżej wymienionych terenów a usunięte przez Włoską Misję do Spraw Zawieszenia Broni, która po pierwszej Wojnie Światowej miała swą siedzibę w Wiedniu.

Włochy przekażą Jugosławii wszystkie przedmioty określone w paragrafie 1 niniejszego artykułu a stanowiące prawnie majątek publiczny, usunięty po dniu 4 listopada 1918 r. z terytorium odstąpionego Jugosławii na mocy niniejszego Traktatu, a także przedmioty odnoszące się do wyżej wymienionego terytorium przekazane Włochom przez Austrię i Węgry w wykonaniu traktatów pokojowych podpisanych w Saint Germain dnia 10 września 1919 r. i w Trianon dnia 4 czerwca 1920 r. oraz Konwencji zawartej pomiędzy Austrią i Włochami, podpisanej w Wiedniu dnia 4 maja 1920 r.

DZIAŁ V

- GRECJA (KLAUZULE SPECJALNE)

Artykuł 14

CZĘŚĆ II

KLAUZULE POLITYCZNE

DZIAŁ

- KLAUZULE OGÓLNE

DZIAŁ II

- PRAWA CYWILNE I POLITYCZNE

Artykuł 19

Obywatele włoscy, którzy w dniu 10 czerwca 1940 r zamieszkiwali na terytorium, na mocy niniejszego Trktatu odstąpionym przez Włochy innemu państwu, a także ich dzieci urodzone po tej dacie, nabędą, z zastrzeżeniem przepisów zawartych w paragrafie następnym, obywatelstwo tego państwa, któremu dane terytorium zostało odstąpione, oraz będą korzystali z pełni praw cywilnych i politycznych zgodnie z ustawodawstwem, jakie to państwo ogłosi w tej sprawie w terminie trzymiesięcznym od wejścia w życie niniejszego Traktatu. Nabycie obywatelstwa państwa zainteresowanego pociągnie za sobą utratę obywatelstwa włoskiego.

Rząd państwa, któremu dane terytorium zostało odstąpione, przedsięweźmie w terminie trzech miesięcy od wejścia w życie niniejszego Traktatu odpowiednie środki ustawodawcze celem zapewnienia wszystkim osobom wymienionym w paragrafie I, które ukończyły 18 lat (oraz osobom pozostającym w związkach małżeńskich, bez względu na to czy osiągnęły ten wiek czy nie) i których językiem zwykle używanym jest język włoski, prawa optowania na rzecz Włoch w terminie jednego roku od chwili wejścia w życie niniejszego Traktatu. Wszystkie osoby, które będą optowały w ten sposób, zachowają obywatelstwo włoskie; co do osób tych będzie się uważało, że nie nabyły obywatelstwa tego państwa, któremu dane terytorium zostało odstąpione.

Optowanie ze strony męża nie pociągnie za sobą opcji żony. Opcja ze strony ojca lub w wypadku jego śmierci opcja ze strony matki, pociągnie za sobą automatycznie opcję wszystkich dzieci, które nie ukończyły 18 lat, a nie pozostają w związkach małżeńskich.

Artykuł 20

W ciągu jednego roku od chwili wejścia w życie niniejszego Traktatu obywatele włoscy, którzy ukończyli 18 lat (względnie osoby pozostające w związkach małżeńskich, bez względu na to, czy osiągnęły ten wiek czy nie), których językiem stale używanym jest jeden z języków jugosłowiańskich (serbski, chorwacki lub słowiański), a których miejsce zamieszkania znajduje się na terytorium włoskim, będą mogli otrzymać obywatelstwo jugosłowiańskie, jeżeli władze jugosłowiańskie przychylą się do ich wniosku, który winien być złożony przedstawicielowi dyplomatycznemu lub konsularnemu Jugosławii we Włoszech.

DZIAŁ III

- WOLNE TERYTORIUM TRIESTU

Artykuł 21

Od chwili, kiedy ustanie władza suwerenna Włoch na wyżej wymienionym obszarze, Wolne Terytorium Triestu będzie administrowane zgodnie z przepisami zawartymi w akcie odnoszącym się do ustroju tymczasowego, sporządzonym przez Radę Ministrów Spraw Zagranicznych i zatwierdzonym przez Radę Bezpieczeństwa. Akt ten pozostanie w mocy aż do daty, którą Rada Bezpieczeństwa wyznaczy jako termin wejścia w życie zatwierdzonego przez siebie Stałego Statutu. Począwszy od tej daty Wolne Terytorium będzie rządzone na mocy postanowień tego Stałego Statutu. Teksty Stałego Statutu oraz aktu odnoszącego się do ustroju tymczasowego znajdują się w załącznikach VI i VII.

Artykuł 22

Granicę pomiędzy Jugosławią a Wolnym Terytorium Triestu ustala się w sposób następujący:

Nowa granica wychodzi z punktu, położonego na granicy administracyjnej, dzielącej prowincję Gorycji i Triestu, w odległości mniej więcej 2 kilometrów na północny wschód od wsi San Giovanni i mniej więcej 0,5 kilometra na północny zachód od koty 208, a stanowiącego zbieg granic Jugosławii, Włoch i Wolnego Terytorium Triestu; biegnie ona wzdłuż tej granicy administracyjnej aż do góry Lanaro (kota 546) a stamtąd w kierunku południowo wschodnim aż do góry Cocusso (kota 672), przechodząc przez kotę 461, Meducię (kota 475), Monte dei Pini (kota 476) i kotę 407, przecinając szosę Nr 58, łaczącą Triest z Sesana, w odległości mniej więcej 3,3 kilometra na południowy zachód od tego miasta, pozostawiając po stronie wschodniej wsie Vogliano i Orle oraz po stronie zachodniej, w odległości około 0,4 kilometra, wieś Zolla.

Od góry Cocusso linia graniczna biegnie w dalszym ciągu w kierunku południowo wschodnim, pozostawiając po stronie zachodniej wieś Grozzana, dochodzi do góry Goli (kota 621) a stamtąd, skręcając w kierunku południowo zachodnim, przecina drogę Triest - Cosina w kocie 455 oraz linię kolejową w kocie 485, przechodzi przez koty 416 i 326, pozostawiając po stronie Jugosłowiańskiej wsie Beca i Castel, przecina drogę Ospo - Gabrovizza d'Istria w odległości około 100 metrów na południowy wschód od Ospo; stamtąd linia graniczna przecina rzekę Rizana a następnie drogę Villa Decani - Rissano w punkcie położonym o około 350 metrów na zachód od Risano, pozostawiając po stronie Jugosłowiańskiej wieś Rosario oraz drogę łączącą Risano z San Sergio; stamtąd linia graniczna, przechodząc przez koty 285 i 354, dochodzi do skrzyżowania dróg, położonego mniej więcej o 1 kilometr na północny wschód od koty 362.

Stamtąd linia graniczna dochodzi do punktu położonego mniej więcej o 0,5 kilometra na wschód od wsi Cernova, przecinając rzekę Dragogna w odległości około 1 kilometra na północ od tej wsi, pozostawiając po stronie zachodniej wsie Bucciai i Truscolo a po stronie wschodniej wieś Tersecco, a stamtąd skręca w kierunku południowo-zachodnim, na południowy wschód od drogi łączącej wsie Cernova i Chervoi, odbiegając od tej drogi w odległości 0,8 kilometra na wschód od wsi Cucciani, stamtąd biegnie na okół w kierunku południowo - południowo - zachodnim, przechodząc o około 0,4 kilometra na wschód od góry Braico i o mniej więcej 0,4 kilometra na zachód od wsi Sterna Filaria, pozostawiając po stronie wschodniej drogę łączącą tę wieś z Piemonte, przechodząc o około 0,4 kilometra na zachód od miasta Piemonte i o około 0,5 kilometra na wschód od miasta Castagna, oraz dochodząc do rzeki Quieto w punkcie położonym w odległości około 1,6 kilometra na południowy zachód od miasta Castagna.

DZIAŁ IV

- KOLONIE WŁOSKIE

Artykuł 23

DZIAŁ V

- INTERESY SZCZEGÓLNE CHIN

DZIAŁ VI

- ALBANIA

Artykuł 29

Włochy zrzekają się formalnie na korzyść Albanii wszelkich dóbr (z wyjątkiem nieruchomości zwykle zajmowanych przez placówki dyplomatyczne lub konsularne), wszelkich praw, koncesyj, interesów oraz korzyści wszelkiego rodzaju w Albanii, należących do Państwa Włoskiego lub do Włoskich instytucyj o charakterze publicznym. Włochy zrzekają się również wszelkich roszczeń do interesów specjalnych lub wpływów szczególnych w Albanii, nabytych w wyniku agresji z dnia 7 kwietnia 1939 r. lub na mocy traktatów i układów zawartych przed tą datą.

Klauzule ekonomiczne niniejszego Traktatu, będące podstawą uprawnień Mocarstw Sprzymierzonych i Stowarzyszonych, będą się odnosiły do innych dóbr włoskich oraz do innych stosunków gospodarczych pomiędzy Albanią i Włochami.

DZIAŁ VII

- ETIOPIA

Artykuł 34

Włochy zrzekają się formalnie na korzyść Etiopii wszelkich dóbr (z wyjątkiem nieruchomości zwykle zajmowanych przez placówki dyplomatyczne lub konsularne), wszelkich praw, interesów oraz korzyści wszelkiego rodzaju, nabytych w jakimkolwiek czasie w Etiopii przez Państwo Włoskie, a także wszelkich dóbr o charakterze publicznym, określonych w paragrafie 1 załącznika XIV niniejszego Traktatu.

Włochy zrzekają się również wszelkich roszczeń do jakichkolwiek interesów specjalnych lub wpływów szczególnych w Etiopii.

DZIAŁ VIII

- UKŁADY MIĘDZYNARODOWE

DZIAŁ IX

- TRAKTATY DWUSTRONNE

Artykuł 44

CZĘŚĆ III

ZBRODNIARZE WOJENNI

Artykuł 45

Włochy przedsięwezmą wszelkie kroki konieczne do zapewnienia zaaresztowania oraz wydania celem ich osądzenia:

CZĘŚĆ IV

KLAUZULE WOJSKOWE, MORSKIE I LOTNICZE

DZIAŁ II

- OGRANICZENIA OGÓLNE

Artykuł 47

a) System stałych włoskich fortyfikacyj i urządzeń wojskowych wzdłuż granicy francusko-włoskiej zostanie zburzony lub usunięty wraz z całym wyposażeniem wojennym.

b) Przyjmuje się, że system ten obejmie jedynie stanowiska dla artylerii i piechoty (zarówno pojedyncze jak i połączone w zespoły), kazamaty i forty wszelkich rodzajów, urządzenia ochronne dla personelu, sprzętu, zaopatrzenia i amunicji, wojskowe obserwatoria i kolejki linowe, bez względu na to, jakie jest znaczenie tych urządzeń, stan ich konserwacji lub stopień modernizacji, oraz bez względu na to, czy urządzenia te są metalowe, murowane, betonowe lub wydrążone w skale.

a) Wzbroniona jest po wschodniej stronie granicy francusko-włoskiej budowa: stałych fortyfikacyj, w których mogłaby być zainstalowana broń zdolna wyrzucać pociski na terytorium francuskie lub na francuskie wody terytorialne; stałych urządzeń wojskowych, które mogłyby być wykorzystane do prowadzenia lub kierowania ognia na terytorium francuskie lub francuskie wody terytorialne, stałych urządzeń lub składów aprowizacyjnych, wzniesionych jedynie celem obsługiwania wyżej wymienionych fortyfikacyj i urządzeń.

b) Zakaz ten nie dotyczy innych typów fortyfikacyj niestałych lub koszar i urządzeń na powierzchni, przeznaczonych jedynie do utrzymywania porządku wewnętrznego oraz lokalnej obrony granic.

W pasie przybrzeżnym szerokości 15 kilometrów, ciągnącyn się od granicy francusko-włoskiej aż do południka 9°30'E, Włochom nie będzie wolno ani zakładać nowych baz lub stałych urządzeń na użytek floty, ani też rozbudowywać baz lub urządzeń już istniejących. Przepis ten nie stoi na przeszkodzie wprowadzaniu niewielkich zmian do urządzeń nawigacyjnych już istniejących, jak również ich konserwacji, z zastrzeżeniem, że zdolność ogólna tych urządzeń nie zostanie zwiększona.

Artykuł 48

a) Wszelkie włoskie fortyfikacje i stałe urządzenia wojskowe wzdłuż granicy włosko-jugosłowiańskiej zostaną zburzone lub usunięte wraz z całym wyposażeniem wojennym.

b) Przyjmuje się, że te fortyfikacje i urządzenia obejmują jedynie stanowiska dla artylerii i piechoty (zarówno pojedyńcze jak i połączone w zespoły), kazamaty i forty wszelkich rodzajów, urządzenia ochronne dla personelu, sprzętu, zaopatrzenia i amunicji, wojskowe obserwatoria i kolejki linowe, bez względu na to, jakie jest znaczenie tych urządzeń, stan ich konserwacji lub stopień modernizacji, oraz bez względu na to, czy urządzenia te są metalowe, murowane, betonowe lub wydrążone w skale.

a) Wzbroniona jest po zachodniej części granicy włosko-jugosłowiańskiej budowa: stałych fortyfikacyj, w których mogłaby być zainstalowana broń zdolna wyrzucać pociski na terytorium jugosłowiańskie lub na jugosłowiańskie wody terytorialne; stałych urządzeń wojskowych, które mogłyby być wykorzystane do prowadzenia lub kierowania ognia na terytorium jugosłowiańskie lub jugosłowiańskie wody terytorialne lub składów aprowizacyjnych, wzniesionych jedynie celem obsługiwania wyżej wymienionych fortyfikacyj i urządzeń.

b) Zakaz ten nie dotyczy innych typów fortyfikacyj niestałych lub koszar i urządzeń na powierzchni, przeznaczonych jedynie do utrzymywania porządku wewnętrznego oraz lokalnej obrony granic.

W pasie przybrzeżnym szerokości 15 kilometrów, ciągnącym się od granicy pomiędzy Włochami a Jugosławią oraz pomiędzy Włochami a Wolnym Terytorium Triestu aż do równoleżnika 44°50'N, oraz na wyspach położonych wzdłuż tego pasa przybrzeżnego Włochom nie będzie wolno ani zakładać nowych baz lub stałych urządzeń na użytek floty, ani też rozbudowywać baz lub urządzeń już istniejących. Przepis ten nie stoi na przeszkodzie wprowadzaniu niewielkich zmian do urządzeń i baz już istniejących, jak również ich konserwacji, z zastrzeżeniem, że zdolność ogólna tych urządzeń nie zostanie zwiększona.

Na Półwyspie Apulijskim, na wschód od południka 17°45'E, Włochom nie będzie wolno ani zakładać żadnych stałych urządzeń do użytku armii lądowej, floty lub lotnictwa wojskowego, ani też rozbudowywać urządzeń już istniejących. Przepis ten nie stoi na przeszkodzie wprowadzaniu niewielkich zmian do urządzeń już istniejących, jak również ich konserwacji, z zastrzeżeniem, że zdolność ogólna tych urządzeń nie zostanie zwiększona. W każdym razie dozwolona będzie budowa koszar dla oddziałów koniecznych do utrzymywania porządku wewnętrznego oraz do lokalnej obrony granic.

Artykuł 50

Artykuł 51

Włochom nie wolno będzie posiadać, produkować lub dokonywać doświadczeń z:

DZIAŁ III

- OGRANICZENIE DOTYCZĄCE FLOTY WŁOSKIEJ

Artykuł 56

Artykuł 57

Włoch przedsięwezmą następujące kroki w stosunku do jednostek floty włoskiej wyszczególnionych w załączniku XII B:

zapasy części wymiennych oraz materiału potrzebnego do posługiwania się bronią okrętową, należące do okrętów wyszczególnionych powyżej, winny być w miarę możności wydane w tym samym czasie, co i okręty.

Uzupełnienie zapasów części wymiennych oraz materiału potrzebnego do posługiwania się bronią okrętową winno być wydane w ilościach i w terminie ustalonych przez Rządy Czterech Mocarstw, ale w każdym razie w terminie jednego roku od chwili wejścia w życie niniejszego Traktatu.

W wypadku, gdyby jeden lub więcej okrętów wymienionych w załączniku XII B, a podlegających wydaniu, zaginął lub doznał szkody nie dającej się naprawić przed przewidzianym terminem, Włochy bez względu na przyczynę zaginięcia lub uszkodzenia zobowiązują się w zamian za okręt lub okręty tego rodzaju wydać spośród wymienionych w załączniku XII A okręt lub okręty o takim samym tonażu. W tym wypadku okręt lub okręty zastępcze zostaną wybrane przez akredytowanych w Rzymie Ambasadorów Stanów Zjednoczonych Ameryki, Francji, Zjednoczonego Królestwa i Związku Radzieckiego.

Artykuł 58

Odnośnie łodzi podwodnych i okrętów wojennych będących w stanie, nie nadającym się do służby, Włochy zastosują następujące środki. Wymienione terminy należy liczyć od daty wejścia w życie niniejszego Traktatu:

Włochy zobowiązują się, przed zatopieniem lub zniszczeniem okrętów wojennych i łodzi podwodnych wymienionych w paragrafie poprzednim, do wydobycia z nich wszelkiego sprzętu i wszelkich części, które mogą uzupełnić zapasy części zamiennych sprzętu, jakie mają być wydane na mocy paragrafu 1 artykułu 57 celem zaopatrzenia okrętów wymienionych w załączniku XII B.

Włochy będą również mogły, pod nadzorem akredytowanych w Rzymie Ambasadorów Stanów Zjednoczonych Ameryki, Francji, Zjednoczonego Królestwa i Związku Radzieckiego, wydobyć wszelki sprzęt i wszelkie części zamienne nie mające charakteru ekwipunku wojskowego, a dające się łatwo przerobić na użytek cywilny w gospodarce włoskiej.

Artykuł 59

Artykuł 60

Stały personel floty, przewyższający stan liczebny określony w paragrafie 1, zostanie stopniowo zmniejszony do liczb i w terminach wskazanych poniżej, z tym, że terminy te mają być liczone od daty wejścia w życie niniejszego Traktatu:

Dział IV

- Ograniczenia dotyczące armii włoskiej

Artykuł 61

Armia włoska łącznie z oddziałami obrony granic będzie ograniczona do stanu 185.000 ludzi, wliczając w to personel dowodzący, jednostki bojowe i służbę pomocniczą, oraz do 65.000 karabinierów; w każdym razie stan liczebny obu tych grup będzie mógł odbiegać od podanego powyżej w granicach 10.000 ludzi, z zastrzeżeniem, że łączny ich stan nie może przekroczyć 250.000 ludzi. Organizacja i uzbrojenie włoskich sił lądowych oraz ich rozmieszczenie na całym terytorium włoskim winny mieć na względzie wyłącznie zadania o charakterze wewnętrznym, potrzeby lokalnej obrony granic włoskich oraz obrony przeciwlotniczej.

DZIAŁ V

- OGRANICZENIA DOTYCZĄCE LOTNICTWA WŁOSKIEGO.

Artykuł 64

Włoskie lotnictwo wojskowe łącznie z całym lotnictwem morskim zostanie ograniczone do 200 samolotów bojowych i wywiadowczych oraz do 150 samolotów transportowych, morskiej służby ratowniczej, ćwiczebnych (typu szkolnego) i łączności. Powyższe liczby ogólne obejmują również aparaty rezerwowe. Z wyjątkiem samolotów bojowych i wywiadowczych żaden inny samolot nie może posiadać uzbrojenia. Organizacja i uzbrojenie lotnictwa włoskiego oraz jego rozmieszczenie na terytorium włoskim winny mieć na względzie wyłącznie zadania o charakterze wewnętrznym, potrzeby lokalnej obrony granic włoskich oraz obrony przed atakami lotniczymi.

DZIAŁ VI

- PRZEZNACZENIE SPRZĘTU WOJSKOWEGO (OKREŚLONEGO W ZAŁĄCZNIKU XIII C)

Artykuł 67

DZIAŁ VII

- AKCJA ZAPOBIEGAWCZA PRZECIW ZBROJENIOM NIEMIEC I JAPONII

DZIAŁ VIII

- JEŃCY WOJENNI

Artykuł 71

DZIAŁ IX

- USUWANIE MIN

CZĘŚĆ V

WYCOFANIE WOJSK SPRZYMIERZONYCH

Artykuł 73

CZĘŚĆ VI

ROSZCZENIA WYNIKŁE Z WOJNY

DZIAŁ I

- ODSZKODOWANIA

Artykuł 74

A. Odszkodowania na rzecz Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich.

Dostawy z tytułu odszkodowań będą pochodzić z następujących źródeł:

Ilość i rodzaj towarów, jakie mają być dostarczone, będą przedmiotem porozumień pomiędzy Rządami Związku Radzieckiego i Włoch; wybór towarów i termin dostaw winien zostać ustalony w taki sposób, aby nie wpłynął ujemnie na gospodarczą odbudowę Włoch oraz nie nakładał dodatkowych zobowiązań na inne Mocarstwa Sprzymierzone lub Stowarzyszone. Porozumienia zawarte na podstawie niniejszego paragrafu zostaną zakomunikowane akredytowanym w Rzymie Ambasadorom Stanów Zjednoczonych Ameryki, Francji, Zjednoczonego Królestwa i Związku Radzieckiego.

Włochy zapłacą odszkodowanie następującym Państwom:

Albanii - w wysokości 5,000.000 dolarów amerykańskich;

Etiopii - w wysokości 25,000.000 dolarów amerykańskich;

Grecji - w wysokości 105,000.000 dolarów amerykańskich;

Jugosławii - w wysokości 125,000.000 dolarów amerykańskich.

Sumy te zostaną zapłacone w okresie 7 lat od wejścia w życie niniejszego Traktatu. W ciągu pierwszych 2 lat nie będą miały miejsca żadne świadczenia obciążające bieżącą produkcję przemysłową.

Dostawy z tytułu odszkodowań będą pochodzić z następujących źródeł:

wszelkie inne rodzaje świadczeń w formie kapitału lub usług, z wyłączeniem aktywów włoskich, które zgodnie z postanowieniami artykułu 79 niniejszego Traktatu podpadają pod jurysdykcję Państw wyliczonych w paragrafie 1 powyżej. Świadczenia wynikające z niniejszego paragrafu obejmują statki pasażerskie "Saturnia" i "Vulcania" lub jeden z tych statków, w wypadku, gdy po ustaleniu ich wartości przez Czterech Ambasadorów jedno z Państw wyliczonych w paragrafie 1 powyżej, w terminie dziewięćdziesięciu dni zażąda ich wydania. Świadczenia wynikającego z niniejszego paragrafu mogą również obejmować nasiona.

a) Czterej Ambasadorowie będą koordynować i kontrolować wykonanie postanowień części B niniejszego artykułu. Będą się oni porozumiewać z szefami misji dyplomatycznych Państw wymienionych w paragrafie 1 części B akredytowanymi w Rzymie oraz w razie potrzeby z Rządem Włoskim i będą udzielać rad stronom zainteresowanym. Dla celów niniejszego artykułu Czterej Ambasadorowie zachowują swe funkcje aż do końca okresu dostaw z tytułu odszkodowań, przewidzianego w paragrafie 1 części B.

b) Celem uniknięcia sporów lub zbiegu roszczeń o rozdział produkcji i zasobów włoskich pomiędzy poszczególne Państwa, posiadające prawo do odszkodowań na mocy części B niniejszego artykułu, każdy Rząd, mający prawo do odszkodowań na mocy części B niniejszego artykułu oraz Rząd Włoski winny zawiadomić Czterech Ambasadorów o rozpoczęciu rokowań, zmierzających do zawarcia porozumienia zgodnie z postanowieniami paragrafu 3 powyżej, a także o przebiegu rokowań. W wypadku powstania różnicy zdań w czasie trwania rokowań, Czterej Ambasadorowie będą uprawnieni do rozstrzygnięcia każdego zagadnienia przedłożonego im przez jeden z dwóch Rządów lub przez jakikolwiek inny Rząd, mający prawo do odszkodowań na mocy części B niniejszego artykułu.

c) Porozumienia po ich zawarciu zostaną podane do wiadomości Czterech Ambasadorów. Czterej Ambasadorowie mogą zalecić, aby porozumienie, które nie jest lub przestało być zgodne z zasadami wyrażonymi w paragrafie 3 lub w ustępie (b) powyżej, zostało odpowiednio zmienione.

C. Postanowienia specjalne dotyczące dostaw przedterminowych.

Żadne postanowienie części A i części B niniejszego artykułu nie wyklucza w okresie pierwszych dwóch lat świadczeń dokonywanych z produkcji bieżącej, a przewidzianych w paragrafie 2) (c) części A i w paragrafie 2) (b) części B, jeżeli świadczenia takie mają miejsce w wykonaniu porozumień zawartych pomiędzy Rządem uprawnionym do odszkodowań a Rządem Włoskim.

D. Odszkodowania na rzecz innych Państw.

Roszczenia każdego Państwa, korzystającego na mocy niniejszego Traktatu z włoskich ustępstw terytorialnych, a nie wymienionego w części B niniejszego artykułu, zostaną również zaspokojone drogą przekazania danemu Państwu, bez świadczeń wzajemnych z jego strony, urządzeń i instalacji przemysłowych, położonych na terenach odstąpionych, a służących dostarczaniu wody względnie wytwarzaniu i dostarczaniu gazu i prądu elektrycznego, a należących do jakiejkolwiek Spółki włoskiej, której siedziba znajduje się we Włoszech lub została tam przeniesiona, oraz drogą przekazania wszelkich innych aktywów tych Spółek na terytorium odstąpionym.

DZIAŁ II

- RESTYTUCJE ZE STRONY WŁOCH

Artykuł 75

Rząd Włoski zwróci Rządowi każdego z zainteresowanych Narodów Zjednoczonych wszelkie złoto monetarne, które stało się przedmiotem łupu włoskiego lub zostało bezprawnie zabrane do Włoch, względnie wyda każdemu z zainteresowanych Rządów Narodów Zjednoczonych ilość złota równą, co do wagi i co do próby, ilości złupionej lub bezprawnie zabranej. Rząd Włoski uznaje, że zobowiązanie to jest niezależne od jakichkolwiek innych przelewów lub wywiezienia złota z terytorium włoskiego na korzyść innych Mocarstw Osi lub państw neutralnych.

Jeżeli w konkretnym wypadku Włochy nie mogłyby dokonać restytucji przedmiotów o wartości artystycznej, historycznej lub archeologicznej, stanowiących część dziedzictwa kulturalnego tego z Narodów Zjednoczonych, z którego terytorium dane przedmioty zostały przez obywateli włoskich albo przez włoskie władze lub siły zbrojne wywiezione siłą lub przy użyciu przymusu, Włochy zobowiązują się do przekazania danemu Narodowi Zjednoczonemu przedmiotów tego samego rodzaju lub mniej więcej tej samej wartości, jak przedmioty wywiezione, o ile Włochy mogą przedmioty takie dostarczyć.

DZIAŁ III

- ZRZECZENIE SIĘ ROSZCZEŃ PRZEZ WŁOCHY.

Artykuł 76

Włochy, w imieniu Rządu Włoskiego i obywateli włoskich, zrzekają się dochodzenia wobec Mocarstw Sprzymierzonych i Stowarzyszonych wszelkich roszczeń jakiegokolwiek rodzaju, wynikających bezpośrednio z wojny lub z kroków podjętych w wyniku istnienia w Europie po dniu 1 września 1939 stanu wojny, bez względu na to, czy zainteresowane Mocarstwo Sprzymierzone lub Stowarzyszone było w danym czasie w stanie wojny z Włochami, czy nie.

Zrzeczenie to obejmuje:

Postanowienia niniejszego artykułu wykluczą całkowicie i ostatecznie wszelkie roszczenia z wyżej wymienionych tytułów, które to roszczenia zostają uznane za wygasłe, bez względu na strony zainteresowane. Rząd Włoski zobowiązuje się wypłacić w lirach słuszne odszkodowanie celem zaspokojenia roszczeń osób, którym siły zbrojne Mocarstw Sprzymierzonych lub Stowarzyszonych znajdujące się na terytorium włoskim zarekwirowały towary lub usługi, a także roszczeń wobec sił zbrojnych Mocarstw Sprzymierzonych lub Stowarzyszonych, odnoszących się do szkód, wyrządzonych na terytorium włoskim, a nie wynikłych z działań wojennych.

Artykuł 77

Włochy zrzekają się, w imieniu własnym oraz obywateli włoskich, wszelkich roszczeń wobec Niemiec i obywateli niemieckich, nie zaspokojonych do dnia 8 maja 1945 r. z wyjątkiem roszczeń, wynikających z umów i innych zobowiązań, ważnych przed dniem 1 września 1939 r. oraz z praw nabytych przed tą datą, co nie uchybia postanowieniom określonym powyżej oraz żadnym innym postanowieniom, jakie Mocarstwa okupujące Niemcy mogą powziąć na korzyść Włoch i obywateli włoskich. Przyjmuje się, że zrzeczenie to odnosi się do wierzytelności, do wszelkich roszczeń o charakterze międzynarodowym, odnoszących się do porozumień zawartych w czasie wojny, oraz do wszelkich roszczeń dotyczących szkód i strat poniesionych podczas wojny.

CZĘŚĆ VII

MAJĄTKI, PRAWA I INTERESY

DZIAŁ I

- MAJĄTKI NARODÓW ZJEDNOCZONYCH WE WŁOSZECH

Artykuł 78

Rząd Włoski zwróci wszelkie majątki, prawa i interesy, określone w artykule niniejszym, wolne od wszelkich hipotek lub jakichkolwiek innych ciężarów, jakimi mogły one zostać obciążone z powodu wojny, bez pobierania z tytułu restytucji jakichkolwiek opłat na rzecz Rządu Włoskiego. Rząd Włoski unieważni wszelkie kroki, łącznie z zajęciem, sekwestrem lub kontrolą, przedsięwzięte w stosunku do majątków Narodów Zjednoczonych w okresie pomiędzy dniem 10 czerwca 1940 r. a datą wejścia w życie niniejszego Traktatu. W wypadku, gdyby dany majątek nie został restytuowany w terminie sześciu miesięcy od chwili wejścia w życie niniejszego Traktatu, odpowiednie żądanie winno być przedłożone władzom włoskim, w ostatecznym terminie 12 miesięcy, licząc od tej samej daty, z wyjątkiem wypadków, w których strona występująca z żądaniem może udowodnić, że niemożliwością było przedstawienie swego żądania w tym terminie.

a) Rząd Włoski będzie odpowiedzialny za przekazanie w całkowicie dobrym stanie majątków restytuowanych obywatelom Narodów Zjednoczonych, na mocy paragrafu 1 niniejszego artykułu. W wypadku, gdy majątek nie może być zwrócony lub gdy w wyniku wojny obywatel któregoś z Narodów Zjednoczonych doznał we Włoszech szkód lub strat majątkowych, Rząd Włoski wypłaci właścicielowi odszkodowanie w lirach, nie przewyższające dwóch trzecich sumy, niezbędnej w chwili jej wypłacania, albo do nabycia przez poszkodowanego majątku takiej samej wartości, albo do wyrównania poniesionej szkody lub straty. W żadnym wypadku obywatele Narodów Zjednoczonych nie mogą w sprawach odszkodowań być traktowani gorzej niż obywatele włoscy.

b) Obywatele Narodów Zjednoczonych, posiadających, bezpośrednio lub pośrednio, interesy majątkowe w spółkach lub towarzystwach, nie mających obywatelstwa Narodów Zjednoczonych w rozumieniu paragrafu 9 (a) niniejszego artykułu, którzy zostali poszkodowani z powodu strat lub szkód majątkowych, poniesionych na terytorium włoskim, otrzymują odszkodowanie zgodnie z zasadami wyrażonymi w ustępie (a) powyżej. Odszkodowanie to będzie obliczone na podstawie ogólnych strat lub szkód poniesionych przez daną Spółkę lub Towarzystwo i będzie pozostawać w takim samym stosunku do tych strat lub szkód, w jakim udział wyżej wymienionych osób pozostaje do łącznego kapitału danego towarzystwa lub danej firmy.

c) Odszkodowanie będzie przekazane, wolne od wszelkich świadczeń, podatków i innych obciążeń. Będzie ono mogło być swobodnie użyte na terytorium Włoch, lecz będzie podlegało tym ograniczeniom dewizowym, jakie w danym momencie mogą obowiązywać we Włoszech.

d) Rząd Włoski przyzna obywatelom Narodów Zjednoczonych odszkodowanie w lirach w takim samym stosunku, jak odszkodowanie przewidziane w ustępie (a) powyżej, celem wyrównania szkód lub strat wynikających z zarządzeń specjalnych wydanych w stosunku do ich majątku, a nie dotyczących majątków włoskich. Ustęp ten nie dotyczy utraconego zysku.

Obywatele Narodów Zjednoczonych oraz ich majątki będą zwolnieni ze wszystkich danin, kontrybucji lub podatków wyjątkowych, nałożonych przez Rząd Włoski lub jakąkolwiek inną władzę włoską na ich kapitały, znajdujące się we Włoszech, w okresie pomiędzy dniem 3 września 1943 r. a datą wejścia w życie niniejszego Traktatu, celem pokrycia wydatków, wynikłych z wojny lub kosztów utrzymania sił okupacyjnych lub też kosztów odszkodowań, jakie mają być wypłacone jednemu z Narodów Zjednoczonych. Wszelkie sumy pobrane z jakiegokolwiek z powyższych tytułów zostaną zwrócone.

Bez względu na cesje terytorialne, przewidziane w niniejszym Traktacie, Włochy pozostają odpowiedzialne za szkody lub straty poniesione w czasie wojny przez obywateli Narodów Zjednoczonych na terenach odstąpionych lub na Wolnym Terytorium Triestu. Zobowiązania określone w paragrafach 3, 4, 5 i 6 niniejszego artykułu ciążą również na Rządzie Włoskim odnośnie majątków należących do obywateli Narodów Zjednoczonych, a położonych na terenach odstąpionych oraz na Wolnym Terytorium Triestu, ale tylko o tyle, o ile to nie jest sprzeczne z postanowieniami paragrafu 14 załącznika X oraz paragrafu 14 załącznika XIV niniejszego Traktatu.

Używane w niniejszym artykule:

Wyrażenie "obywatele Narodów Zjednoczonych" obejmuje osoby fizyczne, będące obywatelami któregokolwiek z Narodów Zjednoczonych, a także Towarzystwa i Spółki utworzone zgodnie z prawami jednego z Narodów Zjednoczonych w czasie wejścia w życie niniejszego Traktatu, pod warunkiem, że wyżej wymienione osoby fizyczne, Towarzystwa i Spółki posiadały ten stan prawny już dnia 3 września 1943 r., to jest w momencie zawieszenia broni z Włochami.

Wyrażenie "obywatele Narodów Zjednoczonych" obejmują również wszelkie osoby fizyczne oraz Towarzystwa i Spółki, które według ustawodawstwa obowiązującego we Włoszech w czasie wojny były uważane za nieprzyjacielskie.

Termin "właściciel" oznacza obywatela jednego z Narodów Zjednoczonych, według definicji ustępu (a) powyżej, posiadającego tytuł prawny do wyżej określonego majątku, a także osobę, która wstąpiła w prawa właściciela, pod warunkiem, że osoba ta jest również obywatelem jednego z Narodów Zjednoczonych w rozumieniu ustępu (a); jeżeli nabyła ona majątek w stanie uszkodzonym, to sprzedawca zachowuje swoje prawa do odszkodowania, przysługujące mu na mocy niniejszego artykułu, co nie uchybia zobowiązaniom istniejącym z tego tytułu pomiędzy sprzedawcą a nabywcą na mocy ustawodawstwa krajowego.

Termin "majątki" oznacza wszelkie dobra ruchome i nieruchome, materialne i niematerialne, włącznie z prawami majątkowymi przemysłowymi, literackimi i artystycznymi, a także wszelkie prawa lub interesy jakiegokolwiek rodzaju, odnoszące się do tych dóbr. Majątki Narodów Zjednoczonych i ich obywateli obejmują wszelkie statki żeglugi morskiej i śródlądowej, wraz z ich urządzeniem i ekwipunkiem, które należały do Narodów Zjednoczonych lub do ich obywateli lub były zarejestrowane na terytorium jednego z Narodów Zjednoczonych lub żeglowały pod flagą jednego z Narodów Zjednoczonych, a które po dniu 10 czerwca 1940 r. znalazłszy się na wodach włoskich lub sprowadzone tam przy użyciu siły, zostały poddane pod kontrolę władz włoskich, jako majątek nieprzyjacielski, lub, pozostając we Włoszech, przestały podlegać swobodnemu rozporządzeniu Narodów Zjednoczonych lub ich obywateli w wyniku zarządzeń kontrolnych, zastosowanych przez władze włoskie w związku z istnieniem stanu wojny pomiędzy niektórymi z Narodów Zjednoczonych a Niemcami; przepis niniejszy nie uchybia postanowieniom ogólnym wyrażonym w artykułach poprzednich.

DZIAŁ II

- MAJĄTKI WŁOSKIE NA TERYTORIUM MOCARSTW SPRZYMIERZONYCH I STOWARZYSZONYCH

Artykuł 79

Każde z Mocarstw Sprzymierzonych lub Stowarzyszonych będzie uprawnione do zajęcia, zatrzymania lub likwidacji wszystkich majątków, praw i interesów, znajdujących się w chwili wejścia w życie niniejszego Traktatu na jego terytorium, a należących do Państwa Włoskiego lub do obywateli włoskich, oraz do podjęcia wszelkiej innej akcji odnośnie tych majątków, praw i interesów. Będzie ono miało również prawo użycia tych majątków lub środków, uzyskanych z ich likwidacji, do wszelkich celów, jakie można uznać za stosowne, w granicach wysokości roszczeń własnych lub roszczeń swoich obywateli wobec Państwa Włoskiego lub obywateli włoskich (włącznie z wierzytelnościami), które na mocy innych artykułów niniejszego Traktatu nie zostaną całkowicie zaspokojone. Wszystkie majątki włoskie lub środki uzyskane z ich likwidaji, przewyższające sumę wyżej wymienionych roszczeń, winny być restytuowane.

Artykuł niniejszy nie nakłada na żadne z Mocarstw Sprzymierzonych lub Stowarzyszonych jakiegokolwiek obowiązku zwrócenia Rządowi Włoskiemu lub obywatelom włoskim praw własności przemysłowej, ani też włączenia tych praw do obliczenia sum, jakie mogą być zatrzymane na mocy paragrafu 1 niniejszego artykułu. Rząd każdego z Mocarstw Sprzymierzonych lub Stowarzyszonych będzie miał prawo poddać prawa lub interesy, odnoszące się do własności przemysłowej na terytorium tego Mocarstwa Sprzymierzonego lub Stowarzyszonego, a nabyte przez Rząd Włoski lub obywateli włoskich przed wejściem w życie niniejszego Traktatu, takim ograniczeniom, warunkom lub restrykcjom, jakie Rząd danego Mocarstwa Sprzymierzonego lub Stowarzyszonego może uznać za konieczne ze względu na interesy narodowe.

a) Włoskie kable podmorskie, łączące punkty położone na terytorium jugosłowiańskim, będą uważane za majątek włoski w Jugosławii, nawet jeżeli pewna część tych kabli znajduje się poza jugosłowiańskimi wodami terytorialnymi.

b) Włoskie kable podmorskie, łączące punkt położony na terytorium jednego z Mocarstw Sprzymierzonych lub Stowarzyszonych z punktem położonym na terytorium włoskim, będą uważane za majątek włoski w rozumieniu niniejszego artykułu, o ile chodzi o instalacje końcowe lub części kabli znajdujące się na wodach terytorialnych danego Mocarstwa Sprzymierzonego lub Stowarzyszonego.

Uważa się, że majątki, określone w paragrafie 1 niniejszego artykułu, obejmują majątki włoskie, które stały się przedmiotem zarządzeń kontrolowanych, wynikłych ze stanu wojny istniejącego pomiędzy Włochami a danym Mocarstwem Sprzymierzonym lub Stowarzyszonym, w którego jurysdykcji dane majątki się znajdują, lecz nie powinny obejmować:

z wyjątkiem aktywów określonych w paragrafie 2) (b) części A i w paragrafie 1 części D artykułu 74, majątku osób fizycznych, zamieszkałych na terytoriach odstąpionych lub Wolnym Terytorium Triestu, które nie skorzystały z prawa optowania na rzecz Włoch, przyznanego im na mocy niniejszego Traktatu, jak również majątku spółek lub towarzystw, których siedziba znajduje się na terytoriach odstąpionych lub Wolnym Terytorium Triestu, pod warunkiem, że te spółki lub towarzystwa nie stanowią własności osób zamieszkałych we Włoszech ani nie są kontrolowane przez takie osoby. W wypadkach przewidzianych w paragrafie 2) (b) części A i w paragrafie 1 części D artykułu 74 sprawa odszkodowania zostanie uregulowana zgodnie z postanowieniami części E tego artykułu.

DZIAŁ III

- OŚWIADCZENIE MOCARSTW SPRZYMIERZONYCH I STOWARZYSZONYCH W SPRAWIE ROSZCZEŃ

Artykuł 80

Mocarstwa Sprzymierzone i Stowarzyszone oświadczają, że prawa przyznane im na mocy artykułu 74 i 79 niniejszego Traktatu pokrywają wszelkie ich roszczenia, jak również roszczenia ich obywateli, związane ze szkodami i stratami, będącymi wynikiem wojny, włącznie z czynnościami podjętymi na skutek okupacji ich terytorium, za które odpowiedzialność spada na Włochy, a które miały miejsce poza granicami terytorium włoskiego, jednak z wyłączeniem roszczeń, opartych na artykułach 75 i 78.

DZIAŁ IV

- DŁUGI

Artykuł 81

Istnienie stanu wojny nie powinno samo w sobie być uważane jako czynnik wpływający na obowiązek spłaty długów pieniężnych, powstałych z tytułu zobowiązań i umów będących w mocy przed wybuchem wojny lub praw nabytych przed tą datą, które stały się płatne przed wejściem w życie niniejszego Traktatu, a które są należne albo Rządowi lub obywatelom jednego z Mocarstw Sprzymierzonych lub Stowarzyszonych od Rządu Włoskiego lub obywateli włoskich, albo Rządowi Włoskiemu lub obywatelom włoskim od Rządu lub obywateli jednego z Mocarstw Sprzymierzonych lub Stowarzyszonych.

CZĘŚĆ VIII

OGÓLNE STOSUNKI GOSPODARCZE

Artykuł 82

Do czasu zawarcia traktatów lub umów handlowych pomiędzy jakimkolwiek z Narodów Zjednoczonych a Włochami, Rząd Włoski będzie zobowiązany, przez okres 18 miesięcy od chwili wejścia w życie niniejszego Traktatu, do przyznania następujących praw każdemu z Narodów Zjednoczonych, które na zasadzie wzajemności przyznają w praktyce analogiczne prawa Włochom:

Włochy nie przyznają żadnemu Państwu wyłącznych lub specjalnych praw odnośnie eksploatacji handlowej żeglugi powietrznej dla celów transportów międzynarodowych; Włochy udzielą równych możliwości wszystkim Narodom Zjednoczonym w nabyciu prawa międzynarodowej handlowej żeglugi powietrznej na terytorium włoskim, włącznie z prawem lądowania, celem zaopatrywania się w paliwo i dokonywania reperacji, oraz co się tyczy eksploatacji handlowej żeglugi powietrznej dla celów transportów międzynarodowych, przyznają wszystkim Narodom Zjednoczonym, na zasadzie wzajemności oraz niestosowania dyskryminacji, prawo przelotu ponad terytorium włoskim bez lądowania. Postanowienia te nie powinny naruszać włoskich interesów obrony narodowej.

CZĘŚĆ III

ROZSTRZYGANIE SPORÓW

Artykuł 83

Wszystkie spory, jakie mogą wyniknąć w związku z zastosowaniem artykułu 75 i 78 oraz załączników XIV, XV, XVI i XVII, część B, niniejszego Traktatu, zostaną przedłożone Komisji Rozjemczej, złożonej z jednego przedstawiciela Rządu zainteresowanego Narodu Zjednoczonego oraz z jednego przedstawiciela Rządu Włoskiego, obu posiadających równe uprawnienia. Jeżeli rozstrzygnięcie nie nastąpi w ciągu 3 miesięcy od daty przedłożenia sporu Komisji Rozjemczej, każdy z obu zainteresowanych Rządów może zażądać włączenia do Komisji trzeciego członka, wybranego za zgodą obu Rządów spośród obywateli jednego z Państw trzecich. Jeżeli oba Rządy nie dojdą do porozumienia co do wyboru tego członka w terminie dwumiesięcznym, zwrócą się one do akredytowanych w Rzymie Ambasadorów Stanów Zjednoczonych Ameryki, Francji, Zjednoczonego Królestwa i Związku Radzieckiego, którzy wyznaczą trzeciego członka Komisji. Jeżeli Ambasadorowie w terminie miesięcznym nie dojdą do porozumienia w sprawie mianowania trzeciego członka, każda z zainteresowanych stron może zwrócić się do Sekretarza Generalnego Organizacji Narodów Zjednoczonych z prośbą o dokonanie wyboru.

CZĘŚĆ X

RÓŻNE KLAUZULE GOSPODARCZE

CZĘŚĆ XI

POSTANOWIENIA KOŃCOWE

Artykuł 86

Artykuł 87

Z wyjątkiem wypadków, co do których jakikolwiek artykuł niniejszego Traktatu wyraźnie przewiduje procedurę odmienną, każdy spór dotyczący wykładni lub wykonywania niniejszego Traktatu, nie rozstrzygnięty w drodze bezpośrednich rokowań dyplomatycznych, będzie przedłożony Czterem Ambasadorom, działającym w sposób przewidziany w artykule 86, lecz w wypadku tego rodzaju Ambasadorowie nie będą ograniczeni terminem określonym w wyżej wymienionym artykule. Wszelki spór tego rodzaju, którego nie zdołają oni rozstrzygnąć w terminie dwumiesięcznym, będzie, o ile strony sporu nie dojdą do porozumienia co do innego sposobu jego załatwienia, poddany na żądanie jednej ze stron Komisji złożonej z jednego przedstawiciela każdej ze stron oraz z trzeciego członka wybranego spośród obywateli jednego z Państw trzecich na mocy porozumienia pomiędzy obu zainteresowanymi Państwami. O ile obie strony w ciągu miesiąca nie dojdą do porozumienia co do wyboru trzeciego członka Komisji, każda ze stron będzie mogła zwrócić się do Sekretarza Generalnego Narodów Zjednoczonych z prośbą o mianowanie tego trzeciego członka.

Artykuł 90

Traktat niniejszy, którego teksty francuski, angielski i rosyjski są jednakowo autentyczne, podlega ratyfikacji przez Mocarstwa Sprzymierzone i Stowarzyszone. Podlega on również ratyfikacji przez Włochy. Wejdzie on w życie natychmiast po złożeniu dokumentów ratyfikacyjnych przez Stany Zjednoczone Ameryki, Francję, Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej oraz Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich. Dokumenty ratyfikacyjne powinny być w możliwie najkrótszym czasie złożone Rządowi Republiki Francuskiej.

W stosunku do tych Mocarstw Sprzymierzonych lub Stowarzyszonych, które złożą swoje dokumenty ratyfikacyjne w czasie późniejszym, Traktat wejdzie w życie z chwilą złożenia tych dokumentów. Traktat niniejszy będzie złożony w archiwach Rządu Republiki Francuskiej, który każdemu z Państw podpisujących wyda odpis uwierzytelniony za zgodność.

Przekład

LISTA ZAŁĄCZNIKÓW

Załącznik I - Mapy (patrz oddzielny tom)*.

Załącznik II - Granica francusko-włoska: szczegółowy opis odcinków granicy, według zmian przewidzianych w artykule 2.

Załącznik III - Gwarancje odnoszące się do Mont Cenis i rejonu Tende-la Brigue.

Załącznik IV - Postanowienia uzgodnione przez Rządy Austriacki i Włoski w dniu 5 września 1946.

Załącznik V - Zaopatrywanie w wodę gminy Gorycja i jej okolic.

Załącznik VI - Stały Statut Wolnego Terytorium Triestu.

Załącznik VII - Dokument odnoszący się do tymczasowego ustroju Wolnego Terytorium Triestu.

Załącznik VIII - Dokument dotyczący Wolnego Portu Triestu.

Załącznik IX - Postanowienia techniczne dotyczące Wolnego Terytorium Triestu.

Załącznik X - Postanowienia ekonomiczne i finansowe dotyczące Wolnego Terytorium Triestu.

Załącznik XI - Wspólna deklaracja Rządów Stanów Zjednoczonych Ameryki, Francji, Zjednoczonego Królestwa i Związku Radzieckiego w przedmiocie włoskich posiadłości tertorialnych w Afryce.

Załącznik XII - Lista okrętów wojennych:

A. które Włochy mają zatrzymać,

B. które mają być wydane przez Włochy.

Załącznik XIII - Definicje:

A. Terminy morskie.

B. Szkolenie wojskowe, lotnicze i morskie.

C. Definicje i wykaz sprzętu wojennego.

D. Definicja terminów "demilitaryzacja" i "zdemilitaryzowany".

Załącznik XIV - Postanowienia ekonomiczne i finansowe, dotyczące terytoriów odstąpionych.

Załącznik XV - Postanowienia specjalne dotyczące pewnych rodzajów własności:

A. Własność przemysłowa, literacka i artystyczna.

B. Ubezpieczenia.

Załącznik XVI - Umowy, przedawnienia i papiery wartościowe.

Załącznik XVII - Sądy Kaperskie i wyroki sądowe.

ZAŁĄCZNIK I

MAPY

(patrz oddzielny tom).^*).

A - Granica Włoch (art. 1),

B - Granica francusko-włoska (art. 2),

C - Granica włosko-jugosłowiańska (art. 3),

D - Granica Wolnego Terytorium Triestu (art. 4 i 22),

E - Strefy morskie wytyczone w artykule 11 niniejszego Traktatu.

____________

*) Mapy można obejrzeć w Bibliotece Narodowej w Warszawie, w Kancelarii Departamentu Ustawodawczego Ministerstwa Sprawiedliwości oraz w archiwum Biura Prawno-Traktatowego Ministerstwa Spraw Zagranicznych.

ZAŁĄCZNIK II

GRANICA FRANCUSKO-WŁOSKA

Szczegółowy opis odcinków granicy według zmian przewidzianych w artykule 2.

Przełęcz Mały Saint-Bernard

patrz: mapa w skali 1:20.000 - Ste Foy Tarentaise Nr 1-2.

Nowa granica biegnie wzdłuż linii począwszy od skalistej granicy Lancebranlette, następnie spada ku wschodowi wzdłuż linii działu wód do punktu oznaczonego kotą 2130, skąd biegnie do Colonna Joux (2188). Od tego punktu, biegnąc nadal wzdłuż działu wód, wznosi się ponownie do Costa del Belvedere i biegnie wzdłuż jej wynurzeń skalnych, po czym wznosi się w górę Belvedere i okrąża jej szczyt, pozostawiając go w obrębie terytorium francuskiego na 120 mertów od granicy i przebiegając przez koty 2570, 2703, Bella Valetta i kotę 2746, łączy się z dawną granicą w Mt. Valaisan.

Płaskowzgórze Mont Cenis

patrz: mapa w skali 1:20.000 Nr 5-6 i 7-8 i Mont d'Ambin Nr 1-2

Nowa granica biegnie po linii, która opuszcza dawną granicę przy górze Tour, następnie podąża na zachód wzdłuż linii granicy administracyjnej, wskazanej na mapie, dalej wzdłuż potoku Vitoun od punktu, gdzie zbiega się z jego odgałęzieniem północnym i schodzi jego biegiem do Rocca della Toretta.

Biegnie następnie wzdłuż linii wynurzeń skalnych, dochodzi do strumienia płynącego z Alpe Lamet i wraz z nim schodzi do podnóża skalistej skarpy, wzdłuż której biegnie na przestrzeni około 800 metrów, dochodzące do thalwegu w punkcie położonym na około 200 metrów na północ od koty 1805.

Następnie kieruje się do szczytu osypisk wznoszących się nad Ferrera Cenisio na około 300 metrów i biegnie dalej w kierunku zachodnim spotyka się z drogą, która okrąża od wschodu Rne. Paradiso w odległości 400 metrów na zachód od pętli (1854), opuszczając ją natychmiast i skręcając na południe.

W dalszym ciągu linia graniczna przecina drogę Bar Cenisia w odległości około 100 m na południowy-wschód od Schroniska Nr 5, przecina thalweg w kierunku jeziora S. Giorgio, podąża dalej mniej więcej wzdłuż krzywej 1900 do wysokości koty 1907, obiega od południa jezioro d'Arpon, następnie dochodzi do skalnego grzebienia, wzdłuż którego biegnie w kierunku południowo-zachodnim aż do miejsca zbiegu potoków wypływających z lodowca Bard (Ghiacciaio di Bard) w punkcie położonym około 1400 m na południowy-zachód od jeziora d'Arpon.

Stamtąd, odchylając się na południe, przebiega w przybliżeniu wzdłuż krzywej 2500, przechodzi do koty 2579, następnie biegnąc wzdłuż krzywej 2600, dochodzi do jeziora della Vecchia i przy granicy administracyjnej, zaznaczonej na mapie na około 700 m na południo-wschód od jeziora, skierowuje się na drogę Passo d'Avanza i biegnie nią wzdłuż skalistego stoku do dawnej granicy, łącząc się z nią w połowie odległości między przełęczą della Vecchia a przełęczą Clapier.

Mont-Thabor

patrz: mapa w skali 1:20.000 Névache Nr 1-2, 5-6 i 7-8. Od szczytu la Planette do Rocher de Guion (Szczyt del Suer)

Nowa granica biegnie wzdłuż linii, która oddala się od dawnej granicy u szczytu la Planette i kierując się ku południowi, przebiega wzdłuż grzbietu góry poprzez koty 2980, 3178, Rocca Bernaude (3228), koty 2842, 2780, 2877, Passo della Gallina (2671), koty 2720, 2806 i Punta Quattro Sorelle (2700).

Schodząc z pochyłości tego wierzchołka od strony wschodniej. linia graniczna pozostawia na terytorium francuskim punkt oznaczony kotą 2420, skąd wychodzi na drogę i biegnie wzdłuż niej po wschodniej jej stronie w kierunku budynków, położonych na około 200 m od koty 2253, pozostawiając tę drogę i budynki na terytorium francuskim. Następnie przechodzi thalweg'iem około 300 m na północno-wschód od koty 1915, skąd dochodzi do północno-zachodniego brzegu, który w Vallée Etroite (Valle Streta) zasila urządzenia hydro-elektryczne Sette Fontane, pozostawiając zarówno ten basen jak i wspomniane urządzenia na terytorium włoskim. Okrążając basen od południa, dociera do skrzyżowania dróg w kocie 1499.

Następnie przebiega drogą, łączącą się na skraju lasu z krzywą 1500, która prowadzi linię graniczną do Comba della Gorgia w okolicy krzywej 1580; wznosi się wreszcie thalweg'iem w kierunku koty 1974 i dosięga krawędzi stromego stoku Sueur, oznaczonego przez koty 2272, 2268, 2239, 2266 i 2267, po czym biegnie tą krawędzią do miejsca spotkania się z dawną granicą, pozostawiając na terytorium francuskim grzbiet skalny i drogę, która nim przebiega.

Chaberton

patrz: mapa w skali 1:20.000 Brianon Nr 3-4

Nowa granica przebiega po linii, która opuszcza dawną granicę w punkcie oznaczonym kotą 3042 (na północ od koty 3070 i na północ od wierzchołka Trois Scies) i podąża wzdłuż skalistej grani aż do Croce del Vallonetto.

Od Croce del Vallonetto odchyla się ku południowi i biegnie wzdłuż skalistej grani, dochodząc do drogi Chaberton w punkcie, gdzie ta droga przechodzi przez kotlinę Clot des Morts.

Przecinając tę drogę i graniczący z nią thalweg, linia graniczna przebiega na przestrzeni około 1250 metrów wzdłuż krzywej 2300 biegnącej w tym terenie w kierunku południowo-wschodnim poprzez szereg skalistych wynurzeń i osypisk, następnie przecina w linii prostej wschodni stok góry Chaberton, dosięga punktu położonego o około 400 metrów na zachód od koty 2160, pozostawiając na terytorium francuskim stację średnicową kolejki liniowej znajdującą się w tym miejscu.

Stamtąd kieruje się w linii prostej poprzez szereg skalistych wałów i urwistych wąwozów do punktu (nie oznaczonego na mapie) Fontaine des Chamois w pobliżu koty 2228 (mniej więcej o 1,4 kilometra na północny wschód od Claviéres), który okrąża od wschodu, podążając wzdłuz drugiej pętli drogi łączącej ten punkt z umocnionymi kaszarami Chaberton (na drodze od Cézanne (Cesan…) do Claviéres), pozostawiając fortyfikacje w Fontaine des Chamois na terytorium francuskim.

Dalej, biegnąc zrazu na południe wzdłuż granicy gminnej, oznaczonej na mapie, a następnie wzdłuż wału skalistego mniej więcej o 400 metrów na północ od drogi Claviéres-Cézanne (Cesana) odchyla się ku południowemu zachodowi, przechodząc u podnóży skalistych urwisk w odległości, umożliwiającej wybudowanie w tym miejscu drogi dla ruchu dwustronnego.

Okrążając w ten sposób od północy wioskę Claviéres, pozostawioną na terytorium włoskim, napotyka Rio Secco na około 200 metrów w górę rzeki od mostu Claviéres i podąża w dół jej biegiem, a następnie biegiem rzeki Doire Ripaire (Doria Riparia) aż do drogi łączącej Claviéres z doliną Gimont, pozostawioną Włochom, i dalej tą drogą aż do mostu na Gimont.

Idąc w górę biegiem tej rzeki na przestrzeni około 300 metrów, linia graniczna opuszcza rzekę i podąża ścieżką górską aż do górnej stacji kolejki liniowej Claviéres (przełęcz Mont Fort du Boeuf), którą pozostawia na terytorium francuskim. Następnie wzdłuż grani dochodzi do dotychczasowej granicy przy górze la Plane i słup graniczny 251. Droga w dolinie Gimont pozostaje na terytorium włoskim.

Doliny górnej Tinée, Vésubie i Roya

1° - Od szczytu Colla Longa do szczytu Mercantour

patrz: mapa w skali 1:20.000 Saint Etienne de Tinée Nr 3-1 i 7-8 Trois Ponts Nr 5-6

Nowa granica biegnie wzdłuż linii, która oddala się od dawnej granicy u szczytu Colla Longa i kierując się na wschód wzdłuż linii działu wód, biegnie grzbietem skalistym przechodząc przez koty 2719, 2562, a następnie przez przełęcz Seccia, dochodzi w kocie 2760 do Testa dell'Autaret, przechodzi przez kotę 2672 w kierunku przełęczy Guercia (2456) i przez koty 2640, 2693 i 2689, dochodzi do Rocche di Saboulé i biegnie wzdłuż ich północnej krawędzi.

Podążając wzdłuż grani, dochodzi poprzez koty 2537, 2513, Passo del Lausfer (2461) i kotę 2573 do Testa Auta del Lausfer (2587), skąd dochyla się na południe do Testa Colla Auta, przechodząc przez szczyt Lausfer (2544), pozostawiając ten punkt po stronie włoskiej.

Stamtąd poprzez kotę 2484 i wzdłuż biegnącej granią drogi pozostawionej na terytirjum francuskim, przez koty 2240 i 2356, linia graniczna przecina Passo di Santa Anna, i przechodząc przez koty 2420 i 2407, dobiega do punktu położonego około 80 metrów na południe od punktu oznaczonego kotą 2378 (szczyt Moravacciera).

Biegnąc wzdłuż grani drogą pozostawioną na terytorium francuskim, przechodzi przez Testa Ga del Caval i kotę 2331, które pozostają na terytorium francuskim, następnie oddalając się od drogi podąża wzdłuż grani Testa dell'Adreck (2475) i przez przełęcz Lombarda i przez kotę 2556 dochodzi do szczytu Lombarda (2801).

Odchylając się na południowy-wschód, biegnie wzdłuż skalistego grzbietu i przez Passo di Peania, szczyt Vermeil, kotę 2720, pozostawioną na terytorium francuskim, poprzez Testa Comba Grossa (2792), Passo del Lupo (2730) i kotę 2936, dochodzi do góry Malinvern.

Następnie biegnąc w kierunku południowym, przechodzi przez koty 2701, 2612 i szczyt Tavels (2802), a potem w kierunku wschodnim przez koty 2823 dochodzi do Testa del Claus (2889).

Odchylając się następnie w kierunku ogólnie biorąc południowo-wschodnim, przecina Passo delle Portette, przechodzi przez kotę 2814, Testa delle Portette, kotę 2868, Testa Margiola (2831), Carie di Prefouns (2840), Passo del Perfouns (2620), Testa di Tablasses (2851), Passo di Bresses (2794), Testa di Bresses (2820) i przez szczyt Fremamorta (2731), przełęcz Fermamorta, koty 2625, 2675 i 2539, szczyt Pagari (2886), szczyt Naucetas (2706), koty 2660 i 2673, przełęcz Ciriegia (2581), dochodzi do szczytu Mercantour (2775).

2° - Od szczytu Mercantour do góry Clapier

patrz: mapa w skali 1:20.000 - Trois Ponts Nr 5-6 i włoska mapa w skali 1:20.000 - Madonna delle Finestre

Od szczytu Mercantour przez kotę 2705, przełęcz Mercantour (2611), szczyt Ghilie (2998), koty 2939 i 2955, Testa della Rovina (2981), koty 2844 i 2862, Passo della Rovina, Caire dell'Agnel (2935, 2867, 2784), szczyt Caire Agnel (2830) szczyt Mallariva (2860), szczyt Cairas (2831), szczyt Cougourda (2881, 2921), szczyt Gaisses (2896), koty 2766, 2824, szczyt Lombard (2842), koty 2831, 2717, 2591, 2600 i 2582, Boccia Forno, szczyt Finestre (2657), przełęcz Finestre, koty 2634, 2686 i 2917, dochodzi do szczytu Gelas (3143), następnie przez kotę 3070 i szczyt Maledia biegnie wzdłuż ścieżki, prowadzącej ku Passo del Pagari (2819), potem granicą gminy, zaznaczoną na mapie, dochodzi do Passo di Monte Clapier (2827) i okrąża górę Clapier (3045) od północy i wschodu wzdłuż granicy administracyjnej zaznaczonej na mapie.

3° - Od góry Clapier do przełęczy Tenda

patrz: mapa włoska w skali 1:20.000 Madonna della Finestre i przełęcz Tenda

Od góry Clapier, linia graniczna biegnąc granicą administracyjną zaznaczoną na mapie przez koty 2915, 2887 i 2562, Passo dell'Angel i kotą 2679 dochodzi do szczytu Angel (2775).

Kierując się na wschód i biegnąc stale granicą administracyjną zaznaczoną na mapie przez koty 2845 i 2843 w Roccie dell'Agnel dochodzi do szczytu Scandeiera (2706) i przecina przełęcz Sabbione (2332), przechodzi przez koty 2373, 2226, 2303 i 2313, szczyt Sabbione (2610), kotę 2636, przez Punta Peirafioa, następnie przez koty 2609, 2585, 2572 i 2550 i dochodzi do skały Rca Abiso (2755).

Biegnąc stale granicą administracyjną, zaznaczoną na mapie, przechodzi na wschód od koty 2360, następnie, podążając wzdłuż krawędzi wynurzeń skalnych na północ od Regione Pian Misson, łączy się ze ścieżką, prowadzącą na górę Becco Rosso, wzdłuż której biegnie na północ od kot 2181, 2116 i 1915, aż do drogi, wzdłuż której podąża na przestrzeni około 1 kilometra w kierunku północnym i powracając następnie do wspomnianej wyżej ścieżki, dochodzi do przełęczy Tenda. Ścieżka i część wspomnianej wyżej drogi pozostawione są na terytorium francuskim.

4° - Od przełęczy Tenda do szczytu Missun

patrz: mapa włoska w skali 1:20.000 Tenda i Certosa di Pesio

Od przełęczy Tenda, linia graniczna, pozostawiając ścieżkę na terytorium francuskim, podąża do koty 1887 i 2206, następnie opuszcza tę ścieżkę i biegnie granią wzdłuż granicy administracyjnej zaznaczonej na mapie, potem przez kotę 2262 dochodzi do szczytu Pecco (2300).

Kierując się na północ, wzdłuż granicy administracyjnej zaznaczonej na mapie, przechodzi przez przełęcz Perla (2086), biegnie ścieżką wzdłuż skalistej grani od szczytu Cuni aż do przełęczy Boara, następnie oddala się od niej, podążając granią w kierunku północnym. Wyżej wspomnianą ścieżką pozostawia na terytorium francuskim.

Biegnąc następnie skalistym grzbietem, przechodzi przez kotę 2275, dochodzi do Testa Ciaudon (2386), podąża wzdłuż skalistego stoku, przecina przełęcz Piana (2219) i dosięga koty 2355, na górze Carsene, którą pozostawia na terytorium francuskim, biegnie jej północną skalistą granią przez Punta Straldi (2375), koty 2321 i 2305 aż do Passa Scarason, następnie ostro skręca na północ do koty 2352, gdzie spotyka się z granicą administracyjną oznaczoną na mapie i podąża nią aż do Punta Marguareis (2651) przez koty 2510 i 2532.

Skręcając następnie na południe, ciągnie się wzdłuż grani przez koty 2585 i biegnąc w dół do skalistej grani, dochodzi do przełęczy Lago dei Signori.

Podążając następnie ścieżką, pozostającą na terytorium francuskim, która biegnie wzdłuż grani, a potem samą granią, dochodzi do szczytu Pertega (2402), biegnie w dół wzdłuż skalistego grzbietu do przełęczy Vecchie (2106), skąd podąża ścieżką wzdłuż grani postawioną na terytorium francuskim aż do góry Bertrand, przechodząc przez koty 2190, 2162, szczyt Vescove (2257) i szczyt Velega) (2366).

Od góry Bertrand (2481) biegnie granicą administracyjną zaznaczoną na mapie do przełęczy Rossa, gdzie łączy się ze ścieżką, biegnącą wzdłuż grani, i kierując się przez koty 2179 i 2252 do szczytu Missun (2336), okrąża go od wschodu, po czym w dalszym ciągu biegnie wzdłuż tejże ścieżki, pozostawiając ją na terytorium francuskim.

5° - Od szczytu Missun do przełęczy Pegairolle

patrz: mapa w skali 1:20.000 - Pointe de Iugo Nr 1-2 i 5-6

Podążając tą samą ścieżką wzdłuż grani, linia graniczna przechodzi przez przełęcz Cravirora i kieruje się na wschód od koty 2265 do Punta Farenga. Oddala się następnie od tej ścieżki okrążając od wschodu szczyt Ventosa, zbiega się ze ścieżką Passo di Tanarello, pozostawiając na terytorium francuskim znajdujące się przy niej budynki, biegnie wzdłuż góry Tanarello, przechodzi przez Passo Basera (2038), okrąża górę Saccarello, pozostawiając ją w odległości około 300 metrów na zachód i, podążając wzdłuż skalistego grzbietu, następnie wzdłuż ścieżki do Passo di Collardente, dochodzi do grani, która prowadzi do góry Collardente, pozostawiając na terytorium francuskim kotę 1762, na wysokości której biegnie wzdłuż drogi, pozostającej na terytorium włoskim i dochodzi do góry Collardente pozostawiając na terytorium francuskim ścieżkę, która przechodzi przez tę górę, a która biegnie dalej przez Bassa di Sanson na wschód i południe od koty 1769 do zabudowań (około 500 metrów na wschód) Testa della Nava (1934) pozostających na terytorium francuskim.

Oddalając się od ścieżki na wysokości tych zabudowań, łączy się poprzez grań ze ścieżką biegnącą wzdłuż grani Testa della Nava, pozostającą na terytorium francuskim i podąża nią aż do zabudowań na południo-wschód do szczytu Marta (góra Vacche), który okrąża od wschodu.

Stamtąd podąża wzdłuż ścieżki biegnącej granią i pozostającej na terytorium francuskim, okrąża górę Ceriana, oddala się od tej ścieżki dochodząc do góry Grai (2014) i łączy się z nią ponownie na przełęczy (1875) i razem z nią okrąża szczyt Valetta i górę Pietravecchia aż do skalistego grzbietu.

Przecina następnie Gola dell'Incisa i biegnąc wzdłuż grani przez kotę 1759 dochodzi do góry Tarraggio (1972), następnie do szczytu Logambon, Gola del Corvo, okrąża górę Bauso i górę Lega (1552, 1563 i 1556) i schodzi granią do Passo di Muratone.

Biegnąc drogą wzdłuż grani pozostawionej na terytorium francuskim, podąża do góry Scarassan, na południe od góry Battolino, na południe od koty 1358 i dochodzi do przełęczy Pegairole.

6° - Od przełęczy Pegairole do góry Megro

patrz: mapa w skali 1:20.000 - Pointe de Lugo Nr 5-6, San Remo Nr 1-2 i Mentona Nr 3-4

Od przełęczy Pegairole linia graniczna biegnie granicą administracyjną zaznaczoną na mapie, pozostawiając Cisterne, na terytorium francuskim, wspina się na górę Simonasso, schodzi do przełęczy, łącząc się następnie ze ścieżką do Margheria-Suan, którą zostawia na terytorium francuskim, podczas gdy szałasy pozostają na terytorium włoskim.

Podążając stale wzdłuż tej ścieżki, pozostającej na terytorium francuskim, przechodzi na wschód od Testa d'Alpe do Fontanne dei Graghi, do źródeł w kocie 1406, do koty 1297, biegnąc na wschód od przełęczy Sgora, przechodzi przez koty 1088, 1016 i 1026, następnie przecina skalisty grzbiet góry Colombin, dąży granicą kantonu zaznaczoną na mapie przez szczyt Reglie (846 i 858), porzuca tę granicę kantonu kierując się na południo-zachód, by następnie zejść granią Serra dell'Arpetta (543, 474 i 416) do thalwegu Roya, który przecina w odległości około 200 metrów na północno-zachód od mostu Fanghetto.

Linia graniczna biegnie następnie w górę thalwegiem Roya do punktu położonego na około 350 metrów od wspomnianego mostu. Oddalając się w tym miejscu od Roya, kierując się na południo-zachód aż do koty 566. Od tego punktu kieruje się na zachód aż do miejsca spotkania z wąwozem, biegnącym do Olivetta; podąża wąwozem do drogi, pozostawiając na terytorium włoskim domy położone przy tej drodze, wznosi się doliną Trono na przestrzeni około 200 metrów, następnie biegnie w kierunku koty 410 aż do drogi z Olivetta do San Cirolamo. Stamtąd po przebyciu tą drogą około 100 metrów w kierunku południowo-wschodnim, idzie znów w kierunku ogólnie biorąc południowo-zachodnim aż do koty 403, biegnąc na około 20 metrów na południe od drogi zaznaczonej na mapie. Począwszy od koty 403 biegnie granią Punta Becche do koty 379, następnie kierując się ponownie na południo-zachód, przecina stok Bevera, biegnąc wzdłuż thalwegu, w kierunku góry Margo, której szczyt (686) okrąża od południa, w odległości około 50 metrów, pozostawiając go na terytorium francuskim i łączy się z obecną granicą w punkcie położonym na około 100 metrów na południo-zachód do wymienionego szczytu.

ZAŁĄCZNIK III

GWARANCJE ODNOSZĄCE SIĘ DO MONT CENIS I REJONU TENDE-LA BRIGUE

(patrz artykuł 9)

A. Gwarancje których Francja winna udzielić Włochom w związku z odstąpieniem płaskowzgórza Mont Cenis.

I. Gwarancje odnoszące się do dostawy wody pobieranej z jeziora Mont Cenis dla celów produkcji energii hydro-elektrycznej.

Cena ustanowiona przez Francję, a obciążająca Włochy za prąd wyprodukowany przez centralę hydro-elektryczną w Gran Scala i oddany do dyspozycji Włoch (z chwilą pokrycia zapotrzebowania lokalnego, jak wspomniano powyżej) będzie się równać cenie ustanowionej we Francji za dostarczenie takich samych ilości prądu pochodzącego z zakładów hydro-elektrycznych, znajdujących się na terenie francuskim, w pobliżu Mont Cenis lub w innych rejonach, gdzie warunki są podobne.

III. Okres obowiązywania gwarancji.

O ile Francja i Włochy nie zawrą z sobą innego porozumienia, gwarancje powyższe pozostaną stale w mocy.

IV. Techniczna Komisja Nadzorcza.

Zostanie utworzona francusko-włoska Techniczna Komisja Nadzorcza, złożona z jednakowej ilości francuskich i włoskich członków, mająca za zadanie dopilnować i ułatwić wykonanie powyższych gwarancji, które zostały przyznane w celu zapewnienia Włochom tych samych udogodnień odnośnie zakładów hydro-elektrycznych i dostawy wody z jeziora Mont Cenis, jakie posiadały w okresie poprzedzającym odstąpienie tego rejonu Francji. Jednym z zadań Technicznej Komisji Nadzorczej będzie współpraca z właściwą francuską służbą techniczną w celu zapewnienia całkowitego bezpieczeństwa niżej położonym dolinom.

B. Gwarancje, których Francja udzieli Włochom w związku z odstąpieniem Francji rejonu Tendela-Brigue.

1. Gwarancja zapewniająca dostarczenie Włochom energii elektrycznej wyprodukowanej przez dwa generatory 16 2/3 fazowe w centrali hydro-elektrycznej w San Dalmazzo i energii elektrycznej 50 fazowej, wyprodukowanej przez centrale hydro-elektryczne w Le Mesce, San Dalmazzo i Confine, jako nadwyżka pozostającej po zaspokojeniu przez Francję potrzeb rejonu Sospel, Mentony i Nicei, aż do chwili całkowitej odbudowy zniszczonych centrali hydro-elektrycznych w Breil i Fontan, z tym, że ilość ta będzie się stopniowo zmniejszać w miarę odbudowy tych centrali i nie będzie przewyższać mocy 5.000 KW oraz ilości 3.000.000 KWG miesięcznie, i że o ile nie nastąpi jakieś nieprzewidziane trudności, to prace nad odbudową tych centrali powinny być ukończone nie później niż z końcem roku 1947.

Francja będzie eksploatować wyżej wymienione zakłady w ten sposób, aby produkować (z zachowaniem ograniczeń, które mogą być spowodowane ilością wody, dającej się zużytkować jak również z uwzględnieniem słusznych potrzeb zakładów położonych w dole rzeki) takie ilości energii elektrycznej i w takim tempie, jakie Włochom będą potrzebne, po pierwsze prąd 16 2/3 fazowy dla włoskich kolei w Ligurii i Południowym Piemoncie, a następnie 50 fazowy dla ogólnego użytku po zaspokojeniu potrzeb Francji dla Sospel, Mentony i Nicei, jak powiedziano powyżej, oraz potrzeb lokalnych okolicy sąsiadującej z San Dalmazzo.

Francja porozumie się z Włochami w sprawie ustanowienia łączności telefonicznej pomiędzy San Dalmazzo i Włochami i będzie się komunikować z Włochami w celu zapewnienia eksploatacji wyżej wymienionych centrali hydro-elektrycznych oraz linii transmisyjnych, zgodnie z powyższymi gwarancjami.

2. Gwarancje odnoszące się do ceny, którą Francja wyznaczy Włochom za dostarczoną Włochom elektryczność, zgodnie z postanowieniami paragrafu 1 powyżej, aż do chwili przerwania dostawy prądu zgodnie z paragrafem 3 poniżej.

Cena, ustanowiona przez Francję, a obciążająca Włochy, za prąd wyprodukowany przez centrale hydro-elektryczne w Le Mesce, San Dalmazzo i Confine i oddany do dyspozycji Włoch po zaspokojeniu przez Francję potrzeb okolicy San Dalmazzo, zgodnie z postanowieniami punktu (a) gwarancji 1, będzie się równać cenie, ustanowionej we Francji za dostarczenie takich samych ilości prądu, pochodzącego z zakładów hydro-elektrycznych, znajdujących się na terytorium francuskim w okolicy doliny górnego biegu Roya lub w innych okolicach, gdzie warunki są podobne.

3. Gwarancja, dotycząca właściwego okresu czasu, w ciągu którego Francja będzie dostarczać Włochom energii elektrycznej:

Gwarancje 1 i 2 pozostaną w mocy do dnia 31 grudnia 1961 r., o ile Francja i Włochy nie postanowią inaczej. Utracą one swoją moc od tej daty lub z końcem roku kalendarzowego któregokolwiek z lat następnych, jeśli jedno z zainteresowanych państw, co najmniej na 2 lata wcześniej, złoży pisemne oświadczenie, iż pragnie zakończenia ich obowiązywania.

4. Gwarancja o pełnym i sprawiedliwym wykorzystaniu przez Francję i Włochy wód rzeki Roya i jej dopływów dla celów produkcji hydro-elektrycznej:

ZAŁĄCZNIK IV

POSTANOWIENIA UZGODNIONE PRZEZ RZĄDY AUSTRIACKI I WŁOSKI W DNIU 5 WRZEŚNIA 1946

(patrz artykuł 10)

1. Ludność mówiąca po niemiecku i zamieszkująca prowincje Bolzano oraz sąsiednie dwujęzyczne gminy prowincji Trento, będzie posiadać zapewnioną całkowitą równość praw z ludnością mówiącą po włosku, w ramach specjalnych postanowień mających na celu ochronę charakteru etnicznego oraz rozwoju kulturalnego i gospodarczego grupy ludności mówiącej po niemiecku.

Zgodnie z ustawodawstwem już wprowadzonym lub mającym być wprowadzonym w życie, wyżej wymieniona ludność, posługująca się językiem niemieckim, będzie korzystała w szczególności z następujących uprawnień:

jednakowego prawa w otrzymywaniu urzędów publicznych, mających na celu zatrudnienie bardziej odpowiadające wzajemnemu stosunkowi liczebnemu obu grup etnicznych.

2. Ludność wyżej wymienionych stref będzie posiadać autonomiczną władzę samorządową, zarówno ustawodawczą jak i wykonawczą. Granice tej autonomii zostaną określone w porozumieniu z miejscowymi przedstawicielami ludności posługującej się językiem niemieckim.

3. Rząd Włoski, celem ustanowienia dobrych stosunków sąsiedzkich pomiędzy Austrią i Włochami, zobowiązuje się, w porozumieniu z Rządem Austriackim i w ciągu jednego roku od chwili podpisania niniejszego Traktatu, do:

ZAŁĄCZNIK V

ZAOPATRYWANIE W WODĘ GMINY GORYCJA I JEJ OKOLICE

(patrz artykuł 13)

1. Jugosławia, do której należą źródła Fonte Fredda i Moncorona, zapewni utrzymanie i eksploatację tych źródeł oraz instalacyj zasilających w wodę, jak również zapewni zaopatrzenie w wodę tej części gminy Gorycja, która na mocy niniejszego Traktatu pozostaje we Włoszech. Włochy będą nadal utrzymywać i eksploatować rezerwuar i sieć doprowadzania wody, które się znajdują na terytorium włoskim i które są zasilane przez źródła wymienione powyżej. Włochy będą również w dalszym ciągu dostarczały wodę do okolic położonych na terytorium odstąpionym Jugosławii na mocy niniejszego Traktatu, a zaopatrywanym w wodę pochodzącą z terenów włoskich.

2. Ilość w ten sposób dostarczonej wody będzie taka sama, jak ilość wody zwykle dostarczanej w przeszłości. W wypadku, gdyby konsumenci jednego lub drugiego Państwa potrzebowali dodatkowej ilości wody, oba Rządy łącznie rozpatrzą tę sprawę w celu porozumienia się co do środków, zmierzających do zadośćuczynienia słusznym potrzebom. W wypadku, gdyby ilość wody dającej się wykorzystać została zmniejszona z przyczyn naturalnych, to wówczas ilość wody pochodzącej z wyżej wymienionych źródeł, a dostarczonej konsumentom w Jugosławii i Włoszech, zostanie zmniejszona w odpowiednim stosunku do ich poprzedniego zużycia.

3. Cena, którą gmina Gorycja będzie płacić Jugosławii za dostarczoną jej wodę, oraz cena, którą konsumenci zamieszkali na terytorium jugosłowiańskim będą płacić gminie Gorycja, będzie obliczona jedynie na podstawie kosztów eksploatacji i konserwacji systemu doprowadzającego wodę, jak również według kosztów nowych instalacji, których zaprowadzenie mogłoby okazać się konieczne.

4. W ciągu miesiąca od chwili wejścia w życie niniejszego Traktatu, Jugosławia i Włochy zawrą umowę określającą ich odpowiedzialność wynikającą z postanowień powyższych i ustalą wysokość sum płatnych na mocy powyższych postanoweń. Oba Rządy stworzą Komisję Mieszaną, której zdaniem będzie nadzór nad wykonaniem powyższej umowy.

5. Po upływie 10 lat od chwili wejścia w życie niniejszego Traktatu, Jugosławia i Włochy ponownie rozpatrzą powyższe postanowienia, uwzględniając sytuację aktualną w celu ustalenia, czy istnieje potrzeba przeprowadzenia jakichkolwiek zmian i wprowadzą takie zmiany oraz punkty dodatkowe, co do których obie strony dojdą do porozumienia. Wszelkie spory, które mogłyby powstać z powodu tego ponownego rozpatrzenia, zostaną załatwione zgodnie z procedurą przewidzianą w artykule 87 niniejszego Traktatu.

ZAŁĄCZNIK VI

STAŁY STATUT WOLNEGO TERYTORIUM TRIESTU

(patrz artykuł 21)

Artykuł 3.

Demilitaryzacja i neutralność

Artykuł 4.

Prawa człowieka i wolności podstawowe

Konstytucja Wolnego Terytorium zapewni wszystkim osobom podlegającym jurysdykcji Wolnego Terytorium, bez różnicy pochodzenia etnicznego, płci, języka lub wyznania, korzystanie z praw człowieka i wolności podstawowych, a mianowicie wolności kultu religijnego, wolności języka, wolności wypowiadania się w słowie i w piśmie, wolności nauczania, zgromadzeń i zrzeszeń. Obywatele Wolnego Terytorium będą mieli zapewnione jednakowe uprawnienie w sprawowaniu funkcji publicznych.

Artykuł 6.

Obywatelstwo

Władze Wolnego Terytorium zapewnią jednak osobom określonym w paragrafie 1, które ukończyły 18 lat życia (oraz osobom, które zawarły związki małżeńskie bez względu na to, czy osiągnęły ten wiek czy nie) i których językiem stale używanym jest język włoski, prawo optowania na rzecz Włoch w terminie 6 miesięcy od chwili wejścia w życie Konstytucji i na warunkach przez tę Konstytucję przewidzianych. Skorzystanie z tego prawa opcji będzie uważane za ponowne nabycie obywatelstwa włoskiego. Opcja ze strony męża nie pociąga za sobą opcji ze strony żony. W każdym jednak razie opcja ze strony ojca lub, jeżeli ojciec nie żyje, ze strony matki pociąga za sobą automatycznie opcję wszystkich dzieci, które nie ukończyły 18 lat życia i nie pozostają w związkach małżeńskich.

Warunki nabycia obywatelstwa przez osoby nie posiadające kwalifikacji do uzyskania obywatelstwa pierwotnego zostaną określone przez Zgromadzenie Konstytucyjne Wolnego Terytorium oraz włączone do Konstytucji. W każdym jednak razie warunki te powinny uniemożliwić nabycie obywatelstwa osobom, które należały do byłej włoskiej policji faszystowskiej (O.V.R.A.), a które nie zosyały zrehabilitowane przez właściwe władze, a mianowicie przez alianckie władze wojskowe, odpowiedzialne za zarząd tego terytorium.

Artykuł 10.

Konstytucja

Artykuł 11.

Mianowanie Gubernatora

Jeżeli Rada Bezpieczeństwa uzna, że Gubernator nie pełni swych obowiązków w należyty sposób, może go zawiesić i, przy zachowaniu właściwych gwarancji przeprowadzenia przesłuchania i zbadania sprawy, odwołać. W razie zawieszenia, odwołania, niezdolności do pełnienia funkcji lub śmierci Gubernatora, Rada Bezpieczeństwa będzie mogła wyznaczyć lub mianować inną osobę, która będzie pełnić funkcję Gubernatora Tymczasowego aż do chwili, dopóki Gubernator nie będzie mógł sam wypełnić swych funkcji lub dopóki nowy Gubernator nie zostanie mianowany.

Artykuł 13.

Rada Rządząca

Artykuł 16.

Nominacje sędziów

Artykuł 17.

Odpowiedzialność Gubernatora wobec Rady Bezpieczeństwa

Artykuł 19.

Ustawodawstwo

Jeżeli Zgromadzenie wyrazi swój sprzeciw w sprawie wycofania prawa, które zostało mu zwrócone lub przeprowadzenia zmian zgodnie z uwagami lub zastrzeżeniami Gubernatora, to wówczas ten ostatni, o ile nie zamierza wycofać swych uwag lub zastrzeżeń - a w takim wypadku prawo to byłoby ogłoszone natychmiast - przedstawi bezzwłocznie sprawę Radzie Bezpieczeństwa. Gubernator przekaże również bez zwłoki Radzie Bezpieczeństwa wszelkie informacje, jakich Zgromadzenie ewentualnie pragnęłoby udzielić Radzie w tej sprawie.

Artykuł 20.

Prawa Gubernatora odnośnie zarządzeń administracyjnych

Gubernator może zażądać, aby Rada Rządząca zawiesiła stosowanie zarządzeń administarcyjnych, które jego zdaniem stoją w sprzeczności z jego odpowiedzialnością, określoną w niniejszym Statucie (kontrola stasowania Statutu; utrzymanie porządku publicznego i bezpieczeństwa; poszanowanie praw człowieka). W razie sprzeciwu ze strony Rady Rządzącej, Gubernator może zawiesić stosowanie danych zarządzeń administracyjnych; Gubernator lub Rada Rządząca może przekazać całość sprawy Radzie Bezpieczeństwa do rozstrzygnięcia.

Artykuł 22.

Specjalne uprawnienia Gubernatora

Aby móc wywiązać się wobec Rady Bezpieczeństwa z odpowiedzialności zgodnie z niniejszym Ststutem, Gubernator może w sprawie, jego zdaniem, nie cierpiącej zwłoki, a zagrażającej niepodległości lub całości Wolnego Terytorium, porządkowi publicznemu lub poszanowaniu praw człowieka, zarządzić bezpośrednio i przeprowadzić odpowiednio zarządzenia, z tym zastrzeżeniem, że złoży on natychmiast Radzie Bezpieczeństwa raport w tej sprawie. W takim przypadku Gubernator może, jeżeli uzna to za konieczne, objąć osobiście kierownictwo służby bezpieczeństwa.

Artykuł 24.

Stosunki z zagranicą

Artykuł 26.

Mianowanie i odwoływanie funkcjonariuszy administracyjnych

Artykuł 27.

Dyrektor Bezpieczeństwa

Artykuł 31.

Koleje

Bez uchybienia prawom własności odnośnie kolei na swym obszarze oraz prawom kontroli nad ich administracją, Wolne Terytorium będzie mogło zawrzeć z Jugosławią i Włochami umowy w celu racjonalnej i ekonomicznej eksploatacji swoich kolei. Tego rodzaju umowy określą odpowiedzialność za eksploatację, kolei, idących w kierunku Jugosławii względnie Włoch, jak również za eksploatację kolejowego węzła Triestu oraz odcinków kolei wspólnych dla wszystkich linii. W tym ostatnim wypadku eksploatacją kierować będzie specjalna Komisja złożona z przedstawicieli Wolnego Terytorium, Jugosławii i Włoch pod przewodnictwem przedstawiciela Wolnego Terytorium.

Artykuł 32.

Lotnictwo handlowe

Samoloty handlowe zarejestrowane na terytorium jednego z Narodów Zjednoczonych, który przyznaje te same prawa na swoim terytorium samolotom handlowym zarejestrowanym w Wolnym Terytorium, będą korzystały z praw przyznanych lotnictwu handlowemu w ruchu międzynarodowym, mianowicie z prawa lądowania w celu zaopatrzenia się w paliwo i reparacji, z prawa przelotu ponad Wolnym Terytorium bez lądowania i korzystania przy transportach powietrznych z lotnisk, ktore mogą być wyznaczone przez kompetentne władze Wolnego Terytorium.

Artykuł 33.

Rejestracja okrętów

W wykonaniu powyższych postanowień, i z uwzględnieniem wszelkich konwencji międzynarodowych, które zostaną zawarte w tej sprawie przy udziale Rządu Wolnego Terytorium, będzie on mógł ustanowić takie warunki dotyczące rejestracji, utrzymania zapisów w rejestrze lub określenia, które wykluczą wszelkie nadużycia mogące zaistnieć z powodu tych udogodnień. W szczególności co się tyczy statków i okrętów zarejestrowanych zgodnie z paragrafem 1 powyżej, rejestracja będzie ograniczona do statków i okrętów kontrolowanych z Wolnego Terytorium i regularnie obsługujących potrzeby i interesy Wolnego Terytorium. Co się tyczy statków i okrętów zarejestrowanych zgodnie z paragrafem 2 powyżej, rejestracja zostanie ograniczona do statków i okrętów, których Triest jest portem macierzystym i które regularnie i stale służą interesom swych krajów za pośrednictwem portu w Trieście.

Artykuł 36.

Interpretacja Statutu

Z wyjątkiem wypadków, dla których inna procedura została przewidziana w którymkolwiek z artykułów niniejszego Statutu, wszelki spór co do interpretacji lub wykonania Statutu, który nie został rozstrzygnięty drogą bezpośrednich negocjacji, o ile zainteresowane strony nie dojdą do porozumienia w inny sposób, będzie na wniosek jednej ze stron poddany do rozpatrzenia specjalnej komisji, składającej się z jednego przedstawiciela każdej ze stron oraz trzeciego członka, wybranego za obopólną zgodą przez obie strony spomiędzy obywateli jednego z Państw trzecich. W razie nie osiągnięcia porozumienia pomiędzy obu stronami w ciągu jednego miesiąca co do wyboru trzeciego członka, każda ze stron może zwrócić się do Głównego Sekretarza Organizacji Narodów Zjednoczonych z prośbą dokonania nominacji. Decyzja większości członków Komisji będzie uważana za decyzję Komisji i zostanie przyjęta przez strony jako ostateczna i obowiązująca.

ZAŁĄCZNIK VII

DOKUMENT ODNOSZĄCY SIĘ DO TYMCZASOWEGO USTROJU WOLNEGO TERYTORIUM TRIESTU

(patrz artykuł 21)

Postanowienia niniejsze będą stosowane do administracji Wolnego Terytorium Triestu zanim wejdzie w życie Stały Statut.

Artykuł 2.

Po objęciu urzędu w Wolnym Terytorium Triestu, Gubernator będzie upoważniony do wybrania spośród osób stale zamieszkałych w Wolnym Terytorium i po porozumieniu się z Rządami Jugosławii i Włoch - Tymczasowej Rady Rządzącej. Gubernator będzie miał prawo zmieniania składu Tymczasowej Rady Rządzącej w każdym wypadku, w jakim to uzna za stosowne. Gubernator i Tymczasowa Rada Rządząca będą pełnić swe funkcje w sposób określony postanowieniami Stałego Statutu w zakresie, w jakim postanowienia te dadzą się zastosować, i o tyle, o ile nie zastępują ich postanowienia niniejszego dokumentu. W podobny sposób wszelkie inne postanowienia Stałego Statutu będą stosowane w czasie trwania Ustroju Tymczasowego w zakresie, w jakim postanowienia te dadzą się zastosować, i o tyle, o ile nie zastępują ich postanowienia niniejszego dokumentu. Gubernator w swym postępowaniu winien się kierować przede wszystkim troską o potrzeby i dobrobyt ludności.

Artykuł 5.

Oddziały te zostaną oddane do dyspozycji Gubernatora na okres 90 dni, licząc od chwili rozpoczęcia przez niego urzędowania w Wolnym Terytorium. Po upływie tego czasu przestaną one być w dyspozycji Gubernatora i zostaną wyprowadzone z Terytorium w ciągu dalszych 45 dni, chyba że Gubernator zawiadomi Radę Bezpieczeństwa, że jego zdaniem, ze względu na dobro Terytorium należy te oddziały zatrzymać w części lub całości. W tym ostatnim wypadku oddziały, których zatrzymania w Wolnym Terytorium zażądał Gubernator, pozostaną tam nie dłużej niż przez 45 dni od daty zawiadomienia przez Gubernatora Rady Bezpieczeństwa, że służba bezpieczeństwa zdolna jest zapewnić porządek wewnętrzny w Terytorium bez pomocy oddziałów obcych.

Artykuł 6.

Gubernator będzie miał prawo zwracania się w każdym czasie o pomoc do dowódców oddziałów stacjonowanych w Wolnym Terytorium i pomoc ta winna być udzielona natychmiast. Gubernator w miarę możności będzie się naradzał z odnośnymi dowódcami przed wydaniem swoich instrukcji, lecz nie będzie ingerował w zarządzenia o charakterze wojskowym, wydane oddziałom dla wypełnienia jego instrukcji. Każdy dowódca ma prawo komunikowania swemu Rządowi instrukcji otrzymanych od Gubernatora, przy jednoczesnym podaniu do wiadomości Gubernatora treści swoich raportów. Zainteresowany Rząd będzie miał prawo zakazania swym wojskom wzięcia udziału w danej operacji z tym, że zapewni o tym Radę Bezpieczeństwa.

Artykuł 10.

Istniejące prawa i przepisy pozostaną w mocy, o ile nie będą uchylone lub zawieszone przez Gubernatora. Gubernator będzie posiadał prawo zmieniania istniejących praw i przepisów oraz wprowadzenia nowych praw i przepisów za zgodą większości Tymczasowej Rady Rządzącej. Takie zmienione i nowe prawa i przepisy, a także dekrety Gubernatora odnośnie uchylenia lub zawieszenia istniejących praw i przepisów, będą pozostawać w mocy aż do ewentualnej zmiany, uchylenia lub zastąpienia przez akty Zgromadzenia Ludowego lub Rady Rządzącej, działających, po wejściu w życie Konstytucji Wolnego Terytorium, w granicach swych kompetencji.

Artykuł 11.

Aż do chwili wprowadzenia w Wolnym Terytorium odrębnego ustroju monetarnego, lira włoska pozostanie prawnym środkiem płatniczym w Wolnym Terytorium. Rząd Włoski będzie zaspokajał potrzeby Wolnego Terytorium w dziedzinie walut i dewiz na warunkach nie mniej korzystnych niż to ma miejsce we Włoszech. Włochy i Wolne Terytorium zawrą porozumienie, mające na celu urzeczywistnienie powyższych postanowień oraz umożliwienie dokonania rozrachunków, jakie okażą się potrzebne.

ZAŁĄCZNIK VIII

DOKUMENT DOTYCZĄCY WOLNEGO PORTU TRIESTU

Artykuł 1.

Celem zagwarantowania wykorzystania portu oraz udogodnień tranzytowych w Trieście przez cały handel międzynarodowy oraz przez Jugosławię, Włochy i Państwa Europy Środkowej, na równych warunkach i w sposób zgodny ze zwyczajami przyjętymi w innych wolnych portach świata:

Artykuł 3.

Artykuł 5.

Artykuł 16.

Wolne Terytorium oraz Państwa przyjmujące na siebie zobowiązania, sformułowane w niniejszym Dokumencie, przez których obszar będzie się odbywał taki ruch tranzytowy w jakimkolwiek bądź kierunku, uczynią wszystko, co będzie w ich mocy, aby pod każdym względem ułatwić możliwie najszybszy i najbardziej wydajny ruch tranzytowy za słuszną opłatą, oraz nie będą stosowały do ruchu towarów wwożonych do Wolnego Portu i wywożonych z niego jakichkolwiek zarządzeń dyskryminacyjnych odnośnie taryf, usług, ceł; przepisów sanitarnych, policyjnych lub jakichkolwiek innych.

Artykuł 18.

Wolny Port będzie administrowany przez Dyrektora Wolnego Portu, który będzie reprezentował Wolny Port jako osobę prawną. Rada Rządząca przedłoży Gubernatorowi wykaz kandydatów posiadających kwalifikacje na stanowisko Dyrektora Wolnego Portu. Gubernator po naradzeniu się z Radą Rządzącą mianuje Dyrektora spośród przedstawionych mu kandydatów. W wypadku niemożności osiągnięcia porozumienia, sprawa powinna być przekazana Radzie Bezpieczeństwa. Gubernator może również zwolnić Dyrektora Wolnego Portu na zlecenie Komisji Międzynarodowej lub Rady Rządzącej.

Artykuł 19.

O ile Dokument niniejszy nie postanowi inaczej, do Dyerktora Wolnego Portu będzie należało przedsiębranie wszelkich słusznych i koniecznych kroków, mających na celu zarząd, kierowanie, utrzymywanie i rozwój Wolnego Portu jako wydajnego portu, zdolnego do szybkiego obsługiwania ruchu towarowego tego portu. W szczególności Dyrektor będzie odpowiedzialny za wykonywanie wszelkiego rodzaju prac portowych w Wolnym Porcie, będzie kierował eksploatacją instalacji oraz innych urządzeń portowych, będzie ustalał zgodnie z ustawodawstwem obowiązującym na Wolnym Terytorium warunki pracy w Wolnym Porcie oraz będzie również nadzorował wykonanie na obszarze Wolnego Portu zarządzeń i postanowień władz Wolnego Terytorium w sprawach żeglugi.

Artykuł 20.

Artykuł 21.

Zostanie ustanowiona Komisja Międzynarodowa Wolnego Portu w dalszym ciągu niniejszego Dokumentu zwaną "Komisją Międzynarodową", składającą się z jednego przedstawiciela Wolnego Terytorium i po jednym z każdego z następujących Państw: Francja, Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich, Stany Zjednoczone Ameryki, Ludowa Federacyjna Republika Jugosławii, Włochy, Czechosłowacja, Polska, Szwajcaria, Austria i Węgry, pod warunkiem, że każde z wyżej wymienionych Państw przyjmie na siebie zobowiązania wypływające z niniejszego Dokumentu.

Artykuł 22.

Siedziba Komisji Międzynarodowej będzie się znajdowała na obszarze Wolnego Portu. Biura i działalność Komisji będą wyłączone spod miejscowej jurysdykcji. Członkowie i funkcjonariusze Komisji Międzynarodowej będą korzystali w Wolnym Terytorium z takich przywilejów i immunitetów, jakie się okażą konieczne do niezależnego wykonywania przez nich ich funkcji. Komisja Międzynarodowa sama zorganizuje swój Sekretariat, określi swoje zasady proceduralne oraz ustali swój budżet. Wspólne wydatki Komisji Międzynarodowej będą dzielone przez Państwa będące jej członkami w słuszny sposób i na mocy wzajemnego porozumienia osiągniętego w Komisji Międzynarodowej.

Artykuł 23.

Komisja Międzynarodowa będzie posiadała prawo badania i rozważania wszelkich spraw odnoszących się do eksploatacji, użytkowania oraz zarządu Wolnego Portu, a także do technicznej strony tranzytu pomiędzy Wolnym Portem a Państwami, które on obsługuje, włącznie z ujednostajnieniem kroków, przedsiębranych celem zapewnienia ruchu. Komisja Międzynarodowa będzie działała albo z własnej inicjatywy albo na wniosek jakiegokolwiek z Państw, albo Wolnego Terytorium albo Dyrektora Wolnego Portu. Komisja Międzynarodowa poda do wiadomości swoje poglądy lub zalecenia w tych sprawach zainteresowanemu Państwu lub Państwom, albo Wolnemu Terytorium, albo Dyrektorowi Wolnego Portu. Zalecenia takie winny być rozpatrzone, a następnie winny być przedsięwzięte odpowiednie kroki, jednak w wypadku, gdyby Wolne Terytorium albo Państwo lub Państwa zainteresowane były zdania, iż kroki takie odbiegałyby od postanowień niniejszego Dokumentu, sprawa, na żądanie Wolnego Terytorium lub jakiegokolwiek z zainteresowanych Państw, może być rozstrzygnięta w sposób, przewidziany w artykule 24, poniżej.

Artykuł 24.

Wszelkie spory związane z wykładnią lub wykonywaniem niniejszego Dokumentu, a nie rozstrzygnięte drogą bezpośrednich rokowań, zostaną, o ile strony nie zgodzą się na inny sposób ich załatwienia, przedłożone na wniosek jednej ze stron Komisji, złożonej z jednego przedstawiciela każdej ze stron oraz trzeciego członka, wybranego za zgodą obu stron spośród obywateli jednego z Państw trzecich. O ile w terminie jednego miesiąca strony nie dojdą do porozumienia co do wyboru trzeciego członka, każda z zainteresowanych stron może zwrócić się do Sekretarza Generalnego Narodów Zjednoczonych z prośbą o dokonanie nominacji. Postanowienia większości członków Komisji będą uważane za postanowienia Komisji i przyjęte przez strony jako ostateczne i obowiązujące.

ZAŁĄCZNIK IX

POSTANOWIENIA TECHNICZNE DOTYCZĄCE WOLNEGO TERYTORIUM TRIESTU

(patrz art. 21)

A. Zaopatrzenie w wodę północno-zachodniej części Istrii.

Jugosławia będzie w dalszym ciągu zaopatrywać część północno-zachodnią Istrii, położoną w obrębie Wolnego Terytorium Triestu, w wodę pochodzącą ze źródła San Giovanni de Pinguente za pośrednictwem systemu wodnego Quieto i w wodę pochodzącą ze źródła Santa Maria del Risano za pośrednictwem systemu wodnego Risano. Ilość wody w ten sposób dostarczonej nie powinna znacznie przekraczać ilości wody, którą zwykle oddano do dyspozycji tej okolicy; woda ta będzie dostarczana w takich ilościach i w takim tempie, jak tego zażąda Wolne Terytorium, ale w każdym razie w granicach zakreślonych przez warunki naturalne.

Jugosławia zapewni utrzymanie w należytym stanie wodociągów, rezerwuarów, pomp, urządzeń służących do oczyszczania oraz innych instalacji znajdujących się na terytorium jugosłowiańskim, jakie mogą być potrzebne do wypełnienia tego zobowiązania. Jugosławia może być czasowo zwolniona od wykonywania powyższych zobowiązań w celu przeprowadzenia koniecznych napraw urządzeń dostarczających wodę, które zostały uszkodzone w czasie wojny.

Wolne Terytorium zapłaci za wodę w ten sposób dostarczoną słuszną cenę, odpowiadającą jego udziałowi, obliczoną proporcjonalnie do ilości wody zużytej przez Wolne Terytorium, z uwzględnieniem łącznych kosztów eksploatacji i utrzymania systemów wodnych Quieto i Risano. W wypadku gdyby Wolne Terytorium miało w przyszłości zapotrzebowanie na dodatkową ilość wody, Jugosławia zobowiązuje się rozpatrzyć to żądanie wspólnie z władzami Wolnego Terytorium i przedsięwziąć w porozumieniu z nim odpowiednie kroki, celem zaspokojenia ich potrzeb.

B. Dostawa prądu elektrycznego.

Jugosławia i Włochy utrzymają w dalszym ciągu stan zaopatrzenia w prąd elektryczny Wolne Terytorium Triestu, dostarczając temu Terytorium elektryczności w ilości i w tempie odpowiadającym jego potrzebom. Ilość dostarczonego prądu nie powinna z początku przekraczać znacznie ilości dostarczanej zwykle obszarowi objętemu granicami Wolnego Terytorium Triestu, lecz Jugosławia i Włochy dostarczą na żądanie Wolnego Terytorium ilość prądu elektrycznego, zwiększoną odpowiednio do zwiększonych potrzeb Wolnego Terytorium, pod warunkiem, że każdy wzrost dostawy prądu, przekraczający 20% ilości dostarczonej normalnie Wolnemu Terytorium z danego źródła zaopatrzenia będzie przedmiotem osobnego porozumienia zainteresowanych Rządów.

Jugosławia powinna zagwarantować, że instalacje obecne oraz ewentualne nowe instalacje energii elektrycznej w Isonzo (Soca) będą eksploatowane w ten sposób, aby ilość wody, której Włochy mogłyby potrzebować okresowo do nawodnienia okolicy pomiędzy Gorizją a wybrzeżem Adriatyku na południowy-zachód od tego miasta, mogła być pobierana z Isonzo (Soca). Włochy nie mogą rościć sobie prawa do korzystania z wody z rzeki Isonzo (Soca) w większej ilości lub w warunkach korzystniejszych, niż to miało miejsce w przeszłości.

Jugosławia, Włochy i Wolne Terytorium powinny drogą wspólnych rokowań zawrzeć konwencję, możliwą do przyjęcia dla wszystkich stron i zgodną z postanowieniami powyższymi, w celu utrzymania eksploatacji sieci elektrycznej, obsługującej dawny włoski okręg Wenecji Julijskiej. Komisja mieszana, w której wszystkie trzy Rządy byłyby reprezentowane na zasadach równości, winna być ustanowiona celem nadzoru nad wykonaniem zobowiązań, wynikających z postanowień paragrafów od 1 do 5 powyżej.

Po upływie 10 lat od daty wejścia w życie niniejszego Traktatu, Jugosławia, Włochy i Wolne Terytorium rozpatrzą ponownie powyższe postanowienia, uwzględniając okoliczności, które zaistnieją w tym czasie, celem ustalenia, które z powyższych zobowiązań mogą się ewentualnie okazać zbędne i wprowadzą takie zmiany, skreślenia lub uzupełnienia, jakie zainteresowane strony uznają za stosowne. Wszelkie spory, które mogłyby powstać przy tym ponownym rozpatrzeniu, będą rozstrzygnięte zgodnie z procedurą, określoną w artykule 87 niniejszego Traktatu.

C. Postanowienia zmierzające do ułatwienia handlu granicznego.

Jugosławia i Wolne Terytorium Triestu oraz Włochy i Wolne Terytorium Triestu rozpoczną, w ciągu miesiąca od chwili wejścia w życie niniejszego Traktatu, rokowania, zmierzające do zawarcia porozumień, których celem byłoby ułatwienie handlu granicznego pomiędzy Wolnym Terytorium a przyległymi obszarami Jugosławii i Włoch artykułami żywnościowymi oraz innymi rodzajami towarów, które dawniej były zwykle przedmiotem handlu miejscowego pomiędzy tymi obszarami z zastrzeżeniem, że artykuły te lub towary winny być wyhodowane, wyprodukowane lub wytworzone na tych terytoriach. Handel ten mogą ułatwiać odpowiednie zarządzenia, obejmujące między innymi zwolnienie tego rodzaju towarów, w granicach ustalonych ilości lub wartości, od jakiegokolwiek rodzaju taryf, opłat celnych oraz podatków eksportowych i importowych, o ile towary takie są przeznaczone do handlu miejscowego.

ZAŁĄCZNIK X

POSTANOWIENIA EKONOMICZNE I FINANSOWE DOTYCZĄCE WOLNEGO TERYTORIUM TRIESTU

Wolne Terytorium Triestu otrzyma bez zapłaty włoski majątek państwowy lub współpaństwowy, położony na Wolnym Terytorium.

Za majątek państwowy lub współpaństwowy uważa się dla celów niniejszego załącznika ruchomą i nieruchomą własność Państwa Włoskiego, samorządów i instytucji publicznych oraz spółek i zakładów, należących do instytucji publicznych, jak również ruchomą i nieruchomą własność, należącą dawniej do partii faszystowskiej lub do jej organizacji pomocniczych.

Wszelkie przeniesienia włoskiej własności państwowej lub współpaństwowej, określonej w paragrafie 1 powyżej, dokonane po dniu 3 września 1943 r., będą uznane za niebyłe i nieważne.

Postanowienie to nie będzie jednak obejmowało aktów prawomocnych, odnoszących się do bieżących działań agend państwowych lub współpaństwowych, o ile dotyczą one sprzedaży, w normalnym zakresie, towarów zwykle przez nie produkowanych lub przez nie sprzedawanych, w wykonaniu normalnych umów handlowych lub przy normalnym biegu rządowych czynności administracyjnych.

Włochy przekażą Wolnemu Terytorium wszystkie właściwe archiwa i dokumenty posiadające charakter administracyjny lub znaczenie historyczne, odnoszące się do Wolnego Terytorium lub do majątku przekazanego Wolnemu Terytorium zgodnie z paragrafem 1 niniejszego załącznika. Wolne Terytorium przekaże Jugosławii wszystkie dokumenty posiadające ten sam charakter a odnoszące się do terytorium odstąpionego Jugosławii na podstawie niniejszego Traktatu oraz przekaże Włochom wszelkie dokumenty posiadające ten sam charakter a odnoszące się do terytorium włoskiego, które ewentualnie znajdują się w Wolnym Terytorium.

Jugosławia stwierdza gotowość przekazania Wolnemu Terytorium wszelkich archiwów i dokumentów o charakterze administracyjnym odnoszących się do administracji Wolnego Terytorium i potrzebnych wyłącznie do tego celu, a należących do rzędu tych dokumentów, jakie zwykle znajdowały się w posiadaniu władz lokalnych, mających jurysdykcję na obszarze stanowiącym obecnie część Wolnego Terytorium.

Wolne terytorium zostanie zwolnione z obowiązku spłacania włoskiego długu państwowego, lecz przejmie na siebie zobowiązania Państwa Włoskiego wobec osób posiadających obligacje, zarówno fizycznych, które w dalszym ciągu zamieszkują Wolne Terytorium jak i prawnych, które zachowują tam swą siedzibę główną lub główne miejsce swej działalności, o ile zobowiązania te dotyczą tej części długu, jaka została zaciągnięta przed 10 czerwca 1940 r., a która może się wiązać z pokryciem kosztów robót publicznych i usług administracji cywilnej, z których wyżej wymienione Terytorium odniosło korzyść, lecz nie pozostaje w związku bezpośrednim lub pośrednim z celami wojskowymi.

Od posiadaczy mogą być zażądane wszelkie dowody pochodzenia obligacji.

Włochy i Wolne Terytorium określą w drodze umów część państowowego długu włoskiego, do którego odnosi się paragraf niniejszy, oraz metody postępowania, mające na celu wykonanie tych postanowień.

Włochy i Wolne Terytorium zawrą specjalne porozumienia celem ustalenia, na jakich warunkach zobowiązania włoskich towarzystw ubezpieczeniowych, zarówno państwowych jaki i prywatnych, wobec mieszkańców Wolnego Terytorium, jak również proporcjonalna część kapitału będącego w posiadaniu tych towarzystw, zostaną przekazane analogicznym towarzystwom Wolnego Terytorium.

Analogiczne porozumienia zostaną zawarte pomiędzy Wolnym Terytorium i Włochami oraz pomiędzy Wolnym Terytorium i Jugosławią celem ustalenia zobowiązań publicznych i prywatnych towarzystw ubezpieczeniowych, których siedziba znajduje się na Wolnym Terytorium, wobec posiadaczy polis asekuracyjnych lub osób ubezpieczonych zamieszkałych we Włoszech lub na terenie odstąpionym Jugosławii na mocy niniejszego Traktatu.

Wolne Terytorium i Jugosławia ustalą również w drodze analogicznych porozumień zobowiązania publicznych i prywatnych towarzystw ubezpieczeniowych, których siedziba główna znajduje się na terytorium odstąpionym Jugosławii na mocy niniejszego Traktatu, wobec posiadaczy polis asekuracyjnych lub osób ubezpieczonych, zamieszkałych na Wolnym Terytorium.

Włochy nadal pozostają zobowiązane do wypłacania należności z tytułu emerytur cywilnych lub wojskowych, nabytych już w momencie wejścia w życie niniejszego Traktatu, w służbie Państwa Włoskiego, miejskich lub innych władz lokalnych przez osoby, które nabyły obywatelstwo Wolnego Terytorium na mocy niniejszego Traktatu; zobowiązanie to dotyczy również praw do emerytur jeszcze nie całkowicie nabytych. Włochy i Wolne Terytorium ustalą w drodze umów sposób wykonania tego zobowiązania.

Majątki, prawa i interesy obywateli włoskich, którzy zamieszkali na obszarze Wolnego Terytorium po dniu 10 czerwca 1940 r., i tych osób, które optują na rzecz Włoch na podstawie postanowień Statutu Wolnego Terytorium Triestu, będą w ciągu trzech lat od chwili wejścia w życie niniejszego Traktatu traktowane na równi z majątkami, prawami i interesami obywateli Wolnego Terytorium pod warunkiem, iż zostały one legalnie nabyte.

Majątki, prawa i interesy innych obywateli włoskich i włoskich osób prawnych, w Wolnym Terytorium, o ile zostały legalnie nabyte, będą podlegać jedynie takim przepisom, które mogłyby ewentualnie być zastosowane do majątku ogółu cudzoziemców lub zagranicznych osób prawnych.

10.

Osoby optujące na rzecz Włoch i przesiedlające się do tego kraju będą mogły, po spłaceniu ewentualnych długów lub podatków należnych od nich w Wolnym Terytorium, zabrać ze sobą swój majątek ruchomy oraz przekazać posiadane fundusze pod warunkiem, że majątek ten i te fundusze zostały legalnie nabyte. Wywóz tego majątku nie będzie podlegał żadnym opłatom wywozowym lub przywozowym. Osoby te będą poza tym mogły sprzedać swój majątek ruchomy i nieruchomy na takich samych warunkach, jak obywatele Wolnego Terytorium.

Wywóz wspomnianego majątku do Włoch nastąpi na warunkach, które nie mogą stać w sprzeczności z Konstytucją Wolnego Terytorium, i w sposób ustalony na mocy porozumienia pomiędzy Włochami i Wolnym Terytorium. Warunki i terminy przekazania funduszów włącznie z sumami, uzyskanymi ze sprzedaży, również zastaną ustalone umową.

11.

Majątki, prawa i interesy na terenie Włoch, należące w chwili wejścia w życie niniejszego Traktatu do byłych obywateli włoskich, zamieszkałych na Wolnym Terytorium, a którzy stali się obywatelami Wolnego Terytorium na podstawie niniejszego Traktatu, będą traktowane przez Włochy na równi z majątkami, prawami i interesami ogółu obywateli włoskich w ciągu okresu 3 lat od chwili wejścia w życie niniejszego Traktatu.

Osoby te będą uprawnione do przekazywania swych funduszów oraz likwidacji swoich majątków, praw i interesów na warunkach przewidzianych w paragrafie 10 powyżej.

13.

Cesja terytorialna nie ma żadnego wpływu na długi osób zamieszkałych we Włoszech lub na terytorium odstąpionym Jugosławii w stosunku do osób zamieszkałych na Wolnym Terytorium lub osób zamieszkałych w Wolnym Terytorium w stosunku do osób zamieszkałych we Włoszech lub na terytorium odstąpionym Jugosławii. Włochy, Jugosławia i Wolne Terytorium zobowiązują się ułatwić uregulowanie tych zobowiązań. W rozumieniu niniejszego paragrafu określenie "osoby" obejmuje również osoby prawne.

15.

Włochy przeprowadzą restytucję majątku bezprawnie zabranego z Wolnego Terytorium po dniu 3 września 1943 r. i wywiezionego do Włoch. Wykonanie tego zobowiązania zostanie przeprowadzone zgodnie z postanowieniami paragrafów 2, 3, 4, 5 i 6 artykułu 75, z wyjątkiem majątku będącego przedmiotem innych postanowień niniejszego załącznika.

Postanowienia paragrafów 1, 2, 5 i 6 artykułu 75 będą stosowane do restytucji przez Wolne Terytorium majątku wywiezionego podczas wojny z terytorium jednego z Narodów Zjednoczonych.

16.

Włochy zwrócą Wolnemu Terytorium w możliwie najkrótszym czasie wszystkie okręty, będące w posiadaniu Państwa lub obywateli włoskich, które w dniu 3 września 1943 r. należały bądź do osób fizycznych zamieszkałych w Wolnym Terytorium, które nabywają obywatelstwo Wolnego Terytorium na mocy niniejszego Traktatu, bądź do osób prawnych narodowości włoskiej, które posiadają i zachowują, swoją siedzibę główną w Wolnym Terytorium, z wyjątkiem okrętów, które były przedmiotem umowy kupna-sprzedaży, dokonanej w dobrej wierze.

17.

Zostaną zawarte porozumienia pomiędzy Włochami i Wolnym Terytorium, jak również pomiędzy Jugosławią i Wolnym Terytorium celem słusznego i sprawiedliwego podziału majątków, należących do wszelkich istniejących lokalnych instytucji publicznych, których terytorium zostało podzielone przez granicę, ustaloną na mocy niniejszego Traktatu, oraz celem zapewnienia mieszkańcom prawa dalszego korzystania z usług instytucji użyteczności publicznej nie objętych specjalnie w innych postanowieniach niniejszego Traktatu.

Analogiczne porozumienia zostaną zawarte celem słusznego i sprawiedliwego podziału taboru oraz innego sprzętu kolejowego, jak również urządzeń doków i portów oraz obsługujących je statków. Wszelkie inne nierozwiązane jeszcze sprawy o charakterze ekonomicznym, nie objęte niniejszym załącznikiem, zostaną rozstrzygnięte na drodze w tym celu zawartych porozumień.

18.

Obywatele Wolnego Terytorium, pomimo przeniesienia praw suwerennych i wszelkich zmian obywatelstwa, które z tego wynikły, będą nadal korzystali na terenie Włoch z wszelkich praw dotyczących własności przemysłowej, literackiej i artystycznej, do których posiadali prawo na mocy ustaw obowiązujących we Włoszech w chwili przeniesienia praw suwerennych.

Wolne Terytorium uzna prawa własności przemysłowej, literackiej i artystycznej, które istniały na Wolnym Terytorium zgodnie z ustawodawstwem włoskim obowiązującym w chwili przeniesienia praw suwerennych, lub które ponownie wejdą w życie zgodnie z częścią A załącznika XV niniejszego Traktatu, i nada im moc obowiązującą. Powyższe prawa pozostaną w mocy na Wolnym Terytorium przez taki okres czasu, przez jaki by obowiązywały zgodnie z ustawodawstwem włoskim.

ZAŁĄCZNIK XI

WSPÓLNA DEKLARACJA RZĄDÓW STANÓW ZJEDNOCZONYCH AMERYKI, FRANCJI, ZJEDNOCZONEGO KRÓLESTWA I ZWIĄZKU RADZIECKIEGO W PRZEDMIOCIE WŁOSKICH POSIADŁOŚCI TERYTORIALNYCH W AFRYCE

(patrz artykuł 23)

Rządy Stanów Zjednoczonych Ameryki, Francji, Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej oraz Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich zgadzaja się określić na podstawie wspólnie powziętej decyzji w przeciągu jednego roku od chwili wejścia w życie niniejszego Traktatu Pokoju z Włochami datowanego z dnia 10 lutego 1947 r. ostateczny los włoskich posiadłości terytorialnych w Afryce, w stosunku do których Włochy zrzekają się na podstawie artykułu 23 niniejszego Traktatu wszystkich swoich praw i tytułów.

ZAŁĄCZNIK XIII

DEFINICJE

A. Terminy Morskie

(patrz artykuł 59)

Podstawowa wyporność statku nawodnego jest to wyporność statku całkowicie wykończonego, z pełną załogą, maszynami i kotłami, gotowego do wyjścia w morze, z całym uzbrojeniem i amunicją, wyposażeniem okrętowym, instalacjami, zapasami żywności i świeżej wody dla załogi, rozmaitymi zapasami, narzędziami i częściami zamiennymi wszelkiego rodzaju, w jakie okręt powinien być zaopatrzony w czasie wojny, lecz bez paliwa i bez zapasów wody do maszyn i kotłów.

Jednostką podstawowej wyporności jest 1 tonna odpowiadająca 1.016 kilograma (2.240 funt).

Okręt wojenny

Okrętem wojennym, bez względu na jego wyporność, jest:

Statek posiadający jedną z następujących charakterystyk:

mogący osiągnąć szybkość ponad 20 węzłów, o ile jest wyposażony w działo o kalibrze ponad 76 mm (3 cale).

Okręt wojenny należący do podkategorii 1 przestaje być za takowy uważany po upływie 20 lat od chwili rozpoczęcia służby, o ile zostanie całowicie rozbrojony.

Okręt liniowy

Okrętem liniowym jest okręt wojenny nie będący lotniskowcem, a którego wyporność podstawowa przewyższa 10.000 ton, lub wyposażony w działo o kalibrze ponad 203 milimetry (8 cali).

Lotniskowce

Lotniskowcem jest okręt wojenny, który bez względu na swoją wyporność, jest przeznaczony lub dostosowany głównie do przewozu i wprowadzania do akcji samolotów.

Łódź podwodna

Łódź podowdna jest okrętem przeznaczonym do żeglugi pod powierzchnią morza.

Wyspecjalizowane typy okrętów szturmowych

Szkolenie morskie określa się jak następuje: organizacja ogólna, teoria i praktyka używania okrętów wojennych i urządzeń morskich jak również teoria lub praktyka stosowania wszelkich aparatów i sprzętu szkoleniowego służących do tego celu i używanych do prowadzenia wojny morskiej, z wyjątkiem tych urządzeń, które są zwykle stosowane dla celów marynarki cywilnej; poza tym teoria, praktyka i studia metodyczne taktyki morskiej, strategii i pracy sztabowej, włącznie z wykonywaniem wszystkich operacji i manewrów, które nie są konieczne w zakresie marynarki cywilnej.

C. Definicja i wykaz sprzętu wojennego

(patrz artykuł 67)

Termin "sprzęt wojenny" używany w niniejszym Traktacie stosuje się do każdej broni, amunicji i do każdego sprzętu specjalnie przeznaczonego lub przystosowanego do celów wojennych, które są wyszczególnione poniżej:

Mocarstwa Sprzymierzone i Stowarzyszone zastrzegają sobie prawo wprowadzania co pewien czas zmian do tego wykazu celem wniesienia poprawek lub uzupełnień, w zależności od ewentualnych nowych odkryć naukowych.

Kategoria I

Podwodne lub półpodwodne okręty, jednostki pływające, broń, urządzenia lub aparaty wszelkiego rodzaju, włącznie z zaporami specjalnie wzniesionymi w celu ochrony portów, z wyjątkiem sprzętu potrzebnego do wydobywania okrętów, ratownictwa lub innych celów cywilnych, jak również wszelki sprzęt i akcesoria, luźne części, sprzęt doświadczalny lub szkoleniowy, przyrządy lub instalacje, które mogłyby być przeznaczone specjalnie do prac konstrukcyjnych, kontroli, konserwacji lub pomieszczenia tych okrętów, jednostek pływających, broni, urządzeń lub aparatów.

Kategoria V

Balony zaporowe.

Kategoria VI

Wszelkie substancje duszące, zabijające, trujące lub obezwładniające, przeznaczone do celów wojennych lub produkowane w ilościach przewyższających zapotrzebowanie cywilne.

Kategoria VII

Środki napędowe, wybuchowe, materiał pirotechniczny lub gazy skroplone, przeznaczone do nadawania siły napędowej lub wybuchowej, do ładowania lub napełniania sprzętu wojennego opisanego w powyższych kategoriach, lub do jakiegokolwiek zastosowania w związku z tym sprzętem, nie dające się użyć do celów cywilnych lub produkowane w ilościach przewyższających zapotrzebowanie cywilne.

Kategoria VIII

Urządzenia i sprzęt przemysłowy specjalnie przeznaczony do produkcji lub konserwacji sprzętu wymienionego w powyższych kategoriach, które technicznie nie mogą być przetworzone dla celów cywilnych.

B. Definicja terminów "demilitaryzacja" i "zdemilitaryzowany"

(patrz artykuły 11, 14, 49 i artykuł 3 załącznika VI).

W Traktacie niniejszym określenie "demilitaryzacja" i "zdemilitaryzowany" powinno być rozumiane jako zakaz, na danym terenie i na danych wodach terytorialnych, wszelkich urządzeń lub fortyfikacji morskich, wojskowych i lotniczo-wojskowych, jak również ich zbrojenia, sztucznych zapór wojskowych, morskich i powietrznych; korzystania z baz przez jednostki wojskowe, morskie i lotnictwa wojskowego lub stacjonowania stałego, jak również tymczasowego tych jednostek; szkolenia wojskowego w jakiejkolwiek bądź formie oraz fabrykacji sprzętu wojennego. Zakaz ten nie obejmuje personelu bezpieczeństwa wewnętrznego, ograniczonego liczebnie do spełniania zadań o charakterze wewnętrznym i wyposażonego w broń, która może być noszona i obsługiwana przez jednego człowieka, jak również szkolenia wojskowego, koniecznego dla tego personelu.

ZAŁĄCZNIK XIV

POSTANOWIENIA EKONOMICZNE I FINANSOWE DOTYCZĄCE TERYTORIÓW ODSTĄPIONYCH

Państwo sukcesyjne otrzyma bez zapłaty włoski majątek państwowy lub współpaństwowy, położony na terytorium odstąpionym na mocy niniejszego Traktatu, jak również wszystkie odnośne archiwa i dokumenty o charakterze administracyjnym lub o wartości historycznej, dotyczące danego terytorium, albo odnoszące się do majątku przekazanego w myśl niniejszego paragrafu.

Za majątek państwowy lub współpaństwowy uważa się dla celów niniejszego załącznika ruchomą i nieruchomą własność Państwa Włoskiego, samorządów i instytucyj publicznych oraz spółek i zakładów należących do instytucyj publicznych, jak również ruchomą i nieruchomą własność, należącą poprzednio do partii faszystowskiej lub do jej organizacji pomocniczych.

Wszelkie przeniesienia włoskiej własności państwowej lub współpaństwowej, określonej w paragrafie 1 powyżej, dokonane po dniu 3 września 1943 r., będą uznane za niebyłe i nieważne. Postanowienie to nie będzie jednak obejmowało aktów prawomocnych odnoszących się do bieżących działań agend państwowych lub współpaństwowych, o ile dotyczą one sprzedaży, w normalnym zakresie, towarów zwykle przez nie produkowanych lub przez nie sprzedawanych w wykonaniu normalnych umów handlowych lub przy normalnym biegu rządowych czynności administracyjnych.

Włoskie kable podmorskie, łączące punkty na terytorium odstąpionym lub łączące punkty na terytorium odstąpionym z punktem na innym terytorium państwa sukcesyjnego, winny być uważane za własność włoską na terytorium odstąpionym, bez względu na to, że części tych kabli mogą leżeć poza wodami terytorialnymi.

Włoskie kable podwodne, łączące punkt na terytorium odstąpionym z punktem pozostającym poza jurysdykcją państwa sukcesyjnego, winny być uważane za własność włoską na terytorium odstąpionym, jeżeli chodzi o urządzenia końcowe oraz części kabli leżące w obrębie wód terytorialnych terytorium odstąpionego.

Rząd państwa sukcesyjnego będzie zwolniony od spłaty włoskiego długu publicznego, lecz przyjmie na siebie zobowiązania Państwa Włoskiego wobec osób posiadających obligacje, zarówno fizycznych, które w dalszym ciągu zamieszkują terytorium odstąpione, jaki i prawnych, które zachowują tam swą siedzibę główną lub główne miejsce swej działalności, o ile dotyczą tej części długu, jaka została zaciągnięta przed 10 czerwca 1940 r., a która może się wiązać z pokryciem kosztów robót publicznych i usług administracji cywilnej, z których wyżej wymienione terytorium odniosło korzyści, lecz nie pozostaje w związku bezpośrednim lub pośrednim z celami wojskowymi.

Od posiadaczy mogą być zażądane wszelkie dowody pochodzenia obligacji.

Państwo sukcesyjne i Włochy określą w drodze umów część państwowego długu włoskiego, do której odnosi się paragraf niniejszy, oraz metody postępowania, mające na celu wykonanie tych postanowień.

Państwo sukcesyjne i Włochy zawrą specjalne porozumienia celem ustalenia warunków, na jakich zobowiązania włoskich towarzystw ubezpieczeniowych, zarówno państwowych jak prywatnych, wobec mieszkańców terytorium odstąpionego, jak również proporcjonalna część kapitału będącego w posiadaniu tych towarzystw, zostaną przekazane analogicznym towarzystwom państwa sukcesyjnego.

Państwo sukcesyjne i Włochy ustalą również w drodze analogicznych porozumień zobowiązania publicznych i prywatnych towarzystw ubezpieczeniowych, których siedziba główna znajduje się na terytorium odstąpionym, wobec posiadaczy polis asekuracyjnych lub osób ubezpieczonych, zamieszkałych we Włoszech.

Włochy nadal pozostaną zobowiązane do wypłacania należności z tytułu emerytur cywilnych lub wojskowych, nabytych już, w chwili wejścia w życie niniejszego Traktatu, w służbie Państwa Włoskiego, miejskich lub innych władz lokalnych przez osoby, które nabyły obywatelstwo Państwa sukcesyjnego na mocy niniejszego Traktatu; zobowiązanie to dotyczy również praw do emerytur jeszcze nie całkowicie nabytych. Państwo sukcesyjne i Włochy ustalą w drodze umów sposób wykonania tego zobowiązania.

Majątki, prawa i interesy obywateli włoskich, stale zamieszkałych na terytoriach odstąpionych w chwili wejścia w życie niniejszego Traktatu, będą traktowane przez Włochy na równi z majątkami, prawami i interesami obywateli państwa sukcesyjnego pod warunkiem, że zostały one legalnie nabyte.

Majątki, prawa i interesy innych obywateli włoskich, o ile zostały legalnie nabyte, będą podlegać jedynie takim przepisom, które mogłyby ewentualnie być zastosowane do majątku ogółu cudzoziemców i zagranicznych osób prawnych.

Majątki, prawa i interesy tego rodzaju nie będą podlegać zatrzymaniu ani likwidaji stosownie do postanowień artykułu 79 niniejszego Traktatu, lecz będą zwrócone ich właścicielom w stanie wolnym od wszelkich zarządzeń tego rodzaju i od wszelkich innych zarządzeń o przywłaszczeniu, zarządzie przymusowym lub sekwestrze, wydanych pomiędzy 3 września 1943 r. a wejściem w życie niniejszego Traktatu.

10.

Osoby optujące na rzecz Włoch i przesiedlające się do tego kraju będą mogły po spłaceniu ewentualnych długów lub podatków należnych od nich na terytorium odstąpionym zabrać ze sobą swój majątek ruchomy oraz przekazać posiadane fundusze pod warunkiem, że majątek ten i te fundusze zostały legalnie nabyte.

Wywóz tego majątku nie będzie podlegał żadnym opłatom wywozowym lub przewozowym. Poza tym osoby te będą mogły sprzedać swój majątek ruchomy i nieruchomy na takich samych warunkach, jak obywatele państwa sukcesyjnego.

Wywóz wspomnianego majątku do Włoch nastąpi na warunkach i w granicach uzgodnionych pomiędzy państwem sukcesyjnym a Włochami. Warunki i terminy przekazania funduszów, włącznie z sumami uzyskanymi ze sprzedaży, również zostaną ustalone umową.

11.

Majątki, prawa i interesy na terenie Włoch należące w chwili wejścia w życie niniejszego Traktatu do byłych obywateli włoskich, a którzy stali się obywatelami innego państwa na mocy niniejszego Traktatu, będą traktowane przez Włochy na równi z majątkami, prawami i interesami ogółu obywateli Narodów Zjednoczonych.

Osoby te będą uprawnione do przekazania swych funduszów oraz likwidacji swoich majątków, praw i interesów na warunkach, przewidzianych w paragrafie 10, powyżej.

12.

Towarzystwa powstałe zgodnie z prawem włoskim i posiadające swą siedzibę główną na terytorium odstąpionym, które pragną przenieść swą siedzibę główną do Włoch, będą również traktowane zgodnie z postanowieniami paragrafu 10 niniejszego załącznika pod warunkiem, że ponad 50% kapitału towarzystw należy do osób normalnie zamieszkałych poza terytorium odstąpionym lub do osób, które na mocy niniejszego Traktatu optują na rzecz Włoch i przenoszą do Włoch swe miejsce zamieszkania pod warunkiem, że większa część działalności danego towarzystwa ma miejsce poza terytorium odstąpionym.

17.

Włochy zwrócą państwu sukcesyjnemu w możliwie najkrótszym czasie wszystkie okręty będące w posiadaniu państwa lub obywateli włoskich, które w dniu 3 września 1943 r. należały bądź do osób fizycznych zamieszkałych na terytorium odstąpionym, które nabywają obywatelstwo państwa sukcesyjnego na mocy niniejszego Traktatu, bądź do osób prawnych narodowości włoskiej, które posiadają i zachowują swoją siedzibę główną na terytorium odstąpionym, z wyjątkiem okrętów, które były przedmiotem umowy kupna - sprzedaży dokonanej w dobrej wierze.

18.

Państwa sukcesyjne i Włochy zawrą porozumienie celem słusznego i sprawiedliwego podziału majątków, należących do wszelkich istniejących lokalnych instytucji publicznych, których terytorium zostało podzielne przez granicę, ustaloną na mocy niniejszego traktatu, oraz celem zapewnienia mieszkańcom prawa dalszego korzystania z usług instytucji użyteczności publicznej nie objętych specjalnie w innych postanowieniach niniejszego Traktatu.

Analogiczne porozumienia zostaną zawarte celem słusznego i sprawiedliwego podziału taboru oraz innego sprzętu kolejowego, jak również urządzeń doków i portów oraz obsługujących je statków; wszelkie inne nierozwiązane jeszcze sprawy o charakterze ekonomicznym, nie objęte niniejszym załącznikiem, zostaną rozstrzygnięte na drodze w tym celu zawartych porozumień.

ZAŁĄCZNIK XV

POSTANOWIENIA SPECJALNE DOTYCZĄCE PEWNYCH RODZAJÓW WŁASNOŚCI

A. Własność przemysłowa, literacka i artystyczna.

a) Mocarstwa Sprzymierzone i Stowarzyszone i ich obywatele będą korzystali, bez opłat za prolongatę lub jakichkolwiek innych sankcyj, z terminu jednorocznego, licząc od chwili wejścia w życie niniejszego Traktatu, dla dokonania wszelkich aktów koniecznych do uzyskania lub przedłużania praw własności przemysłowej, literackiej lub artystycznej, które to akty nie mogły zostać dokonane na skutek istnienia stanu wojennego.

b) Mocarstwa Sprzymierzone i Stowarzyszone lub ich obywatele, którzy na terenie jednego z Mocarstw Sprzymierzonych lub Stowarzyszonych wnieśli wniosek o udzielenie patentu lub o rejestrację wzoru nie wcześniej niż dwanaście miesięcy przed rozpoczęciem wojny z Włochami lub podczas wojny, albo wnieśli wniosek o zarejestrowanie rysunku lub wzoru przemysłowego lub znaku towarowego nie wcześniej niż na sześć miesięcy przed rozpoczęciem wojny z Włochami lub podczas wojny, będą mieli prawo w ciągu dwunastu miesięcy od chwili wejscia w życie niniejszego Traktatu domagać się przyznania im odnośnych praw we Włoszech, z prawem pierwszeństwa opartym na uprzednio przez nich złożonym wniosku na terytorium danego Mocarstwa Sprzymierzonego lub Stowarzyszonego.

c) Mocarstwa Sprzymierzone i Stowarzyszone i ich obywatele w okresie jednego roku od chwili wejścia w życie niniejszego Traktatu będą korzystali z prawa wystąpienia we Włoszech na drogę sądową przeciwko osobom fizycznym lub prawnym, w stosunku do których istnieje zarzut nieprawnego naruszenia ich praw własności przemysłowej, literackiej lub artystycznej w okresie pomiędzy chwilą rozpoczęcia wojny a wejścia w życie niniejszego Traktatu.

W ustaleniu normalnego czasu ważności praw własności przemysłowej, literackiej lub artystycznej, które posiadały swą moc obowiązującą we Włoszech w momencie rozpoczęcia wojny lub które zostaną uznane lub ustanowione zgodnie z częścią A niniejszego załącznika i które należą do jednego z Mocarstw Sprzymierzonych i Stowarzyszonych lub do ich obywateli, nie będzie uwzględniany okres pomiędzy chwilą rozpoczęcia wojny a wejściem w życie niniejszego Traktatu. Wobec tego należy uważać normalny czas trwania takich praw za automatycznie przedłużony we Włoszech na dalszy okres odpowiadający okresowi w ten sposób wyłączonemu.

Powyższe postanowienia dotyczące praw przysługujących na terenie Włoch Mocarstwom Sprzymierzonym i Stowarzyszonym i ich obywatelom powinny stosować się również do praw przysługujących Włochom i ich obywatelom na terenie Mocarstw Sprzymierzonych i Stowarzyszonych.

Jednakże żadne z tych postanowień nie będzie uprawniać Włoch lub ich obywateli na terytorium jakiegokolwiek z Mocarstw Sprzymierzonych i Stowarzyszonych do traktowania bardziej korzystnego, niż traktowanie przyznawane przez dane Mocarstwo w podobnych wypadkach jakiemukolwiek Narodowi Zjednoczonemu lub jego obywatelom, ani też nie będzie nakładać na Włochy obowiązku przyznawania jakiemukolwiek z Mocarstw Sprzymierzonych i Stowarzyszonych lub jego obywatelom traktowania bardziej korzystnego od tego, z jakiego Włochy lub ich obywatele korzystają na terenie tego Mocarstwa w sprawach objętych powyższymi postanowieniami.

Osoby trzecie, które na terenie jakiegokolwiek z Mocarstw Sprzymierzonych i Stowarzyszonych lub Włoch nabyły w dobrej wierze i przed wejściem w życie niniejszego Traktatu prawa dotyczące własności przemysłowej, literackiej lub artystycznej, kolidujące z prawami przywróconymi na mocy części A niniejszego załącznika lub prawami uzyskanymi na mocy pierwszeństwa zastrzeżonego tamże, lub w dobrej wierze wytwarzali, publikowali, reprodukowali, używali lub sprzedawali, to, co stanowi przedmiot tych praw, otrzymają zezwolenie bez ponoszenia odpowiedzialności za naruszenie prawa na wykonywanie w dalszym ciągu praw tego rodzaju oraz kontynuowanie lub podjęcie wytwarzania, publikowania, reprodukowania, używania lub sprzedaży rozpoczętych w dobrej wierze. Na terenie Włoch zezwolenie takie będzie posiadać formę nie wyłączonej licencji udzielonej na warunkach uzgodnionych przez obie zainteresowane strony lub w braku porozumienia określonych przez Komisję rozjemczą, ustanowioną na mocy artykułu 83 niniejszego Traktatu. Natomiast na terenie każdego z Mocarstw Sprzymierzonych i Stowarzyszonych osoby trzecie działające w dobrej wierze będą korzystały z takiej opieki, jaką w podobnych okolicznościach przyznaje się osobom trzecim, działającym w dobrej wierze, których prawa kolidują z prawami obywateli innych Mocarstw Sprzymierzonych i Stowarzyszonych.

Żadne z postanowień części A niniejszego załącznika nie powinno być interpretowane jako uprawniające Włochy lub ich obywateli do jakichkolwiek praw dotyczących patentów lub wzorów na terenie jakiegokolwiek z Mocarstw Sprzymierzonych lub Stowarzyszonych, a odnoszących się do wynalazków, związanych z jakimkolwiek artykułem, umieszczonym na liście definicji sprzętu wojennego zawartej w załączniku XIII niniejszego Traktatu, jeżeli wynalazki te zostaly dokonane lub zgłoszone do rejestracji przez Włochy lub jakiegokolwiek z ich obywateli we Włoszech albo na terytorium jakiegokolwiek innego Mocarstwa Osi lub na terytorium okupowanym przez siły zbrojne państw Osi, w czasie, gdy dane terytorium było pod kontrolą sił zbrojnych lub władz Mocarstw Osi.

Jeżeli agent ubezpieczeniowy, będący obywatelem jednego z Narodów Zjednoczonych, pragnie podjąć na nowo we Włoszech swą działalność zawodową, i jeżeli przy tym wartość zdeponowanych gwarancji lub rezerw, których posiadanie jest wymagane jako warunek uprawiania działalności ubezpieczeniowej we Włoszech, zmniejszyła się w wyniku utraty lub dewaluacji papierów wartościowych, które stanowiły te depozyty lub rezerwy, Rząd Włoski zobowiązuje sie uznać, na okres 6 miesięcy, te papiery wartościowe, jakie pozostały, czyniące zadość wszelkim wymogom prawnym, dotyczącym depozytów i rezerw.

ZAŁĄCZNIK XVI

UMOWY, PRZEDAWNIENIA I PAPIERY WARTOŚCIOWE

A. Umowy.

Każda umowa, do której wykonania wymagane były bezpośrednie stosunki pomiędzy którymikolwiek stronami, które w myśl definicji zawartej w części D niniejszego Załącznika stały się wrogami, powinna uważana za rozwiązaną, z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych w paragrafach 2 i 3 poniżej, od chwili gdy którekolwiek ze stron stały się wrogami. Rozwiązanie takie nie ma jednak wpływu na postanowienia artykułu 81 niniejszego Traktatu, ani też nie zwalnia żadnej ze stron od obowiązku spłaty sum otrzymanych jako zaliczki lub wpłaty na rachunek, w zamian których dana strona nie wykonała świadczeń.

Niezależnie od postanowień paragrafu 1 powyżej nie będą rozwiązane i, bez uchybienia prawom określonym w artykule 79 niniejszego Traktatu, pozostaną w mocy takie części jakiejkolwiek umowy, które dają się w niej wyodrębnić, a do których wykonania nie były potrzebne bezpośrednie stosunki pomiędzy jakimikolwiek stronami tej umowy, które w rozumieniu części D niniejszego załącznika stały się wrogami. W wypadkach, gdy postanowienia jakiejkolwiek umowy nie dadzą się w ten sposób wyodrębnić, dana umowa zostanie uznana za rozwiązaną w całości. Przepis powyższy podlega ograniczeniom, wynikającym z zastosowania krajowych praw, przepisów i regulaminów, wydanych przez jakiekolwiek z Mocarstw Sprzymierzonych i Stowarzyszonych, pod którego jurysdykcją pozostaje dana umowa lub którakolwiek z jej stron, a także ograniczeniom wynikającym z warunków samej umowy.

Wszelkie przedawnienia lub ograniczenia prawa wnoszenia lub popierania powództwa lub przedsiębrania środków dla zabezpieczenia stosunków odnoszących się do osób lub majątków, a dotyczących obywateli Narodów Zjednoczonych i obywateli włoskich, którzy z powodu stanu wojny nie mogli prowadzić postępowania sądowego lub zadośćuczynić formalnością, niezbędnym do zabezpieczenia swych praw, bez względu na to, czy czas tych przedawnień lub ograniczeń zaczął biec przed wybuchem wojny, czy po tej dacie, zostają uznane za zawieszone na czas trwania wojny na terytorium Włoch z jednej strony i na terytorium tych Narodów Zjednoczonych, które przyznają Włochom na zasadzie wzajemności korzyści, wynikające z postanowień niniejszego paragrafu - z drugiej. Czasokres tych przedawnień lub ograniczeń zacznie biec ponownie z chwilą wejścia w życie niniejszego Traktatu. Postanowienia niniejszego paragrafu będą stosowane do terminów ustanowionych do przedkładania kuponów, uprawniających do otrzymania oprocentowania lub kuponów do poboru dywidend lub do przedkładania, celem otrzymania spłaty papierów wartościowych, wylosowanych lub płatnych z jakiegokolwiek innego tytułu.

W tych wypadkach, w których, z powodu niedokonania jakiejkolwiek czynności lub niewypełnienia jakiejkolwiek formalności w okresie wojny, zostało wszczęte na terytorium włoskim postępowanie egzekucyjne na szkodę obywatela jednego z Narodów Zjednoczonych, Rząd Włoski przywróci prawa, które zostały naruszone. Jeżeli przywrócenie tych praw byłoby niemożliwe lub sprzeczne z zasadami słuszności, Rząd Włoski spowoduje, aby poszkodowany otrzymał takie zadośćuczynienie, jakie w danych okolicznościach okaże się słuszne i sprawiedliwe.

C. Papiery wartościowe.

W wypadkach, gdy termin, w którym papier wartościowy powinien był być przedstawiony do akceptu lub inkasa, lub w którym zawiadomienie o nie zaakceptowaniu lub nie zapłaceniu powinno było być doręczone wystawcy lub indosantowi, lub w którym dokument ten powinien był zostać zaprotestowany, upłynął w czasie wojny, a strona, która powinna była przedstawić lub zaprotestować ten dokument względnie zawiadomić o braku akceptu lub zapłaty, nie uczyniła tego w czasie wojny, będzie przyznany dodatkowy termin, co najmniej trzymiesięczny, licząc od chwili wejścia w życie niniejszego Traktatu, w czasie którego będzie można przedstawić lub zaprotestować dany papier wartościowy względnie zawiadomić o odmowie akceptu lub odmowie jego zapłaty.

ZAŁĄCZNIK XVII

SĄDY KAPERSKIE I WYROKI SĄDOWE

A. Sądy Kaperskie.

Każde z Mocarstw Sprzymierzonych i Stowarzyszonych zastrzega sobie prawo rozpatrzenia, zgodnie z ustaloną przez siebie procedurą, wszystkich postanowień i zarządzeń włoskich Sądów Kaperskich w tych wypadkach, w których wchodziły w grę prawa majątkowe obywateli tego Mocarstwa, oraz zalecenia Rządowi Włoskiemu podjęcia rewizji tych postanowień i zarządzeń, jakie się mogą okazać niezgodne z prawem międzynarodowym.

Rząd Włoski zobowiązuje się dostarczyć odpisów wszystkich dokumentów odnoszących się do tych spraw, włącznie z powziętymi postanowieniami i wydanymi zarządzeniami, a także przyjąć wszelkie zalecenia, wydane w wyniku rozpatrzenia wyżej wymienionych spraw, oraz nadać tym zaleceniom moc prawną.

B. Wyroki prawne.

Rząd Włoski przedsięweźmie niezbędne środki celem umożliwienia obywatelom jakiegokolwiek z Narodów Zjednoczonych, w jakimkolwiek czasie w ciągu jednego roku od wejścia w życie niniejszego Traktatu, złożenia właściwym władzom włoskim wniosku o rewizję jakiegokolwiek wyroku, wydanego przez sąd włoski pomiędzy dniem 10 czerwca 1940 r. a wejściem w życie niniejszego Traktatu, w jakimkolwiek procesie, w którym dany obywatel jednego z Narodów Zjednoczonych nie mógł, bądź w charakterze powoda bądź pozwanego, należycie przedstawić swojej sprawy. Rząd Włoski przedsięweźmie odpowiednie kroki, aby w wypadku doznania krzywdy przez obywatela Narodów Zjednoczonych na skutek wyroku tego rodzaju został on przywrócony do stanu, w jakim się znajdował przed wydaniem wyroku, lub otrzymał, stosownie do okoliczności, sprawiedliwe i słuszne odszkodowanie. Termin "Obywatel jednego z Narodów Zjednoczonych" obejmuje Towarzystwa lub Spółki, założone lub ustanowione zgodnie z prawami jakiegokolwiek z Narodów Zjednoczonych.

Na dowód czego niżej podpisani Pełnomocnicy złożyli pod niniejszym Traktatem swoje podpisy oraz wycisnęli swoje pieczęcie.

Sporządzono w Paryżu dnia dziesiątego lutego roku tysiąc dziewięćset czterdziestego siódmego, w językach francuskim, angielskim, rosyjskim i włoskim.

Zmiany w prawie

Rząd chce zmieniać obowiązujące regulacje dotyczące czynników rakotwórczych i mutagenów

Rząd przyjął we wtorek projekt zmian w Kodeksie pracy, którego celem jest nowelizacja art. 222, by dostosować polskie prawo do przepisów unijnych. Chodzi o dodanie czynników reprotoksycznych do obecnie obwiązujących regulacji dotyczących czynników rakotwórczych i mutagenów. Nowela upoważnienia ustawowego pozwoli na zmianę wydanego na jej podstawie rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym w środowisku pracy.

Grażyna J. Leśniak 16.04.2024

Bez kary za brak lekarza w karetce do końca tego roku

W ponad połowie specjalistycznych Zespołów Ratownictwa Medycznego brakuje lekarzy. Ministerstwo Zdrowia wydłuża więc po raz kolejny czas, kiedy Narodowy Fundusz Zdrowia nie będzie pobierał kar umownych w przypadku niezapewnienia lekarza w zespołach ratownictwa. Pierwotnie termin wyznaczony był na koniec czerwca tego roku.

Beata Dązbłaż 10.04.2024

Będzie zmiana ustawy o rzemiośle zgodna z oczekiwaniami środowiska

Rozszerzenie katalogu prawnie dopuszczalnej formy prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie rzemiosła, zmiana definicji rzemiosła, dopuszczenie wykorzystywania przez przedsiębiorców, niezależnie od formy prowadzenia przez nich działalności, wszystkich kwalifikacji zawodowych w rzemiośle, wymienionych w ustawie - to tylko niektóre zmiany w ustawie o rzemiośle, jakie zamierza wprowadzić Ministerstwo Rozwoju i Technologii.

Grażyna J. Leśniak 08.04.2024

Tabletki "dzień po" bez recepty nie będzie. Jest weto prezydenta

Dostępność bez recepty jednego z hormonalnych środków antykoncepcyjnych (octan uliprystalu) - takie rozwiązanie zakładała zawetowana w piątek przez prezydenta Andrzeja Dudę nowelizacja prawa farmaceutycznego. Wiek, od którego tzw. tabletka "dzień po" byłaby dostępna bez recepty miał być określony w rozporządzeniu. Ministerstwo Zdrowia stało na stanowisku, że powinno to być 15 lat. Wątpliwości w tej kwestii miała Kancelaria Prezydenta.

Katarzyna Nocuń 29.03.2024

Małżonkowie zapłacą za 2023 rok niższy ryczałt od najmu

Najem prywatny za 2023 rok rozlicza się według nowych zasad. Jedyną formą opodatkowania jest ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, według stawek 8,5 i 12,5 proc. Z kolei małżonkowie wynajmujący wspólną nieruchomość zapłacą stawkę 12,5 proc. dopiero po przekroczeniu progu 200 tys. zł, zamiast 100 tys. zł. Taka zmiana weszła w życie w połowie 2023 r., ale ma zastosowanie do przychodów uzyskanych za cały 2023 r.

Monika Pogroszewska 27.03.2024

Ratownik medyczny wykona USG i zrobi test na COVID

Mimo krytycznych uwag Naczelnej Rady Lekarskiej, Ministerstwo Zdrowia zmieniło rozporządzenie regulujące uprawnienia ratowników medycznych. Już wkrótce, po ukończeniu odpowiedniego kursu będą mogli wykonywać USG, przywrócono im też możliwość wykonywania testów na obecność wirusów, którą mieli w pandemii, a do listy leków, które mogą zaordynować, dodano trzy nowe preparaty. Większość zmian wejdzie w życie pod koniec marca.

Agnieszka Matłacz 12.03.2024

Identyfikator:	Dz.U.1949.50.378
Rodzaj:	Umowa międzynarodowa
Tytuł:	Traktat pokoju z Włochami. Paryż.1947.02.10.
Data aktu:	10/02/1947
Data ogłoszenia:	08/09/1949
Data wejścia w życie:	04/02/1948

Traktat pokoju z Włochami. Paryż.1947.02.10.

TRAKTAT POKOJU Z WŁOCHAMI podpisany w Paryżu dnia 10 lutego 1947 r.

ZAŁĄCZNIK TRAKTAT POKOJU Z WŁOCHAMI 1947 R.

CZĘŚĆ I KLAUZULE TERYTORIALNE

DZIAŁ I - GRANICE.

DZIAŁ II - FRANCJA (KLAUZULE SPECJALNE)

DZIAŁ III - AUSTRIA (KLAUZULE SPECJALNE)

DZIAŁ IV - FEDERACYJNA REPUBLIKA LUDOWA JUGOSŁAWII (KLAUZULE SPECJALNE)

DZIAŁ V - GRECJA (KLAUZULE SPECJALNE)

CZĘŚĆ II KLAUZULE POLITYCZNE

DZIAŁ - KLAUZULE OGÓLNE

DZIAŁ II - PRAWA CYWILNE I POLITYCZNE

DZIAŁ III - WOLNE TERYTORIUM TRIESTU

DZIAŁ IV - KOLONIE WŁOSKIE

DZIAŁ V - INTERESY SZCZEGÓLNE CHIN

DZIAŁ VI - ALBANIA

DZIAŁ VII - ETIOPIA

DZIAŁ VIII - UKŁADY MIĘDZYNARODOWE

DZIAŁ IX - TRAKTATY DWUSTRONNE

CZĘŚĆ III ZBRODNIARZE WOJENNI

CZĘŚĆ IV KLAUZULE WOJSKOWE, MORSKIE I LOTNICZE

DZIAŁ I - OKRES OBOWIĄZYWANIA

DZIAŁ II - OGRANICZENIA OGÓLNE

DZIAŁ III - OGRANICZENIE DOTYCZĄCE FLOTY WŁOSKIEJ

Dział IV - Ograniczenia dotyczące armii włoskiej

DZIAŁ V - OGRANICZENIA DOTYCZĄCE LOTNICTWA WŁOSKIEGO.

DZIAŁ VI - PRZEZNACZENIE SPRZĘTU WOJSKOWEGO (OKREŚLONEGO W ZAŁĄCZNIKU XIII C)

DZIAŁ VII - AKCJA ZAPOBIEGAWCZA PRZECIW ZBROJENIOM NIEMIEC I JAPONII

DZIAŁ VIII - JEŃCY WOJENNI

DZIAŁ IX - USUWANIE MIN

CZĘŚĆ V WYCOFANIE WOJSK SPRZYMIERZONYCH

CZĘŚĆ VI ROSZCZENIA WYNIKŁE Z WOJNY

DZIAŁ I - ODSZKODOWANIA

DZIAŁ II - RESTYTUCJE ZE STRONY WŁOCH

DZIAŁ III - ZRZECZENIE SIĘ ROSZCZEŃ PRZEZ WŁOCHY.

CZĘŚĆ VII MAJĄTKI, PRAWA I INTERESY

DZIAŁ I - MAJĄTKI NARODÓW ZJEDNOCZONYCH WE WŁOSZECH

DZIAŁ II - MAJĄTKI WŁOSKIE NA TERYTORIUM MOCARSTW SPRZYMIERZONYCH I STOWARZYSZONYCH

DZIAŁ III - OŚWIADCZENIE MOCARSTW SPRZYMIERZONYCH I STOWARZYSZONYCH W SPRAWIE ROSZCZEŃ

DZIAŁ IV - DŁUGI

CZĘŚĆ VIII OGÓLNE STOSUNKI GOSPODARCZE

CZĘŚĆ III ROZSTRZYGANIE SPORÓW

CZĘŚĆ X RÓŻNE KLAUZULE GOSPODARCZE

CZĘŚĆ XI POSTANOWIENIA KOŃCOWE

LISTA ZAŁĄCZNIKÓW Załącznik I - Mapy (patrz oddzielny tom)*.

ZAŁĄCZNIK I MAPY

ZAŁĄCZNIK II GRANICA FRANCUSKO-WŁOSKA

ZAŁĄCZNIK III GWARANCJE ODNOSZĄCE SIĘ DO MONT CENIS I REJONU TENDE-LA BRIGUE

ZAŁĄCZNIK IV POSTANOWIENIA UZGODNIONE PRZEZ RZĄDY AUSTRIACKI I WŁOSKI W DNIU 5 WRZEŚNIA 1946

ZAŁĄCZNIK V ZAOPATRYWANIE W WODĘ GMINY GORYCJA I JEJ OKOLICE

ZAŁĄCZNIK VI STAŁY STATUT WOLNEGO TERYTORIUM TRIESTU

ZAŁĄCZNIK VII DOKUMENT ODNOSZĄCY SIĘ DO TYMCZASOWEGO USTROJU WOLNEGO TERYTORIUM TRIESTU

ZAŁĄCZNIK VIII DOKUMENT DOTYCZĄCY WOLNEGO PORTU TRIESTU

ZAŁĄCZNIK IX POSTANOWIENIA TECHNICZNE DOTYCZĄCE WOLNEGO TERYTORIUM TRIESTU

ZAŁĄCZNIK X POSTANOWIENIA EKONOMICZNE I FINANSOWE DOTYCZĄCE WOLNEGO TERYTORIUM TRIESTU

ZAŁĄCZNIK XI WSPÓLNA DEKLARACJA RZĄDÓW STANÓW ZJEDNOCZONYCH AMERYKI, FRANCJI, ZJEDNOCZONEGO KRÓLESTWA I ZWIĄZKU RADZIECKIEGO W PRZEDMIOCIE WŁOSKICH POSIADŁOŚCI TERYTORIALNYCH W AFRYCE

ZAŁĄCZNIK XII (PATRZ ARTYKUŁ 56)

ZAŁĄCZNIK XIII DEFINICJE

ZAŁĄCZNIK XIV POSTANOWIENIA EKONOMICZNE I FINANSOWE DOTYCZĄCE TERYTORIÓW ODSTĄPIONYCH

ZAŁĄCZNIK XV POSTANOWIENIA SPECJALNE DOTYCZĄCE PEWNYCH RODZAJÓW WŁASNOŚCI

ZAŁĄCZNIK XVI UMOWY, PRZEDAWNIENIA I PAPIERY WARTOŚCIOWE

ZAŁĄCZNIK XVII SĄDY KAPERSKIE I WYROKI SĄDOWE