Ustanowienie Instytutu Badania Konjunktur Gospodarczych i Cen.

ROZPORZĄDZENIE
PREZYDENTA RZECZYPOSPOLITEJ
z dnia 15 lutego 1928 r.
o ustanowieniu Instytutu Badania Konjunktur Gospodarczych i Cen.

Na podstawie art. 44 ust. 6 Konstytucji i ustawy z dnia 2 sierpnia 1926 r. o upoważnieniu Prezydenta Rzeczypospolitej do wydawania rozporządzeń z mocą ustawy (Dz. U. R. P. Nr. 78, poz. 443) postanawiam co następuje:
Art.  1.

Przy Ministrze Przemysłu i Handlu ustanawia się instytut Badania Koniunktur Gospodarczych i Cen, którego zadaniem jest badanie życia gospodarczego ze stanowiska rozwoju konjunkturalnego oraz badanie cen i kosztów własnych w przemyśle i w handlu, a także kosztów usług gospodarczych.

Art.  2.

Na czele Instytutu stoi podległy Ministrowi Przemysłu i Handlu Dyrektor, który kieruje pracami Instytutu i reprezentuje go nazewnątrz.

Art.  3.

Instytut dzieli się na dwie sekcje: Sekcję badania Koniunktur Gospodarczych i Sekcję Badania Cen. Dalszy podział tych sekcyj oraz szczegółowy ich zakres działania ustali statut Instytutu, wydany przez Ministra Przemysłu i Handlu.

Art.  4.

Przy Instytucie istnieje stała Rada, złożona z 19 członków.

W skład Rady wchodzą:

1)
10 znawców życia gospodarczego (przemysłu, handlu, rolnictwa i banków) oraz przedstawicieli nauki, powołanych przez Ministra Przemysłu i Handlu w porozumieniu z Prezesem Komitetu Ekonomicznego Ministrów;
2)
8 przedstawicieli Ministerstw: Skarbu, Rolnictwa, Przemysłu i Handlu, Komunikacji, Pracy i Opieki Społecznej, Spraw Wewnętrznych (Głównego Urzędu Statystycznego), Robot Publicznych oraz Spraw Wojskowych, wyznaczonych po jednym przez każdego ministra;
3)
Dyrektor Instytutu.

Ponadto dla poszczególnych spraw, wnoszonych przez zainteresowanych ministrów, względnie na zaproszenie Ministra Przemysłu i Handlu, mogą i inni ministrowie delegować swoich przedstawicieli na posiedzenie Rady. Przedstawiciele ci mają wtedy pełny głos w odniesieniu do spraw, dla których zostali powołani.

Przewodniczącego Rady oraz jego zastępcę powołuje z pośród członków Rady Minister Przemysłu i Handlu.

Członkowie Rady, wymienieni w punkcie 1), powoływani są na 3 lata.

Art.  5.

Zadaniem Rady jest:

1)
inicjatywa w sprawach programu działalności Instytutu;
2)
układanie i rozpatrywanie na wniosek Dyrektora ankiet co do stanu i rozwoju poszczególnych dziedzin życia gospodarczego;
3)
opinjowanie spraw, przedstawianych jej przez Dyrektora.
Art.  6.

Dla wykonania czynności, wymienionych w poprzednim artykule, Rada może tworzyć w swem gronie komplety, złożone z dowolnej liczby osób.

Regulamin obrad Rady oraz kompletów ustali Minister Przemysłu i Handlu na wniosek Rady.

Art.  7.

Dla badania spraw poszczególnych może Dyrektor Instytutu tworzyć osobne komisje, złożone bądź z członków Rady, bądź z osób z pozą jej grona.

Przewodniczących komisyj wyznaczą Dyrektor Instytutu, Dyrektor Instytutu ma prawo powoływania rzeczoznawców.

Art.  8.

Członkowie Rady z wyjątkiem przedstawicieli ministerstw składają na ręce Ministra Przemysłu i Handlu przyrzeczenie, że obowiązki swe pełnić będą według najlepszej wiedzy i sumienia i że zachowają w ścisłej tajemnicy wiadomości, powzięte przy sprawowaniu swych czynności, jeżeli zostały one uznane za poufne przez Instytut lub poszczególną komisję, jak również gdy stanowią tajemnicę handlową lub techniczną badanych przedsiębiorstw.

Członkowie komisyj oraz rzeczoznawcy składają takież przyrzeczenie na ręce Dyrektora Instytutu.

Art.  9.

Minister Przemysłu i Handlu może w każdym czasie pozbawić mandatu członków komisyj i rzeczoznawców za nieusprawiedliwione opuszczenie trzech kolejnych posiedzeń, ujawnienie wiadomości, wymienionych w poprzednim artykule, lub w razie skazania za czyn, popełniony z chęci zysku albo karalny z mocy niniejszego rozporządzenia.

Członek Rady, skazany z mocy art. 18, traci mandat.

Członek Rady, postawiony w stan oskarżenia na podstawie art. 18, może być przez Ministra Przemysłu i Handlu zawieszony w funkcjach członka Rady.

Art.  10.

Dyrektor Instytutu ma prawo wzywać do osobistego stawiennictwa właścicieli przedsiębiorstw przemysłowych i handlowych, ich pełnomocników i kierowników, a także ich pracowników, dostawców, odbiorców i pośredników celem składania zeznań i dowodów w sprawach, dotyczących cen i kosztów własnych w przemyśle i handlu, jak również kosztów usług gospodarczych.

Dyrektor Instytutu może delegować rzeczoznawców do badania przedsiębiorstw, a w szczególności przeglądania ksiąg i dokumentów, sporządzania z nich odpisów i wyciągów i wogóle zbierania informacyj niezbędnych dla spełnienia przez Instytut jego zadania.

Przy składaniu zeznań nikt nie może zasłaniać się tajemnicą handlową lub techniczną.

Przy badaniu osób wzywanych i rzeczoznawców, oględzinach na miejscu, sprawdzaniu ksiąg i dowodów pisemnych, Dyrektor Instytutu i jego organa kierować się będą odpowiednio postanowieniami właściwych ustaw postępowania cywilnego z tą zmianą, że nie przysługuje ma prawo zaprzysięgania świadków i rzeczoznawców.

Art.  11.

Do władz i przedsiębiorstw państwowych Instytut zwracać się będzie przez właściwych ministrów, do władz zaś, instytucyj i przedsiębiorstw komunalnych-bezpośrednio.

Art.  12.

Informacje, otrzymane przez Instytut, w żądnym wypadku nie mogą być użyte dla celów podatkowych.

Art.  13.

Wyniki prac Instytut publikuje w wydawnictwach perjodycznych i monografjach specjalnych.

W publikacjach nie mogą być ujawniane tajemnice handlowe i techniczne poszczególnych firm, jak również wiadomości, uznane przez Instytut za poufne.

Art.  14.

Członkowie Rady, komisyj oraz rzeczoznawcy, nie będący urzędnikami, otrzymują zwrot kosztów podróży i diety za udział, w posiedzeniach w wysokości, ustalonej przez Ministra Przemysłu i Handlu w porozumieniu z Ministrem Skarbu.

Art.  15.

Budżet Instytutu stanowi odrębną część budżetu Ministerstwa Przemysłu i Handlu.

Art.  16.

Kto świadomie złoży nieprawdziwe zeznanie bądź przedstawi fałszywe dowody przed Instytutem lub jego organem, utrudni wykonywanie funkcyj świadka lub rzeczoznawcy, stosować będzie względem świadka lub rzeczoznawcy represje z powodu złożonych zeznań - o ile czyn nie ulega karze surowszej w myśl innych ustaw karnych-będzie karany aresztem do trzech miesięcy i grzywną do 25.000 złotych lub jedną z tych kar. Na obszarze działania kodeksu karnego z 1871 r. w razie wymierzenia kary pozbawienia wolności ponad sześć tygodni zamiast aresztu orzeka się więzienie.

Kto popełni i czyn, wymieniony w ustępie pierwszym, z niedbalstwa, karany będzie grzywną do 5.000 złotych.

Art.  17.

Kto funkcjonariusza Instytutu lub jego organu nie dopuści do badania przedsiębiorstwa, przeglądania ksiąg i dokumentów oraz sporządzania z nich odpisów i wyciągów, o ile czyn nie ulega karze surowszej w myśl innych ustaw karnych, karany będzie aresztem do dwóch tygodni i grzywną do 5.000 złotych lub jedną z tych kar.

Art.  18.

Członek Rady lub komisji oraz rzeczoznawca Instytutu, winny bezprawnego ujawnienia wiadomości, powziętych przy sprawowaniu swych czynności uznanych za poufne przez Instytut lub poszczególną komisję, jak również stanowiących tajemnicę handlową lub techniczną badanych przez Instytut przedsiębiorstw, karany będzie aresztem do dwóch tygodni i grzywną do 5.000 złotych lub jedną z tych kar.

Jeżeli czynu dopuszczono się z chęci zysku lub w celu zaszkodzenia interesom majątkowym osoby lub przedsiębiorstwa, których dotyczy ujawniona wiadomość, winny będzie karany - o ile czyn nie ulega karze surowszej w myśl innych ustaw karnych-więzieniem do jednego roku.

Karą, przewidzianą w ustępie 2, będzie karany członek Rady lub komisji oraz rzeczoznawca Instytutu, winny wykorzystania w celu zysku wiadomości, określonych w ustępie pierwszym.

Art.  19.

Na obszarze działania kodeksu karnego z 1852 r. zamiast więzienia orzeka się ścisły areszt; odwołanie można wnieść niezależnie od ograniczeń, przewidzianych w § 283 p. k.

Do orzekania, o czynach, przewidzianych w art. 16, 17 i 18 ust. 1, powołane są sądy powiatowe (pokoju).

Do orzekania o czynach, przewidzianych w art. 18 ust. 2 i 3, powołane są sądy okręgowe.

Art.  20.

Kto bez usprawiedliwionego powodu nie stawi się na wezwanie Dyrektora Instytutu lub przewodniczącego komisji, odmówi zeznań na ich ustne lub pisemne pytania, dotyczące spraw, unormowanych rozporządzeniem niniejszem, dopuści się zakłócenia spokoju na posiedzeniu, karany będzie grzywną do 2.000 złotych.

Nakładania kar co do powyższych przekroczeń należy do Dyrektora Instytutu; kary nałożone przez Dyrektora Instytutu wykonywa powiatowa władza administracji ogólnej w drodze egzekucji administracyjnej.

Przeciwko decyzji Dyrektora Instytutu można w ciągu siedmiu dni od dnia jej doręczenia wnieść na jego ręce żądanie przekazania sprawy właściwemu sądowi powiatowemu (pokoju). Sąd postąpi według przepisów postępowania, obowiązujących w pierwszej instancji sądowej. Wyroki sądu okręgowego są prawomocne.

Dyrektor Instytutu może uchylić swoją decyzji przed skierowaniem sprawy do sądu.

Art.  21.

Za zapłatę grzywny, nałożonej w myśl niniejszego rozporządzenia na przedstawicieli prawnych przedsiębiorstwa, odpowiada z nimi solidarnie właściciel przedsiębiorstwa. Właściciel przedsiębiorstwa korzysta w tym przypadku z praw oskarżonego.

W razie uniewinnienia skazanego odpowiedzialność majątkowa właściciela przedsiębiorstwa upada, chociażby tenże skargi nie wnosił.

Art.  22.

Wykonanie niniejszego rozporządzenia porucza się Ministrowi Przemysłu i Handlu w porozumieniu z Ministrem Sprawiedliwości oraz z Ministrem Skarbu.

Art.  23.

Rozporządzenie niniejsze wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.

Jednocześnie traci moc rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 10 grudnia 1926 r. o ustanowieniu Biura Badania Cen (Dz. U. R. P. Nr. 122, poz. 704).

Zmiany w prawie

MZ znosi limit tzw. nadwykonań świadczeń udzielanych osobom do 18. roku życia

Ministerstwo Zdrowia chce, by programy inwestycyjne dla projektów strategicznych były zatwierdzane przez ministra zdrowia, a nie jak dotychczas, ustanawiane przez Radę Ministrów. Zamierza też umożliwić dofinansowanie programów polityki zdrowotnej realizowanych przez gminy w całości ze środków Funduszu Medycznego - Subfunduszu rozwoju profilaktyki. W planach jest też zniesienie limitu określonego na br. i tym samym zwiększenie puli środków na finansowanie tzw. nadwykonań świadczeń opieki zdrowotnej udzielanych osobom do ukończenia 18. roku życia.

Grażyna J. Leśniak 17.11.2025
Orzeczenie sądu po latach nie usunie skutków decyzji PIP

Resort pracy opublikował trzecią już wersję projektu zmian w ustawie o PIP. Chce, żeby nawet wtedy, gdy decyzja inspektora pracy, stwierdzająca istnienie stosunku pracy, zostanie uchylona przez Głównego Inspektora Pracy albo decyzja GIP - uchylona przez sąd, to stwierdzony w niej stosunek pracy będzie trwał - od dnia doręczenia pracodawcy decyzji okręgowego inspektora pracy do dnia jej uchylenia przez GIP albo do dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu albo do rozwiązania stosunku pracy, jeśli rozwiązanie to nastąpiło przed wydaniem prawomocnego orzeczenia. Utrzymano największe kontrowersje i pogłębiono wątpliwości - wskazują prawnicy.

Grażyna J. Leśniak 15.11.2025
Właśnie mija pierwsza rocznica niewdrożenia dyrektywy o minimalnym wynagrodzeniu

W sobotę, 15 listopada 2025 roku, minie rok, kiedy Polska powinna wdrożyć unijną dyrektywę w sprawie adekwatnych wynagrodzeń minimalnych w Unii Europejskiej. Tymczasem nie dość, że prace nad projektem ustawy o minimalnym wynagrodzeniu w łonie rządu się nie zakończyły, to nie wiadomo nawet, jaki będzie ostateczny kształt projektu.

Grażyna J. Leśniak 14.11.2025
Jest trzecia wersja projektu zmian w ustawie o PIP, której nikt nie widział

Odpowiedzialność odszkodowawcza za błędne decyzje inspektorów pracy, możliwość uchylenia rygoru natychmiastowej wykonalności decyzji przez Głównego Inspektora Pracy lub sąd oraz wprowadzenie możliwości przekształcenia umowy cywilnoprawnej w umowę o pracę maksymalnie do trzech lat wstecz - to trzy zmiany, które do trzeciej wersji projektu zmian w ustawie o PIP wprowadziło MRPiPS. Partnerzy społeczni, którzy dziś byli na spotkaniu w ministerstwie, nowej wersji projektu nie otrzymali. Nie ma go też na stronach Rządowego Centrum Legislacji.

Grażyna J. Leśniak 13.11.2025
Od 2026 roku istotne zmiany w rozporządzeniu KPKiR

Nowy rok to najczęściej nowe przepisy w różnych dziedzinach – i tak również jest tym razem. Zmiany nie ominą również podatników prowadzących jednoosobowe działalności gospodarcze, korzystających z uproszczonej księgowości w postaci podatkowej księgi przychodów i rozchodów – a właściwie osób, które tę księgowość prowadzą. Zmiany te będą przede wszystkim techniczne, w zakresie prowadzenia KPiR, dlatego powinny na nie zwrócić szczególną uwagę właśnie osoby odpowiedzialne za te księgi.

Urszula Sałacińska-Matwiejczyk 13.11.2025
Sejm za poprawkami Senatu do ustawy o układach zbiorowych pracy

Sejm przyjął legislacyjne poprawki Senatu do ustawy o układach zbiorowych pracy i porozumieniach zbiorowych. Przygotowane w resorcie pracy regulacje umożliwiają w ramach układów zbiorowych m.in. wynegocjowanie nowych uprawnień w miejscu pracy, takich jak czas pracy, podwyżki czy wymiar urlopu. Teraz regulacja trafi do podpisu prezydenta.

Grażyna J. Leśniak 05.11.2025
Metryka aktu
Identyfikator:

Dz.U.1928.17.144

Rodzaj: Rozporządzenie z mocą ustawy
Tytuł: Ustanowienie Instytutu Badania Konjunktur Gospodarczych i Cen.
Data aktu: 15/02/1928
Data ogłoszenia: 21/02/1928
Data wejścia w życie: 21/02/1928