Turcja-Polska. Umowa Handlowa. Lozanna.1923.07.23.

UMOWA HANDLOWA MIEDZY POLSKĄ A TURCJĄ

(zatwierdzona ustawą z dn. 5 grudnia 1923 r. Dz. U. R. P. z r. 1924 № 1 poz. 2).

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

MY

STANISŁAW WOJCIECHOWSKI

PREZYDENT RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Wszem wobec i każdemu z osobna, komu o tern wiedzieć należy, wiadomem czynimy:

Dnia dwudziestego trzeciego lipca tysiąc dziewięćset dwudziestego trzeciego roku podpisana została w Lozannie między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Wielkiego Zgromadzenia Narodowego Turcji, Umowa Handlowa, która słowo w słowo brzmi jak następuje:

Umowa Handlowa

między Polską a Turcją

POLSKA

z jednej strony

TURCJĄ

z drugiej strony

ożywione pragnieniem uregulowania wzajemnych stosunków handlowych, postanowiły zawrzeć Omowe i mianowały w tym celu swymi Pełnomocnikami:

Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej:

Pana Jana Medzelewskiego, Posła Nadzwyczajnego i Ministra Pełnomocnego w Bernie,

Pana Aleksandra Ładosia, Radcą Legacyjnego,

Naczelnika Wydziału w Ministerstwie Spraw Zagranicznych,

Pana Henryka Tennenbauma, Dyrektora Departamentu w Ministerstwie Przemysłu i Handlu,

Rząd Wielkiego Zgromadzenia Narodowego w Turcji:

Jego Ekscelencji! Ismeta Paszę, Ministra Spraw Zagranicznych Rządu Wielkiego Zgromadzenia Narodowego Turcji, Posła Adrjanopola na to Zgromadzenie,

Jego Ekscelencją Doktora Rizs Nour Beya, Ministra Spraw Zdrowotnych oraz Opieki Społecznej Rządu Wielkiego Zgromadzenia Narodowego Turcji, Posła Synopy na to Zgromadzenie,

Jego Ekscelencję Hassana Beya, byłego Ministra Gospodarstwa Narodowego Rządu Wielkiego Zgromadzenia Narodowego Turcji, Posła Trebizondy na to Zgromadzenie,

którzy, po przedłożeniu sobie wzajemnie swych pełnomocnictw, uznanych za dobre i w należytej formie, zgodzili się. na następujące postanowienia:

Art.  1.

Między terytorjami Stron Okładających się będzie istnieć wzajemna wolność handlu i żeglugi. W następstwie tego, Strony Układające się obowiązują się nie krępować swych wzajemnych stosunków handlowych żadnym zakazem lub ograniczeniem przywozu, wywozu ani tranzytu.

Niemniej jednak Strony Układające się zastrzegają sobie prawo wydawania zakazów i ograniczeń wwozu i wywodu:

1)
w teki zapewnienia sobie zasobów, niezbędnych dla wyżywienia oraz dla zabezpieczenia działalności gospodarczej Państwa;
2)
ze względów na bezpieczeństwo Państwa;
3)
7. powodów policyjno-sanitarnych lub dla ochrony zwierząt i roślin pożytecznych przed chorobami, owadami i pasożytami szkodliwemi, szczególnie zaś w interesie zdrowia publicznego, zgodnie z uznanemi w tym przedmiocie zasadami międzynarodowemi;
4)
dla towarów, będących przedmiotem monopolów państwowych;
5)
celem stosowania do towarów zagranicznych tych zakazów lub ograniczeń, która są lub będą ustanowione przez prawodawstwo wewnętrzne co do wyrobu, sprzedaży, przewozu lub spożycia wewnętrznego podobnych towarów krajowych;
6)
celem zapobieżenia wywodowi monety złotej lub metalu złotego.
Art.  2.

Strony Układające się obowiązują się przyznawać sobie wzajemnie tranzyt na drogach, najbardziej przystosowanych do tranzytu międzynarodowego, dla osób, bagaży, towarów i przedmiotów wszelkiego rodzaju, przesyłek, okrętów, statków, wagonów osobowych i towarowych lub innych środków przewozowych, zabezpieczając sobie wzajemnie pod tym wzglądem traktowanie na stepie narodu najbardziej uprzywilejowanego.

Towary wszelkiego rodzaju, będące w tranzycie przez obszar celny jednej ze Stron Układających się, będą nawzajem wolne od wszelkich opłat celnych, z wyjątkiem opłat statystycznych i za nadzór.

Żadna ze Stron Układających się nie będzie jednakowoż zobowiązana zabezpieczyć tranzyt osób, którym wstęp na jej terytorium byłby wzbroniony.

Tranzyt towarów będzie mógł być zakazany:

a)
ze względów bezpieczeństwa publicznego, oraz bezpieczeństwa Państwa,
b)
ze wzglądów zdrowotnych oraz celem zapobieżenia chorobom zwierząt i roślin,
c)
odnośnie do falsyfikatów lub towarów, które stanowią przedmiot monopolu państwowego na terytorjum jednej ze Stron Układających się.
Art.  3.

Kupcy, fabrykanci i inni przemysłowcy jednakże Stron Układających się, którzy dowiodą okazaniem karty legitymacyjnej przemysłowej, w danej przez właściwe władze ich kraju, iż są uprawniani do wykonywanie! tam swego handlu lub przemysłu i że uiszczają tam opłaty i podatki ustawowo przewidziane, będą mieli prawo bądź osobiście, bądź przez komiwojażerów w ich służbie czynić zakupy na terytorjum drugiej Układającej się Strony u kupców lub przemysłowców lub w publicznych lokalach sprzedaży. Będą oni również mogli przyjmować zamówienia nawet na podstawie próbek od kupców lub innych osób, które w swym handlu lub przemyśle używają towarów, odpowiadających tym próbkom.

Komiwojażerowie Stron Układających się, zaopatrzeni w kartę legitymacyjny, wydaną przez władze odnośnych krajów, będą mieli nawzajem prawo mieć ze sobą próbki i wzory, lecz nie towary. Karta ta winna być ustalona zgodnie z wzorem Aneksu A.

Układające się Strony będą sobie podawały wzajemnie do wiadomości, które władze są powołane do wydawania kart legitymacyjnych, jak również rozporządzenia, do których komiwojażerowie winni się stosować przy wykonywaniu swego handlu.

Rozumie się jednak, że powyżej wymieni komiwojażerowie nie będą mieli prawa zawierać tranzakcji dla innych kupców lub przemysłowców, niż dla tych, którzy są wskazani w ich kartach.

Za wyjątkiem towarów, zakazanych do przywozu, przedmioty podlegające cłu, lub wszelkiej innej podobnej opłacie, które będą przywożone jako próbki lub wzory przez komiwojażerów, będą zwolnione

przez jedną i drugą Stroną od ceł przywozowych i wywozowych pod warunkiem, aby przedmioty te były wywiezione z powrotem w ustalonym terminie, oraz, by tożsamość przedmiotów przywiezionych i wywożonych była niewątpliwie ustalona, bez wzglądu na komorę celną, przez którą one przechodzą przy wywozie.

Wywóz powrotny próbek i wzorów winien być zabezpieczony na komorze celnej wejściowej bądź przez depozyt w gotówce, bądź też przez stosowną kaucję.

Co się tyczy formalności, którym podlegają kupcy i przemysłowcy (komiwojażerowie) na terytorjum jednej ze Stron Okładających się, obydwa kraje zapewniają sobie nawzajem traktowanie na stopie narodu najbardziej uprzywilejowanego,

Art.  4.

Obywatele jednej z Okładających się Stron, udający się na jarmarki i targi celem wykonania tam swego handlu nie będą traktowani na terytorjum drugiej Strony w sposób mniej przychylny, niż krajowcy, o ile będą mogli przedstawić kartą tożsamości według załączonego wzoru (Aneks B), wydaną przez władze kraju, którego są obywatelami.

Strony Układające się będą sobie wzajemnie podawały do wiadomości, które władze są powołane do wydawania kart tożsamości, przewidzianych w poprzednim ustępie.

Zarządzenia powyższe nie mogą być stosowane do przemysłowców wędrownych, ani też do kolportażu i poszukiwania zamówień u osób, które nie wykonywują ani przemysłu, ani handlu, co do których wypadków; każda ze Stroń Okładających się zastrzega sobie zupełną swobodę, swego ustawodawstwa.

Art.  5.

Pod obowiązkiem reekspedycji i wwozu powrotnego w terminie rocznym oraz udowodnienia tożsamości i ewentualnie, z zastrzeżeniem zdeponowania, kaucjonowania, lub zabezpieczenia opłat celnych oraz wogóle pod warunkiem stosowania się do obowiązujących w tej sprawie przepisów, ustanawia się nawzajem wolność od cel wwozowych i wywozowych:

1)
dla próbek, podlegających opłacie celnej, włączając próbki, wwożone przez komiwojażerów;
2)
dla przedmiotów, przeznaczonych na wystawy i konkursy.
Art.  6.

Okręty lub statki pod banderą, jednej ze Stron Układających się, które wpłyną z balastem lub ładunkiem do wód i portów, zależnych od drugiej Strony, lub które z nich odpłyną, - bez względu na punkt wyjścia lub przeznaczenia, nie będą podlegały zarówno przy wejściu jak i wyjściu i tranzycie żadnym cłom, lub opłatom jakiejkolwiekbądź nazwy, pobieranym w imieniu i ..na korzyść Państwa, prowincji, gmin, lub wszelkich innych ciał, - innym lub wyższym, niż te, które są obecnie lub mogą być w przyszłości nałożone na okręty lub statki krajowe. Ładunki ich, niezależnie od pochodzenia nie będą opłacały innych lub wyższych opłat wwozowych, oraz nie będą podlegały innym ciężarom, niż gdyby były one wwożone pod banderą narodową. Pasażerowie i ich bagaże będą tak traktowani, jak gdyby podróżowali lub były przewożone pod banderą narodową.

Co się tyczy ustawiania okrętów, ich załadowania i wyładowania w portach, na redach w przystaniach oraz basenach nie przyznano przez jedną z Układających się Stron okrętom narodowym żadnego przywileju ani ułatwienia, któreby nie były również przyznane w takim samym wypadku okrętom drugiej Strony.

Poprzednie zarządzenia nie stoją na przeszkodzie, aby każda ze Stron Układających się zachowała wyłącznie dla bandery narodowej żeglugę przybrzeżną, rybołówstwo w wodach terytorjalnych, również jak i holownictwo i inne służby portowe.

Okręty i statki, żeglujące pod banderą jednej ze Stron Układających się i będące w posiadaniu papierów okrętowych i dokumentów, przewidzianych przez ustawy kraju tej bandery, będą z mocy samego prawa uznane za posiadające obywatelstwo powyższego kraju na wodach terytorjalnych, wodach wewnętrznych i portach drugiej Układającej się Strony, bez obowiązku dostarczania innych udowodnień.

Świadectwo pojemności, wydane okrętom i statkom każdej ze Stron Układających się, według metody Moorsoma. będą odnośnie uznawane w sposób, który zostanie określony później, po wymianie przepisów, dających się zastosować w tej sprawia.

Art.  7.

Wszystkie produkty gleby lub przemysłu, pochodzące lub przybywające z terytorjum celnego jednej ze Stron Układających się, które są wwożone na terytorjum celne drugiej, i przeznaczone bądź do spożycia, bądź reekspedycji lub tranzytu będą podlegały podczas trwania niniejszej Umowy traktowaniu przyznanemu narodowi najbardziej uprzywilejowanemu. W szczególności nie będą ona w żadnym razie mogły podlegać opłatom innym lub wyższym od tych, które obciążają produkty lub towary narodu najbardziej uprzywilejowanego.

Wwóz przeznaczony do jednej ze Stron Układających się nie będzie obciążony przez drugą Stroną, opłatami lub poborami innemi lub wyższemi, niż te, które są pobierane przy wywozie tych samych przedmiotów do kraju, najbardziej pod tym względem uprzywilejowanego.

Art.  8.

Każda ze Stron Układających się będzie mogła żądać, celem ustalenia kraju pochodzenia produktów przywożonych, przedłożenia przez importera świadectwa pochodzenia udowadniającego, iż przedmiot importowany pochodzi z produkcji i fabrykacji narodowej powyższego kraju, albo, że winien być uznany wskutek przeróbki, której został w tym kraju poddany.

Świadectwo pochodzenia, wystawione podług wzoru, który Układające się Strony zakomunikują sobie w późniejszym czasie, będą wydawane przez Ministerstwo Handlu lub Rolnictwa, albo przez izbę; Handlową, od której założy nadawca, albo też przez każdy inny organ lub ugrupowanie, na które kraj przeznaczenia się zgodzi. Rząd kroju przeznaczenia będzie miał prawo żądać legalizacji świadectw pochodzenia swego przedstawiciela dyplomatycznego lub konsularnego.

Art.  9.

Postanowienia artykułu 7 nie dotyczą:

1)
przywilejów przyznanych, lub które mogą być przyznane w przyszłości przez jedną ze-Stron Układających się w, obrocie pogranicznym z krajami sąsiedniemi;
2)
specjalnych ułatwień, wynikających z unji celnej lub gospodarczej;
3)
przejściowego systemu celnego między Polską a Niemiecką częściami Górnego Śląska;
4)
korzyści i ułatwień specjalnych, które już istnieją lub mają być ustanowione w przyszłości w sprawach taryfalnych i wogóle we wszelkich innych sprawach handlowych, pomiędzy Turcją, a krajami, które się oddzieliły od Cesarstwa Otomańskiego w roku 1923.
Art.  10.

Tak długo, jak pozostaną w mocy na terytorjum Układających się. Stron zarządzenia, ograniczające wywóz kapitałów, każda z tych Stron będzie zezwalać spółkom i firmom drugiej, oraz spółkom i firmom krajowym, w których uczestniczy kapitały tej drugiej Strony, na wolny wywóz ze swego kraju, nie naruszajcie postanowień art. 1 № 6 sum niezbędnych dla opłaty dywidend, kuponów, obligacji lub akcji, odsetek, spłaty pożyczek lub innych długów, jak również dla zakupu towarów.

Art.  11.

Układające się Strony zapewniają sobie nawzajem na swych terytoriach we wszystkim co się tyczy wszelkich formalności administracyjnych lub innych niezbędnych dla stosowania postanowień, zawartych w niniejszej Umowie, traktowanie na stopie narodu najbardziej uprzywilejowanego.

Art.  12.

Opłaty i pobory wewnętrzne pobierana na rachunek Państwa, prowincji, gmin, lub jakichkolwiek bądź ciał, którym podlegają lub będą podlegały produkcje, fabrykacja towaru lub spożycie jakiegokolwiek artykułu na terytorjum jednej ze Stron Układających się nie będą mogły obciążać produkty, towary lub artykuły drugiej Strony w sposób większy lub bardziej uciążliwy, niż produkty, towary lub artykuły krajowe tego samego gatunku.

Art.  13.

Obrót towarowy na kolejach żelaznych między Stronami Układającemi się będzie się odbywał zgodnie z Konwencją Międzynarodową o obrocie kolejami żelaznemi z dnia 14 października 1890 roku, wraz z wszystkiemi warunkami i dodatkami, prowadzonemi za wspólną zgodą przez wszystkie Państwa, uczestniczące w tej Konwencji.

Układające się Strony nie omieszkają, o ile pozwoli stan waluty, wprowadzić jaknajprędzej taryfy bezpośrednie, conajmniej dla ruchu osobowego, oraz dla ruchu towarów najważniejszych w rozmiarach najbardziej używanych.

Zarządy kolejowe Układających się Stron winny poczynić wszystkie zarządzenia, niezbędne dla zabezpieczenia szybkiego i pewnego urzeczywistnienia obrotu kolejowego między obu krajami.

Wagony towarowe i osobowe oraz inne środki transportu towarowego, używane w komunikacji między Stronami Układającemi się, i w tranzycie podlegają postanowieniom Konwencji Międzynarodowej o wzajemnem użytkowaniu wagonów (R. I. V.) oraz dodatkowym do tej konwencji przepisom i konwencją, wszelakoż wagony osobowe podlegają przepisom technicznym konwencji o wzajemnem użytkowaniu wagonów towarowych i osobowych i towarowych w komunikacji międzynarodowej (R. I. C.) oraz dodatkowym do niej przepisom i konwencjom.

Rozumie się, że wszystkie przepisy, przewidziane w poprzednim ustępie będą stosowane do obrotu z trzeciem Państwem tylko w tym wypadku, jeżeli z tym Państwem zostałby zawarty układ, dotyczący bezpośredniej komunikacji kolejami żelaznemi.

Pasażerowie, bagaże i towary nadane do transportu na terytorjum jednej ze Stron Układających się, które mają być wywiezione lub przez terytorjum drugiej z przeznaczeniem na terytorjum trzeciego mocarstwa, nie będą traktowane mniej korzystnie ani pod względem ekspedycji ani cen przewozu i podatków publicznych, obciążających przesyłki kolejowe, niż pasażerowie, bagaże i towary własne, lub innego kraju; przewożone w tych samych warunkach na tym samym przebiegu i w tym samym kierunku.

Art.  14.

Niniejsza Umowa wejdzie w życie po upływie miesiąca od daty wymiany ratyfikacji i będzie miała moc w ciągu jednego roku. O ile Umowa nie zostanie wypowiedzianą przez jedną lub drugą z Wysokich Stron Układających się conajmniej na sześć miesięcy przed upływem wspomnianego terminu rocznego pozostanie ona w mocy aż do wypowiedzenia przyczem skutki tego wypowiedzenia winny nastąpić dopiero po upływie terminu sześciomiesięcznego.

Art.  15.

Niniejsza Umowa będzie ratyfikowana i ratyfikacje zostaną wymienione w Bernie w terminie możliwie najkrótszym.

Na dowód czego obustronni pełnomocnicy podpisali niniejsza Umową i przyłożyli na nie] swe pieczęcie.

Sporządzono w dwuch egzemplarzach w Lozannie dnia dwudziestego trzeciego lipca roku tysiąc dziewięćset dwudziestego trzeciego.

(-) J. Modzelewski (-) Ismet

(-) Aleksander Ładoś (-) Dr. Riza Nour

(-) H. Tennenbaum (-) Hassan

Aneks A.

Karta Legitymacyjna dla Komiwojażerów.

Wzór.

..................................................

Notka Redakcji Systemu Informacji Prawnej LEX

Niniejsza treść dostępna jest wyłącznie w wersji pierwotnej treści w formacie PDF.

..................................................

Aneks B.

Zaświadcza się, iż P. ......... okaziciel niniejszej karty, który pragnie udać się ze swemi towarami na jarmarki i targi

w .........

(dla obywateli polskich w Turcji, dla obywateli tureckich w Polsce)

jest zamieszkały w ......... i że jest obowiązany uiszczać ustawowe opłaty i podatki za wykonywanie swego handlu lub przemysłu.

Niniejsze świadectwo jest ważne na okres ......... miesięcy. (Miejsce, data, podpis, pieczęć władzy, która wystawiła świadectwo).

Protokół końcowy.

W chwili przystępowania do podpisania Umowy Handlowej pomiędzy Polską a Turcją, zawartej w dniu dzisiejszym, niżej podpisani Pełnomocnicy złożyli następujące oświadczenie:

Do artykułu 1:

Każda z Układających się Stron obowiązuje się do stosowania zakazów bez żadnego rozróżniczkowania i w wypadku, gdyby ona udzielała wyjątku lub pozwolenia na przywóz i wywóz produktów zakazanych do nieprzyznawania korzyści handlowi jakie gokolwiekbądź Mocarstwa z uszczerbkiem dla handlu drugiej Układającej się Strony.

Do artykułu 7:

Zważywszy, że art. 7 wspomniani] Umowy Handlowej przyznaje produktom gleby i przemysłu Stron Układających się traktowanie na stopie narodu najbardziej uprzywilejowanego, Strony .Układające się stwierdzają, iż ustanowienie z powodu deprecjacji waluty nadwyżek opłat lub mnożników celnych, które by obciążały produkty gleby i przemysłu drugiej Strony i nie stosowały by się do wszystkich innych krajów, byłoby sprzeczne z duchem niniejszej Umowy.

Sporządzono w dwóch egzemplarzach w Lozannie, dnia dwudziestego trzeciego lipca tysiąc dziewięćset dwudziestego trzeciego roku.

(-) J. Modzelewski (-) Tsmet

(-) Aleksander Ładoś (-) Dr. Riza Nour

(-) H. Tennenbaum (-) Hassan

Zaznajomiwszy się z powyższą Umową uznaliśmy ją i uznajemy za słuszną zarówno w całości, jak i każde z zawartych w niej postanowień, oświadczamy, i że jest przyjęta, ratyfikowaną i zatwierdzoną i przyrzekamy, że będzie niezmiennie zachowywaną.

Na dowód czego wydaliśmy Akt niniejszy, opatrzony pieczęcią Rzeczypospolitej Polskiej,

W Warszawie, dn. 18 stycznia 1923 r.

Zmiany w prawie

Małżonkowie zapłacą za 2023 rok niższy ryczałt od najmu

Najem prywatny za 2023 rok rozlicza się według nowych zasad. Jedyną formą opodatkowania jest ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, według stawek 8,5 i 12,5 proc. Z kolei małżonkowie wynajmujący wspólną nieruchomość zapłacą stawkę 12,5 proc. dopiero po przekroczeniu progu 200 tys. zł, zamiast 100 tys. zł. Taka zmiana weszła w życie w połowie 2023 r., ale ma zastosowanie do przychodów uzyskanych za cały 2023 r.

Monika Pogroszewska 27.03.2024
Ratownik medyczny wykona USG i zrobi test na COVID

Mimo krytycznych uwag Naczelnej Rady Lekarskiej, Ministerstwo Zdrowia zmieniło rozporządzenie regulujące uprawnienia ratowników medycznych. Już wkrótce, po ukończeniu odpowiedniego kursu będą mogli wykonywać USG, przywrócono im też możliwość wykonywania testów na obecność wirusów, którą mieli w pandemii, a do listy leków, które mogą zaordynować, dodano trzy nowe preparaty. Większość zmian wejdzie w życie pod koniec marca.

Agnieszka Matłacz 12.03.2024
Jak zgłosić zamiar głosowania korespondencyjnego w wyborach samorządowych

Nie wszyscy wyborcy będą mogli udać się osobiście 7 kwietnia, aby oddać głos w obwodowych komisjach wyborczych. Dla nich ustawodawca wprowadził instytucję głosowania korespondencyjnego jako jednej z tzw. alternatywnych procedur głosowania. Przypominamy zasady, terminy i procedurę tego udogodnienia dla wyborców z niepełnosprawnością, seniorów i osób w obowiązkowej kwarantannie.

Artur Pytel 09.03.2024
Tabletka "dzień po" bez recepty - Sejm uchwalił nowelizację

Bez recepty dostępny będzie jeden z hormonalnych środków antykoncepcyjnych (octan uliprystalu) - zakłada uchwalona w czwartek nowelizacja prawa farmaceutycznego. Wiek, od którego tabletka będzie dostępna bez recepty ma być określony w rozporządzeniu. Ministerstwo Zdrowia stoi na stanowisku, że powinno to być 15 lat. Wątpliwości w tej kwestii miała Kancelaria Prezydenta.

Katarzyna Nocuń 22.02.2024
Data 30 kwietnia dla wnioskodawcy dodatku osłonowego może być pułapką

Choć ustawa o dodatku osłonowym wskazuje, że wnioski można składać do 30 kwietnia 2024 r., to dla wielu mieszkańców termin ten może okazać się pułapką. Datą złożenia wniosku jest bowiem data jego wpływu do organu. Rząd uznał jednak, że nie ma potrzeby doprecyzowania tej kwestii. A już podczas rozpoznawania poprzednich wniosków, właśnie z tego powodu wielu mieszkańców zostało pozbawionych świadczeń.

Robert Horbaczewski 21.02.2024
Standardy ochrony dzieci. Placówki medyczne mają pół roku

Lekarz czy pielęgniarka nie będą mogli się tłumaczyć, że nie wiedzieli komu zgłosić podejrzenie przemocy wobec dziecka. Placówki medyczne obowiązkowo muszą opracować standardy postępowania w takich sytuacjach. Przepisy, które je do tego obligują wchodzą właśnie w życie, choć dają jeszcze pół roku na przygotowania. Brak standardów będzie zagrożony grzywną. Kar nie przewidziano natomiast za ich nieprzestrzeganie.

Katarzyna Nocuń 14.02.2024