Zakażenia szpitalne, czyli te, do których dochodzi podczas hospitalizacji, to ogromny problem polskiej ochrony zdrowia. Jak wynika z raportu Najwyższej Izby Kontroli, dotyczy on od 5 do 10 proc. osób leczonych w szpitalach czyli ok. 400 tys. osób.
Źródłem przenoszenia bakterii mogą być m.in. brudne ręce personelu medycznego, niejałowy sprzęt, skażone otoczenie chorego, a także przyjmowanie pacjentów wymagających szczególnych warunków hospitalizacji bez ich zapewnienia. Jednym z najważniejszych działań szpitali powinno więc być zapobieganie poprzez przestrzeganie reżimu sanitarnego oraz standardów dotyczących higieny, dezynfekcji, aseptyki i organizacji pracy w placówce medycznej. Szpitale zobowiązuje do tego ustawa o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi. Niestety nie wszędzie jest ona przestrzegana.
Zobacz procedurę w LEX: Podejmowanie działań w ramach systemu zapobiegania i zwalczania zakażeń szpitalnych >
Czytaj również: Szybkie rekompensaty za zakażenie: niewysokie i bez wsparcia prawnika >>
New Delhi w lubuskim szpitalu
W jednym z lubuskich szpitali doszło do zakażenia 50 pacjentów bakterią Klebsiella pneumoniae ‒ potocznie zwaną New Delhi. Z informacji konsultanta krajowego w dziedzinie mikrobiologii lekarskiej wynika, że ta bakteria w 2015 r. stanowiła najpoważniejszy problem medyczny i epidemiologiczny, dotyczący w szczególności szpitali warszawskich. Charakteryzuje się niezwykle niebezpieczną lekoopornością (na niemal wszystkie antybiotyki). Jednocześnie potrafi się szybko rozprzestrzeniać i utrzymywać w przewodzie pokarmowym przez kilka lat
Czytaj w LEX: Zakażenia szpitalne - odpowiedzialność cywilna >
Nieprawidłowości w lubuskim szpitalu polegały na niewykonywaniu przy przyjęciu do szpitala badań w kierunku New Delhi u wszystkich pacjentów, którzy byli hospitalizowani w ciągu ostatniego roku, niezależnie od miejsca tej hospitalizacji, przez co doszło u innych pacjentów do zakażenia bakterią. Badań takich nie wykonano u pacjenta tzw. zero, a dodatkowo po wykryciu u niego bakterii w piątej dobie hospitalizacji, nie wdrożono takiej diagnostyki u pozostałych chorych. W efekcie doszło do zbiorowego zakażenia.
Zobacz procedurę w LEX: Powołanie zespołu i komitetu zakażeń szpitalnych >
Sprawą zająć się Rzecznik Praw Pacjenta
Postępowanie przeprowadzone przez Rzecznika Praw Pacjenta wykazało, że powyższa procedura ograniczyła się w tym szpitalu tylko do objęcia obowiązkowymi badaniami przesiewowymi pacjentów, którzy uprzednio byli hospitalizowani w szpitalach warszawskich. Zdaniem Rzecznika Praw Pacjenta, nie było to uzasadnione, zważywszy że do szpitala byli przewożeni inni pacjenci z innych ośrodków w kraju. Ponadto w każdym regionie Polski może wystąpić zwiększone występowanie patogenu. RPP uznał, że w lubuskim szpitalu doszło do naruszenia zbiorowych praw pacjentów.
Sprawdź w LEX: Kto może być przewodniczącym zespołu zakażeń szpitalnych? >
Placówka zaskarżyła decyzję RPP, a sprawa znalazła finał w sądzie. Naczelny Sąd Administracyjny potwierdził zasadność decyzji Rzecznika Praw Pacjenta. Sąd wskazał, że przepisy ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi nie ograniczają koniecznych badań laboratoryjnych do pacjentów z określonego regionu kraju czy też do poszukiwania konkretnych patogenów chorobotwórczych. Zagrożenie wynikłe z danego patogenu powinno być czynnikiem, który determinuje wdrożenie odpowiedniej procedury pozwalającej na szybkie wykrycie źródła zakażenia, a następnie izolację osoby chorej. Takiej procedury w szpitalu zabrakło. Powinien był on dochować należytej staranności i we współpracy z odpowiednimi organami sanitarnymi ustalić czy dane patogeny występują w środowiskach szpitalnych, a następnie zrewidować dotychczasowy sposób działania.
Sprawdź w LEX: Czy przepisy określają umiejscowienie w strukturze organizacyjnej zespołu kontroli zakażeń szpitalnych? >
W tej sprawie Rzecznik Praw Pacjenta skorzystał z przysługującego mu uprawnienia do działania w postępowaniu cywilnym na prawach przysługujących prokuratorowi i wytoczył powództwa z żądaniem zasądzenia od podmiotu leczniczego na rzecz trojga poszkodowanych pacjentów zadośćuczynienia z tytułu naruszenia ich praw. Postępowania te pozostają w toku.
Sprawdź w LEX: Czy można powołać oddzielne komitety i zespoły zakażeń dla każdego zakładu, w ramach jednego podmiotu leczniczego? >
W biurze Rzecznika Praw Pacjenta prowadzonych jest obecnie łącznie 77 postępowań w sprawie praktyk naruszających zbiorowe prawa pacjenta (stan na 20 lipca 2021 r.) i 781 postępowań wyjaśniających (stan na koniec czerwca 2021 r.).