Rzecznik praw pacjenta przygotował i przekazał podmiotom psychiatrycznej opieki zdrowotnej, realizujących świadczenia na wszystkich poziomach referencyjnych „Standardy praw pacjenta w opiece psychiatrycznej”. Dokument ten to praktyczne narzędzie i przewodnik, który porządkuje prawa pacjenta oraz wskazuje procedury, dobre praktyki i rekomendacje dla placówek medycznych.

– Wierzę, że wdrożenie standardów w podmiotach leczniczych przyczyni się do ugruntowania postaw podmiotowego traktowania pacjentów zbiorczo i każdego pacjenta indywidualnie oraz postrzegania potrzeby realizacji jego praw na każdym etapie udzielania świadczeń, jako całokształtu oddziaływań skierowanych do pacjenta –  mówi Bartłomiej Chmielowiec, rzecznik praw pacjenta.

Sprawdź w LEX: Czy przedłużenie przymusu bezpośredniego w formie unieruchomienia w szpitalu powyżej pierwszych 4 godzin wymaga dodatkowo zaopiniowania przez lekarza psychiatrę? >

 

Standardy praw pacjenta – proces wdrażania

RPP rozpoczyna proces wdrażania standardów przestrzegania praw pacjentów w opiece psychiatrycznej. Stanowią przewodnik, który wytycza kierunek działań w opiece nad pacjentem, tak aby jednocześnie realizowane były jego wszystkie prawa jako pacjenta. Zawiera też zbiór dobrych praktyk i rekomendacji, które mają być pomocne na etapie planowania, organizowania i realizacji świadczeń psychiatrycznej opieki zdrowotnej na różnych poziomach referencyjnych.

– W dużej mierze to od osób kierujących podmiotami leczniczymi zależy, które z rekomendowanych procedur uznają za dotyczące ich działalności, zgodnie ze specyfiką świadczeń zdrowotnych, jakie realizują. Zachęcamy do zapoznania się z nimi, wdrożenia w swojej działalności leczniczej - zapewniamy, że będziemy współpracować, w szczególności ze szpitalami psychiatrycznymi, w ich wprowadzaniu i realizowaniu – podkreśla rzecznik praw pacjenta.

Czytaj też w LEX: Strasburg: psychiatra nie ma prawa ingerować w przekonania religijne pacjenta. Mockutė przeciwko Litwie - wyrok ETPC z dnia 27 lutego 2018 r., skarga nr 66490/09 >

 

Odmowa przyjmowania leków w szpitalu psychiatrycznym - kiedy jest możliwa?

RPP odniósł się także do odmawiania przyjmowania leków w szpitalu psychiatrycznym. Jak wskazuje, kluczowe w podejmowaniu przez pacjenta decyzji jest przekazanie przez lekarza w sposób zrozumiały oraz dostosowany do możliwości percepcyjnych pacjenta, z odpowiednim wyprzedzeniem, wszystkich istotnych informacji o stanie zdrowia i proponowanym leczeniu, następstwach jego zastosowania lub zaniechania. To pozwala na świadomy udział w podejmowaniu przez pacjenta decyzji - wyrażenia zgody lub sprzeciwu na udzielenie świadczenia zdrowotnego.

Sprawdź też w LEX: Czy zwolnienie lekarskie od psychiatry może być kontynuacją zwolnienia wypadkowego? >

Pacjent, który odczuwa złe samopoczucie po podaniu leku, powinien ten fakt zgłosić lekarzowi. Jednym z praw pacjenta jest prawo do zgłaszania działań niepożądanych produktów leczniczych. Szpital powinien zapewnić przyjmowanie zgłoszeń od pacjentów, a także monitorowanie występowania działań niepożądanych stosowanych produktów leczniczych.

 

Sprawdź również książkę: [E-book] Ochrona zdrowia psychicznego. Komentarz >>


Przymusowe podanie leku

Odmienną sytuację stanowi przymusowe podanie leku pacjentowi, możliwe wyłącznie ze wskazań przewidzianych przepisami prawa m.in. zdrowotnych i życiowych. Jest to jednostronna decyzja personelu medycznego uprawnionego do jej podjęcia, bez potrzeby uzyskiwania zgody bądź sprzeciwu pacjenta. Z uwagi na fakt, że przymusowe podanie leku stanowi szczególnego rodzaju ingerencję w fundamentalne prawa i wolności człowieka, powinno być stosowane wyłącznie w granicach ściśle określonych przepisami prawa, z zapewnieniem szczególnej dbałości o pacjenta. Zgodnie z prawem przymusowo lek można stosować wobec osób, które:

  • dopuszczają się zamachu przeciwko życiu lub zdrowiu własnemu lub innej osoby lub bezpieczeństwu powszechnemu,
  • w sposób gwałtowny niszczą lub uszkadzają przedmioty znajdujące się w ich otoczeniu,
  • poważnie zakłócają lub uniemożliwiają funkcjonowanie zakładu leczniczego udzielającego świadczenia zdrowotnego w zakresie m. in. psychiatrycznej opieki zdrowotnej.

Przymusowe podanie leku jest jedną z form stosowania przymusu bezpośredniego, który powinien przebiegać i zostać udokumentowany zgodnie z zapisami ustawy o ochronie zdrowia psychicznego.

Sprawdź też w LEX: Czy lekarz psychiatra pracujący w poradni zdrowia psychicznego może skierować pacjenta na badanie EKG? >