Za główny cel ustawy o zdrowiu publicznym postawiono utworzenie struktur odpowiedzialnych za koordynację oraz monitorowanie działalności władz publicznych wpływających na zmianę stanu zdrowia populacji, a także zapewnienie stabilnych mechanizmów finansowania. Projekt ustawy o zdrowiu publicznym został opublikowany w dniu 28 marca 2015 r. na stronie Rządowego Centrum Legislacji.

Jak wskazano w uzasadnieniu do projektu ustawy, ma ona pozwolić na poprawę sytuacji zdrowotnej społeczeństwa. Do największych problemów zdrowia publicznego należą choroby układu krążenia, nowotwory, choroby układu oddechowego oraz cukrzyca. Wskazane schorzenia powodowane są między innymi przez palenie wyrobów tytoniowych, nadmierne spożycie alkoholu, niewłaściwą dietę, a także niewystarczającą aktywność fizyczną. Samo zapewnienie obywatelom dostępu do ochrony zdrowia polegające na udzielaniu świadczeń opieki zdrowotnej, jedynie w niewielkim stopniu przyczyni się do poprawy ogólnego stanu zdrowia populacji. Dlatego też ważne jest wdrożenie systematycznych oddziaływań mających na celu zmniejszenia skali występowania głównych czynników ryzyka powstawania chorób niezakaźnych i urazów, wczesne wykrywanie chorób oraz kształtowanie właściwych zachowań prozdrowotnych i kreowanie warunków środowiska.

Projekt ustawy zakłada powołanie Pełnomocnika Rządu do Spraw Zdrowia Publicznego, utworzenie Rady do Spraw Zdrowia Publicznego, Komitetu Sterującego i Funduszu Zdrowia Publicznego oraz przyjęcie Narodowego Programu Zdrowia. Wskazane funkcje zdrowia publicznego mają odpowiadać zakresowi wynikającemu z dokumentów regionu europejskiego WHO - "Zdrowie 2020: Europejskie ramy polityczne i strategia na XXI wiek" i "Zdrowie 2020: Europejska polityka wspierająca działania rządów i społeczeństw na rzecz zdrowia i dobrostanu człowieka" oraz w "Wieloletnim programie działań w dziedzinie zdrowia Unii Europejskiej na lata 2014-2020".

Ustawa ma przyczynić się do poprawy efektywności programów polityki zdrowotnej i programów zdrowotnych poprzez lepszą ich koordynację oraz możliwość wsparcia finansowego ze strony Funduszu Zdrowia Publicznego.

Do najważniejszych programów objętych projektowaną regulacją, kontynuowanych również w przyszłości należą:

- programy skutkujące wzrostem dostępu do świadczeń zdrowotnych, w tym w zakresie onkologii, kardiologii i transplantologii;

- programy koncentrujące się na zakupie leków, tj. Leczenie antyretrowirusowe osób żyjących z wirusem HIV w Polsce, czy Narodowy program leczenia chorych na hemofilię i pokrewne skazy krwotoczne;

- programy, które obejmują świadczenia wysokospecjalistyczne oraz programy o charakterze edukacyjnym, mające na celu upowszechnianie zdrowego trybu życia w społeczeństwie;

- programy profilaktyki uzależnień;

- programy, które polegają na prowadzeniu badań przesiewowych, mające na celu ograniczenie umieralności noworodków, niemowląt oraz dzieci, spowodowanych wadami metabolizmu.

Przyjęcie Narodowego Programu Zdrowia, czyli dokumentu strategiczno wykonawczego, pozwoli na zapewnienie spójności zadań z zakresu zdrowia publicznego. NPZ ma być dokumentem kompleksowo opisującym rozwiązania przyjmowane na rzecz ograniczenia występowania poszczególnych problemów zdrowotnych, czy skali ryzyka zdrowotnego. Ze środków Funduszu Zdrowia Publicznego w pierwszej kolejności mają być finansowane zadania związane z profilaktyką uzależnień, również od uzależnień psychoaktywnych (nikotyna, alkohol, narkotyki, środki zastępcze) oraz uzależnień behawioralnych (uzależnienia od zakupów, pracy, internetu czy gier losowych.

Projekt ma zmodyfikować funkcjonujący od lat sposób gromadzenia informacji związanych ze zdrowiem publicznym, czyli ochroną i promocją zdrowia. Jak wskazano uzasadnieniu do projektu, ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027 z późn. zm.) określa sposób pozyskiwania tych informacji. Uzasadnione jest jednak przyznanie kompetencji wojewodzie do wystąpienia do jednostki samorządu terytorialnego w przypadkach wątpliwości dotyczących przekazywanych informacji oraz dokonanie przez wojewodę oceny, czy jednostki samorządu terytorialnego swoimi działaniami wpisują się w obszary określone w Narodowym Programie Zdrowia i czy są one zgodne z priorytetami dla regionalnej polityki zdrowotnej.

Projekt ustawy o zdrowiu publicznym został obecnie przekazany do konsultacji społecznych.

Opracowanie: Jacek Tkacz, RPE WK

Źródło: www.rcl.gov.pl, stan z dnia 30 marca 2015 r.