Kto jest płatnikiem za świadczenia udzielane w oddziale chirurgii ogólnej pacjentowi choremu psychicznie, który jest nieubezpieczony?
Jest osobą pełnoletnią, zamieszkującą z rodzicami, a sytuacja materialna nie kwalifikuje do wydania decyzji w oparciu o art. 54 ust. 3 ustawy o pomocy społecznej.
Płatnikiem świadczeń opieki zdrowotnej w rodzaju leczenie szpitalne (oddział chirurgii ogólnej) oraz świadczeń opieki zdrowotnej w rodzaju ambulatoryjna opieka specjalistyczna w zakresie chirurgii ogólnej, udzielonych osobie nieubezpieczonej – chorej psychicznie, jest sam świadczeniobiorca.
Zgodnie z treścią art. 15 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027 z późn. zm.) – dalej u.ś.o.z. świadczeniobiorcy mają, na zasadach określonych w ustawie, prawo do świadczeń opieki zdrowotnej, których celem jest zachowanie zdrowia, zapobieganie chorobom i urazom, wczesne wykrywanie chorób, leczenie, pielęgnacja oraz zapobieganie niepełnosprawności i jej ograniczanie. Jak stanowi jednak art. 2 przywołanej ustawy świadczeniobiorcami są, i tym samym mają prawo do korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, osoby objęte powszechnym - obowiązkowym i dobrowolnym ubezpieczeniem zdrowotnym ("ubezpieczeni"), inne, niż ubezpieczeni, osoby posiadające obywatelstwo polskie i posiadające miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, które spełniają kryterium dochodowe, o którym mowa w art. 8 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 175, poz. 1362 z późn. zm.) – dalej u.p.s. oraz osoby posiadające obywatelstwo polskie i posiadające miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, które nie ukończyły 18. roku życia lub są w okresie ciąży, porodu i połogu.
Co prawda, zgodnie z brzmieniem art. 12 pkt 4 u.ś.o.z. przepisy ustawy nie naruszają przepisów o świadczeniach opieki zdrowotnej udzielanych bezpłatnie bez względu na uprawnienia z tytułu ubezpieczenia zdrowotnego przez zakłady opieki zdrowotnej na podstawie art. 10 ustawy z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. Nr 111, poz. 535 z późn. zm.) – dalej u.o.z.p. Wskazać jednak należy, iż w myśl przepisu art. 10 u.o.z.p. nie pobiera się opłat od osoby chorej psychicznie - wykazującym zaburzenia psychotyczne i od osoby upośledzonej umysłowo, za świadczenia zdrowotne udzielone wyłącznie w zakresie psychiatrycznej opieki zdrowotnej. Osobom chorym psychicznie - wykazującym zaburzenia psychotyczne i osobom upośledzonym umysłowo, jeśli przebywają one w szpitalu psychiatrycznym, przysługują ponadto bezpłatnie produkty lecznicze, wyroby medyczne i środki pomocnicze. Zgodnie zaś z treścią art. 37 ust. 1 u.ś.o.z. świadczeniobiorcom chorującym na choroby psychiczne oraz upośledzonym umysłowo, określone leki i wyroby medyczne są przepisywane bezpłatnie, za opłatą ryczałtową lub też za częściową odpłatnością (30% albo 50% ceny leku).

Uwagi
Powyższych ustaleń dokonano przy założeniu, iż osoba chora psychicznie, pełnoletnia, zamieszkująca z rodzicami, która nie spełnia kryterium dochodowego, o którym mowa w art. 8 u.p.s., nie korzysta z innych podstaw ubezpieczenia, tj. w szczególności nie zawarła umowy dobrowolnego ubezpieczenia, nie jest osobą zarejestrowaną jako bezrobotny czy też nie jest uczniem lub studentem.

Artur Paszkowski