Kto powinien być płatnikiem świadczeń zdrowotnych udzielonych osobom pozbawionym wolności, którym na czas udzielenia tychże świadczeń przez zakład opieki zdrowotnej udzielono przerwy w odbywaniu kary?
Nadmieniam, że zakłady karne, w ewidencji których znajdują się pacjenci szpitala, odmawiają pokrycia szpitalowi kosztów leczenia, uzasadniając to faktem, iż osoby te nie są skazanymi, ponieważ udzielono im przerwy w odbywaniu kary. Również MOPR odmawia wydania decyzji potwierdzającej prawo do świadczeń zdrowotnych jako ubezpieczonego, odmowę uzasadniając tym, że ze względu na odbywanie kary pozbawienia wolności, skazany już takie prawo posiada. Zakłady karne bardzo często - w momencie przyjęcia pacjenta na oddział szpitala - udzielają przerwy w odbywaniu w kary.
W momencie udzielenia przerwy w odbywaniu kary pozbawienia wolności, zakład karny nie jest zobowiązany do pokrycia kosztów leczenia osoby skazanej.
Pojecie skazanego zostało określone w słowniczku zamieszczonym w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 13 stycznia 2004 r. w sprawie czynności administracyjnych związanych z wykonywaniem tymczasowego aresztowania oraz kar i środków przymusu skutkujących pozbawieniem wolności oraz dokumentowania tych czynności (Dz. U. Nr 15, poz. 142).
Zgodnie z cytowanym rozporządzeniem § 1 ust. 1 pkt 24 skazanym jest osoba odbywająca karę pobawienia wolności, zastępczą karę pozbawienia wolności lub karę aresztu wojskowego, na podstawie prawomocnego wyroku, którym wymierzono karę za przestępstwo.
W przypadku udzielenia przerwy w wykonaniu kary pozbawienia wolności skazany, jak wskazuje już sama nazwa tej instytucji, nie odbywa kary pozbawienia wolności, zatem nie obejmują go świadczenia zdrowotne określone w art. 102 pkt 1 i art. 115 § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny wykonawczy (Dz. U. Nr 90, poz. 557 z późn. zm.). W okresie przerwy w wykonaniu kary pozbawienia wolności okresu tego nie zalicza się na poczet orzeczonej kary pozbawienia wolności.
W związku z powyższym, zakład karny jest obowiązany do pokrycia kosztów tylko w tej części, w której osoba ta miała status skazanego, gdyż w chwili udzielenia przerwy w wykonywaniu kary pozbawienia wolności, skazany nie figuruje w ewidencji zakładu karnego jako osoba faktycznie odbywająca karę pozbawienia wolności.
Artykuł 17 ust. 1 pkt 7 w związku z art. 39 ust. 2 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (tekst jedn.: Dz. U. z 2008 r. Nr 115, poz. 728 z późn. zm.) stanowi, że do zadań obowiązkowych gminy należy udzielenie zasiłków celowych na pokrycie wydatków na świadczenia zdrowotne udzielane osobom niemającym dochodu i możliwości uzyskania świadczeń na podstawie przepisów o powszechnym ubezpieczeniu w NFZ. Dotyczy to osób, które nie mają uprawnień do korzystania z bezpłatnych świadczeń zdrowotnych. Świadczenie to udzielane jest na wniosek osoby zainteresowanej. Należy mieć na uwadze stanowisko Sądu Najwyższego, który stwierdził, że "nie ma podstawy do uznania, iż osoby bezdomne leczone przez zakład opieki zdrowotnej mogłyby skutecznie dochodzić od gminy przyznania im określonych świadczeń pieniężnych. Nie można zatem zakładać, że przyznanie tego rodzaju świadczeń jest obowiązkiem gminy i rodzi nadto obowiązek zwrotu tych kosztów innej osobie, jeżeli poniosła je zamiast gminy" (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 stycznia 2005 r., sygn. akt IV CK 414/04, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 października 2002 r., sygn. akt III CKN 152/01). W innym orzeczeniu Naczelny Sąd Apelacyjny wskazuje "zasiłek celowy może być przyznany na pokrycie kosztów leczenia w niepublicznym zakładzie opieki zdrowotnej, jeżeli leczenie takie stanowi niezbędną potrzebę życiową ubiegającej się o pomoc osoby". (wyrok Naczelnego Sądu Apelacyjnego z dnia 28 maja 1999 r., sygn. akt I SA 141/99).
Osoba, która korzysta z przerwy w odbywaniu kary pozbawienia wolności, może się starać o wydanie decyzji przez wójta (burmistrza, prezydenta właściwego dla miejsca zamieszkania osoby korzystającej z przerwy w odbywaniu kary pozbawienia wolności) o potwierdzeniu prawa do świadczeń opieki zdrowotnej (art. 54 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych; tekst jedn.: Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027 z późn. zm.; dalej jako: u.ś.o.z.). Zgodnie z art. 54 ust. 4 u.ś.o.z., w sytuacji nagłej z wnioskiem (złożonym niezwłocznie po udzieleniu świadczenia) o wydanie tej decyzji może wystąpić świadczeniodawca udzielający świadczenia opieki zdrowotnej.
Katarzyna Lenczowska-Soboń
Nadmieniam, że zakłady karne, w ewidencji których znajdują się pacjenci szpitala, odmawiają pokrycia szpitalowi kosztów leczenia, uzasadniając to faktem, iż osoby te nie są skazanymi, ponieważ udzielono im przerwy w odbywaniu kary. Również MOPR odmawia wydania decyzji potwierdzającej prawo do świadczeń zdrowotnych jako ubezpieczonego, odmowę uzasadniając tym, że ze względu na odbywanie kary pozbawienia wolności, skazany już takie prawo posiada. Zakłady karne bardzo często - w momencie przyjęcia pacjenta na oddział szpitala - udzielają przerwy w odbywaniu w kary.
W momencie udzielenia przerwy w odbywaniu kary pozbawienia wolności, zakład karny nie jest zobowiązany do pokrycia kosztów leczenia osoby skazanej.
Pojecie skazanego zostało określone w słowniczku zamieszczonym w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 13 stycznia 2004 r. w sprawie czynności administracyjnych związanych z wykonywaniem tymczasowego aresztowania oraz kar i środków przymusu skutkujących pozbawieniem wolności oraz dokumentowania tych czynności (Dz. U. Nr 15, poz. 142).
Zgodnie z cytowanym rozporządzeniem § 1 ust. 1 pkt 24 skazanym jest osoba odbywająca karę pobawienia wolności, zastępczą karę pozbawienia wolności lub karę aresztu wojskowego, na podstawie prawomocnego wyroku, którym wymierzono karę za przestępstwo.
W przypadku udzielenia przerwy w wykonaniu kary pozbawienia wolności skazany, jak wskazuje już sama nazwa tej instytucji, nie odbywa kary pozbawienia wolności, zatem nie obejmują go świadczenia zdrowotne określone w art. 102 pkt 1 i art. 115 § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny wykonawczy (Dz. U. Nr 90, poz. 557 z późn. zm.). W okresie przerwy w wykonaniu kary pozbawienia wolności okresu tego nie zalicza się na poczet orzeczonej kary pozbawienia wolności.
W związku z powyższym, zakład karny jest obowiązany do pokrycia kosztów tylko w tej części, w której osoba ta miała status skazanego, gdyż w chwili udzielenia przerwy w wykonywaniu kary pozbawienia wolności, skazany nie figuruje w ewidencji zakładu karnego jako osoba faktycznie odbywająca karę pozbawienia wolności.
Artykuł 17 ust. 1 pkt 7 w związku z art. 39 ust. 2 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (tekst jedn.: Dz. U. z 2008 r. Nr 115, poz. 728 z późn. zm.) stanowi, że do zadań obowiązkowych gminy należy udzielenie zasiłków celowych na pokrycie wydatków na świadczenia zdrowotne udzielane osobom niemającym dochodu i możliwości uzyskania świadczeń na podstawie przepisów o powszechnym ubezpieczeniu w NFZ. Dotyczy to osób, które nie mają uprawnień do korzystania z bezpłatnych świadczeń zdrowotnych. Świadczenie to udzielane jest na wniosek osoby zainteresowanej. Należy mieć na uwadze stanowisko Sądu Najwyższego, który stwierdził, że "nie ma podstawy do uznania, iż osoby bezdomne leczone przez zakład opieki zdrowotnej mogłyby skutecznie dochodzić od gminy przyznania im określonych świadczeń pieniężnych. Nie można zatem zakładać, że przyznanie tego rodzaju świadczeń jest obowiązkiem gminy i rodzi nadto obowiązek zwrotu tych kosztów innej osobie, jeżeli poniosła je zamiast gminy" (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 stycznia 2005 r., sygn. akt IV CK 414/04, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 października 2002 r., sygn. akt III CKN 152/01). W innym orzeczeniu Naczelny Sąd Apelacyjny wskazuje "zasiłek celowy może być przyznany na pokrycie kosztów leczenia w niepublicznym zakładzie opieki zdrowotnej, jeżeli leczenie takie stanowi niezbędną potrzebę życiową ubiegającej się o pomoc osoby". (wyrok Naczelnego Sądu Apelacyjnego z dnia 28 maja 1999 r., sygn. akt I SA 141/99).
Osoba, która korzysta z przerwy w odbywaniu kary pozbawienia wolności, może się starać o wydanie decyzji przez wójta (burmistrza, prezydenta właściwego dla miejsca zamieszkania osoby korzystającej z przerwy w odbywaniu kary pozbawienia wolności) o potwierdzeniu prawa do świadczeń opieki zdrowotnej (art. 54 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych; tekst jedn.: Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027 z późn. zm.; dalej jako: u.ś.o.z.). Zgodnie z art. 54 ust. 4 u.ś.o.z., w sytuacji nagłej z wnioskiem (złożonym niezwłocznie po udzieleniu świadczenia) o wydanie tej decyzji może wystąpić świadczeniodawca udzielający świadczenia opieki zdrowotnej.
Katarzyna Lenczowska-Soboń