Mówiono o tym podczas debaty zorganizowanej w czwartek w Sejmie przez Koalicję na rzecz Walki z Bólem „Wygrajmy z bólem” oraz Fundację Eksperci dla Zdrowia we współpracy z Parlamentarnym Zespołem ds. Podstawowej Opieki Zdrowotnej (POZ) i Profilaktyki.

Przewodnicząca Zespołu Lidia Gądek (PO) zaznaczyła, że czwartkowe spotkanie jest elementem szerzej zakrojonej debaty publicznej dotyczącej jakości leczenia bólu w Polsce.
Na konferencji prasowej zorganizowanej przed debatą dr Małgorzata Malec-Milewska, kierownik Oddziału Klinicznego Anestezjologii i Intensywnej Terapii Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego w Warszawie przypomniała, że – zgodnie z szacunkami – około 5 procent społeczeństwa cierpi z powodu bólu ostrego – po operacji, porodzie, urazie, a około 20 procent z powodu bólu przewlekłego.

Odsetek osób, którym dokucza ból znacznie wzrasta w starszych grupach wiekowych - po 65. roku życia wynosi on aż 50 proc. Według dr Malec-Milewskiej na tej postawie można wyliczyć, że w Polsce z powodu bólu przewlekłego pomocy potrzebuje 8 mln osób, w tym 200 tysięcy pacjentów z chorobą nowotworową.
 

Problem w tym, że – ocenili eksperci obecni na debacie – problem bólu i jego leczenia jest w naszym kraju bagatelizowany, również przez środowisko medyczne. „Ja zajmuję się leczeniem bólu od 40 lat i obserwuję bardzo powolny rozwój świadomości na ten temat wśród lekarzy i innych pracowników medycznych, a także w społeczeństwie” – powiedziała dr Jadwiga Pyszkowska, prezes Polskiego Towarzystwa Medycyny Paliatywnej.

Według specjalistki pacjenci wymagający leczenia bólu nierzadko spotykają się ze stwierdzeniami personelu medycznego, że „rak musi boleć”, albo „jeżeli po 40-tce nic nie boli to znaczy, że nie żyjesz”.

Tymczasem Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) i międzynarodowe towarzystwa naukowe zajmujące się badaniem i leczeniem bólu podkreślają od lat, że dostęp do skutecznego leczenia bólu – niezależnie od jego rodzaju i przyczyny - jest jednym z praw człowieka, a walka z bólem jest etycznym obowiązkiem lekarza każdej specjalności.

Jak zaznaczyła dr Malec-Milewska, dzięki dostępnym obecnie lekom przeciwbólowym można pomóc około 85 procent pacjentom cierpiącym z powodu bólu, niezależnie od jego rodzaju i mechanizmu rozwoju. W pozostałych przypadkach stosuje się metody inwazyjne, jak neuroliza, termolezja, blokada nerwu, a także rehabilitację w chorobach narządów ruchu i psychoterapię.
W ocenie dr Pyszkowskiej dużą przeszkodą na drodze do skutecznego leczenia bólu w naszym kraju jest rozpowszechniona opioidofobia, tj. lęk przed lekami opioidowymi, niezwykle skutecznymi w terapii bólu umiarkowanego i silnego. Występuje ona nie tylko u pacjentów i ich opiekunów, ale też w środowisku lekarskim.

Zdaniem specjalistki utrwaleniu stereotypu, że leki opioidowe uzależniają sprzyja fakt, że w Polsce ich stosowanie jest regulowane ustawą o przeciwdziałaniu narkomanii, w której opioidy używane w lecznictwie zalicza się do środków odurzających.
Dr Pyszkowska przypomniała, że eksperci WHO już w zaleceniach z 1986 r. podkreślali, by w odniesieniu do leków opioidowych unikać błędnej terminologii wprowadzającej w błąd pacjentów i lekarzy. Dlatego niezbędne jest wprowadzenie zmian zapisów w ustawie o przeciwdziałaniu narkomanii, zaznaczyła specjalistka.

Dr Malec-Milewska zwróciła uwagę, że leczeniem bólu powinni zajmować się lekarze wszystkich specjalności, w tym ortopedzi, reumatolodzy, onkolodzy i lekarze POZ. Jest to niezbędne, ponieważ liczba poradni dedykowanych leczeniu bólu wciąż maleje. Wcześniej było ich 200 a teraz jest 170, z tej liczby mniej niż 20 poradni ma status poradni interdyscyplinarnej, gwarantującej wielospecjalistyczną opiekę nad pacjentem z bólem.
Jak wyjaśniła dr Pyszkowska, przyczyną zamykania poradni leczenia bólu jest problem z niską wyceną świadczeń, które są w nich oferowane. W rezultacie ośrodki te stają się nierentowne.

- Jest to problem, z którym będziemy się starali zmierzy” – powiedziała Gądek. Zaznaczyła, że w rozmowie z prezesem Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji (AOTMiT) uzyskała informację, iż opracowywana jest nowa wycena tych świadczeń, która bardziej odpowiada im realnym kosztom.

Wśród innych przeszkód utrudniających poprawę opieki nad pacjentami cierpiącymi z powodu bólu w Polsce eksperci wymieniali też m.in. to, że leki opioidowe wciąż muszą być wypisywane na specjalnym formularzu recept Rpw i że brak jest systemu kontraktowania świadczeń w ośrodkach, który obowiązkowo uwzględniałby jakość leczenia bólu.

Jak podsumowała Gądek debata publiczna na temat leczenia bólu w Polsce musi mieć charakter długofalowy, aby udało się przełamać pewne stereotypy i wprowadzić zmiany prawne oraz społeczne mogące poprawić jakość opieki nad pacjentami z bólem. (pap)
 
 
Źródło praktycznej informacji na temat prawa farmaceutycznego oraz wynikających z niego obowiązków właścicieli aptek stanowi produkt LEX Apteka. Udostępnia on również komentarze ekspertów, a także daje możliwość zadawania pytań.
 
LEX Apteka można bezpłatnie przetestować: www.produkty.lex.pl/apteka