Czy pracodawca może zmusić pielęgniarkę do dyżuru na wezwanie zgodnie z Kodeksem pracy?
Pracownikom podmiotu leczniczego spełniającym określone w przepisach przesłanki należy polecać pozostawanie w gotowości do udzielania świadczeń zdrowotnych. W tym zakresie dopuszczalność zobowiązania ich do pełnienia dyżuru zgodnie z ustawą z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy - dalej k.p. jest ograniczona.
Zgodnie z art. 98 ust. 1 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej - dalej u.dz.l., pracownicy wykonujący zawód medyczny i posiadający wyższe wykształcenie zatrudnieni w podmiocie leczniczym wykonującym działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne mogą zostać zobowiązani przez kierownika lub osobę upoważnioną przez niego (np. ordynatora oddziału) do pozostawania poza podmiotem leczniczym w gotowości do udzielania świadczeń zdrowotnych. W tym przypadku jeżeli pracownik w czasie gotowości do udzielania świadczeń zdrowotnych zostanie wezwany do podmiotu leczniczego w celu ich podjęcia, wówczas rozpoczyna świadczenie pracy i stosuje się do niego przepisy dotyczące dyżuru medycznego, w tym dotyczące wynagrodzenia.
Przewidziana w przepisach ustawy o działalności leczniczych gotowość do udzielania świadczeń zdrowotnych stanowi formę dyżuru wynikającego z przepisów Kodeksu pracy i w omawianej formie wyklucza możliwość polecania pracownikom podmiotu leczniczego spełniającym ww. przesłanki dyżuru na zasadach określonych w Kodeksie pracy. Takie stanowisko znajduje odzwierciedlenie w orzeczeniu Sądu Najwyższego z dnia 2 marca 2006 r. sygn. akt I PK 150/2005. Sąd Najwyższy wskazał, w uzasadnieniu powołanego orzeczenia, iż formą wykonywania obowiązków zawodowych pracowników medycznych, poza normalnym czasem pracy, oprócz dyżuru medycznego, jest pozostawanie w gotowości do udzielania świadczeń zdrowotnych. Zdaniem Sądu Najwyższego jest to postać dyżuru regulowanego w kodeksie pracy.
Kodeksowy dyżur będzie można natomiast polecić pracownikowi wykonującemu zawód medyczny nie posiadającemu wyższego wykształcenia i niezatrudnionemu w podmiocie leczniczym wykonującym działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne. Dyżur kodeksowy będzie można również polecić w przypadku konieczności wykonywania w jego czasie prac nie związanych z udzielaniem świadczeń zdrowotnych.