Jakie są uprawnienia Inspekcji Sanitarnej w zakładzie opieki zdrowotnej, w zakresie kontroli dokumentacji medycznej?
Inspekcja sanitarna w związku z kontrolą zużycia środków dezynfekcyjnych lub wykorzystania jednorazowego sprzętu zabiegowego żąda udostępnienia książki zabiegów pielęgniarskich, weryfikuje informacje tam zawarte z kartotekami chorobowymi pacjentów.
Czy inspekcja jest uprawniona do takiej kontroli?
Czy podczas takiej kontroli istotne jest czy kontroler jest lekarzem?
W omawianym przypadku kontroler nie jest przedstawicielem żadnego z zawodów medycznych.
Inspektor PIS dokonujący kontroli w placówce medycznej nie musi posiadać wykształcenia medycznego. Musi on posiadać upoważnienie wydane zgodnie z procedurą określoną w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 31 grudnia 2009 r. w sprawie zasad i trybu upoważniania pracowników stacji sanitarno-epidemiologicznych lub Głównego Inspektoratu Sanitarnego do wykonywania określonych czynności kontrolnych i wydawania decyzji w imieniu państwowych inspektorów sanitarnych lub Głównego Inspektora Sanitarnego (Dz. U. z 2010 r. Nr 2, poz. 10). Ma on prawo do żądania dokumentacji medycznej przy okazji prowadzonej kontroli oceniającej skuteczność procedur dezynfekcyjnych. Nie dokonuje on natomiast oceny użytych do tego celu środków dezynfekcyjnych czy wykorzystanego sprzętu zabiegowego.
Kompetencje Inspekcji Sanitarnej określa ustawa z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (tekst jedn.: Dz. U. z 2006 r. Nr 122, poz. 851 z późn. zm.; dalej jako: u.p.i.s.). Jej art. 1 nakłada na organy PIS obowiązek realizacji zadań z zakresu zdrowia publicznego poprzez sprawowanie nadzoru nad warunkami m.in. higieny pracy w zakładach pracy, zdrowotnymi żywności, żywienia i przedmiotów użytku oraz higieniczno-sanitarnymi, jakie powinien spełniać personel medyczny, sprzęt oraz pomieszczenia, w których są udzielane świadczenia zdrowotne. Artykuł 2 u.p.i.s. stanowi, że wykonywanie powyższych działań polega na sprawowaniu zapobiegawczego i bieżącego nadzoru sanitarnego oraz prowadzeniu działalności zapobiegawczej i przeciwepidemicznej w zakresie chorób zakaźnych i innych chorób powodowanych warunkami środowiska. Dalsze przepisy szczegółowo określają kompetencje poszczególnych organów sprawujących nadzór sanitarny i wykonujących czynności kontrolne. Także ustawa z dnia z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. Nr 234, poz. 1570; dalej jako: u.z.z.z.) określa kompetencje organów PIS w zakresie sprawowania kontroli, której celem jest zapobieganie rozprzestrzenianiu się chorób zakaźnych. Według art. 11 ust. 1 u.z.z.z. kierownicy zakładów opieki zdrowotnej oraz inne osoby udzielające świadczeń zdrowotnych są obowiązani do podejmowania działań zapobiegających szerzeniu się zakażeń i chorób zakaźnych. Są obowiązani do zapewnienia przestrzegania wymagań higienicznych i zdrowotnych obejmujących w szczególności opracowanie, wdrożenie i nadzór nad procedurami zapobiegającymi zakażeniom i chorobom zakaźnym związanym z udzielaniem świadczeń zdrowotnych, w tym dekontaminacji wyrobów medycznych oraz powierzchni pomieszczeń i urządzeń Zgodnie z art. 12 ust. 1 u.z.z.z. kierownicy zakładów opieki zdrowotnej oraz inne osoby udzielające świadczeń zdrowotnych prowadzą dokumentację realizacji działań, o których mowa w art. 11 (w tym procedur postępowania ze sterylizacją, dezynfekcją i dekontaminacją wyrobów medycznych). Oznacza to, że kierownik placówki jest odpowiedzialny także za skuteczność procesów dezynfekcyjnych.
Z kolei rozporządzenie w sprawie zasad i trybu upoważniania pracowników stacji sanitarno-epidemiologicznych lub Głównego Inspektoratu Sanitarnego do wykonywania określonych czynności kontrolnych i wydawania decyzji w imieniu państwowych inspektorów sanitarnych lub Głównego Inspektora Sanitarnego w § 1 stanowi, że państwowy inspektor sanitarny może udzielić upoważnienia pracownikom podległej mu stacji sanitarno-epidemiologicznej, do wykonywania czynności kontrolnych w ramach zapobiegawczego i bieżącego nadzoru sanitarnego i zapobiegania chorobom zakaźnym i innym chorobom powodowanym warunkami środowiska oraz ich zwalczania w zakresie niezbędnym do ustalenia stanu faktycznego i jego zgodności z obowiązującymi wymaganiami higienicznymi i zdrowotnymi. Także państwowy inspektor sanitarny może udzielić upoważnienia pracownikom zatrudnionym na stanowiskach kierowników komórek organizacyjnych do wydawania w jego imieniu decyzji administracyjnych. Przepisy nie zawierają ograniczenia do wydawania wskazanych upoważnień wyłącznie lekarzom lub pracownikom zawodów medycznych. Oznacza to, że każdy inspektor sanitarny, który przystępując do kontroli w konkretnym zakładzie pracy, okaże się imiennym upoważnieniem - bez względu na wyuczony zawód - może dokonywać czynności kontrolnych, a po ich zakończeniu sporządzić protokół pokontrolny, wydać określone decyzje i terminy ich wykonania zgodnie z kompetencjami określonymi we wskazanych wcześniej ustawach.
Organy PIS nie są uprawnione do oceny używanych materiałów, wyrobów medycznych, używanych substancji do dezynfekcji lub sterylizacji. Wszystkie te materiały muszą spełniać wymogi przepisów (np. ustawy z dnia 6 września 2001 r. - Prawo farmaceutyczne; tekst jedn.: Dz. U. z 2008 r. Nr 45, poz. 271 z późn. zm.; ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. wyrobach medycznych; Dz. U. Nr 93, poz. 896 z późn. zm. oraz posiadać atest PZH albo znak CE wystawiony przez producenta zgodnie z przepisami wspólnotowymi odnoszącymi się do certyfikacji wyrobów medycznych). Natomiast organy PIS uprawnione są w przypadku czynności dotyczących kontroli dokumentacji medycznej (książki zabiegów pielęgniarskich) w związku z kontrolą zużycia środków dezynfekcyjnych lub wykorzystania jednorazowego sprzętu zabiegowego do weryfikacji zawartych tam informacji z kartotekami chorobowymi pacjentów. Kontrolerzy, jak już zaznaczono, nie oceniają użytych środków i sprzętu. Oceniają oni skuteczność procesów - w tym przypadku - dezynfekcyjnych. Jeśli w trakcie kontroli zostanie stwierdzona obecność np. bakterii lub czynników chorobotwórczych po zastosowaniu określonego środka (np. na podłodze zdezynfekowanej środkiem dezynfekcyjnym), to organ stwierdzi jedynie nieskuteczność przeprowadzonego procesu.
Alicja Brzezińska
Inspekcja sanitarna w związku z kontrolą zużycia środków dezynfekcyjnych lub wykorzystania jednorazowego sprzętu zabiegowego żąda udostępnienia książki zabiegów pielęgniarskich, weryfikuje informacje tam zawarte z kartotekami chorobowymi pacjentów.
Czy inspekcja jest uprawniona do takiej kontroli?
Czy podczas takiej kontroli istotne jest czy kontroler jest lekarzem?
W omawianym przypadku kontroler nie jest przedstawicielem żadnego z zawodów medycznych.
Inspektor PIS dokonujący kontroli w placówce medycznej nie musi posiadać wykształcenia medycznego. Musi on posiadać upoważnienie wydane zgodnie z procedurą określoną w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 31 grudnia 2009 r. w sprawie zasad i trybu upoważniania pracowników stacji sanitarno-epidemiologicznych lub Głównego Inspektoratu Sanitarnego do wykonywania określonych czynności kontrolnych i wydawania decyzji w imieniu państwowych inspektorów sanitarnych lub Głównego Inspektora Sanitarnego (Dz. U. z 2010 r. Nr 2, poz. 10). Ma on prawo do żądania dokumentacji medycznej przy okazji prowadzonej kontroli oceniającej skuteczność procedur dezynfekcyjnych. Nie dokonuje on natomiast oceny użytych do tego celu środków dezynfekcyjnych czy wykorzystanego sprzętu zabiegowego.
Kompetencje Inspekcji Sanitarnej określa ustawa z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (tekst jedn.: Dz. U. z 2006 r. Nr 122, poz. 851 z późn. zm.; dalej jako: u.p.i.s.). Jej art. 1 nakłada na organy PIS obowiązek realizacji zadań z zakresu zdrowia publicznego poprzez sprawowanie nadzoru nad warunkami m.in. higieny pracy w zakładach pracy, zdrowotnymi żywności, żywienia i przedmiotów użytku oraz higieniczno-sanitarnymi, jakie powinien spełniać personel medyczny, sprzęt oraz pomieszczenia, w których są udzielane świadczenia zdrowotne. Artykuł 2 u.p.i.s. stanowi, że wykonywanie powyższych działań polega na sprawowaniu zapobiegawczego i bieżącego nadzoru sanitarnego oraz prowadzeniu działalności zapobiegawczej i przeciwepidemicznej w zakresie chorób zakaźnych i innych chorób powodowanych warunkami środowiska. Dalsze przepisy szczegółowo określają kompetencje poszczególnych organów sprawujących nadzór sanitarny i wykonujących czynności kontrolne. Także ustawa z dnia z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. Nr 234, poz. 1570; dalej jako: u.z.z.z.) określa kompetencje organów PIS w zakresie sprawowania kontroli, której celem jest zapobieganie rozprzestrzenianiu się chorób zakaźnych. Według art. 11 ust. 1 u.z.z.z. kierownicy zakładów opieki zdrowotnej oraz inne osoby udzielające świadczeń zdrowotnych są obowiązani do podejmowania działań zapobiegających szerzeniu się zakażeń i chorób zakaźnych. Są obowiązani do zapewnienia przestrzegania wymagań higienicznych i zdrowotnych obejmujących w szczególności opracowanie, wdrożenie i nadzór nad procedurami zapobiegającymi zakażeniom i chorobom zakaźnym związanym z udzielaniem świadczeń zdrowotnych, w tym dekontaminacji wyrobów medycznych oraz powierzchni pomieszczeń i urządzeń Zgodnie z art. 12 ust. 1 u.z.z.z. kierownicy zakładów opieki zdrowotnej oraz inne osoby udzielające świadczeń zdrowotnych prowadzą dokumentację realizacji działań, o których mowa w art. 11 (w tym procedur postępowania ze sterylizacją, dezynfekcją i dekontaminacją wyrobów medycznych). Oznacza to, że kierownik placówki jest odpowiedzialny także za skuteczność procesów dezynfekcyjnych.
Z kolei rozporządzenie w sprawie zasad i trybu upoważniania pracowników stacji sanitarno-epidemiologicznych lub Głównego Inspektoratu Sanitarnego do wykonywania określonych czynności kontrolnych i wydawania decyzji w imieniu państwowych inspektorów sanitarnych lub Głównego Inspektora Sanitarnego w § 1 stanowi, że państwowy inspektor sanitarny może udzielić upoważnienia pracownikom podległej mu stacji sanitarno-epidemiologicznej, do wykonywania czynności kontrolnych w ramach zapobiegawczego i bieżącego nadzoru sanitarnego i zapobiegania chorobom zakaźnym i innym chorobom powodowanym warunkami środowiska oraz ich zwalczania w zakresie niezbędnym do ustalenia stanu faktycznego i jego zgodności z obowiązującymi wymaganiami higienicznymi i zdrowotnymi. Także państwowy inspektor sanitarny może udzielić upoważnienia pracownikom zatrudnionym na stanowiskach kierowników komórek organizacyjnych do wydawania w jego imieniu decyzji administracyjnych. Przepisy nie zawierają ograniczenia do wydawania wskazanych upoważnień wyłącznie lekarzom lub pracownikom zawodów medycznych. Oznacza to, że każdy inspektor sanitarny, który przystępując do kontroli w konkretnym zakładzie pracy, okaże się imiennym upoważnieniem - bez względu na wyuczony zawód - może dokonywać czynności kontrolnych, a po ich zakończeniu sporządzić protokół pokontrolny, wydać określone decyzje i terminy ich wykonania zgodnie z kompetencjami określonymi we wskazanych wcześniej ustawach.
Organy PIS nie są uprawnione do oceny używanych materiałów, wyrobów medycznych, używanych substancji do dezynfekcji lub sterylizacji. Wszystkie te materiały muszą spełniać wymogi przepisów (np. ustawy z dnia 6 września 2001 r. - Prawo farmaceutyczne; tekst jedn.: Dz. U. z 2008 r. Nr 45, poz. 271 z późn. zm.; ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. wyrobach medycznych; Dz. U. Nr 93, poz. 896 z późn. zm. oraz posiadać atest PZH albo znak CE wystawiony przez producenta zgodnie z przepisami wspólnotowymi odnoszącymi się do certyfikacji wyrobów medycznych). Natomiast organy PIS uprawnione są w przypadku czynności dotyczących kontroli dokumentacji medycznej (książki zabiegów pielęgniarskich) w związku z kontrolą zużycia środków dezynfekcyjnych lub wykorzystania jednorazowego sprzętu zabiegowego do weryfikacji zawartych tam informacji z kartotekami chorobowymi pacjentów. Kontrolerzy, jak już zaznaczono, nie oceniają użytych środków i sprzętu. Oceniają oni skuteczność procesów - w tym przypadku - dezynfekcyjnych. Jeśli w trakcie kontroli zostanie stwierdzona obecność np. bakterii lub czynników chorobotwórczych po zastosowaniu określonego środka (np. na podłodze zdezynfekowanej środkiem dezynfekcyjnym), to organ stwierdzi jedynie nieskuteczność przeprowadzonego procesu.
Alicja Brzezińska