Czy lekarz POZ może pobierać opłaty za wystawianie zaświadczeń na życzenie pacjenta (do ZUS, orzecznictwa o niepełnosprawności, kontynuowaniu nauki itp.)?
Lekarz udzielający świadczeń w zakresie podstawowej opieki zdrowotnej, z którym Narodowy Fundusz Zdrowia zawarł umowę o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej albo który jest zatrudniony lub wykonuje zawód u świadczeniodawcy, z którym Narodowy Fundusz Zdrowia zawarł umowę o udzielanie świadczeń podstawowej opieki zdrowotnej nie jest uprawniony do pobierania od świadczeniobiorcy opłat za wydanie orzeczeń i zaświadczeń lekarskich, jeśli tylko związane są one w szczególności z niezdolnością do pracy i kontynuowaniem nauki, a także jeżeli są wydawane dla celów orzecznictwa o niepełnosprawności.
Zgodnie z przepisem art. 16 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027 z późn. zm.) - dalej u.ś.o.z. świadczeniobiorcy na podstawie ustawy nie przysługują orzeczenia o zdolności do prowadzenia pojazdów mechanicznych oraz inne orzeczenia i zaświadczenia lekarskie wydawane na życzenie świadczeniobiorcy, jeżeli nie są one związane z dalszym leczeniem, rehabilitacją, niezdolnością do pracy, kontynuowaniem nauki, uczestnictwem dzieci, uczniów, słuchaczy zakładów kształcenia nauczycieli i studentów w zajęciach sportowych i w zorganizowanym wypoczynku, a także jeżeli nie są wydawane dla celów pomocy społecznej, orzecznictwa o niepełnosprawności, uzyskania zasiłku pielęgnacyjnego, lub ustalenia przyczyn i rodzaju uszkodzeń ciała związanych z użyciem przemocy w rodzinie a także zaświadczenie lekarskie lub zaświadczenie wystawione przez położną, wydawane na życzenie świadczeniobiorcy, jeżeli nie są wydawane dla celów uzyskania dodatku z tytułu urodzenia dziecka lub jednorazowej zapomogi z tytułu urodzenia dziecka.
A contrario przyjąć zatem należy, iż pacjentowi-świadczeniobiorcy przysługują nieodpłatnie orzeczenia i zaświadczenia lekarskie wydawane na życzenie pacjenta, jeżeli są one związane z dalszym leczeniem, rehabilitacją, niezdolnością do pracy, kontynuowaniem nauki, uczestnictwem dzieci, uczniów, słuchaczy zakładów kształcenia nauczycieli i studentów w zajęciach sportowych i w zorganizowanym wypoczynku, a także jeżeli są wydawane dla celów pomocy społecznej, orzecznictwa o niepełnosprawności, uzyskania zasiłku pielęgnacyjnego, lub ustalenia przyczyn i rodzaju uszkodzeń ciała związanych z użyciem przemocy w rodzinie. Ponadto pacjentowi nieodpłatnie, na jego życzenie, wydaje się również zaświadczenia lekarskie lub zaświadczenia wystawione przez położną, jeśli są one wydawane dla celów uzyskania dodatku z tytułu urodzenia dziecka lub jednorazowej zapomogi z tytułu urodzenia dziecka.
Co istotne dla treści sformułowanego pytania cytowany przepis art. 16 u.ś.o.z. nie dokonuje żadnego rozróżnienia w przedmiocie rodzaju świadczeń zdrowotnych, które realizować miałby lekarz wydający określone orzeczenie czy zaświadczenie lekarskie. Stąd też przyjąć należy, iż lekarzem zobowiązanym do wydania nieodpłatnego zaświadczenia jest każdy lekarz ubezpieczenia zdrowotnego, w tym również lekarz podstawowej opieki zdrowotnej tj. lekarz udzielający świadczeń w zakresie podstawowej opieki zdrowotnej, z którym Narodowy Fundusz Zdrowia zawarł umowę o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej albo który jest zatrudniony lub wykonuje zawód u świadczeniodawcy, z którym Narodowy Fundusz Zdrowia zawarł umowę o udzielanie świadczeń podstawowej opieki zdrowotnej.
W tym miejscu wskazać również należy, iż jak stanowi przywoływany art. 16 u.ś.o.z., oznaczone w nim orzeczenia i zaświadczenia lekarskie wydawane są nieodpłatnie jedynie na rzecz świadczeniobiorców, przez których rozumieć należy osoby objęte powszechnym, obowiązkowym i dobrowolnym, ubezpieczeniem zdrowotnym, inne osoby posiadające obywatelstwo polskie i posiadające miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, które spełniają kryterium dochodowe, o którym mowa w art. 8 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 175, poz. 1362 z późn. zm.) - dalej u.p.s. i co do których nie stwierdzono okoliczności, o której mowa w art. 12 u.p.s. oraz osoby posiadające obywatelstwo polskie i posiadające miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, które nie ukończyły 18. roku życia lub są w okresie ciąży, porodu i połogu.
Artur Paszkowski
Lekarz udzielający świadczeń w zakresie podstawowej opieki zdrowotnej, z którym Narodowy Fundusz Zdrowia zawarł umowę o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej albo który jest zatrudniony lub wykonuje zawód u świadczeniodawcy, z którym Narodowy Fundusz Zdrowia zawarł umowę o udzielanie świadczeń podstawowej opieki zdrowotnej nie jest uprawniony do pobierania od świadczeniobiorcy opłat za wydanie orzeczeń i zaświadczeń lekarskich, jeśli tylko związane są one w szczególności z niezdolnością do pracy i kontynuowaniem nauki, a także jeżeli są wydawane dla celów orzecznictwa o niepełnosprawności.
Zgodnie z przepisem art. 16 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027 z późn. zm.) - dalej u.ś.o.z. świadczeniobiorcy na podstawie ustawy nie przysługują orzeczenia o zdolności do prowadzenia pojazdów mechanicznych oraz inne orzeczenia i zaświadczenia lekarskie wydawane na życzenie świadczeniobiorcy, jeżeli nie są one związane z dalszym leczeniem, rehabilitacją, niezdolnością do pracy, kontynuowaniem nauki, uczestnictwem dzieci, uczniów, słuchaczy zakładów kształcenia nauczycieli i studentów w zajęciach sportowych i w zorganizowanym wypoczynku, a także jeżeli nie są wydawane dla celów pomocy społecznej, orzecznictwa o niepełnosprawności, uzyskania zasiłku pielęgnacyjnego, lub ustalenia przyczyn i rodzaju uszkodzeń ciała związanych z użyciem przemocy w rodzinie a także zaświadczenie lekarskie lub zaświadczenie wystawione przez położną, wydawane na życzenie świadczeniobiorcy, jeżeli nie są wydawane dla celów uzyskania dodatku z tytułu urodzenia dziecka lub jednorazowej zapomogi z tytułu urodzenia dziecka.
A contrario przyjąć zatem należy, iż pacjentowi-świadczeniobiorcy przysługują nieodpłatnie orzeczenia i zaświadczenia lekarskie wydawane na życzenie pacjenta, jeżeli są one związane z dalszym leczeniem, rehabilitacją, niezdolnością do pracy, kontynuowaniem nauki, uczestnictwem dzieci, uczniów, słuchaczy zakładów kształcenia nauczycieli i studentów w zajęciach sportowych i w zorganizowanym wypoczynku, a także jeżeli są wydawane dla celów pomocy społecznej, orzecznictwa o niepełnosprawności, uzyskania zasiłku pielęgnacyjnego, lub ustalenia przyczyn i rodzaju uszkodzeń ciała związanych z użyciem przemocy w rodzinie. Ponadto pacjentowi nieodpłatnie, na jego życzenie, wydaje się również zaświadczenia lekarskie lub zaświadczenia wystawione przez położną, jeśli są one wydawane dla celów uzyskania dodatku z tytułu urodzenia dziecka lub jednorazowej zapomogi z tytułu urodzenia dziecka.
Co istotne dla treści sformułowanego pytania cytowany przepis art. 16 u.ś.o.z. nie dokonuje żadnego rozróżnienia w przedmiocie rodzaju świadczeń zdrowotnych, które realizować miałby lekarz wydający określone orzeczenie czy zaświadczenie lekarskie. Stąd też przyjąć należy, iż lekarzem zobowiązanym do wydania nieodpłatnego zaświadczenia jest każdy lekarz ubezpieczenia zdrowotnego, w tym również lekarz podstawowej opieki zdrowotnej tj. lekarz udzielający świadczeń w zakresie podstawowej opieki zdrowotnej, z którym Narodowy Fundusz Zdrowia zawarł umowę o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej albo który jest zatrudniony lub wykonuje zawód u świadczeniodawcy, z którym Narodowy Fundusz Zdrowia zawarł umowę o udzielanie świadczeń podstawowej opieki zdrowotnej.
W tym miejscu wskazać również należy, iż jak stanowi przywoływany art. 16 u.ś.o.z., oznaczone w nim orzeczenia i zaświadczenia lekarskie wydawane są nieodpłatnie jedynie na rzecz świadczeniobiorców, przez których rozumieć należy osoby objęte powszechnym, obowiązkowym i dobrowolnym, ubezpieczeniem zdrowotnym, inne osoby posiadające obywatelstwo polskie i posiadające miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, które spełniają kryterium dochodowe, o którym mowa w art. 8 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 175, poz. 1362 z późn. zm.) - dalej u.p.s. i co do których nie stwierdzono okoliczności, o której mowa w art. 12 u.p.s. oraz osoby posiadające obywatelstwo polskie i posiadające miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, które nie ukończyły 18. roku życia lub są w okresie ciąży, porodu i połogu.
Artur Paszkowski