Czy można na podstawie art. 22 k.n. obniżyć wymiar czasu pracy nauczycielce, która urodziła się w 1953 r. i ma 30 lat stażu pracy?

Co zrobić w sytuacji, gdy nauczycielka nie wyrazi zgody na ograniczenie zatrudnienia, czy można wypowiedzieć jej stosunek pracy?

Czy w tej sytuacji nauczycielka podlega ochronie emerytalnej?

Odpowiedź

Ochrona przedemerytalna dla nauczycieli w sytuacji wskazanej w pytaniu nie obowiązuje.

Uzasadnienie

Zgodnie z art. 20 ust. 1 pkt 2 ustawie z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (tekst jedn.: Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674 z późn. zm.) – dalej k.n. dyrektor szkoły w razie częściowej likwidacji szkoły albo w razie zmian organizacyjnych powodujących zmniejszenie liczby oddziałów w szkole lub zmian planu nauczania uniemożliwiających dalsze zatrudnianie nauczyciela w pełnym wymiarze zajęć rozwiązuje z nim stosunek pracy lub, na wniosek nauczyciela, przenosi go w stan nieczynny. Nauczyciel zatrudniony na podstawie mianowania może wyrazić zgodę na ograniczenie zatrudnienia w trybie określonym w art. 22 ust. 2 k.n.

Powyższe oznacza zatem, że zmniejszenie liczby oddziałów jest bezpośrednio wynikającą z przepisów ustawy przyczyną rozwiązania stosunku pracy nauczyciela. W praktyce oznacza to, że brak zgody na ograniczenie zatrudnienia oznacza rozwiązanie stosunku pracy z nauczycielem, czyli de facto ewentualna zgoda jest czynnością wtórną w stosunku do potencjalnego rozwiązania stosunku pracy. Inaczej mówiąc, k.n. przewiduje jako zasadę rozwiązanie stosunku pracy, a w drodze wyjątku, jeżeli jest możliwe zatrudnienie nauczyciela w mniejszym wymiarze godzin, można mu ograniczyć zatrudnienie, jednakże wyłącznie za jego zgodą.

Co do ewentualnej ochrony emerytalnej, to należy mieć na uwadze, że przepisy k.n. są przepisami szczególnymi, a regulacje kodeksowe są stosowane tylko gdy przepisy k.n. nie regulują danej kwestii (art. 91c ust. 1 k.n.). Przepis art. 20 i nast. k.n. są przepisami regulującymi szczegółowo kwestie rozwiązania stosunku pracy, również szczególny charakter mają z kolei regulacje odnośnie wieku emerytalnego nauczycieli i z tego względu należy uznać, że ochrona przedemerytalna o której mowa w art. 39 Kodeksu pracy w tej sytuacji obowiązywać nie może. Na podobnym stanowisku stanął także Sąd Najwyższy, który w wyroku z dnia 5 lipca 2011 r. (I PK 15/11, LEX nr 950717) uznał, że uprawnienie emerytalne wynikające z art. 88 k.n. nie stanowi podstawy do udzielenia ochrony na zasadzie art. 39 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.).