Zasiłek rodzinny oraz związane z nim dodatki przysługują, jeżeli dochód rodziny w przeliczeniu na osobę nie przekracza kwoty 504 zł, przy czym w razie gdy członkiem rodziny jest dziecko niepełnosprawne, próg ten ulega podwyższeniu do kwoty 583 zł. Oznacza to, iż ustawodawca dokonał zróżnicowania dwóch kategorii rodzin. Te, które nie mają dzieci niepełnosprawnych oraz te , które takie dzieci posiadają. Ustawodawca nie wprowadził jednak dalszego zróżnicowania pomiędzy rodzinami z jednym dzieckiem niepełnosprawnym i rodzinami z większą liczbą dzieci niepełnosprawnych.

Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 19 kwietnia 2011 r., w sprawie sygn. akt P 41/09 orzekł, że rozważana regulacja nie narusza zasady równości. Zgodnie z dotychczasowym orzecznictwem oraz poglądami doktryny prawniczej zasada ta nakazuje nakładać jednakowe obowiązki względnie przyznawać jednakowe prawa podmiotom odznaczającym się tą samą cechą istotną. Jednocześnie dopuszcza, lecz nie wymaga, by nakładać różne obowiązki względnie przyznawać różne prawa podmiotom, które taką cechę posiadają, oraz podmiotom, które jej nie mają. Z nakazu równego traktowania równych nie wynika bowiem zakaz równego traktowania nierównych. Ukształtowanie w jednakowy sposób uprawnień rodzin z jednym dzieckiem niepełnosprawnym i rodzin z większą liczbą takich dzieci nie oznacza tym samym niekonstytucyjnej dyskryminacji żadnej ze wskazanych kategorii.

Trybunał Konstytucyjny nie dopatrzył się również niezgodności art. 5 ust. 2 ustawy o świadczeniach rodzinnych z art. 69 Konstytucji , zobowiązującym państwo do udzielania pomocy osobom niepełnosprawnym m.in. w zakresie zabezpieczenia egzystencji, oraz z art. 71 ust. 1 Konstytucji , gwarantującym rodzinom znajdującym się w trudnej sytuacji materialnej i społecznej, zwłaszcza rodzinom wielodzietnym i niepełnym, szczególną pomoc ze strony władz publicznych. Powołane przepisy ustawy zasadniczej wyrażają normy programowe. Tym samym ustawodawca - działając w granicach swobody regulacyjnej - mógł założyć, że racjonalne i celowe z punktu widzenia realizacji zadania, jakim jest udzielenie szczególnej pomocy rodzinom znajdującym się w potrzebie, będzie ustalenie jednakowego maksymalnego progu dochodu w przeliczeniu na członka rodziny, którego przekroczenie wyklucza możliwość uzyskania określonych świadczeń rodzinnych. Jedyny wyjątek uczyniono na rzecz rodzin z dziećmi niepełnosprawnymi, bowiem w tym zakresie kryterium dochodowe ukształtowane zostało korzystniej, co znajduje uzasadnienie w treści art. 69 Konstytucji . Zaznaczyć należy, że ustawodawca sytuację omawianych rodzin potraktował jako przypadek na tyle szczególny, iż nie zdecydował się wprowadzać żadnych ograniczeń w możliwości stosowania do nich podwyższonego progu dochodowego. W rezultacie zasiłek rodzinny oraz związane z nim dodatki przysługują rodzinom z dziećmi niepełnosprawnymi, jeśli dochód w przeliczeniu na członka rodziny nie przekracza kwoty 583 zł, niezależnie od tego, ile takich dzieci wychowywanych jest w danej rodzinie oraz jaki jest stopień ich niepełnosprawności (z wyjątkiem niepełnosprawności w stopniu lekkim).

Wyrok TK nie zapadł jednak jednomyślnie, co świadczyć może o kontrowersyjności obowiązującej regulacji. Zdanie odrębne zgłosiła sędzia TK Teresa Liszcz.

Wyrok wejdzie w życie z dniem ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.


Na podstawie: www.trybunal.gov.pl, stan z dnia 19 kwietnia 2011 r.

Przydatne materiały:
 Ustawa z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 139, poz. 992 ze zm.)
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. z. Nr 78, poz. 483 ze zm.)