WSA oddalił wniosek uczestników postępowania o wyłączenie sędziów orzekających w ich sprawie. W uzasadnieniu wniosku podnieśli zarzuty wskazujące na brak ustawowej gwarancji bezstronności sądu. Sędziowie, których dotyczył wniosek uczestników wyjaśnili poprzez złożenie pisemnych oświadczeń, że nie występują żadne okoliczności, mogące budzić wątpliwości, co do ich bezstronności. Tym samym, w ocenie Sądu, brak jest przesłanki wyłączenia wymienionych sędziów stosownie do treści art. 19 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi , bowiem z przytoczonych wyjaśnień wynika, iż nie występuje między nimi, a stronami lub ich przedstawicielami stosunek osobisty, jak również nie zachodzą przyczyny wyłączenia z mocy prawa, określone w art. 18 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi . Sąd podkreślił, że autorytet moralny sędziego przemawia za wiarygodnością złożonego wyjaśnienia i jeżeli strona, która żąda wyłączenia zaprzecza jego prawdziwości, obowiązana jest wskazać i udowodnić okoliczności, które by podważały wiarygodność oświadczenia sędziego. W ocenie Sądu wniosek strony nie został należycie uzasadniony, a podniesione w nim zarzuty nie wywołują wątpliwości co do bezstronności wymienionych wyżej sędziów. Udział bowiem sędziów w składzie orzekającym w sprawie, w której zapadł dla strony niekorzystny wyrok, oceniony przez stronę jako błędny, nie jest przesłanką wyłączenia sędziego.
NSA rozpatrując skargę przypomniał, iż instytucja wyłączenia sędziego zarówno z mocy prawa, jak i na wniosek strony jest istotną gwarancją procesową, która ma zapewnić rozpoznanie sprawy przez sąd w takim składzie orzekającym, którego sędziowie nie pozostają w relacjach osobistych ze stronami oraz nie mieli wcześniej, wskazanych w ustawie związków z rozpoznawaną sprawą. Ratio legis przepisów o wyłączeniu sędziego, we wszystkich procedurach sądowych sprowadza się do eliminowania przyczyn, które mogą skutkować wątpliwościami, co do bezstronności i obiektywizmu sędziego w rozpoznaniu określonej sprawy. Zdaniem NSA okoliczność mogąca wywołać uzasadnioną wątpliwość, co do bezstronności sędziego w danej sprawie musi faktycznie wystąpić, tzn. nie może mieć charakteru potencjalnego. Ponadto wątpliwość, co do bezstronności sędziego musi być uzasadniona, co wiąże się z przedstawieniem odpowiedniej argumentacji przez stronę w jej wniosku i należy ją odnieść do ewentualnego braku bezstronności w konkretnej sprawie. Niedopuszczalne jest formułowanie zarzutów o generalnym braku bezstronności danego sędziego w oderwaniu od specyfiki i okoliczności konkretnej sprawy. Okoliczność, że sędzia reprezentuje pogląd prawny niekorzystny dla strony, że wydaje odmienne z jej oczekiwaniami rozstrzygnięcia nie stanowi podstawy wyłączenia sędziego i taka sytuacja nie może być oceniana jako okoliczność mogąca wywołać wątpliwość, co do bezstronności sędziego w danej sprawie. Zarzuty dotyczące wydanego w sprawie orzeczenia bądź opierające się na naruszeniu przepisów procesowych w toku postępowania mogą uzasadniać wniesienie środka odwoławczego, a nie wniosku o wyłączenie sędziego. Warunkiem koniecznym natomiast wyłączenia określonego w art. 19 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi jest uprawdopodobnienie, iż pomiędzy sędzią objętym wnioskiem, a stroną skarżącą lub innymi uczestnikami postępowania zachodzą takie stosunki, które w sytuacji konkretnego sędziego mogą budzić uzasadnione wątpliwości co do wydania orzeczenia opartego na w pełni zobiektywizowanych przesłankach.
Przydatne materiały:
Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.)