Pominięcie przez radę gminy któregoś z wymienionych elementów upoważnienia skutkuje brakiem pełnej jego realizacji i ma istotny wpływ na ocenę zgodności z prawem podjętego aktu.

Uchwałą nr LIII/350/10 Rada Gminy Wólka ustaliła szczegółowe zasady, sposób i tryb umarzania, odraczania lub rozkładania na raty należności pieniężnych o charakterze cywilnoprawnym przypadających gminie. Rada Gminy postanowiła, iż należności mogą być umarzane w całości m.in., jeżeli: osoba fizyczna – zmarła, nie pozostawiając żadnego majątku, a osoba prawna została wykreślona z właściwego rejestru osób prawnych przy jednoczesnym braku majątku. Dodatkowo tak decyzja byłaby usprawiedliwiona jeżeli jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej uległa likwidacji lub zachodzi ważny interes dłużnika lub interes publiczny. W ocenie wojewody organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego może w drodze uchwały ustalić tylko sposób, metody i normy postępowania, przy załatwianiu spraw związanych z udzielaniem ulg. Zgodnie z art. 59 ust. 1 ustawy o finansach publicznych, należności pieniężne mające charakter cywilnoprawny, przypadające jednostce samorządu terytorialnego lub jej jednostkom podległym, mogą być umarzane, a ich spłata odraczana lub rozkładana na raty tylko w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem dłużnika lub interesem publicznym. Zdaniem organu nadzoru pojęcia „ważny interes dłużnika” oraz „interes publiczny” są pojęciami nieostrymi, co powoduje, że ich treść powinna być oceniana w realiach konkretnej, indywidualnej sprawy. Ocena, czy taki interes zachodzi, dokonywana jest przez organ do tego uprawniony (wskazany w uchwale), na podstawie o zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego. Oznacza to, że organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego nie jest uprawniony do formułowania innych przesłanek będących podstawą do dokonania wspomnianego umorzenia, odraczania lub rozkładania na raty. Udzielenie ulgi na wniosek dłużnika może nastąpić wyłącznie w przypadkach określonych w art. 59 ust. 1 ustawy, tj. uzasadnionym ważnym interesem dłużnika lub interesem publicznym. Bezpodstawne jest zatem wprowadzenie przez radę gminy przesłanek, stosowanych z mocy ustawy wyłącznie z urzędu, do udzielania takich ulg na wniosek dłużnika. Zdaniem wojewody przyjęte ustawą z 27 sierpnia 2009 r. – Przepisy wprowadzające ustawę o finansach publicznych (Dz. U. nr 157, poz. 1241 z późn. zm.) nowe upoważnienie dla rady gminy w zakresie objętym uchwałą polegało m. in. na wprowadzeniu dodatkowych regulacji, do których zobowiązane zostały organy stanowiące. Chodzi przede wszystkim o warunki dopuszczalności pomocy publicznej na ewentualność sytuacji, w których udzielana ulga stanowiłaby pomoc publiczną w rozumieniu przepisów odrębnych. W ocenie organu nadzoru podjęta uchwała nie ustala rodzaju pomocy publicznej, z którą będą kojarzone ulgi, oraz nie określa warunków dopuszczalności udzielania ulg jako pomocy publicznej. Rozstrzygnięcie nadzorcze wojewody lubelskiego z 21 maja 2010 r., sygn. akt NK.II.0911/ 175 /10.

Opracowanie: Anna Dudrewicz.
Źródło: Gazeta Prawna, 7 lipca 2010 r.