Z dniem 17 lipca 2010 r. weszła w życie ustawa z dnia 7 maja 2010 r. o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych (Dz. U. Nr 106, poz. 675) wprowadzająca daleko idące zmiany także w systemie planowania przestrzennego. Najbardziej istotną kwestią w tym zakresie są ustanowione w ustawie szczególne zasady lokalizowania inwestycji telekomunikacyjnych (art. 46–47 ustawy o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych ) oraz przepisy bezpośrednio z tym związane (art. 48, art. 75 i art. 80 ustawy o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych ). Zgodnie z art. 46 ust. 1 ustawy miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego (plan miejscowy), nie może ustanawiać zakazów, a przyjmowane w nim rozwiązania nie mogą uniemożliwiać lokalizowania inwestycji celu publicznego z zakresu łączności publicznej, w rozumieniu przepisów ustawy o gospodarce nieruchomościami , jeżeli taka inwestycja jest zgodna z przepisami odrębnymi. Przepis ten wprowadza zasadę, zgodnie z którą żaden plan miejscowy nie może na jakimkolwiek obszarze zakazywać ani uniemożliwiać świadczenia publicznie dostępnych usług telekomunikacyjnych poprzez zakazy lub ograniczenia w lokalizowaniu infrastruktury telekomunikacyjnej, o ile nie jest to konieczne dla ochrony bezpieczeństwa państwa lub porządku publicznego, bądź dla ochrony środowiska, przyrody, zdrowia, zabytków albo ze względu na inny ważny interes publiczny.

Lokalizacja inwestycji celu publicznego z zakresu łączności publicznej, która nie została przewidziana w planie miejscowym może być lokalizowana przy spełnieniu dwóch warunków: niesprzeczności z określonym w planie przeznaczeniem terenu oraz nienaruszaniem ustanowionych w planie zakazów lub ograniczeń. Drugi z warunków wydaje się zakładać istnienie w planie miejscowym takich zakazów lub ograniczeń, które dotyczyłyby lokalizowania inwestycji celu publicznego z zakresu łączności publicznej. Pozostaje to w sprzeczności w rozwiązaniem przyjętym w art. 46 ust.1 ustawy o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych , który istnienie takich zakazów lub ograniczeń wprost wyklucza. Problem oceny dopuszczalności inwestycji celu publicznego z zakresu łączności publicznej w odniesieniu do przeznaczenia terenu wywołuje od wielu lat kontrowersje w praktyce i orzecznictwie sądowym. Z tego względu, opierając się na dorobku orzeczniczym sądów administracyjnych, ustawodawca przesądził, że przeznaczenie terenu na cele zabudowy wielorodzinnej, rolnicze, leśne, usługowe lub produkcyjne nie jest sprzeczne z lokalizacją inwestycji celu publicznego z zakresu łączności publicznej, a przeznaczenie terenu na cele zabudowy jednorodzinnej nie jest sprzeczne z lokalizacją infrastruktury telekomunikacyjnej o nieznacznym oddziaływaniu (art. 46 ust. 2 ustawy). Mimo, że w treści tego przepisu jako warunki dopuszczalności lokalizacji inwestycji celu publicznego z zakresu łączności publicznej wskazano jedynie niesprzeczność z przeznaczeniem terenu i nienaruszanie zakazów lub ograniczeń zamieszczonych w planie, nie może budzić wątpliwości, że lokalizacja taka jest dopuszczalna tylko wtedy, gdy inwestycja taka jest zgodna z przepisami odrębnymi (zob. art. 46 ust. 1 ustawy o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych ).

Istotnym kryterium wpływającym na zasady lokalizowania inwestycji telekomunikacyjnych jest pojęcie „infrastruktury telekomunikacyjnej o nieznacznym oddziaływaniu”. Zgodnie z definicją ustawową obejmuje ono: kanalizację kablową, linię kablową podziemną, instalację radiokomunikacyjną wraz z konstrukcją wsporczą do wysokości 5 m, szafy i słupki telekomunikacyjne oraz inne podobne urządzenia i obiekty, a także związany z nimi osprzęt i urządzenia zasilające, jeżeli nie są zaliczone do przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko lub nie stanowią przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na obszary Natura 2000 (art. 2 ust. 1 pkt 4 ustawy o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych ). Ustawa przewiduje, że w przypadku braku planu miejscowego lokalizację inwestycji celu publicznego z zakresu łączności publicznej, innej niż infrastruktura telekomunikacyjna o nieznacznym oddziaływaniu, ustala się w drodze decyzji o lokalizacji inwestycji celu publicznego, na warunkach określonych w ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (art. 46 ust. 3 ustawy o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych ). Budowa infrastruktury telekomunikacyjnej o nieznacznym oddziaływaniu oraz wykonywanie innych robót budowlanych dotyczących takiej infrastruktury nie wymagają wydania takiej decyzji (art. 47 ustawy o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych ). Uwzględniając, że nowelizacja ustawy Prawo budowlane nie wyłączyła budowy infrastruktury telekomunikacyjnej o nieznacznym oddziaływaniu oraz wykonywania robót budowlanych jej dotyczących z zakresu inwestycji wymagających uzyskania pozwolenia na budowę, należy przyjąć, że wymagają one wydania decyzji o warunkach zabudowy.

Wzmacniając pozycję podmiotów istotnie zainteresowanych realizacją inwestycji telekomunikacyjnych, wprowadzono zasadę, że przedsiębiorca telekomunikacyjny oraz Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej mogą zaskarżyć, w zakresie telekomunikacji, uchwałę w sprawie uchwalenia planu miejscowego (art. 48 ustawy o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych ). Ustawa nie określa, na czym ma polegać zaskarżenie „w zakresie telekomunikacji”, i czy mieści się w tym pojęciu także dochowanie wymogów zasad i trybu sporządzania planu miejscowego. Przy takim brzmieniu art. 48 ustawy o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych należałoby przyjąć, że legitymacja czynna dotyczy wyłącznie merytorycznych rozwiązań przyjętych w treści planu, choć niewątpliwie kwestia ta będzie podlegała wyjaśnieniu w orzecznictwie sądowym.

Brak innych regulacji dotyczących tej kwestii w zakresie np. terminów i trybów zaskarżenia nakazuje przyjąć, że do wnoszenia tych skarg należy stosować przepisy ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.).

Niezwykle istotne, z punktu widzenia opisanych wyżej zasad lokalizowania inwestycji telekomunikacyjnych, są przepisy przejściowe, wprowadzające niespotykane dotąd rozwiązania w zakresie obowiązku dostosowania planów miejscowych do nowych przepisów.

Zgodnie z art. 75 ust. 1 i 2 ustawy o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych , przepis art. 46 stosuje się do planów miejscowych obowiązujących w dniu wejścia w życie ustawy, przy czym, w terminie 12 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy, gminy dostosują treść planów miejscowych obowiązujących na obszarze ich właściwości do wymagań określonych w art. 46 ust. 1 ustawy o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych . Wójt, burmistrz albo prezydent miasta, w terminie 7 dni od dnia, w którym upłynął termin dostosowania treści planów miejscowych do wymagań określonych w ustawie, przedkłada właściwemu wojewodzie obowiązujące plany miejscowe oraz dokumentację prac planistycznych w celu oceny ich zgodności z wymaganiami określonymi w art. 46 ust. 1 ustawy o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych  (art. 75 ust. 3). Ustawa nie przewiduje jednak stosowania tego trybu do planów miejscowych, które wejdą w życie po dniu 17 lipca 2010 r., tj. po dacie wejście w życie ustawy, czy też po okresie „dostosowawczym”. Szczególną sankcję za niewykonanie obowiązku dostosowania treści planów zawiera art. 75 ust. 4 ustawy. I tak, jeżeli treść przedłożonych planów miejscowych nie została dostosowana do wymagań określonych w art. 46 ust. 1 ustawy, wojewoda zmienia plan miejscowy dla obszaru, w stosunku do którego nie dokonano odpowiednich zmian, oraz wydaje w tej sprawie zarządzenie zastępcze. Zmieniony w tym trybie plan wywołuje skutki prawne, takie jak miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego (art. 75 ust. 4 ustawy o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych ). Koszty zmiany planu miejscowego ponosi w całości gmina, której obszaru dotyczy zarządzenie zastępcze (art. 75 ust. 5 ustawy o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych ); zarządzenie zastępcze nie może być wydane po upływie 18 miesięcy od dnia przedłożenia wojewodzie planu miejscowego (art. 75 ust. 6 ustawy o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych ). Zarządzenie zastępcze podlega zaskarżeniu do sądu administracyjnego (art. 75 ust. 7 i 8 ustawy o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych ).

W odniesieniu do toczących się postępowań o wydanie decyzji o lokalizacji inwestycji celu publicznego oraz o wydanie decyzji o warunkach zabudowy przyjęto, że jeżeli nie zostały one zakończone do dnia wejścia w życie ustawy, decyzją ostateczną przepisy dotychczasowe stosuje się na wniosek inwestora, który może być złożony najpóźniej w terminie 2 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy (art. 80 ustawy o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych ). Wniosek taki powinien być złożony w formie pisemnej, ewentualnie ustnie do protokołu do organu, przed którym toczy się postępowanie. Z jego treści powinno w sposób wyraźny wynikać żądanie prowadzenia postępowania na podstawie przepisów dotychczasowych. Ze względu na przyjęte w ustawie rozwiązanie (zakończenie decyzją ostateczną) należy przyjąć, że art. 80 ustawy będzie miał zastosowanie także w sprawach, które zostały przed dniem wejścia w życie ustawy zakończone decyzją ostateczną, która następnie została wyeliminowana z obrotu, np. w trybie stwierdzenia nieważności, bądź w następstwie uwzględniania skargi przez sąd administracyjny.


Przydatne materiały:
Ustawa z dnia 7 maja 2010 r. o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych (Dz. U Nr 106, poz. 675)
Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. 2004 r., Nr 261, poz. 2603 ze zm.)
Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 80, poz. 717 ze zm.)