Artykuł pochodzi z magazynu Forum PPP, pierwszego w Polsce magazynu o Partnerstwie Publiczno-Prywatnym

Kompetencje trzech resortów tj. środowiska, rozwoju regionalnego oraz ospodarki są kluczowe dla kształtu i faktycznej możliwości sprostania przez Polskę wymaganiom jakie Unia Europejska stawia Polsce w obszarze zrównoważonego rozwoju i dbałości o środowisko. Ministerstwo Środowiska odpowiada za prowadzenie polityki w obszarze zrównoważonej eksploatacji i ochrony środowiska, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego skupia się na kwestiach zrównoważonego rozwoju regionalnego, w tym rozwój infrastruktury ochrony środowiska przy wykorzystaniu środków strukturalnych i Funduszu Spójności, a Ministerstwo Gospodarki, oprócz ustawowego zadania promocji PPP, odgrywa decydującą rolę w kształtowaniu rynku energetycznego, w tym odnawialnych źródeł energii (OZE).

Ministerstwo Środowiska to przede wszystkim kondycja środowiska naturalnego, wykorzystanie surowców, gospodarka odpadami czy ogólnie pojęta ochrona zasobów i dóbr natury. Wymienione zagadnienia nie wyczerpują, rzecz jasna, kompetencji tego resortu, są jednak kluczowe tak dla ochrony środowiska jak i rozwoju gospodarczego Polski. Bez wątpienia istotną część zagadnień środowiskowych stanowić będą również gospodarka odpadami oraz energetyka.

Gospodarka odpadami jest przedmiotem szczególnej wagi z punktu widzenia nie tylko podmiotów publicznych, ale i przedsiębiorstw prywatnych.

Składowanie odpadów, odzysk i przetwórstwo odpadów komunalnych ( kompostownie, sortownie, zakłady fermentacji, spalarnie czy zakłady mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów), oczyszczanie ścieków jak również ustalanie stawek opłat za umieszczanie odpadów na składowiskach to niezwykle istotne zagadnienia dla całego rynku gospodarowania odpadami, które wpływają na życie każdego obywatela.
Co się zaś tyczy energetyki, Ministerstwo Środowiska wspiera tzw. zielone inwestycje - zarządzanie energią w budynkach publicznych, biogazownie czy ciepłownie na biomasę. Coraz większy zakres zadań w obszarze ochrony środowiska spoczywa na jednostkach samorządu terytorialnego.@page_break@

Artykuł pochodzi z magazynu Forum PPP, pierwszego w Polsce magazynu o Partnerstwie Publiczno-Prywatnym

Samorząd odpowiada za całą gamę inwestycji związanych z ochroną środowiska, ponosząc bezpośrednią odpowie-dzialność za stopień realizacji zobowiązań przyjętych w tym zakresie przez nasz kraj.
Niestety, jak często bywa, nowym obowiązkom nie zawsze towarzyszą adekwatne środki finansowe, konieczne staje się więc poszukiwanie zewnętrznych źródeł finansowania. Mogą być to zarówno środki kapitału prywatnego jak i dotacje.

W powyższym kontekście bardzo ważnym obszarem związanym z ochroną środowiska jest efektywne zarządzanie Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko (POliŚ). Zarządzaniem środkami UE z Funduszu Spójności i Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach POliŚ zajmują się Ministerstwo Rozwoju Regionalnego oraz Narodowy i Wojewódzkie Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

POliŚ stawia na budowę infrastruktury zapewniającej rozwój gospodarczy przy jednoczesnym zachowaniu lub poprawie stanu środowiska naturalnego. Szczególnie istotne będą tu priorytety dotyczące gospodarki odpadami komunalnymi, efektywności energetycznej, zmniejszania energochłonności gospodarki czy rozwoju odnawialnych źródeł energii (OZE). Istotnym wydarzeniem ostatnich tygodni jest zatwierdzenie w końcu stycznia 2012r. przez Minister Rozwoju Regionalnego zmian do Szczegółowego opisu priorytetów Programu Infrastruktura i Środowisko zawierających zmiany przyjęte przez Komisję Europejską w grudniu ubiegłego roku.

Cel główny POliŚ w zakresie środowiska to wsparcie inwestycji m.in. w obszarze gospodarki odpadami czy też gospodarki wodno-ściekowej.

Co do odpadów, chodzi tu przede wszystkim o ograniczanie wytwarzania odpadów komunalnych, wdrażanie technologii odzysku i recyklingu, wdrażanie technologii unieszkodliwiania odpadów komunalnych oraz likwidację zagrożeń związanych ze składowaniem odpadów, w gospodarce wodno-ściekowej zaś - o zmniejszenie zanieczyszczeń odprowadzanych do wód i ziemi oraz zapewnienie odpowiedniej jakości wody pitnej.@page_break@

Artykuł pochodzi z magazynu Forum PPP, pierwszego w Polsce magazynu o Partnerstwie Publiczno-Prywatnym

Cel główny POliŚ w zakresie energetyki to z kolei wsparcie m.in. inwestycji sektora publicznego, realizowanych najczę-ściej przez jednostki samorządu terytorialnego, w obszarach odnawialnych źródeł energii oraz termomodernizacji tj. efektywności energetycznej obiektów użyteczności publicznej.

Wśród innych celów, na które przeznaczone może być także dofinansowanie w ramach POliŚ w sektorze energetycznym, warto wymienić modernizację sieci przesyłowych i dystrybucyjnych, czy rozwój przemysłu wytwarzającego urządzenia do produkcji energii ze źródeł odnawialnych. W kontekście gospodarki odpadami i energetyki nie sposób pominąć zadań Ministerstwa Gospodarki, w którego gestii leży funkcjonowanie krajowych systemów energetycznych, w szczególności zaś - odnawialnych źródeł energii (OZE).

W ostatnim czasie temat energetyki jest głośno dyskutowany, głównie za sprawą ogłoszonego przez Ministerstwo Gospodarki w grudniu 2011r. pakietu ustaw energetycznych (ustawa o OZE, prawo energetyczne i prawo gazowe), dla którego czas konsultacji społecznych minął na początku lutego bieżącego roku.

Największe zmiany czekają z całą pewnością rynek OZE, dzięki któremu Polska ma do 2020r. wypełnić unijne zobowiązanie polegające na produkcji co najmniej 15% energii z wiatru, biomasy, wody i słońca. Większe wsparcie publiczne miałyby otrzymać wiatrowe farmy morskie, elektrownie biogazowe oraz elektrownie spalające wyłącznie biomasę.

Zaproponowane regulacje wywołały szeroki oddźwięk w całej branży energetycznej, która widzi w przedłożonych zapisach istotne bariery dalszego rozwoju rynku, zwłaszcza dla produkcji energii ze źródeł odnawialnych.

W tej chwili sektor energetyczny czeka na kolejną wersję ustaw energetycznych, która przyjęłaby argumenty rynku przedstawione podczas konsultacji społecznych.

Branża energetyczna nie kryje, że finalny kształt regulacji prawnych powinien być zdecydowanym impulsem do rozwoju rynku energetycznego i OZE w Polsce, co będzie wymagało zmian w zaproponowanych przepisach i uwzględnienie przez ustawodawcę postulatów branży jak również realiów rynkowych.

Biorąc pod uwagę gigantyczne wyzwania finansowe jakie stoją przed samorządem terytorialnym w obszarze gospodarki odpadami i energetyki, jednym z kluczowych pytań jest z całą pewnością możliwość wykorzystania środków z POliŚ jeszcze w obecnej perspektywie finansowej UE dla lat 2007-2013. Czy rozpoczęcie w I kwartale 2012 r. procesu inwestycyjnego jest jeszcze wykonalne?

Przyznane przed końcem 2013 r. dofinansowanie na projekt obliguje jego beneficjenta do rozliczenia całości przedsięwzięcia najpóźniej do końca 2015 r. Oznacza to, że patrząc z perspektywy dnia dzisiejszego na kompletne rozliczenie infrastruktury powstałej w ramach określonego projektu realizujący ją podmiot będzie miał, łącznie z całym okresem przygotowawczym, w tym z procedurą ubiegania się o do-finansowanie, niecałe cztery lata.

Tak krótkie ramy czasowe wiążą się z dużym ryzykiem projektowym, zwłaszcza w odniesieniu do większych inwestycji. Być może tzw. „hybrydowe" przedsięwzięcia PPP, a więc projekty samofinansujące się, korzystające dodatkowo z dofinansowania ze środków UE, rozwijane przez samorząd we współpracy z sektorem prywatnym, tak naprawdę będą mogły być szerzej rozwijane dopiero w następnej perspektywie finansowej (2014-2020). Tym istotniejsze jest powodzenie pilotażowego projektu „hybrydowego" PPP w Poznaniu, który jest przedmiotem pomocy ze strony Ministerstwa Rozwoju Regionalnego. Miejmy nadzieję, że podmioty publiczne inicjujące przedsięwzięcia PPP, nie chcąc rezygnować z potencjalnej szansy uzyskania bezzwrotnej dotacji, nie będą musiały zbyt długo zwlekać z realizacją inwestycji po roku 2014.

Taki scenariusz wiązałby się bowiem z dużym ryzykiem dla Polski nie spełnienia na czas zobowiązań wynikających z akcesji Polski do Unii Europejskiej.@page_break@


Artykuł pochodzi z magazynu Forum PPP, pierwszego w Polsce magazynu o Partnerstwie Publiczno-Prywatnym

Sytuacja ta jest niekomfortowa tak dla podmiotów publicznych, na których ciąży duża odpowiedzialność, jak i dla potencjalnych inwestorów chcących inwestować w Polsce. Co zatem robić w dzisiejszym stanie rzeczy? Inwestować czy czekać?

W tym kontekście najwyższy czas zainteresować się partnerstwem publiczno-prywatnym bez oglądania się na środki dotacyjne.

Po pierwsze, tylko niewielkie spektrum projektów „hybrydowych" PPP będzie miało szansę na skuteczną realizację w bieżącej perspektywie finansowej UE, po drugie zaś - czekanie na kolejną perspektywę (na lata 2014-2020) odłożyłoby w praktyce proces inwestycyjny o co najmniej 2 lata, a na taką stratę czasu polska gospodarka nie może sobie pozwolić.
Rozsądnym rozwiązaniem, choć wymagającym wiele wysiłku na etapie przedinwestycyjnym, będzie przeprowadzenie przez jednostki samorządu terytorialnego analiz wykonalności swoich projektów dla różnych wariantów przedsięwzięcia: „hybrydowego” PPP uwzględniającego dotację UE, „czystego" PPP bez dotacji lub innej formy realizacji inwestycji.
Aspektem, który powinien zostać natomiast poddany szczególnie wnikliwej ocenie jest ryzyko polegające albo na niemożności uzyskania dofinansowania w bieżącej perspektywie finansowej albo na niemożności zakończenia procesu inwestycyjnego do końca 2015 r.

Opcja „przeczekania” będzie wiązała się ze stratą cennego czasu, który w branży ochrony środowiska zawsze przekłada się na pieniądze. Może się bowiem okazać, że dany projekt nie będzie mógł być zrealizowany również w przyszłej perspektywy finansowej UE.
Nie jesteśmy jednak w stanie przesądzić o tym dzisiaj. Niepewność dotyczy tu nie tylko skali dostępnych funduszy, ale i typu projektów, które będą mogły ubiegać się o dofinansowanie. Widać co prawda optymistyczną perspektywę, w związku z przyszłym okresem budżetowym UE, jest ona jednak dalece jeszcze niepewna i wyraźnie odłożona w czasie w stosunku do dnia dzisiejszego.

Pozytywnym sygnałem płynącym z Komisji Europejskiej jest wola wspierania przedsięwzięć w modelu partnerstwa publiczno-prywatnego, co dobrze wróży rynkowi inwestycji publicznych w Polsce, gdzie zapotrzebowanie na nowoczesną infrastrukturę oraz wysokiej jakości usługi publiczne jest duże.

Perspektywa ta będzie wymagać jednak zdecydowanie większego otwarcia się podmiotów publicznych na możliwości sektora prywatnego i stosowania w dużo większej skali formuły PPP, wykorzystywanej dziś w Polsce w niewielkim zakresie, niezależnie od szeregu korzyści, jakie przedsięwzięcia tego typu dają obydwu stronom partnerstwa - podmiotom publicznym i partnerom prywatnym.

Niezależnie od rozwoju wypadków związanych z europejskimi czy krajowymi systemami wsparcia dla przedsięwzięć w sektorze gospodarki odpadami i energetyki, dwie rzeczy są pewne: nie ma czasu do stracenia, a PPP można skutecznie wdrażać już teraz, bez czekania na nową perspektywę finansową. Nie powinno to oznaczać braku zainteresowania działaniami jakie Ministerstwo Rozwoju Regionalnego podejmuje w ramach „Platformy PPP”.

Wsparcie dla projektów, jakie oferuje „Platforma PPP” już teraz może znacznie przyspieszyć realizację przedsięwzięć niezależnie od tego, że dopiero w przyszłości będą mogły one liczyć na wsparcie dotacyjne.


Adam Jędrzejewski