O tym, czy ofertę wariantową można złożyć wraz z ofertą podstawową decydują postanowienia SIWZ. Zgodnie z art. 36 ust. 2 pkt 4 Prawa zamówień publicznych z 29.01.2004 r. (Dz. U. z 2015 r. poz. 2164) dalej p.z.p., jeżeli zamawiający wymaga lub dopuszcza składanie ofert wariantowych SIWZ reguluje m.in. opis sposobu przedstawiania ofert wariantowych oraz minimalne warunki, jakim muszą odpowiadać takie oferty wraz z wybranymi kryteriami oceny, jakie znajdą zastosowania przy ocenie ofert wariantowych.

Decyzja w tym zakresie należy więc do zamawiającego, na co wprost wskazuje art. 83 ust. 1 p.z.p., zgodnie z którym wymaganie złożenia ofert wariantowej lub dopuszczenie możliwości jej złożenia leży w kompetencjach organizatora postępowania. Złożenie oferty wariantowej wraz ofertą podstawową ma miejsce wówczas, gdy wymaga tego zamawiający. 

Oferta wariantowa

Oferta wariantowa to oferta, która w zgodzie z warunkami określonymi w SIWZ przewiduje odmienny niż określony przez zamawiającego sposób wykonania zamówienia publicznego (art. 2 pkt 7 p.z.p.). Informacja na temat możliwości lub wymogu złożenia oferty wariantowej musi pojawić się nie tylko w SIWZ, ale także w treści ogłoszenia wszczynającego postępowanie (patrz np. art. 41 pkt 5 p.z.p.).

W postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego zasadą jest składanie przez wykonawców tylko jednej oferty. Wyjątek w tym zakresie dotyczy ofert wariantowych, na co wskazuje art. 82 ust. 1 p.z.p., stanowiąc, iż wykonawca może złożyć jedną ofertę, chyba że zamawiający skorzysta z uprawnień o jakich mowa w art. 83 ust. 1 zdanie drugie p.z.p.

To zamawiający decyduje, czy wyrazić zgodę na złożenie oferty wariantowej zamiast oferty podstawowej, czy też wymagać złożenia oferty wariantowej wraz z ofertą podstawową. W sytuacji, gdy zamawiający wymaga złożenia zarówno oferty podstawowej, jak i oferty wariantowej, wykonawca zobligowany jest do złożenia dwóch ofert. Niepodporządkowanie się takiemu warunkowi winno skutkować odrzuceniem oferty (art. 89 ust. 1 pkt 2 p.z.p.).

Jeżeli w SIWZ nie zawarto jednoznacznego wymogu równoczesnego złożenia oferty wariantowej i podstawowej, a dopuszczono możliwość złożenia oferty wariantowej, oznacza to, że wykonawca może zamiast oferty podstawowej złożyć ofertę wariantową.

SIWZ

O tym, jak powinna być złożona oferta wariantowa decyduje treść SIWZ. Zgodnie z przywołanym już art. 36 ust. 2 pkt 4 p.z.p. SIWZ winna regulować takie zagadnienia jak:

  • opis sposobu przedstawiania ofert,
  • minimalne warunki, jakie muszą spełniać oferty wariantowe,
  • kryteriami oceny ofert wariantowych.

Postanowienia art. 36 ust. 2 pkt 4 p.z.p. regulują fakultatywną treść SIWZ, co oznacza, że tego rodzaju postanowienia nie muszą być stosowane w każdym postępowaniu.

Regulacja ta winna być wprowadzona jedynie w tych procedurach zakupowych, w których dopuszcza się możliwość składania ofert wariantowych, czy też wprowadza się taki wymóg.

Jeżeli w SIWZ nie zawarto przedmiotowych zapisów, wykonawcy nie mają w praktyce możliwości prawidłowego złożenia ofert wariantowych, ponieważ nie dysponują jakimikolwiek wytycznymi, zarówno co do sposobu prezentacji oferty, jak i minimalnych warunków jakim muszą odpowiadać warianty.