W dniu 24 października 2008 r. Sejm uchwalił nową ustawę o pracownikach samorządowych , Senat wniósł do niej kilka poprawek merytorycznych i redakcyjnych. Wszystko wskazuje na to, iż wejdzie ona w życie 1 stycznia 2009 r. Nowa ustawa o pracownikach samorządowych  zawiera kilka nowych rozwiązań i instytucji. Jedną z nich jest dopuszczalność przenoszenia pracowników bez konieczności organizowania otwartego i konkurencyjnego naboru oraz tzw. awans wewnętrzny.

         

  
Takie rozwiązanie było bardzo oczekiwane przez pracodawców samorządowych. Od czasu wprowadzenia obowiązku otwartego i konkurencyjnego naboru na wolne stanowiska urzędnicze w 2005 r. najbardziej krytykowany był on właśnie w przypadku zamiaru powierzenia wolnego stanowiska pracownikowi już zatrudnionemu w danej jednostce. Ustawodawca wyszedł naprzeciw racjonalnym i uzasadnionym oczekiwaniom pracodawców samorządowych, zezwalając im na obsadzenie wolnego stanowiska urzędniczego w drodze wewnętrznych przesunięć pracowników bez konieczności przeprowadzania otwartego i konkurencyjnego naboru. Pozwoli to pracodawcom racjonalnie dysponować posiadanymi kadrami. Ustawodawca poszedł nawet dalej i zezwolił na obsadzanie stanowisk urzędniczych bez przeprowadzania naboru nawet w drodze przeniesienia pracownika samorządowego z innej samorządowej jednostki organizacyjnej.

           

Jednak zastosowany przez ustawodawcę sposób unormowania tej kwestii daleki jest od ideału. Zamiast wprost zapisać możliwość obsadzenia wolnego stanowiska urzędniczego w drodze wewnętrznych przesunięć, ustawodawca zdecydował się na wprowadzenie do nowej ustawy o pracownikach samorządowych   dość kuriozalnej definicji wolnego stanowiska urzędniczego. Zgodnie z art. 12 ust. 1 nowej ustawy o pracownikach samorządowych wolnym stanowiskiem urzędniczym, w tym wolnym kierowniczym stanowiskiem urzędniczym, jest stanowisko, na które, zgodnie z przepisami ustawy albo w drodze porozumienia, nie został przeniesiony pracownik samorządowy danej jednostki lub na które nie został przeniesiony inny pracownik samorządowy zatrudniony na stanowisku urzędniczym, w tym kierowniczym stanowisku urzędniczym, posiadający kwalifikacje wymagane na danym stanowisku lub nie został przeprowadzony na to stanowisko nabór albo na którym mimo przeprowadzonego naboru nie został zatrudniony pracownik.

           

Powyższy przepis skonstruowany został jako definicja pojęcia wolnego stanowiska urzędniczego. Jednakże nie można go uznać za definicję, ponieważ nie definiuje on pojęcia wolnego stanowiska urzędniczego, lecz przewiduje sytuacje, kiedy takie stanowisko można obsadzić bez konieczności przeprowadzania otwartego i konkurencyjnego naboru. Oczywiste przecież winno być, iż za wolne nie można uznać stanowiska, które zostało obsadzone w jakikolwiek sposób.

           

Art. 12 ust. 1 nowej ustawy o pracownikach samorządowych należy jako przepis określający przypadki, w których obsadzenie stanowiska urzędniczego (wolnego) może nastąpić bez przeprowadzania procedury otwartego i konkurencyjnego naboru. Od 1 stycznia 2009 r. pracodawca samorządowy przed wszczęciem procedury naboru na stanowisko urzędnicze będzie mógł zdecydować się na obsadzenie tego stanowiska przez przeniesienie pracownika samorządowego zatrudnionego na stanowisku urzędniczym, w tym kierowniczym stanowisku urzędniczym w tej samej lub nawet innej jednostce organizacyjnej samorządu terytorialnego. Takie przeniesienie będzie mogło być dokonane na podstawie ustawy (np. wypowiedzenia zmieniającego, przeniesienia w trybie art. 23 nowej ustawy o pracownikach samorządowych ) lub porozumienia z pracownikiem. Przenoszony pracownik musi być zatrudniony na stanowisku urzędniczym i musi posiadać odpowiednie kwalifikacje, odpowiednie na stanowisku, na które ma być przeniesiony. Przy czym nie ma wymogu, żeby na kierownicze stanowisko urzędnicze można było przenosić wyłącznie pracownika zatrudnionego już na kierowniczym stanowisku urzędniczym.

           

Dopuszczalność przeniesienia wewnętrznego wynika także z art. 20 nowej ustawy o pracownikach samorządowych , który reguluje tzw. awans wewnętrzny. Zgodnie z tym przepisem pracownik samorządowy, który będzie wykazywał inicjatywę w pracy i sumiennie wykonywał swoje obowiązki, będzie mógł zostać przeniesiony na wyższe stanowisko. Taki awans, jak sama nazwa wskazuje, dopuszczalny będzie wyłącznie w ramach tej samej jednostki organizacyjnej. W zasadzie przepis ten jest zbędny wobec treści art. 12 ust. 1 nowej ustawy o pracownikach samorządowych . Skoro na stanowisko urzędnicze, w tym kierownicze stanowisko urzędnicze dopuszczalne będzie przeniesienie każdego pracownika samorządowego, to mieści się w tym także przeniesienie na wyższe stanowisko, czyli awans. Przepis ten zapewne ma na celu zachęcenie pracowników samorządowych do wykazywania inicjatywy w pracy i sumiennego wykonywania obowiązków perspektywą awansu, a pracodawców z kolei zachęcić do doceniania pracowników takim awansem.

           

Tryb przenoszenia pracownika pomiędzy różnymi samorządowymi jednostkami organizacyjnymi reguluje art. 22 nowej ustawy o pracownikach samorządowych . Pracownika samorządowego zatrudnionego na stanowisku urzędniczym, w tym kierowniczym stanowisku urzędniczym, można na jego wniosek lub za jego zgodą, przenieść do pracy w innej jednostce w tej samej lub innej miejscowości, w każdym czasie, jeżeli nie narusza to ważnego interesu jednostki, która dotychczas zatrudniała pracownika samorządowego, oraz przemawiają za tym ważne potrzeby po stronie jednostki przejmującej. Przeniesienia dokonuje się w drodze porozumienia pracodawców. Przeniesienie jest możliwe tylko pomiędzy jednostkami organizacyjnymi, do których ma zastosowanie ustawa o pracownikach samorządowych. Co ważne, nie muszą to być jednostki organizacyjne tego samego samorządu, mogą to być jednostki organizacyjne dwóch różnych samorządów tego samego szczebla lub nawet samorządów różnego szczebla. Ten przepis tworzy pewną namiastkę samorządowej służby cywilnej.

           

W nowej ustawie znalazło się też postanowienie, zgodnie z którym nie wymaga przeprowadzenia naboru zatrudnienie osoby na zastępstwo w związku z usprawiedliwioną nieobecnością pracownika samorządowego (art. 12 ust. 2 ustawy o pracownikach samorządowych ). Taki zapis jest zbędny, a może nawet szkodliwy. Dotychczas nie budziło wątpliwości, że w przypadku usprawiedliwionej nieobecności pracownika jego stanowisko pracy nie staje się wolne i można zatrudnić pracownika na zastępstwo bez procedury naboru. Wspomniany wyżej przepis nowej ustawy o pracownikach samorządowych mógłby sugerować, że w przypadku usprawiedliwionej nieobecności pracownika mamy do czynienia z wolnym stanowiskiem urzędniczym.

 


Przydatne materiały:

Ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (Dz. U. Nr 223, poz. 1458)