Województwo pomorskie jest jednym z pięciu regionów zaangażowanych we wdrażanie Inicjatywy JESSICA. Co to oznacza? Czym właściwie jest JESSICA?
Mieczysław Struk - Marszałek Województwa Pomorskiego
JESSICA to instrument inżynierii finansowej przygotowany przez Komisję Europejską we współpracy z Europejskim Bankiem Inwestycyjnym. Umożliwia wykorzystanie części finansowania ze środków unijnych - w postaci zwrotnych inwestycji - w projekty dotyczące trwałego rozwoju obszarów miejskich i przyczyniające się do wzrostu atrakcyjności miast. Pieniądze w formie nisko oprocentowanych pożyczek przekazywane są przez Fundusze Rozwoju Obszarów Miejskich. JESSICA jest pilotażowym wprowadzeniem nowego sposobu dystrybucji funduszy UE, zwłaszcza w kontekście kolejnej perspektywy finansowej. Województwo pomorskie zdecydowało się przystąpić do realizacji Inicjatywy z uwagi na szereg korzyści wynikających z jej implementacji. Główną, innowacyjną ideą wdrażania Inicjatywy jest współfinansowanie projektów generujących dochód i realizowanych m.in. na zasadzie partnerstwa publiczno-prywatnego. JESSICA jest źródłem finansowania inwestycji infrastrukturalnych spełniających jednocześnie cele publiczne i komercyjne, a więc z punktu widzenia stopy zwrotu znajdujących się w „niszy rynkowej" - mało atrakcyjnych dla inwestorów prywatnych (banków), zbyt dochodowych dla systemu dotacyjnego.
Jakiego typu inwestycje można finansować?
W Polsce JESSICA kojarzy się głównie z rewitalizacją i właśnie na tych przedsięwzięciach większość województw skoncentrowało swoje działania.
Pomorskie poszło dalej i na wzór krajów europejskich takich jak Hiszpania czy Wielka Brytania rozszerzyło zakres możliwych do realizacji projektów.
Na realizację Inicjatywy Zarząd Województwa przeznaczył ponad 236 milionów złotych. Fundusze zostaną rozdysponowane - oprócz wspomnianych już działań z zakresu rewitalizacji obszarów zdegradowanych - również na inwestycje w projekty miejskie związane z rozwojem systemu transportu zbiorowego, infrastruktury energetycznej oraz wsparciem instytucji otoczenia biznesu.
Dotychczas podstawową formą dofinansowania w Programach Operacyjnych były bezzwrotne dotacje. JESSICA oznacza w tym zakresie dużą zmianę. Jakie jest zainteresowanie wnioskodawców?
W województwie pomorskim działa dwóch pośredników finansowych pełniących rolę Funduszy Rozwoju Obszarów Miejskich. Oba niemal równocześnie, bo w połowie listopada ubiegłego roku ogłosiły nabory wniosków o udzielanie pożyczek.
Do tej pory złożono sześć projektów. Jeden z nich to projekt hybrydowy o którym ostatnio jest dość głośno. Mówię o „Zagospodarowaniu terenów dworca PKP w Sopocie". Przedsięwzięcie polegać będzie na rewitalizacji terenów przydworcowych poprzez stworzenie nowej przestrzeni miejskiej w tym budowę kompleksu usługowo-komercyjnego z funkcją dworca. W ramach inwestycji powstanie hotel oraz podziemny parking. Przebudowany zostanie również układ komunikacyjny. Warto podkreślić, iż jest to projekt ppp. Umowa o ppp została podpisana 23 stycznia br. Stronami są PKP S.A., miasto Sopot oraz Bałtycka Grupa Inwestycyjna S.A. - partner prywatny wybrany przez miasto w oparciu o przepisy ustawy o partnerstwie publiczno-prywatnym oraz ustawy o koncesji na roboty budowlane lub usługi. Wartym podkreślenia jest fakt, iż jest to pierwszy projekt w Polsce w formule ppp, który ubiega się o preferencyjne wsparcie ze środków unijnych oferowanych w ramach Inicjatywy JESSICA.
Do tej pory na rynku funkcjonuje kilka projektów hybrydowych łączących w sobie model ppp z funduszami europejskimi. Wszystkie projekty zakładają współfinansowanie dotacyjne. Jedynie przedsięwzięcie Sopotu przewiduje w swym montażu finansowym wykorzystanie nisko oprocentowanej pożyczki ze środków Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Pomorskiego na lata 2007-2013. Obecnie trwa proces oceny formalnej wniosku o pożyczkę i gromadzenie niezbędnych dokumentów. Podpisanie umowy nastąpi po podjęciu pozytywnej decyzji przez Komitet Inwestycyjny na podstawie oceny ekonomiczno-finansowej inwestycji. Trzymam kciuki, by proces przebiegł sprawnie. @page_break@
Artykuł pochodzi z magazynu Forum PPP, pierwszego w Polsce magazynu o Partnerstwie Publiczno-Prywatnym
W wielu rozmowach podkreśla Pan, że JESSICA to nowość w obecnym okresie budżetowym i doskonały trening przed realizacją kolejnych programów w latach 2014-2020. Jak ocenia Pan stopień realizacji Inicjatywy w województwie?
Inicjatywa JESSICA w województwie pomorskim ma dużą szansę na sukces. W zaledwie 4 miesiące od ogłoszenia naboru wniosków, a dokładnie 27 marca podpisano pierwszą umowę pożyczki.
Środki na finansowanie przedsięwzięcia zostały niemal natychmiast uruchomione. Tempo działania jest imponujące. To jak do tej pory ewenement w skali całego kraju.
Wiesław Byczkowski
- Wicemarszałek Województwa Pomorskiego, Przewodniczący Rady Inwestycyjnej Funduszu Powierniczego JESSICA
Partnerstwo publiczno-prywatne niestety nie jest zbyt popularną formą finansowania inwestycji publicznych. Czy województwo pomorskie podejmuje jakieś działania promujące formułę ppp?
Przedstawiciele urzędu marszałkowskiego są członkami grup roboczych w ramach Platformy PPP powstałej z inicjatywy MRR. Jesteśmy obecni również jako członkowie Zespołu Sterującego Platformy PPP. W ciągu zaledwie 6 miesięcy wraz z Europejskim Bankiem Inwestycyjnym zorganizowaliśmy dwie sesje szkoleniowe z zakresu ppp dla gmin oraz podmiotów prywatnych.
Wydarzenia te przyciągnęły bardzo dużą liczbę uczestników. W październiku ubiegłego roku uczestniczyliśmy w warsztatach oraz międzynarodowej konferencji Poland & CEE Municipal Project o których pisano w Forum PPP NR 1(18)/2012. Województwo pomorskie zaprezentowało tam stoisko wystawiennicze promujące nasz region. Udało nam się nawiązać kontakt z kilkoma prywatnymi inwestorami zarówno z kraju jak i zza granicy. O ile mi wiadomo inwestorzy odbyli już kilka rozmów z przedstawicielami miast Pomorza. Pozostaje nam tylko czekać na efekty tych spotkań.
W drugiej połowie roku planujemy zorganizować konferencję ppp. Mamy nadzieję, iż do tego czasu uda się sfinalizować niezbędne kwestie związane z udzieleniem pożyczki dla Dworca w Sopocie.
Miasta nie boją się ppp?
Samorządy mają coraz większą świadomość znaczenia ppp, czego przykładem jest duże zainteresowanie szkoleniami z tego zakresu. Wiedzą, iż podmiot publiczny może angażować się w partnerstwo tylko w obszarze zadań wskazanych właściwą ustawą i wykazują chęć skorzystania ze środków Inicjatywy JESSICA. Duża liczba zawartych umów o ppp w Polsce dotyczy budowy parkingów, rewitalizacji obszarów miejskich, budowy infrastruktury kultury, infrastruktury sportowej oraz termomodernizacji. Są to obszary mieszczące się w typach projektów przewidzianych do finansowania w ramach Inicjatywy JESSICA w województwie pomorskim. Z uwagi na znaczne zadłużenie samorządów ppp może okazać się zbawiennym instrumentem realizacji polityki ośrodków miejskich. Projekty ppp stanowią nową formę finansowania inwestycji, trzeba jednakże pamiętać, iż przygotowanie tego typu przedsięwzięć jest bardzo pracochłonne. Dzięki zastosowaniu właściwego podziału ryzyk pomiędzy partnerami projektu oraz odpowiedniej klasyfikacji aktywów, zobowiązania z tytułu umów o ppp mogą pozostać neutralne dla bilansu podmiotu publicznego.
Miasta chętnie współpracują z inwestorami prywatnymi czego doskonałym przykładem jest Kościerzyna, gdzie 27 marca podpisano pierwszą umowę z lokalnym przedsiębiorcą o wsparcie ze środków JESSICA. Nie jest to co prawda umowa o ppp, ale Pan burmistrz jest przyjaźnie nastawiony do sektora prywatnego i tworzy sprzyjające warunki do rozwoju przedsiębiorczości.
W Gdańsku Wrzeszczu dzięki środkom JESSICA nastąpi rewitalizacja zdegradowanego obszaru po byłych koszarach wojskowych. Dwa zabytkowe budynki zostaną przekształcone w centrum promocji kultury i sztuki.
Pomysłodawcą projektu jest Grupa Inwestycyjna Hossa S.A. Na potrzeby wdrażania Inicjatywy JESSICA miasta aktualizują obecnie swoje strategie rozwoju, w których deklarują chęć współpracy z sektorem prywatnym.
Szczegółowych informacji na temat wsparcia w ramach Inicjatywy JESSICA udzielają pracownicy Departamentu Programów Regionalnych Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego: Justyna Lubojemska oraz Stanisław Leszczyński, tel.: (058) 32 68 142, email: jessica@pomorskie.eu