Czy można zaliczyć do kategorii dróg gminnych drogę, która nie stanowi własności gminny, lecz w planie miejscowym jest przeznaczona na taką drogę?


Rada Gminy nie może podjąć uchwały o zaliczeniu drogi do kategorii publicznych dróg gminnych, jeśli gmina nie uzyskała wcześniej prawa własności nieruchomości, na których droga ta przebiega. W myśl art. 7 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz. U. z 2007 r. Nr 19, poz. 115, z późn. zm.) , do dróg gminnych zalicza się drogi o znaczeniu lokalnym niezaliczone do innych kategorii, stanowiące uzupełniającą sieć dróg służących miejscowym potrzebom, z wyłączeniem dróg wewnętrznych. Zaliczenie do kategorii dróg gminnych następuje w drodze uchwały rady gminy po zasięgnięciu opinii właściwego zarządu powiatu.

Przeznaczenie określonych nieruchomości pod gminną drogę publiczną w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego nie jest równoznaczne z nadaniem jej statusu drogi publicznej. Plan miejscowy wiążąco określa dopuszczalny sposób zagospodarowania nieruchomości, ale tego zagospodarowania nie zmienia. Odpowiednie organy muszą podjąć dalsze czynności prawne i faktyczne, aby nadać drodze status drogi publicznej. NSA w wyroku z dnia 28 maja 2009 r., I OSK 148/09, LEX nr 574429 wskazał na kolejność czynności zmierzających do nadania drodze kategorii drogi publicznej.

Zgodnie z art. 1 ww. ustawy drogą publiczną jest droga zaliczona na podstawie niniejszej ustawy do jednej z kategorii dróg, z której może korzystać każdy, zgodnie z jej przeznaczeniem, z ograniczeniami i wyjątkami określonymi w ustawie o drogach publicznych lub innych przepisach szczególnych. Art. 2a ust. 2 tej ustawy jednoznacznie stwierdza, że drogi gminne stanowią własność gminy. Wobec tego przed podjęciem uchwały o zaliczeniu drogi do kategorii dróg gminnych, gmina musi uzyskać prawo własności do nieruchomości.

Przepisy przewidują kilka trybów pozyskiwania prawa własności nieruchomości przeznaczonych pod drogę publiczną. Oprócz nabycia własności w drodze czynności cywilnoprawnej (najczęściej umowy sprzedaży lub zamiany), gmina może nabyć własność nieruchomości w drodze wywłaszczenia lub z mocy prawa wskutek decyzji o zatwierdzeniu projektu podziału nieruchomości wydanej na wniosek właściciela lub użytkownika wieczystego – art. 98 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2010 r. Nr 102, poz. 651, z późn. zm.) . Szczególny tryb nabywania własności nieruchomości pod drogi publiczne przewiduje art. 12 ust. 4 ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (Dz. U. z 2008 r. Nr 193, poz. 1194 z późn.) .

Przydatne materiały:
Ustawa z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz. U. z 2007 r. Nr 19, poz. 115 ze zm.)
Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. 2010 r., Nr 102, poz. 651 ze zm.)
Ustawa z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (Dz. U. z 2008 r. Nr 193, poz. 1194 z późn.)