Zjazd, w myśl art. 4 pkt. 8 ustawy o drogach publicznych , to połączenia drogi publicznej z nieruchomością położoną przy drodze, stanowiące bezpośrednie miejsce dostępu do drogi publicznej w rozumieniu przepisów o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Na znaczenie i charakter zjazdu zwrócił uwagę Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 29 maja 2006 r., przyjmując, że zjazd z drogi publicznej jest obiektem budowlanym służącym do obsługi nieruchomości położonych przy drodze (VII SA/Wr 306/06).

Wyróżnia się dwie kategorie zjazdów: publiczny, z którego korzystają praktycznie wszyscy kierujący pojazdami, oraz indywidualny, przeznaczony dla ograniczonego grona uprawnionych. Przez zjazd publiczny rozumie się określony przez zarządcę drogi zjazd co najmniej do jednego obiektu, w którym jest prowadzona działalność gospodarcza, a w szczególności do stacji paliw, obiektu gastronomicznego, hotelowego, przemysłowego, handlowego lub magazynowego (por. § 55 ust. 1 pkt. 3 rozporządzenia Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie, Dz. U. Nr 43, poz. 430, z późn. zm. , dalej w .t.d.p. ).. Za zjazd indywidualny należy rozumieć zjazd do jednego lub kilku obiektów użytkowanych indywidualnie (§ 55 ust. 1 pkt. 4 w .t.d.p. ). Budowa lub przebudowa zjazdu należy do właściciela lub użytkownika nieruchomości przyległych do drogi, po uzyskaniu, w drodze decyzji administracyjnej, zezwolenia zarządcy drogi na lokalizację zjazdu lub przebudowę zjazdu (art. 29 ust. 1 ustawy o drogach publicznych .). Zdaniem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie (por. wyrok z dnia 7 grudnia 2007 r. VI SA/Wa 1730/07), zjazd jest połączeniem drogi publicznej z nieruchomością położoną przy tej drodze, a zezwolenie na jego wykonanie wydaje się właścicielowi lub użytkownikowi nieruchomości przyległej do drogi, na której ma być urządzony zjazd.

Przesłanką udzielenia zezwolenia przez zarządcę drogi jest możliwość skomunikowania przewidzianej pod zabudowę nieruchomości z drogą publiczną poprzez wybudowanie zjazdu lub też z wykorzystaniem istniejącego innego dojazdu, tak by został spełniony wymóg z art. 61 ust. 1 pkt. 2 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym . Dyspozycja tego artykułu przewiduje, że wydanie decyzji o warunkach zabudowy jest możliwe w przypadku, gdy teren ma dostęp do drogi publicznej. Przesądzenie kwestii realizacji w przyszłości zjazdu z działki nie powinno być przedmiotem orzekania w związku z uzgodnieniem warunków zabudowy (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 11 października 2007 r. IV S.A./Wa 1158/07). Kwestie możliwości wyrażenia zgody na realizację zjazdu mogą być przesądzone i muszą być właściwie uzasadnione w decyzji wydanej w przedmiocie wyrażenia zgody na jego realizację wydawanej na podstawie ustawy o drogach publicznych. Podstawowym kryterium wyrażania zgody na wykonanie zjazdów z dróg publicznych jest zasada bezpieczeństwa w ruchu drogowym. Jak przyjął Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 11 lipca 2007 r. (I OSK 1148/06), przestrzeganie tej zasady może wpływać na uprawnienia właściciela działki w swobodnym korzystaniu z jego własności. Prawo własności nie jest prawem absolutnym. Może ono doznawać szeregu ograniczeń, jeżeli wynikają one z przepisów prawa. Konsekwencją prymatu zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym stało się uprawnienie organu do ograniczenia uprawnień właścicieli nieruchomości przyległych do drogi publicznej (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 17 lipca 2009 r., IV SA/Wa 193/09). W przypadku budowy lub przebudowy drogi budowa lub przebudowa zjazdów dotychczas istniejących należy do zarządcy drogi (art. 29 ust. 2 ustawy o drogach publicznych ).

Jeżeli właściciel lub użytkownik gruntów przyległych do drogi chciałby wybudować zjazd, konieczne do tego jest uzyskanie zgody zarządcy drogi (art. 29 ust. 1 ustawy o drogach publicznych ). Jest to warunek niezbędny do podjęcia działań zmierzających do wykonania lub przebudowy zjazdu (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 18 kwietnia 2005 r. VI SA/Wa 1642/04). Brak zgody powoduje, że działania właściciela lub użytkownika gruntów przyległych do drogi będą traktowane jako działania samowolne w pasie drogowym, powodujące w konsekwencji zajęcie pasa drogowego.

Ponadto, właściciele i użytkownicy zjazdów nieutwardzonych często podejmują kroki do ich ulepszania poprzez wykonywanie wybrukowania lub utwardzenia materiałem kamiennym, tzw. kruszywem łamanym. Zdaniem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z Warszawie (wyrok z dnia 13 września 2006 r., VI SA/Wr 943/06), utwardzenie istniejącego zjazdu materiałem kamiennym jest jego przebudową, na którą w świetle art. 29 ust. 1 ustawy o drogach publicznych należy uzyskać zgodę zarządcy drogi.

Utrzymanie zjazdów, łącznie ze znajdującymi się pod nimi przepustami, należy do właścicieli lub użytkowników gruntów przyległych do drogi (art. 30 u.d.p.). Zdaniem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie (wyrok z 13 września 2006 r., VI SA/Wr 943/06), w świetle obowiązujących przepisów pojęcie ,,przebudowy” należy odnieść do szerszej, niż utrzymywanie, ingerencji w substancję budowlaną (substancję drogi/zjazdu). Polega ona na zmianie układu funkcjonalnego istniejącego obiektu budowlanego, jakim jest np. zjazd, i może dotyczyć elementów konstrukcyjnych, w tym charakterystycznych parametrów, takich jak nawierzchnia. Ingerencja ta – zdaniem Sądu – związana jest m.in. ze zmianą sposobu użytkowania obiektu.

Przydatne materiały:
 Ustawa z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz. U. z 2007 r. Nr 19, poz. 115 ze zm.)
Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 80, poz. 717 ze zm.)
Rozporządzenia Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 43, poz. 430, z późn. zm)