Sprawa miała następujące tło. Wnioskodawca E. spółka z o.o. w Ogrodzieńcu jako wieczysty użytkownik działek złożył wniosek o rozgraniczenie nieruchomości.

W listopadzie 2016 r. wydano decyzję o rozgraniczeniu działek w toku postępowania administracyjnego. W wyniku złożenia odwołania wniosek przekazano do rozpoznania Sądowi Rejonowemu.

Sąd oddala wniosek

Sąd Rejonowy w Zawierciu wniosek o rozgraniczenie oddalił. Uznał bowiem, że wymagana jest w takiej sytuacji decyzja właściciela nieruchomości uwzględniającego stanowiska użytkowników wieczystych. Według orzecznictwa nikt poza właścicielem nie może decydować o przebiegu granic działek jego nieruchomości, o ile podział jest zgodny z ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.

Czytaj: Sprzedaż nieruchomości oddanej w użytkowanie wieczyste – charakter dostawy towaru?

Podstawą był art. 153 kc i art. 34 kc. Według tego przepisu, jeżeli granice gruntów stały się sporne, a stanu prawnego nie można stwierdzić, ustala się granice według ostatniego spokojnego stanu posiadania. Gdyby również takiego stanu nie można było stwierdzić, a postępowanie rozgraniczeniowe nie doprowadziło do ugody między interesowanymi, sąd ustali granice z uwzględnieniem wszelkich okoliczności.

 

Prawo cywilne. Część ogólna

Adam Brzozowski, Wojciech J. Kocot, Elżbieta Skowrońska-Bocian

Sprawdź  

Co więcej Skarb Państwa jest w stosunkach cywilnoprawnych podmiotem praw i obowiązków, które dotyczą mienia państwowego nie należącego do innych państwowych osób prawnych.

Dwa możliwe rozwiązania

Sąd apelacyjny przy rozpoznawaniu apelacji wnioskodawcy stwierdził, że istotą sprawy jest odpowiedź na pytanie, czy w tej sprawie występują dwie nieruchomości podlegające rozgraniczeniu.

Zgodnie z orzecznictwem są dwa rozwiązania tej sytuacji:

  • dopuszczalne jest prowadzenie postępowania rozgraniczającego między dwoma użytkownikami wieczystymi, stanowiącymi własność tego samego podmiotu
  • rozgraniczenie dotyczyć może tylko nieruchomości stanowiących własność dwóch podmiotów.

Zatem sąd II instancji przedstawił Sądowi Najwyższemu zagadnienie: Czy dopuszczalne jest przeprowadzenie postępowania rozgraniczeniowego między użytkownikami wieczystymi sąsiadujących działek wyodrębnionych geodezyjnie i mających założone odrębne księgi wieczyste, stanowiących własność tego samego podmiotu - Skarbu Państwa?​

Rozgraniczenie jest niemożliwe

SN podjął uchwałę, zgodnie z którą użytkownik wieczysty nie może żądać rozgraniczenia sąsiadujących nieruchomości oddanych w użytkowanie wieczyste różnym osobom, jeżeli stanowią one własność tego samego właściciela.

SN uznał, że skoro użytkownik wieczysty ma prawo dokonywać wpisów do księgi wieczystej, to może także składać wnioski o założenie księgi wieczystej dla odłączonej części nieruchomości. Prawo do tego daje mu art. 233 k.c. Przewiduje on, że w granicach określonych przez ustawy i zasady współżycia społecznego oraz przez umowę o oddanie gruntu Skarbu Państwa lub gruntu należącego do jednostek samorządu terytorialnego w użytkowanie wieczyste użytkownik może korzystać z gruntu z wyłączeniem innych osób. Jak stwierdził sędzia sprawozdawca Władysław Pawlak w tych samych granicach użytkownik wieczysty może swoim prawem rozporządzać.

Sygnatura akt III CZP 115/17, uchwała z 19 października 2018 r.