Mateusz E. zwrócił się do Okręgowej Rady Adwokackiej z wnioskiem o wpis na listę adwokatów w związku z ukończeniem aplikacji adwokackiej i zdaniem egzaminu.

Przedłożył m.in.

  • zaświadczenie o niefigurowaniu w kartotece karnej Krajowego Rejestru Karnego,
  •  uchwałę Komisji Egzaminacyjnej do przeprowadzania egzaminu adwokackiego w sprawie ustalenia wyniku egzaminu adwokackiego
  • wniosek o dopuszczenie do egzaminu adwokackiego, zaświadczenie o odbyciu aplikacji adwokackiej,
  •  protokół ślubowania oświadczenie o posiadaniu pełnej zdolności do czynności prawnych i korzystaniu z pełni praw publicznych,
  • odpis dyplomu ukończenia wyższych studiów prawniczych,
  • kwestionariusz osobowy oraz życiorys.

 

Podważenie rękojmi

ORA uznała, że wniosek skarżącego o wpis na listę adwokatów zasługuje na uwzględnienie, zaś kandydat daje rękojmię prawidłowego oraz należytego wykonywania zawodu adwokata.

Czytaj: NSA: Klient uciekł z więzienia, aplikant wpisany na listę adwokatów>>

Minister Sprawiedliwości nie podzielił tego poglądu i zwrócił przesłane akta osobowe skarżącego w celu uzupełnienia materiału dowodowego, w związku z informacją zawartą w kwestionariuszu osobowym o prowadzonym przeciwko kandydatowi postępowaniu karno-sądowym, o ustalenie jaki organ prowadził postępowanie.

Czytaj w LEX: Zawodowy pełnomocnik w social media - aspekty praktyczne >

Dziekan ORA uzupełnił akta osobowe o wyjaśnienia aplikanta w sprawie prowadzonego przeciwko niemu postępowaniu karno-sądowym.  Do nich została dołączona kserokopia wniosku prokuratora prokuratury okręgowej o warunkowe umorzenie postępowania karnego.

 

Sprzeciw ministra i zatarcie skazania

Minister sprawiedliwości sprzeciwił się wpisowi Mateusza E. na listę adwokatów Okręgowej Izby Adwokackiej.

W uzasadnieniu wydanej decyzji minister podniósł, że nie można przyjąć, że skarżący spełnia wymóg nieskazitelnego charakteru i daje swym dotychczasowym zachowaniem rękojmię prawidłowego wykonywania zawodu adwokata (art. 65 pkt 1). Dlatego, że dopuścił się czynu polegającego na tym, że w sierpniu 2012 r. wręczył pełniącym funkcję publiczną funkcjonariuszom Straży Miejskiej korzyść majątkową 50 złotych. W zamian za odstąpienie od nałożenia mandatu karnego za popełnione wykroczenie w ruchu drogowym.

Postępowanie karne zostało warunkowo umorzone na okres roku próby oraz orzeczono świadczenie pieniężne w kwocie 400 zł na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym i Pomocy Postpenitencjarnej.

Zgodnie zaś z informacją z Krajowego Rejestru Karnego, wpis o warunkowym umorzeniu postępowania karnego strony uległ zatarciu.

Skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego na powyższą decyzję wniósł Mateusz  E.

Zobacz w LEX: Szanse i ryzyka dla kancelarii obsługujących przedsiębiorstwa w dobie koronawirusa - nagranie z webinarium >

Sąd I instancji uchyla sprzeciw

Wojewódzki Sąd Administracyjny nie zgodził się z ministrem. Wyjaśnił - odwołując się do orzecznictwa - że "rękojmia" to zespół cech osobistych charakteru i zachowań składających się na wizerunek osoby zaufania publicznego, na której nie ciążą żadne zarzuty podważające jej wiarygodność, zaś pojęcie "nieskazitelnego charakteru" to cechy wartościujące konkretną osobę, ale nie w sferze intelektualnej i profesjonalnej, lecz wyłącznie etyczno - moralnej, a zatem przymioty osobiste, takie jak: uczciwość w życiu prywatnym i zawodowym, uczynność, pracowitość, poczucie odpowiedzialność za własne słowa i czyny, stanowczość, odwaga cywilna, samokrytycyzm, a "dotychczasowe zachowanie" oznacza zachowanie osoby ubiegającej się o wpis na listę adwokatów do czasu jego dokonania i to takie, które, odpowiadając ocenom moralnym i etycznym, gwarantuje właściwe wykonywanie zawodu adwokata.

Wskazał nadto, że - co do zasady - zgadza się ze stanowiskiem organu, że jednorazowe zdarzenie może rzutować w sposób kluczowy i przesądzający na ocenę nieskazitelności charakteru i rękojmi jednakże nawet w takich sytuacjach organ nie jest zwolniony z obowiązku wszechstronnej analizy postawy danej osoby w życiu prywatnym i zawodowym, jej cech charakteru i dotychczasowego życia.

Czytaj w LEX: Imagine - rola prawa i prawników w integracji europejskiej >

Odnosząc się do okoliczności faktycznych sprawy sąd przyznał, że czyn skarżącego był naganny, ale wpis o warunkowym umorzeniu postępowania uległ zatarciu, a czyn miał miejsce 6 lat przed złożeniem wniosku o wpis. Został popełniony przez osobę młodą, a - jak stwierdził WSA - w sprawie jest pewne, że analizowane zachowanie skarżącego zostało sprowokowane przez funkcjonariuszy publicznych. Te okoliczności zostały bowiem opisane we wniosku prokuratora o warunkowe umorzenie postępowania karnego.

WSA stwierdził, że decyzja ministra była błędna, bo oparł swoje rozstrzygnięcie wyłącznie na jednym zdarzeniu.

Minister: brak nieskazitelnego charakteru

Skargę kasacyjną wzniósł minister sprawiedliwości. Zdaniem ministra WSA naruszył:

  • art. 65 pkt 1 Prawa o adwokaturze poprzez błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, że dopuszczenie się czynu popełnionego z winy umyślnej nie może samodzielnie stanowić podstawy oceny o braku nieskazitelnego charakteru i niedawania rękojmi prawidłowego wykonywania zawodu adwokata, gdy okoliczność ta świadczy o rażącym naruszeniu przez kandydata obowiązującego porządku prawnego;
  • art. 69a ust. 1 Prawa o adwokaturze poprzez błędną wykładnię - minister nie przekroczył terminu


Naczelny Sąd Administracyjny nie uchylił wyroku sądu I instancji, gdyż uznał, że zarzuty ministra są niezasadne. NSA zgodził się ze stanowiskiem sądu I instancji, że jednorazowe zdarzenie może rzutować w sposób kluczowy i przesądzający na ocenę nieskazitelności charakteru i rękojmi. Podkreślił jednak, że nawet w takich sytuacjach organ nie jest zwolniony z obowiązku wszechstronnej analizy całokształtu okoliczności.

Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego stanowisko WSA – wobec niespornego rozumienia "rękojmi" "nieskazitelnego charakteru" i "dotychczasowego zachowania" jest w pełni trafne.

W tym stanie omawiany zarzut - że sąd I instancji wadliwie uznał, że dopuszczenie się czynu popełnionego z winy umyślnej nie może samodzielnie stanowić podstawy oceny o braku nieskazitelnego charakteru i niedawania rękojmi prawidłowego wykonywania zawodu adwokata, gdy okoliczność ta świadczy o rażącym naruszeniu przez kandydata obowiązującego porządku prawnego – nie jest usprawiedliwiony - dodał NSA

Teraz minister musi zbadać wszystkie okoliczności sprawy i zastosować się do wytycznych sądów.

Sygnatura akt II GSK 603/19, wyrok z 25 maja 2021 r.