Helsińska Fundacja Praw Człowieka wystąpiła do rzecznika praw obywatelskich oraz do Instytutu Wymiaru Sprawiedliwości z prośbą o zbadanie, czy nie dochodzi do nadużyć w zakresie prostowania oczywistych pomyłek pisarskich w protokołach z posiedzeń sądowych.
Treść wystąpienia>>

HFPC informuje, że podjęła ten problem po zgłoszeniu pana S.J., którego sprawa dotyczyła odwołania warunkowego zwolnienia z odbycia reszty kary. W protokole z posiedzenia sądu znalazło się błędne pouczenie dotyczące terminu do zaskarżenia postanowienia. Wynosił on siedem dni od daty ogłoszenia postanowienia, a nie – jak błędnie poinformowano S.J. – jego doręczenia. W związku z takim pouczeniem S.J. nie złożył zażalenia w odpowiednim terminie, gdyż oczekiwał na doręczenie postanowienia. Kiedy następnie S.J. złożył wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia zażalenia, nie został on uwzględniony. Sąd stwierdził, że wyłączną przyczyną zamieszczenia błędnego pouczenia w protokole była oczywista omyłka pisarska. Jednocześnie wydane zostało zarządzenie o sprostowaniu oczywistej omyłki pisarskiej w protokole w części pouczenia co do terminu w ten sposób, że w miejsce słowa „doręczenia”, wpisano słowo „ogłoszenia”. Do sprostowania doszło 10 miesięcy po posiedzeniu w sprawie odwołania warunkowego zwolnienia.

Jak zauważają autorzy wystąpienia, dotychczas Sąd Najwyższy – podobnie jak doktryna prawa – wskazywał, że stwierdzenie oczywistej omyłki pisarskiej ogranicza się do spraw, z których okoliczności jednoznacznie wynika bez dalszych interpretacji, że doszło do omyłki, a nie celowego działania. - Nadużywanie możliwości prostowania oczywistych omyłek pisarskich może prowadzić do licznych zagrożeń dla gwarancji procesowych jednostek” – komentuje adwokat Katarzyna Wiśniewska, prawniczka HFPC.

Fundacja uważa, że zmiana informacji dotyczącej sposobu i terminu wniesienia środka zaskarżenia w protokole z posiedzenia poprzez uznanie jej  za „oczywistą omyłkę pisarską” jest ciężka do zaakceptowania z perspektywy prawa do obrony. Takie sprostowanie narusza również wyrażoną w Kodeksie postępowania karnego regułę informowania uczestników postępowania o ich prawach i obowiązkach. - W polskim prawie obowiązuje ponadto zasada nieobciążania uczestników postępowania skutkami błędnych pouczeń. Jeżeli sąd będzie mógł zmieniać treść protokołu tak, że zatrze ślad wcześniejszego błędu, to zasada ta nabierze fasadowego charakteru– stwierdza Michał Kopczyński, prawnik HFPC.