Jak poinformowano po posiedzeniu Rady Ministrów, przepisy projektowanej ustawy zapewniają odpowiednie wsparcie rolników poprzez wdrożenie zreformowanego systemu płatności bezpośrednich, zgodnie z rozporządzeniem 1307/2013 Parlamentu Europejskiego i Rady Europy. - Celem zasadniczym nowego systemu wsparcia bezpośredniego jest wspieranie dochodów rolników oraz wynagradzanie ich za produkcję dóbr publicznych, przeciwdziałanie wzrostowi cen żywności oraz zapewnienie bezpieczeństwa żywnościowego - czytamy w komunikacie.
W projekcie ustawy określono w szczególności zasady i tryb przyznawania i wypłaty rolnikom płatności bezpośrednich i płatności niezwiązanej do tytoniu.
Wspieranie dochodów rolników będzie realizowane za pomocą wszystkich rodzajów płatności – czyli: jednolitej płatności obszarowej, płatności za zazielenienie, płatności dla młodych rolników, płatności dodatkowej, płatności związanych do powierzchni upraw, płatności związanych do zwierząt, płatności dla małych gospodarstw i płatności niezwiązanej (do tytoniu). Wsparcie nie będzie przyznawane rolnikom nieaktywnym zawodowo. W projekcie ustawy określono warunki oraz tryb przyznawania rolnikom ww. płatności.
Wysokość płatności obszarowej w danym roku kalendarzowym ustala się jako iloczyn powierzchni obszaru zatwierdzonego do danej płatności i stawki tej płatności na 1 ha tej powierzchni. Wysokość płatności związanych do zwierząt w danym roku kalendarzowym ustala się jako iloczyn liczby zwierząt zatwierdzonych do danej płatności i stawki tej płatności na 1 sztukę.
Minister rolnictwa i rozwoju wsi (w porozumieniu z ministrem finansów) określi corocznie (w rozporządzeniu) stawki: jednolitej płatności obszarowej, płatności za zazielenienie, płatności dla młodego rolnika, płatności dodatkowej, płatności związanych do powierzchni upraw, płatności związanych do zwierząt i płatności niezwiązanej do tytoniu. Wnioski o przyznanie płatności będą składane w terminie od 15 marca do 15 maja.
W wymienionych poniżej rodzajach płatności będą realizowane następujące cele:
- Płatność za zazielenienie – wynagradzanie za dostarczanie dóbr publicznych, zachowanie bioróżnorodności, ochrona ekosystemów itp. (cele środowiskowe wzmacnia dodatkowo zasada wzajemnej zgodności wbudowana w cały system wsparcia bezpośredniego);
- Płatność dla młodych rolników – ułatwienie młodym rolnikom zakładania działalności i dostosowanie strukturalne ich gospodarstw rolnych po rozpoczęciu działalności;
- Płatność przysługuje do powierzchni gruntów objętych obszarem zatwierdzonym dla tego rolnika do jednolitej płatności obszarowej, nie większej niż 50 ha;
- Płatność dodatkowa – skuteczniejsze wspieranie dochodów tych gospodarstw, które nie osiągają korzyści wynikających ze skali produkcji, jakie osiągają gospodarstwa największe, niemniej mają szanse na trwały rozwój. Płatność dodatkowa jest przyznawana rolnikowi, jeżeli łączna powierzchnia gruntów objętych obszarem zatwierdzonym dla tego rolnika do jednolitej płatności obszarowej jest większa niż 3 ha. Przysługuje do powierzchni gruntów objętych obszarem zatwierdzonym do jednolitej płatności obszarowej będących w posiadaniu rolnika nie większej niż 30 ha oraz pomniejszonej o 3 ha;
- Płatności związane – utrzymanie produkcji w sektorach produkcji roślinnej (płatności związane do powierzchni upraw) i w sektorach produkcji zwierzęcej (płatności związane do zwierząt) wrażliwych pod względem społecznym, gospodarczym i środowiskowym. Przysługują do powierzchni upraw roślin wysokobiałkowych, ziemniaków skrobiowych, buraków cukrowych, pomidorów, chmielu, owoców miękkich (truskawek lub malin), lnu lub konopi włóknistych. Płatności związane do powierzchni upraw ziemniaków skrobiowych, buraków cukrowych i pomidorów są przyznawane rolnikowi, jeżeli zawarł umowę na daną uprawę. Płatności związane do zwierząt przysługują do bydła młodego (w wieku do 24 miesięcy), krów, owiec i kóz;
- Płatność dla małych gospodarstw – wsparcie istniejącej struktury rolniczej małych gospodarstw. Maksymalna kwota wsparcia w ramach tego systemu dla tych gospodarstw wyniesie 1250 euro (maksymalny dopuszczalny przepisami unijnymi poziom). Przy pomocy tej płatności realizowany jest w szczególności cel uproszczeniowy - rolnicy uczestniczący w systemie dla małych gospodarstw nie podlegają sankcjom z tytułu nieprzestrzegania zasady wzajemnej zgodności oraz są zwolnieni z praktyk zazielenienia;
- Płatność niezwiązana do tytoniu – ma zapobiegać nagłemu i znaczącemu zmniejszeniu poziomu pomocy w sektorze, który dotychczas był wspierany płatnościami krajowymi, a nie może być wspierany w ramach nowego systemu płatnością sektorową finansowaną z budżetu unijnego.
Przewidziano, że badanie „aktywności zawodowej” obejmie wyłącznie tych rolników, których kwota płatności bezpośrednich przekracza 5000 euro, a jednocześnie wykonują oni (poza prowadzeniem działalności rolniczej) określone rodzaje działalności nierolniczej (np. administrowanie stałymi terenami sportowymi).