Do mojego Biura regularnie wpływają skargi od cudzoziemców, którzy po wielu latach nielegalnego zamieszkiwania w Polsce zostali zatrzymani przez Straż Graniczną w celu wydalenia lub zdecydowali się podjąć bezskuteczną, jak się okazało, próbę uzyskania prawa pobytu w naszym kraju. Sytuacja życiowa tych osób zwykle jest dramatyczna. Żyją one w ciągłej obawie przez wydaleniem, a nielegalny pobyt sytuuje je w szarej strefie i naraża na marginalizację w życiu społecznym, ekonomicznym i kulturalnym - pisze prof. Irena Lipowicz w swoim liście.
Jednak jej zdaniem, pomimo tych niekorzystnych zjawisk, cudzoziemcy ci koncentrują często swoje życie rodzinne i prywatne w Polsce i z Polską wiążą swoją przyszłość. Integrują się ze społecznością, w której żyją, tworząc trwałe więzi o charakterze osobistym, społecznym i gospodarczym. Deklarują także chęć życia w zgodzie z polskim prawem i realizowania nakładanych przez to prawo obowiązków. Wydanie decyzji deportacyjnej i konieczność opuszczenia Polski skutkuje zerwaniem wszelkich więzi, jakie cudzoziemcy w Polsce nawiązali. Oznacza także powrót do kraju pochodzenia, z którym cudzoziemcy często stracili już kontakt i którego faktycznie nie znają. - Problem ten dotyka w szczególności małoletnich, którzy bądź to urodzili się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, bądź też przyjechali tutaj ze swoimi rodzicami, wychowali się w styczności z polską kulturą uczęszczają do polskich szkół, a język polski traktują jak język ojczysty - podkreśla RPO. 
Rzecznik uważa, że zapewnienie możliwości legalizacji pobytu osobom, które od wielu już lat zamieszkują na terytorium Polski bez wymaganych prawem zezwoleń, pozwoli im na opuszczenie szarej strefy i umożliwi pełny i aktywny udział w życiu społecznym, a także, w dalszej kolejności, podjęcie realnej konkurencji na rynku pracy. Rozwiązanie takie wydaje się tym samym korzystne zarówno dla samych cudzoziemców, jak i dla państwa polskiego. Dlatego zwraca się do ministra o zajęcie stanowiska w tej sprawie oraz o poinformowanie, czy w MSWiA prowadzone są obecnie prace nad ustanowieniem abolicji dla cudzoziemców zamieszkujących na terytorium Polski nielegalnie.

Jak informuje MSWiA obecnie w tym resorcie trwają prace nad nową ustawą o cudzoziemcach. Rozważane jest objęcie w niej abolicją cudzoziemców, przebywających w Polsce od roku 2007. Projekt ustawy został skierowany do uzgodnień międzyresortowych. Termin zgłaszania uwag mija 14 marca.