RPO przypomina, że zasady funkcjonowania Funduszu uległy w 2017 r. istotnym zmianom. Chodzi o modyfikację zarówno art. 43 kodeksu karnego wykonawczego, zgodnie z którym jest on państwowym funduszem celowym ukierunkowanym na pomoc pokrzywdzonym i świadkom, przeciwdziałanie przestępczości oraz pomoc postpenitencjarną, oraz rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości dot. funkcjonowania Funduszu.

RPO: cele Funduszu mają być skuteczne i racjonalne
Adam Bodnar zwraca uwagę, że rozszerzono katalog celów, na które mogą być przeznaczone środki z Funduszu. Zaznacza równocześnie, że ich lista pozostaje w dalszym ciągu katalogiem zamkniętym, a sam Fundusz ma być ukierunkowany na pomoc pokrzywdzonym i świadkom, przeciwdziałanie przestępczości oraz pomoc postpenitencjarną.

Przypomina też, że zgodnie z obowiązującymi przepisami, minister sprawiedliwości decydując o rozdysponowaniu środków z Fundusz ma "uwzględniać skuteczne i racjonalne wykorzystanie ich w celach, dla których Fundusz utworzono".

Czytaj: Ochotnicze straże dostaną wsparcie z funduszu dla ofiar przestępstw>>

Środki na budowę, transport i CBA
W swoim wystąpieniu RPO podkreśla, że jego największe wątpliwości budzą tzw. "pozostałe zadania finansowane", na które mogą być przeznaczane środki z Funduszu.

Wśród nich - jak pisze - znalazły się bowiem roboty budowlane, w tym przygotowania do realizacji tych robót, a w szczególności - pokrywanie kosztów opracowania dokumentacji projektowej, przygotowania gruntu pod budowę, ekspertyz, świadectw, operatów, prac geologicznych, a także zakup urządzeń i wyposażenia oraz środków transportu.

- Ten katalog jest otwarty. Rozporządzenie dopuszcza zatem wykorzystanie środków z Funduszu także na inne cele, wybrane przez ministra, a niewymienione w rozporządzeniu. Daje to ministrowi daleko idącą swobodę i szeroki margines uznaniowości w lokowaniu środków z funduszu. Stanowi też kontrast względem katalogu celów Funduszu - wskazuje Rzecznik.

Prosi też ministra o przedstawienie pełnego wykazu podmiotów, które otrzymały środki z Funduszu w 2017 r. i uzasadnienie tej decyzji.

- Jak wynika z doniesień medialnych oraz informacji publikowanych przez resort sprawiedliwości na stronie internetowej, środki z Funduszu przeznaczane są m.in. na cele takie, jak: modernizacja zaplecza sportowo-rekreacyjnego Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Raciborzu, wsparcie dla fundacji Lux Veritatis i Wyższej Szkoły Kultury Społecznej i Medialnej w Toruniu, zakup sprzętu dla jednostek Ochotniczej Straży Pożarnej - na co resort zamierza przeznaczyć ponad 100 milionów zł,  czy też na ustawową działalność Centralnego Biura Antykorupcyjnego -  13 milionów zł - dodaje.

MS: wśród priorytetów pomoc poszkodowanym w wypadkach
Ministerstwo Sprawiedliwości po zmianach wprowadzonych w przepisach dotyczących funduszu wielokrotnie informowało, że jednym z priorytetów resortu jest realizowany w ramach Funduszu program zakupu urządzeń niezbędnych do udzielania pomocy poszkodowanym w wypadkach, bezpośrednio na miejscu zdarzenia.

Minister sprawiedliwości Zbigniew Ziobro mówił, że strażacy z OSP zasługują na realne wsparcie bo "z wielkim poświęceniem, oddaniem, a często z narażeniem własnego życia, niosą pomoc innym".

Z kolei ówczesny wiceminister sprawiedliwości Michał Woś wyjaśniał, że dofinansowanie otrzyma też fundacja Lux Veritatis, ponieważ otrzymała wymaganą liczbę punktów przy ocenie merytorycznej i formalnej dokonywanej przez komisję konkursową. Precyzował, że środki te mają być przeznaczone na organizowaniu akcji informacyjnych, przygotowaniu publikacji, a także konferencji, seminariów i szkoleń oraz zlecanie badań naukowych, których celem jest "promowanie wartości służącym zapobieganiu przestępczości".