Przy zamówieniu publicznym można wymagać zatrudniania osób niepełnosprawnych

Zamawiający może wymagać od wykonawców zamówienia publicznego zatrudnienia osób niepełnosprawnych, co ma na celu wprowadzenie preferencji dla podmiotów zatrudniających osoby zagrożone wykluczeniem społecznym. Taką opinię prawną ogłosił Urząd Zamówień Publicznych.

Zamawiający może określić w opisie przedmiotu zamówienia wymagania związane z realizacją zamówienia, dotyczące zatrudnienia osób niepełnosprawnych, o których mowa w przepisach o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Stosownie do art. 36 ust. 1 pkt 9 ustawy - Prawo zamówień publicznych, zamawiający stawiając wobec wykonawców wymóg zatrudnienia osób niepełnosprawnych przy wykonaniu zamówienia publicznego zobowiązany jest do określenia w specyfikacji istotnych warunków zamówienia liczby osób niepełnosprawnych i okresu wymaganego zatrudnienia tych osób, a także sposobu dokumentowania przez wykonawcę zatrudnienia osób niepełnosprawnych. Ponadto, zamawiający jest zobowiązany do zamieszczenia w specyfikacji postanowień dotyczących uprawnień zamawiającego w zakresie kontroli spełniania przez wykonawcę wymagań dotyczących zatrudnienia osób niepełnosprawnych oraz sankcji z tytułu niespełnienia tych wymagań.

Z opinii prawnej Urzędu Zamówień Publicznych wynika, iż wskazany przez zamawiającego sposób dokumentowania zatrudnienia osób niepełnosprawnych musi umożliwiać ustalenie liczby osób niepełnosprawnych zatrudnionych przy wykonaniu zamówienia, okresu ich zatrudnienia oraz faktu, że osoby te świadczyły pracę w związku z wykonaniem zamówienia. Ostatnie ustalenie wynika z brzmienia art. 29 ust. 4 Pzp, który stanowi, że zamawiający może określić w opisie przedmiotu zamówienia „wymagania związane z realizacją zamówienia”. Wobec tego należy uznać, iż wymóg zatrudnienia osób niepełnosprawnych dotyczy sposobu realizacji zamówienia, przez co należy rozumieć czynny udział osób niepełnosprawnych w wykonaniu zamówienia. Przyjęty sposób dokumentowania zatrudnienia osób niepełnosprawnych winien zatem umożliwiać weryfikację spełnienia powyższego wymogu. Osiągnięcie powyższego celu może być zapewnione poprzez wprowadzenie obowiązku ewidencjonowania przez wykonawcę czasu pracy osób niepełnosprawnych ze wskazaniem czynności, które były wykonywane przez te osoby. Zdaniem UZP, ewidencja czasu pracy winna być zindywidualizowana, tj. wskazywać osoby niepełnosprawne zidentyfikowane co do tożsamości. Powyższy wymóg winien odnosić się również do innych sposobów dokumentowania zatrudnienia osób niepełnosprawnych przyjętych przez zamawiającego.

W związku z zapisanymi w specyfikacji uprawnieniami zamawiającego w zakresie kontroli spełniania przez wykonawcę wymagań, dotyczących zatrudnienia osób niepełnosprawnych w związku z realizacją zamówienia, zamawiający może przykładowo wprowadzić obowiązek okresowego raportowania przez wykonawcę czasu pracy osób niepełnosprawnych zatrudnionych przy wykonaniu zamówienia. Powyższe umożliwi zamawiającemu weryfikację spełnienia warunku zatrudnienia osób niepełnosprawnych przy wykonaniu zamówienia. Zamawiający powinien również zastrzec sobie prawo żądania przedłożenia przez wykonawcę dowodów zatrudnienia osób niepełnosprawnych, np. umowy o pracę, umowy zlecenia czy umowy o pracę nakładczą. Zamawiający może zastrzec sobie prawo wstępu do siedziby wykonawcy lub innego miejsca wykonania zamówienia w celu weryfikacji rzeczywistego udziału osób niepełnosprawnych przy wykonaniu zamówienia. Wprowadzenie powyższych warunków uzależnione będzie jednak w sposób oczywisty od charakteru i specyfiki danego zamówienia.

Odnośnie sankcji z tytułu niespełnienia wymagań w zakresie zatrudnienia osób niepełnosprawnych w związku z realizacją zamówienia, zastosowanie mogą znaleźć przepisy o karze umownej (można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi poprzez zapłatę określonej sumy). Obok kary umownej mogą znaleźć zastosowanie również inne instytucje prawa cywilnego, jak prawo do odstąpienia od umowy, bądź też w przypadku świadczeń okresowych lub ciągłych, prawo do wypowiedzenia umowy ze skutkiem natychmiastowym.

Opinia prawna (interpretacja) Urzędu Zamówień Publicznych w sprawie opisu wymagań związanych z realizacją zamówienia publicznego, dotyczących zatrudnienia osób niepełnosprawnych, zgodnie z art. 36 ust. 2 pkt 9 ustawy – Prawo zamówień publicznych (nr LEX 34918).

Artykuł pochodzi z programu System Informacji Prawnej LEX on-line