Rozmowa z prof. Bogusławem Banaszakiem z Wydziału prawa Uniwersytetu Wrocławskiego
-SN powiedział, że kłamstwo lustracyjne nie jest przestępstwem, przed postępowaniem lustracyjnym nie chroni immunitet. Co mogą zrobić z fałszywymi oświadczeniami lustracyjnymi osób, których chroni immunitet prokuratorzy IPN po wyroku SN z 7 września br. ? Czy zwrócą się do sądów dyscyplinarnych o rozpatrzenie umorzonych spraw np. sędziów,adwokatów, radców prawnych?
-Wydaje mi się, że byłoby to najwłaściwsze rozwiązanie.
- SN skrytykował Trybunał Konstytucyjny. Sądy kierowały się uchwałą z 13 lipca 2010 r. Trybunału Konstytucyjnego. Trybunał w sprawie lustracyjnej sie pomylił, gdyż Zgromadzenie Ogólne Sędziów Trybunału Konstytucyjnego uznano, że postępowanie lustracyjne jest postępowaniem karnym, więc chroni przed nim immunitet. Kto ma w tym sporze rację?
-TK w swoim orzecznictwie stwierdza, że w rozumieniu art. 42 Konstytucji. postępowanie karne jest pojęciem szerszym niż w prawie karnym i włącza w to inne postępowania. Nie ma wśród nich jednak postępowania lustracyjnego (odpowiednie orzeczenie powołuję w moim Komentarzu do konstytucji w rozważaniach na temat art. 42). Skoro tak, to oznacza to, że postępowanie lustracyjne, które było wówczas nie uznane za objęte zakresem art. 42 nie było postępowaniem karnym według orzecznictwa przez dłuższy okres czasu. Dopiero w 2007 r. w wyroku z dnia 11 maja 2007 r., sygn. K 2/07 TK zmienił stanowisko. Podtrzymał je w uchwale Zgromadzenia Ogólnego, która nie ma tego samego waloru, co w orzeczeniach. Zwracał na to uwagę Prokurator Generalny w piśmie skierowanym do IPN (PG VII G 40/18/10dot. BL-0737/10) stwierdzając, że: uchwała – jak można przypuszczać – należy do grupy uchwał wydawanych w trybie określonym w art. 14 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, z późn. zm.) oraz § 2 pkt 3 lit. b Regulaminu Trybunału Konstytucyjnego, stanowiącej załącznik do uchwały Trybunału Konstytucyjnego z dnia 3 października 2006 r. w sprawie Regulaminu Trybunału Konstytucyjnego (M.P. Nr 72, poz. 720). Nie stanowi zatem orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego w kwestii zgodności przepisu ustawy z ustawą zasadniczą, co powoduje, że nie odnosi się do niej norma wyrażona w art. 190 ust. 1 Konstytucji. Z formalnego więc punktu widzenia uchwała ta nie ma mocy wiążącej dla organów stosujących prawo, a raczej stanowi wyrażenie poglądu prawnego większości sędziów Trybunału, uczestniczących w jej podjęciu. Może zatem oddziaływać, ze względu na autorytet Trybunału Konstytucyjnego, na kształtowanie poglądów prawnych i przyszłej praktyki sądów." Warto tu zauważyć, że środki stosowane w postępowaniu lustracyjnym wobec osób składających nie prawdziwe oświadczenie mogą być potraktowane nie jako środki karne, ale jako odmienne od nich (i uznane w orzecznictwie TK za nie posiadające charakteru karnego) środki w celu przymuszenia adresata normy prawnej do zachowania się zgodnie z prawem.
- Jaka jest relacja między art.42 konstytucji, a ochroną gwarantowaną przez immunitet? Prokurator IPN twierdzi,że przerzucenie art.42 na działanie art.54 o prokuraturze jest błędne ( zezwolenie na pociągnięcie do odpowiedzialności). Czy słusznie?
- Z powyższych wywodów wynika, że skoro postępowanie lustracyjne uznane jest za nie wchodzące w zakres art. 42 Konstytucji, to wówczas nie może mieć do niego zastosowania immunitet.
-SN powiedział, że kłamstwo lustracyjne nie jest przestępstwem, przed postępowaniem lustracyjnym nie chroni immunitet. Co mogą zrobić z fałszywymi oświadczeniami lustracyjnymi osób, których chroni immunitet prokuratorzy IPN po wyroku SN z 7 września br. ? Czy zwrócą się do sądów dyscyplinarnych o rozpatrzenie umorzonych spraw np. sędziów,adwokatów, radców prawnych?
-Wydaje mi się, że byłoby to najwłaściwsze rozwiązanie.
- SN skrytykował Trybunał Konstytucyjny. Sądy kierowały się uchwałą z 13 lipca 2010 r. Trybunału Konstytucyjnego. Trybunał w sprawie lustracyjnej sie pomylił, gdyż Zgromadzenie Ogólne Sędziów Trybunału Konstytucyjnego uznano, że postępowanie lustracyjne jest postępowaniem karnym, więc chroni przed nim immunitet. Kto ma w tym sporze rację?
-TK w swoim orzecznictwie stwierdza, że w rozumieniu art. 42 Konstytucji. postępowanie karne jest pojęciem szerszym niż w prawie karnym i włącza w to inne postępowania. Nie ma wśród nich jednak postępowania lustracyjnego (odpowiednie orzeczenie powołuję w moim Komentarzu do konstytucji w rozważaniach na temat art. 42). Skoro tak, to oznacza to, że postępowanie lustracyjne, które było wówczas nie uznane za objęte zakresem art. 42 nie było postępowaniem karnym według orzecznictwa przez dłuższy okres czasu. Dopiero w 2007 r. w wyroku z dnia 11 maja 2007 r., sygn. K 2/07 TK zmienił stanowisko. Podtrzymał je w uchwale Zgromadzenia Ogólnego, która nie ma tego samego waloru, co w orzeczeniach. Zwracał na to uwagę Prokurator Generalny w piśmie skierowanym do IPN (PG VII G 40/18/10dot. BL-0737/10) stwierdzając, że: uchwała – jak można przypuszczać – należy do grupy uchwał wydawanych w trybie określonym w art. 14 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, z późn. zm.) oraz § 2 pkt 3 lit. b Regulaminu Trybunału Konstytucyjnego, stanowiącej załącznik do uchwały Trybunału Konstytucyjnego z dnia 3 października 2006 r. w sprawie Regulaminu Trybunału Konstytucyjnego (M.P. Nr 72, poz. 720). Nie stanowi zatem orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego w kwestii zgodności przepisu ustawy z ustawą zasadniczą, co powoduje, że nie odnosi się do niej norma wyrażona w art. 190 ust. 1 Konstytucji. Z formalnego więc punktu widzenia uchwała ta nie ma mocy wiążącej dla organów stosujących prawo, a raczej stanowi wyrażenie poglądu prawnego większości sędziów Trybunału, uczestniczących w jej podjęciu. Może zatem oddziaływać, ze względu na autorytet Trybunału Konstytucyjnego, na kształtowanie poglądów prawnych i przyszłej praktyki sądów." Warto tu zauważyć, że środki stosowane w postępowaniu lustracyjnym wobec osób składających nie prawdziwe oświadczenie mogą być potraktowane nie jako środki karne, ale jako odmienne od nich (i uznane w orzecznictwie TK za nie posiadające charakteru karnego) środki w celu przymuszenia adresata normy prawnej do zachowania się zgodnie z prawem.
- Jaka jest relacja między art.42 konstytucji, a ochroną gwarantowaną przez immunitet? Prokurator IPN twierdzi,że przerzucenie art.42 na działanie art.54 o prokuraturze jest błędne ( zezwolenie na pociągnięcie do odpowiedzialności). Czy słusznie?
- Z powyższych wywodów wynika, że skoro postępowanie lustracyjne uznane jest za nie wchodzące w zakres art. 42 Konstytucji, to wówczas nie może mieć do niego zastosowania immunitet.